Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Szacowany czas do końca: -
Bruno Jasieński, But w butonierce (tomik), Miasto
[Intermezzo (Zielone są ręce moje...)] → ← Spacer

Spis treści

    1.
  1. 2.
  2. 3.
  3. 4.
  4. 5.
  5. 6.
  6. 7.
  7. 8.
  8. 9.
  9. 10.

    Bruno JasieńskiBut w butonierceMiastoSyntezja

    1.

    1
    Noc zimna.
    Zła.
    Przejmująca. Czarniawa. Chłodnista.
    Nie widać ani źdźbła.
    5
    Deszcz leje, jak z cebra.
    Na rogu policjant-statysta
    Pod połę karabin podebrał,
    Otulił się ceratowym płaszczem
    Chodzi wolno, błyszczący, jak widmo,
    10
    Deszcz mu spływa z kaptura na oczy.
    Po twarzy go chlaszcze.
    Moczy.
    Bębni po ceracie woda.
    Raz… raz… pach-pach-pach… raz…
    15
    Woda…
    Eh, czas!!
    Psa wygonić szkoda!
    Bieda nadałaż!
    Bębni, bębni po ceracie woda.
    20
    Brzęczy cicho podwiązany pałasz.
    Deszcz… deszcz… deszcz… po butach chlupie…
    Chodzi wolny, zziębnięty, miarowy,
    Zatrzymując się przy każdym słupie
    Posterunkowy.
    25
    Z dalekiego czarnego zaułka
    Zawarczało — zadudniło — zajękło.
    Zabłysnęły dwa czerwone kółka.
    Wynurzyło się spóźnione auto.
    Pędzi, pędzi środkiem, jak burza.
    30
    Przeleciało z hukiem po kałużach,
    Obryzgało od butów do głowy,
    Zostawiło w nosie swąd niezdrowy
    I na wargach smak kwaśny, jak ocet.
    Jeszcze z dala się trąbką rozlega…
    35
    — Też diabeł dał to!
    — Będzie się włóczył po nocy!
    — Elegant!
    A tam znów dwóch.
    Wzięli się pod ręce.
    40
    Zachlapani po brzuch.
    Dobrze cięci.
    Idą prosto środkiem —
    Nie skręcą.
    Brzuchy naprzód wypięli, jak tanki.
    45
    Tylko patrzeć zrobią burdę.
    Na rogu dom.
    Jasno oświetlony.
    Różowe firanki.
    Ciepło. Przytulnie. —
    50
    Burdel.

    2.

    Na dole w dużej, oświetlonej sali
    Z pluszowych bordo mebli pokrowce zdjęte.
    Dwaj młodzieńcy, jeden starszy
    Czekali.
    55
    Wszystkie panienki zajęte.
    Siedzą mroczni. Milczą.
    Noc ciemna. Dżdżysta.
    Pali się elektryczny żyrandol.
    Na pianinie student jurysta
    60
    Gra powolnie, rozmarzająco
    Farandolle…
    I pada deszcz…
    Eh, życie!..

    3.

    Jak grywałem ja ci, Stasiu,
    65
    Griega, Mussorgskiego,
    Powiedziałaś ty mi, Stasiu,
    — Nie klej naiwnego. —
    Oj, Stasiu, Stasiu,
    Nie klej naiwnego.
    70
    Jak czytałem ja ci, Stasiu,
    Błoka z Tetmajerem,
    Powiedziałaś: — Kup mi lepiej
    Kapelusz z rajerem. —
    Oj, Stasiu, Stasiu,
    75
    Kapelusz z rajerem.
    Jak uczyłem ja cię, Stasiu,
    Składni, Geografii,
    Powiedziałaś: — Chciałbyś darmo.
    Każdy tak potrafi. —
    80
    Oj, Stasiu, Stasiu,
    Każdy tak potrafi…

    4.

