Przypisy

curam animarum (łac.) — duszpasterstwo. [przypis redakcyjny]

curam animarum (łac.) — opiekę nad duszami, duszpasterstwo. [przypis redakcyjny]

curam boni publici (łac.) — troskę o dobro powszechne. [przypis redakcyjny]

curam (łac.) — pieczę. [przypis redakcyjny]

cura salutis (łac.) — staranie o zdrowie. [przypis redakcyjny]

curiosus (łac.) — ciekawy. [przypis redakcyjny]

curiosus (łac.) — gorliwy, dbały. [przypis redakcyjny]

cursum (łac.) — bieg. [przypis redakcyjny]

custodes (łac.) — stróże. [przypis redakcyjny]

custodiae corporis (łac.) — straży osoby. [przypis redakcyjny]

custos legum (łac.) — strażnikiem praw. [przypis redakcyjny]

cutis (łac.) — skóra. [przypis redakcyjny]

cyborium (łac.) — naczynie w kształcie puszki, służące do przechowywania hostii. [przypis redakcyjny]

cylicjum (z łac.) — włosiennica. [przypis redakcyjny]

cyment (z łac.) — cynamon. [przypis redakcyjny]

cyrkumstancje (z łac.) — okoliczności towarzyszące; tu: okolicznościowe modlitwy, obrządki). [przypis redakcyjny]

dalmatyka (z łac.) — długi, biały strój wierzchni z rękawami u starożytnych Rzymian. [przypis redakcyjny]

damnificatio Reipublicae (łac.) — szkoda Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]

da pacem, Domine (łac.) — daj nam pokój, Panie. [przypis redakcyjny]

dat pretium servata salus potiorque metallo est (łac.) — wartość nadaje dobro powszechne, nad kruszec droższe. [przypis redakcyjny]

de anteactis (łac.) — o dawnych sprawach. [przypis redakcyjny]

debetur (łac.) — należy się. [przypis redakcyjny]

debiliores aemulos (łac.) — słabsi nieprzyjaciele. [przypis redakcyjny]

debilitatem mentis (łac.) — osłabienie umysłu. [przypis redakcyjny]

debitam gratificationem (łac.) — należnej nagrody. [przypis redakcyjny]

debite (łac.) — słusznie, zasłużenie. [przypis redakcyjny]

decem laudes, centum laudes, quinquaginta laudes, mille laudes (łac.) — dziesięć pochwał, sto pochwał, pięćdziesiąt pochwał, tysiąc pochwał. [przypis redakcyjny]

Decet eos laudare defunctos, qui res arduas praeclarasque fecerunt (łac.) — Przystoi sławić po śmierci takich, którzy rzeczy trudnych i świetnych dokonali (Platon). Wszystkie trzy cytaty oznaczone na marginesie rękopisu. [przypis redakcyjny]

de contrario rerum successu (łac.) — o przeciwnym obrocie rzeczy. [przypis redakcyjny]

decoquere ante parta maiorum nati, sanguinis non virtutis haeredes? Equites! (łac.) — urodzeni do trwonienia tego, co przodkowie zebrali… czyśmy dziedzicami krwi a nie cnoty? Rycerze! [przypis redakcyjny]

decoris et honoris (łac.) — godności i honoru. [przypis redakcyjny]

decorum (z łac. decorus: przyzwoity, stosowny) — zasada zgodności formy i treści; termin pochodzący z Poetyki Arystotelesa. [przypis redakcyjny]

de crimine laesae Maiestatis (łac.) — o zbrodni obrazy Majestatu. [przypis redakcyjny]

decus, decoris (łac.) — chluba, ozdoba. [przypis redakcyjny]

de domo (łac.) — z domu. [przypis redakcyjny]

deesse (łac.) — opuścić. [przypis redakcyjny]

deesse (łac.) — uchybić. [przypis redakcyjny]

de facto (łac.) — faktycznie. [przypis redakcyjny]

de facto (łac.) — w istocie, w rzeczywistości. [przypis redakcyjny]

defensionis patriae (łac.) — obrony ojczyzny. [przypis redakcyjny]

defensive (łac.) — odpornie. [przypis redakcyjny]

defensor patriae (łac.) — obrońca ojczyzny. [przypis redakcyjny]

deformitatem (łac.) — uszczerbek, zrujnowanie. [przypis redakcyjny]

defraudator regum (łac.) — zdrajcą królów. [przypis redakcyjny]

defuncti periculo (łac.) — przebywszy niebezpieczeństwo. [przypis redakcyjny]

degeneracją (z łac.) — [forma B.lp r.ż.:] przekształcenie. [przypis redakcyjny]

