Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Szacowany czas do końca: -
Bolesław Leśmian, Napój cienisty, W nicość śniąca się droga (cykl), Eliasz
Dwaj Macieje → ← Pan Błyszczyński

Spis treści

    1. Anioł: 1
    2. Bezsilność: 1
    3. Bóg: 1
    4. Koniec świata: 1
    5. Lot: 1
    6. Niebo: 1
    7. Obraz świata: 1
    8. Podróż: 1
    9. Porwanie: 1
    10. Prorok: 1
    11. Ptak: 1
    12. Rozstanie: 1
    13. Strój: 1
    14. Stworzenie: 1
    15. Śmierć: 1
    16. Śmierć bohaterska: 1
    17. Światło: 1
    18. Wiatr: 1

    pisownia łączna/rozdzielna: napoły > na poły; nawprost > na wprost; naoślep > na oślep; niema > nie ma; nawksroś > na wksroś; napewno > na pewno

    pisownia joty: Eljasz > Eliasz

    fleksja: swem > swym itp.; rozwartemi > rozwartymi; mię > mnie

    interpunkcja: Świat i zaświat i dusza > Świat i zaświat, i dusza; i w wargach i w oczach > i w wargach, i w oczach

    Bolesław LeśmianNapój cienistyEliasz

    Adamowi Szczerbowskiemu, w imię
    wspólnej wiary w zwycięstwo sztuki nad
    rozpanoszoną zmorą szarego człowieka.
    1
    Rozstanie, Wiatr, PorwanieStrójPodróż, LotWziął go wicher i uniósł na ognistym wozie.
    Leciał rozzuchwalony w powietrzu i w grozie,
    Płaszcz swój zrzucił na ziemię, by z wyżyn rozstania
    Płaszczem ziemi dosięgnąć na znak pożegnania.
    5
    I odtąd już go nigdy na ziemi nie było.
    ŚwiatłoWszechświat stał mu się błędną wokół bezmogiłą.
    Ledwo skrzyć się nadążył rozbłyskaniec boży,
    By światłem zmuskać stada zdziczałych bezdroży.
    NieboW twarz go biły obłoków wzburzone jaśminy,
    10
    Wóz miotał w byle wieczność ognia rozprószyny,
    A on patrzył w to tylko, co w dal się rozwidnia,
    I, górując — dołując, mknął, jak śród białydnia!
    Jęczała Nieskończoność, kół miażdżona złością,
    A gwiazdy rozpaczały nad Nieskończonością!
    15
    PtakZezem spojrzał na Wenus, w jej śmigłe zaświaty,
    Gdzie się gęstwił do lotu ptak żywcem liściaty,
    Co zaledwo się różnił od dębów i sosen
    I tą właśnie różnicą leciał w sen — pierwosen.
    Prażywicznych wybroczyn leśne ustoiny
    20
    Wywiały czad istnienia w pobliża męt siny,
    I mroki, woń ożywczą węsząc bezrozumnie,
    Zaroiły się wokół wroniście i tłumnie.
    A prorok przetarł oczy i przynaglił biegu.
    Rozpędzony na zawsze w tę noc bez noclegu
    25
    Saturn, niebem zdyszany, dniał w nurtach ciemnoty
    I biegł ścieżką domyślną — niepochwycień złoty.
    I Jowisz jak tęczowa przewinął się plucha,
    I Neptun jak cienista przemknął zawierucha, —
    A wóz boży, płomienie rozchyżywszy czujne,
    30
    Minął słońca podwójne i słońca potrójne
    I brnął w gąszcz, gdzie z nicością zmieszane na poły,
    Włóczą się niedowcieleń pełzliwe męcioły.
    Tu właśnie samo z siebie wyłonione Śnisko,
    Mgłami się ocierając o wieczność pobliską,
    35
    Lęgło w chorym przezroczu jadowitą chatę
    Z oknami rozwartymi na śmierci poświatę,
    A niczyje i nikim nie będące ciało
    Do jej progów omylnym łbem się przyśniwało,
    By wygoić ich kurzem od dołu do góry
    40
    Rozjątrzoną bezdomność chciwej szczęścia skóry.
    Tu tkwiły włóczyzmory, w swym konaniu zwinne,
    Pstrocinami złych ślepi migotliwie czynne,
    Strawione zaraźliwym liszajem niebytu,