    Za portierą,
    Po schodkach,
    Na górze
    85
    Zabiegały przyśpieszone kroki…
    Głosy… Głosy… Gwar… Rumot… Stąpania…
    Co?.. Policja?.. Obława?.. Rewident?..
    Niee. Nic, nic.
    Maleńki incydent…
    90
    Z pokojów wychylają się goście przygodni.
    Przysłuchują się…
    Skandal poczuli.
    Na korytarzu stoi łysy staruszek
    Bez spodni
    95
    I krzyczy.
    Dziewczyna rozczochrana, w koszuli,
    Wtuliła się w kąt za schody —
    Jęczy:
    — Nie mogę już…
    100
    — On mnie zamęczył… —
    Staruszek zaspany
    Mruga w świetle oczkami szklistymi od sadła
    I krzyczy wkółko:
    — Trzymajcie ją! Trzymacie!..
    105
    — Ona mnie okradła!… —
    — Co-o?.. Kto pana okradł? Gdzie pana okradli?!
    — Pijany! Wariat!…
    — U nas jeszcze nie było wypadku… —
    Ucichło. Ucichło.
    110
    W czarnej nocy gdzieś dzwonił telefon:
    — Halloo! Dziewiąty komisariat… —

    5.

    Deszcz mży. Zacina.
    Chłodny. Miarowy.
    Moknie na rogu
    115
    Posterunkowy.
    Naciągnął kaptur.
    Okrył się płaszczem.
    Deszcz go natrętny
    Po twarzy chlaszcze…
    120
    I gwiżdże wiatr…
    Z czarnego gardła ulicy,
    Z samego spektrum
    Z sykiem rozdarł ciemności
    Żółty reflektor.
    125
    Szeleści woda.
    Wicher powiał.
    Pędzi karetka pogotowia.
    Wymościła światłem drogę.
    Widno…
    130
    Pędzi cicho, bez szelestu.
    Węszy po ulicach,
    Jak widmo.
    Gdzie?.. Gdzie?.. Może tu?..
    Tuu — tuu — tuu…

    6.

    135
    Znowu ucichło.
    Deszcz lunął gęstszy.
    Zegar na wieży wybił trzy.
    W imię Ojca i Syna!!
    A to co!?..
    140
    Na skręcie ulic
    Lampy migocą.
    Lampy. Lampy. Lampy.
    Wysypały zza węgła łańcuchem.
    Białe. Oszalałe.
    145
    Biegną gdzieś, uciekają gdzieś, lecą parami
    Ulicami. Bulwarami.
    Nie zakręcą ani razu.
    Raz — dwa — trzy! Raz — dwa — trzy!
    Idzie mazur.
    150
    Para za parą! Para za parą!
    En avant!
    Eh, zimno!
    Przeleciały armią szybką, stulicą
    Nad zziębniętą ogłupiałą ulicą.
    155
    Zarzuciły łyse głowy
    Na bakier.
    Żegna się w trwodze posterunkowy
    I spóźniony fiakier.
    Popędziły dalej w tańcu
    160
    Wywijany, długi łańcuch,
    Ulicami.
    Zaułkami.
    Bulwarami.
    Zapędziły się na most nad rzekę.
    165
    W wodzie szarej i sinej
    Przeglądają łysiny.
    Lampy. Lampy. Lampy…
    Na moście stał jeden,
    Trzymał się rampy,
    170
    Wymiotował w czarną wodę żółte bluzgi.
    Blask mu oświetla żółty profil starczy…
    Pod mostem woda bulgoce.
    Przewala się. Jęczy.
    Wzdycha i warczy.
    175
    Woda.

    7.

    Na piaszczystym nadbrzeżu stłoczyły się lampy.
    Każda 300 świec.
    Zaroiły się lampy.
    Wiec.
    180
    Na brzegu mokną sieci zatknięte na wiosła.
    Tam, dalej nieco,
    Kilku ludzi. Z latarniami.
    Policjant.
    Pochyleni nad czymś czarnym, bezkształtnym.
    185
    Świecą.
    Co?…
    Woda przyniosła.
    Męty…
    Kobieta. Twarzy nie rozpoznać.
    190
    Zzieleniała. Cuchnąca. Tragiczna.
    Brzuch wydęty.
    Ciężarna. W dziewiątym miesiącu.
    Z ubrania fabryczna.
    Odwrócili głowy chłopi,
    195
    Rybacy.
    — Nowina!…
    — Mało to się kurw topi…

    8.

