- Bóg: 1 2
- Cierpienie: 1 2
- Czas: 1
- Duch: 1 2 3
- Dźwięk: 1
- Kondycja ludzka: 1
- Las: 1 2 3 4
- Muzyka: 1 2 3
- Natura: 1 2
- Obraz świata: 1
- Poeta: 1 2 3 4
- Poezja: 1 2 3 4
- Przeczucie: 1
- Stworzenie: 1
- Tęsknota: 1
- Wiatr: 1 2 3 4
- Zdrada: 1
Jan KasprowiczW ciemności schodzi moja duszaX
1.
1
Ku twoim pieśniom, które wiew wiosenny
W bezmierny przestwór na swych puchach niesie,
Ulata duch mój, sam w melodie plenny
[1].
5Syt jestem ziemi, z tej kaźni codziennej
Trosk jej i cierpień, o szumiący lesie,
W akordy hymnów pierwotnych brzemienny,
Jak więzień z kajdan, tak ma dusza rwie się.
10O rozśpiewany, o szumiący lesie,
W fali twych tonów rozpłynięcie bytu;
Jest w nich tajemne przeczucie, że zgubę
Tego, co duszy wybawieniem zwie się,
Chowają w sobie dziedziny błękitu…
2.
15
Dech ów porusza, co był w onej porze,
Gdy pod budowę wszechświata przyciesie
[2]
Pramistrz w niezmiernym układał przestworze —
Gdy kształty bytów święte Słowo boże
20
Rozlewne dźwięków przedwiekowych morze!
W on czas, gdy żywioł za żywiołem rwie się,
Kiedy Tworzyciel blask swój i swe cienie
I cichość swoją i swój rozgwar niesie
25W pustą bez słońca i bez nocy głuszę —
O rozśpiewany, o szumiący lesie,
Dwie siostry bliźnie: twą i moją duszę.
3.
30Ma dusza wnika w twą duszę, rozumie,
Chociaż ludzkiego ciała ogniem zwie się,
Choć ludzkim śpiewa językiem, w twym szumie
Akord najcichszy… A gdy w drzew twych tłumie,
O rozśpiewany, o szumiący lesie,
35Wichr się rozgości w swej szalonej dumie
I burzycielskim swoim tchem rozniesie
Twe liście świeże, przerywając ciszę
Trzaskiem konarów, i ma dusza gnie się
I swą koronę wraz z twymi kołysze
40
Jęczy i jęk swój razem z twoim splata
W echo tych cierpień, co ranią pierś świata…
4.
Wiem–ci ja dobrze, że ten wichr, choć zrywa
45Twe i me łono, choć ból z sobą niesie,
Że snać
[4] go dusza nie wytrzyma żywa,
Nie jak wróg na nas z dzikim świstem spływa,
Ale najszczerszym przyjacielem zwie się,
Bo najszumniejsze melodie dobywa
50Z mej i twej lutni, o rozgrany lesie!
A jednak dzisiaj — niech wierzchołki twoje
Ten tajemniczy, cichy wiew porusza
W pieśń, co ma w sobie zapomnienia zdroje,
Co rozpłynięciem jest bytu. Niech rwie się
55Świat ten! Spokoju spragniona ma dusza,
O słodką ciszę szeleszczący lesie!