Józef Ignacy Kraszewski
Stara baśń, tom pierwszy
Przyprowadzono siwego i na stosie uwiązano go u słupa, skrępowawszy mu nogi. Przy nim postawiono...
Przyprowadzono siwego i na stosie uwiązano go u słupa, skrępowawszy mu nogi. Przy nim postawiono...
Stary właśnie we wrotach stał, stado z pola wracające oglądając, które rżało na widok pana...
No ji tak ze [u]un jich tak lubioł, ze [u]un nawet jak tymu...
Nie było jak dojść do furtki cmentarza — tylko po ścieżce, wzdłuż której uwiązano konie wiernych...
Konik był naprawdę maleńki; dawniej ciągnął karuzelę — dlatego nie chciał iść, gdy nie słyszał muzyki...
Parysada dosiadła konia i rzuciła przed siebie kulę złotą. Toczyła się kula tak długo, aż...
Popod ścianami — wory dukatami i talarami upchane, a u każdych drzwi, na oścież rozwartych — koń...
— O trzeciej minut pięć wynurza się z morza na brzeg wyspy Koń Morski i wyprawia...
— Nie mam żadnego naczynia, litościwy młodzieńcze — odpowiedział staruszek — wszakże, jeśli chcesz naprawdę mi dopomóc, dam...
Z koniem związana jest rozbudowana mitologia polskiej kultury dworkowo-szlachecko-żołnierskiej (kozackiej, szwoleżerskiej i ułańskiej). Drugi system znaczeń łączy konia z symboliką erotyczną — szczególnie kobieta na koniu stanowić zwykła alegorię rozbuchanych, nieobliczalnych żądz (por. obraz Szał Podkowińskiego, czy przedstawienie postaci Laury z Przedwiośnia jako lubieżnej amazonki). Koń jest też symbolem ciężkiej pracy, zwierzęciem przynoszącym człowiekowi pomoc — dawniej dźwigał za niego ciężary i umożliwiał pokonywanie znaczniejszych przestrzeni. Częste jest też ukazywanie konia jako wcielenia instynktu (dzięki któremu zwierzę to wszystko rozumie, wyczuwa niebezpieczeństwo itd.). Staramy się jednakże nie oznaczać za pomocą naszych haseł dydaktycznych czy alegorycznych przedstawień zwierząt w literaturze (np. w bajkach oświeceniowych) — dlatego koń z Folwarku zwierzęcego Orwella powinien być raczej opatrzony hasłem: praca, czy robotnik.