    Zimny deszcz.
    Sina rzeka.
    200
    Woda.
    Jęczy. Bulgoce. Narzeka.
    Zerwała śluzy.
    Wzdyma się. Przybrała groźna.
    Toczy z pluskiem czarne bańki.
    205
    Po brzegach, bokiem,
    Migają domy. Czarne. Pokrzywione.
    Gruzy.
    Szczerzą zęby ślepych okien.
    U Czarnej Mańki
    210
    Widno.
    Zalatuje harmonia. Wesoło.
    Deszcz ścieka…
    Eh, dola!…
    Płacze, beczy harmonia z daleka.
    215
    Przyśpiewuje.
    — Poszła dzjeucha do miasta.
    — Um-ta-ta. Um-ta-tà-ta-ta.
    — Powróciła brzuchata.
    — Um-ta. Um-ta. Um-ta-ta-tà.
    220
    — Oj ty wodo, wodo czarna,
    — Śmiertelne kochanie.
    — Oj przytulisz ty mnie, wodo,
    — Na ostatnie spanie!
    — Um-ta. Um-ta. Um-ta-ta-tà.
    225
    — Na ostatnie spanie…

    9.

    Deszcz tnie miarowy.
    W szyby wodą pluje.
    Chodzi, chodzi na rogu posterunkowy,
    Co się zatrzyma — nasłuchuje…
    230
    Nic.
    Okna zapuściły sztory.
    Tam, w hotelu,
    Światło całą noc się pali.
    Ktoś chory.
    235
    Po doktora posyłali.
    Przez okno widać czasem wysmukłą szatynkę.
    Ciemny, głuchy cały parter…
    Na trzecim piętrze światełko. —
    Starszy pan zwabił do siebie 7-ioletnią
    240
    dziewczynkę
    I gwałci ją na fotelu.
    Dziecko ma oczy szeroko rozwarte…
    Na rogu posterunkowy chodzi
    Tam i na powrót. Tam i na powrót.
    245
    I patrzy w czarne okna.
    Zza węgła podpatruje go złodziej.
    Deszcz pada.
    Mokną…
    Ciemno. Cicho. Czarno.
    250
    Nikt się nie ozwie, nie zbudzi.
    Pracuje, pracuje w nocy
    MIASTO — FABRYKA LUDZI.
    Przewracają się w łóżkach podlotki.
    Straszno. Zaparło dech.
    255
    Śni im się pierwszy, taki słodki,
    Taki bolesny grzech.
    Czernieją okna. Wszystko śpi.
    Szaaa!… Czyjeś kroki za bramą…
    Po burdelach, hotelach, po chambre garnie Tysiącem tłoków w rytmie krwi
    260
    Pracuje gigantyczne Dynamo.
    Na kilometry sienników rozparło się Miasto —
    Wielki, parzący się kurnik.
    Będzie miał jutro robotę
    Ze swoją armią krościastą
    265
    Dyżurny lekarz skórnik.
    Po poczekalniach, po lecznicach
    Przepastnych, jak lejki,
    Po ambulatoriach szpitali —
    Długie, pstre, nieskończone kolejki,
    270
    Jak wielka taśma słucka.
    Czarny robociarz i biały bankier
    Z bijącym sercem
    Czekali.
    — N-tak… Twardy szankier…
    275
    — Sprawa ludzka…

    10.

    A deszcz pada.
    Deszcz pada
    Drobniutki.
    Aksamitny.
    280
    Błękitny.
    Powietrzny.
    Nad rynsztokiem siadły w szereg smutki.
    Płaczą płacz swój odwieczny…
    Ulicami chodzi cisza, chodzi.
    285
    W czarne okna przez szyby zagląda.
    W czarne okna, zamknięte, jak groby.
    Wspina się na palców koniuszkach.
    Twarz do szyb zapotniałych przyciska
    I patrzy… —
    290
    Białe rozczochrane łóżko.
    Rozrzucone części garderoby.
    Pod łóżkiem nieodzownie zwykły sprzęt złowonny…
    Na spoconym czole prostytutki
    Spoczęły w ciszy tingl-tanglu
    295
    Palące usta Madonny.

    15 zł

    tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

    35 zł

    tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

    55 zł

    tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

    200 zł

    tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

    500 zł

    Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

    20 zł /mies.

    Dziękujemy, że jesteś z nami!

    35 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

    55 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

    100 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

    Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard PayPal

    Dane do przelewu tradycyjnego:

    nazwa odbiorcy

    Fundacja Wolne Lektury

    adres odbiorcy

    ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

    numer konta

    75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

    tytuł przelewu

    Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

    wpłaty w EUR

    PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

    Wpłaty w USD

    PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

    SWIFT

    WBKPPLPP

    x
    Skopiuj link Skopiuj cytat
    Zakładka Istniejąca zakładka Notka
    Słuchaj od tego miejsca