    A łase na ułomną podobiznę świtu…
    45
    Tu mgławice dłużyły rąk wyłudę białą
    W schłon próżni, gdzie się dotąd nic jeszcze nie stało,
    Strzęp świata, zdruzganego na prochy w przestworzu,
    Bławatkował zadumą o świetlącym zbożu…
    Ale prorok, w tęsknoty zapodziany trudzie,
    50
    Nie zważał na to rojne w niebiosach bezludzie
    Upojony tchem mgławic, zwycięsko rozpędny,
    Wsparty o krawędź wozu, a sam — nadkrawędny
    Ścigał bezkres i piersią czuł radość pościgu.
    A gwiazdy, drobniejące za nim w okamigu,
    55
    I światy, co we wprawnym kołują obłędzie,
    I to życie, co pragnie trwać zawsze i wszędzie,
    I ziemskiego pobytu krzątliwa śródzielność,
    Świat i zaświat, i dusza — śmierć i nieśmiertelność, —
    Wszystko zbladło, zmarniało w wyżynnym wspomnieniu.
    60
    Jak sen, co śnić się nie chce, a śni się wbrew chceniu.
    Anioł, ŚmierćA właśnie uwikłany w czepliwym obłoku
    Trup anioła przelatał z bielmem śmierci w oku.
    Dziwny zdał się w pobliżu ogrom tego ciała
    I małość pustej śmierci, co w nim wciąż malała.
    65
    Skrzydłami się w pozgonny żal nad sobą śnieżył,
    Co raz wyżej ulatał — co raz wyżej nie żył!
    Bóg, Stworzenie, Obraz świataProrokStąd już blisko do Boga! Już Eliasz zobaczył,
    Jak Bóg Smugą świetlistą w chmurze się zaznaczył.
    Oczom była dostępna tej Smugi połowa,
    70
    Resztę, blednąc, zgadywał, a Bóg rzekł te słowa:
    — «Chcę ci wyznać to, czego nie wyznam nikomu.
    Świat mój mija się ze mną! Źle mi w moim domu!
    Mogłem niegdyś przymusić nicość jeszcze młodą
    Do uśmiechu w mrok inny! Mrok nie był przeszkodą…
    75
    Gdybym dał inny rozkaz, innych snów narzędzie,
    Czy byłoby inaczej, niż jest i niż będzie?»…
    — «Śniłem o tym — rzekł prorok. I posłuszny słowu —
    Śniłem» — powtórzył ciszej, a Bóg mówił znowu:
    — «Życiem tworzył! Tak, właśnie! Nieodparte życie!
    80
    Na gwiazdach, na dnie jezior, na pagórów szczycie,
    W lwich paszczękach, w kłach wężów i w snu pozawzroczach,
    W jamach krecich, w łzach ludzkich, i w wargach, i w oczach,
    Nawet w miazgach padliny, w tumanach bez treści
    Jeszcze coś się mocuje, krząta i szeleści!
    85
    Cóżem jeszcze mógł czynić? Jaką wybrać drogę?
    To — wszystko. Twór skończony. Nic nad to nie mogę!»
    I głos rozległ się echem i zamilkł niebawem.
    Eliasz głosu Bożego słuchał mimopławem,
    Ale biegu nie zwalniał. — «Smugo! — szepnął — Smugo!
    90
    Niech Cię z chmur tym imieniem wygarniam niedługo,
    Nim zgaśniesz!… A, gdy zgaśniesz, znowu powiem: Boże!
    Nie wiem, gdzie Twoje brzegi, a gdzie moje morze?
    Lecz wiem, żem policzony pomiędzy Twe ptaki:
    Chcę lecieć w Twoją przyszłość! O, daj mi lot taki!»
    95
    Zaiskrzyła się Smuga — i mrok bez oporu
    Przyjął skrę… Coś błysnęło w pamięciach przestworu,
    Lecz nastała ta cisza, co nic nie pamięta.
    Słychać było, jak czas się po gwiazdach wałęta…
    I rzekł Bóg: — «Chciałbym ciebie zachować zazdrośnie
    100
    Mym niebiosom — Spójrz! Wszechświat ma się już ku wiośnie!»
    Eliasz z wozu wynurzył swą pierś i urwiście
    Zwisł nad głębią i dłonie wprzód rozwiał, jak liście,
    I tak trwał, niby nagła mroków uroślina,
    Co pnączem swego ciała w bezmiary się wspina,