De gustibus disputandum non est (łac.) — O gustach się nie dyskutuje. [przypis redakcyjny]

dei proprium est protegere, quos dignos iudicat (łac.) — właściwe Bogu jest osłaniać tych, których godnymi [tego] sądzi. [przypis redakcyjny]

de iure debebatur (łac.) — prawnie należało się. [przypis redakcyjny]

dekreta exsecutionis (łac.) — postanowienia ściągnięcia podatku, wyroki egzekucyjne. [przypis redakcyjny]

dekret solutionis (łac.) — wyrok zapłaty, uiszczenia. [przypis redakcyjny]

dekret (z łac.) — termin prawny oznaczający wyrok zwierzchności. [przypis redakcyjny]

de lana caprina (łac.) — (spór) o kozią wełnę, czyli o rzecz błahą. [przypis redakcyjny]

delator (z łac.) — oskarżyciel, donosiciel. [przypis redakcyjny]

de lege ferenda (łac.) — dotyczą pożądanej zmiany albo uzupełnienia istniejącego prawa; [zwrot używany na określenie ewentualnych przyszłych zmian w obowiązującym ustawodawstwie: przyszłe prawo a. prawo, jakim być powinno; red. WL]. [przypis redakcyjny]

Delenda est Carthago (łac.) — trzeba zburzyć Kartaginę. [przypis redakcyjny]

deliberatissime (łac.) — najrozmyślniej. [przypis redakcyjny]

deliberować (z łac.) — rozmyślać, rozważać. [przypis redakcyjny]

deliciae generis humani (łac.) — chlubą rodzaju ludzkiego. [przypis redakcyjny]

Delirant (łac.) — szaleją. [przypis redakcyjny]

delirium (łac.) — szaleństwo, atak choroby. [przypis redakcyjny]

delirium (łac.) — szaleństwo, majaczenie. [przypis redakcyjny]

delirium (łac.) — szaleństwo. [przypis redakcyjny]

delirować (z łac.) — szaleć, cierpieć na obłąkanie. [przypis redakcyjny]

De litteratura res erat (łac.) — chodziło o literaturę. [przypis redakcyjny]

de mane consilium (łac.) — z rana rada; tu: rano pogadamy. [przypis redakcyjny]

dementia paralitica progressiva (łac.) — otępienie towarzyszące postępowemu porażeniu. [przypis redakcyjny]

dementia praecox (łac.) — otępienie wczesne, towarzyszące pogłębiającej się schizofrenii. [przypis redakcyjny]

de methodo (łac.) — o sposobie. [przypis redakcyjny]

de modo consultationis (łac.) — o sposobie obrad. [przypis redakcyjny]

demonolatria (z łac.) — kult demonów. [przypis redakcyjny]

de necessitate (łac.) — koniecznie. [przypis redakcyjny]

de necessitate (łac.) — z konieczności. [przypis redakcyjny]

denegare (łac.) — odmówić. [przypis redakcyjny]

denegować prezencji (łac.) — odmawiać obecności. [przypis redakcyjny]

de nervo (łac.) — o funduszu. [przypis redakcyjny]

de nihilo (łac.) — o niczym. [przypis redakcyjny]

de novo (łac.) — na nowo. [przypis redakcyjny]

de novo (łac.) — od nowa. [przypis redakcyjny]

Dentatorum (łac.) — Dentatusów; Dentatów; Manius Curius Dentatus (zm. ok. 270 r. p.n.e.), Rzymianin, wzór starożytnej cnoty, pogromca Samnitów, Sabinów i Pyrrusa. [przypis redakcyjny]

denuntiando (łac.) — oznajmiając. [przypis redakcyjny]

denuntio (łac.) — zapowiadać. [przypis redakcyjny]

depauperacja (z łac.) — zubożenie. [przypis redakcyjny]

depauperatio (łac.) — zubożenie. [przypis redakcyjny]

dependentias (łac.) — skutki. [przypis redakcyjny]

de periculo dantis et accipientis (łac.) — o niebezpieczeństwo dającego i przyjmującego. [przypis redakcyjny]

de philosophia et quibusdam aliis (…) de gratitudine (łac.) — o filozofii i niektórych innych sprawach [jak np.] o wdzięczności. [przypis redakcyjny]

depopulatores totius mundi et possessores quadraginta regnorum (łac.) — łupieżcy całego świata i panowie czterdziestu królestw. [przypis redakcyjny]

de praeteritis (łac.) — o tym, co się stało. [przypis redakcyjny]

deprecor primum (łac.) — przepraszam naprzód. [przypis redakcyjny]

de publicis (łac.) — o sprawach publicznych. [przypis redakcyjny]

deputatos administratores (łac.) — obranych administratorów. [przypis redakcyjny]

derelicta vidua (łac.) — pozostała wdowa. [przypis redakcyjny]

de sanguine gentis (łac.) — z krwi własnej. [przypis redakcyjny]

desertor castrorum (łac.) — zbiegiem z obozu. [przypis redakcyjny]

deses (łac.) — bezczynnie. [przypis redakcyjny]

desiderabilem praesentiam (łac.) — pożądanej obecności. [przypis redakcyjny]

desiderat aquas (łac.) — pragnie wody. [przypis redakcyjny]

desideriis (łac.) — do życzeń. [przypis redakcyjny]

desideriis nostris (łac.) — dla naszych żądań. [przypis redakcyjny]