    105
    I, wargami zmacawszy chłód gwiezdnych przezroczy,
    Do Boga wzwyż i na wprost mówił w cztery oczy:
    — «Tak, mogło być inaczej! Słowa śmiesznie złote
    Dla zbłagania ciemności! Chcę iść w tę Innotę,
    Chcę być tam, gdzieś nie bywał! Chcę walczyć sam na sam!
    110
    Niech czuję, że zwyciężam, lub wiem, że wygasam!
    Chcę wzburzoną swodobą przekroczyć mą dolę!
    Puść mnie tam — w bezbożyznę! Puść — na wolną wolę!
    Postroń wszystko, co było! Nie poskąp mi lotu!
    Już — z Tobą!… Już — bez Ciebie!… Nie żądaj powrotu!»
    115
    Smuga zgasła, i Eliasz wziął jej Zmrok za zgodę.
    Wiatr pobruździł głąb nieba, jak jeziorną wodę,
    A on pędził na oślep i Zgasłą ominął.
    Koniec świataŚmierć bohaterska, BezsilnośćWolny, Bogu zbyteczny — sam teraz popłynął
    Wyżej i niebezpieczniej w ten zmierzch ponadniebny,
    120
    Gdzie już nie ma stworzenia i Bóg — niepotrzebny!
    Wszechświat skończył się… W oczach, niby gwiazd utrata,
    Utkwiła mu ta nagła skończoność wszechświata.
    Zmógł się z lotem ostatnią swych pragnień bezsiłą.
    I odtąd już go nigdy w wszechświecie nie było.
    125
    Wóz się zachwiał. Skry jego, niby ślepie wilcze,
    Lśniły, przejrzawszy na wksroś zamysły tubylcze.
    I spełniło się… Eliasz czuł przez jedną chwilę,
    Że spełniło się właśnie… I czuł tylko tyle…
    Pochłonęła go drętwa i pilna Ciszyzna.
    130
    Wiedział, że Bóg — daleko, — że nic mu nie wyzna.
    Dreszcz lęku w nim zanikał raz jeszcze — raz jeszcze, —
    I wstrząsnęły nim obce ciału przeciwdreszcze.
    Czekał, do jakich mroków pierś chętną dołoni?
    Dłoń wyciągnął w niewiedzę… Lecz minął czas dłoni!
    135
    Rozwarł oczy… Czas oczu minął niepochwytnie!
    Już nie było błękitu, więc trwał bezbłękitnie.
    Dróg nie było, więc drogi na pewno nie zmylił,
    I z wozu gasnącego w bezświat się wychylił,
    By stwierdzić jasnowidztwem ostatniego tchnienia
    140
    Możliwość innej jawy, niż jawa Istnienia!

    15 zł

    tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

    35 zł

    tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

    55 zł

    tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

    200 zł

    tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

    500 zł

    Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

    20 zł /mies.

    Dziękujemy, że jesteś z nami!

    35 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

    55 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

    100 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

    Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard PayPal

    Dane do przelewu tradycyjnego:

    nazwa odbiorcy

    Fundacja Wolne Lektury

    adres odbiorcy

    ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

    numer konta

    75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

    tytuł przelewu

    Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

    wpłaty w EUR

    PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

    Wpłaty w USD

    PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

    SWIFT

    WBKPPLPP

    x
    Skopiuj link Skopiuj cytat
    Zakładka Istniejąca zakładka Notka
    Słuchaj od tego miejsca