Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 452 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | liczba mnoga | mitologia grecka | niemiecki | potocznie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski
Według języka: wszystkie | français | lietuvių | polski
Znaleziono 1283 przypisów.
dyshonor — zniewaga, obelga. [przypis redakcyjny]
dyskrecją — oględność, wzgląd. [przypis redakcyjny]
dyskrecja — tu: łaska, ludzkość. [przypis redakcyjny]
dyskrecja — tu: łaska. [przypis redakcyjny]
dyskursa (z łac.) — dyskusje, rozprawy. [przypis redakcyjny]
dyskwizycja (łac.) — dochodzenie, spór. [przypis redakcyjny]
dysocjacja (z łac.) — rozstanie. [przypis redakcyjny]
dyspensatów — lżejszej reguły. [przypis redakcyjny]
dyspensi a. dyspensaci — zwolnieni od pewnych przepisów. [przypis redakcyjny]
dyspensować się — uwalniać się. [przypis redakcyjny]
dyspepsja (z gr. dys: zły, peptein: trawienie) — pot. niestrawność. [przypis redakcyjny]
dysponent — zastępca kierownika w zakładzie handlowym. [przypis redakcyjny]
dysponować — gotować na śmierć. [przypis redakcyjny]
dysponował sentencją — stanowił o wyroku. [przypis redakcyjny]
dyspozycją — [B. lp r.ż.] ustrój, przeznaczenie. [przypis redakcyjny]
dyspozycja — tu: gotowość, ochota. [przypis redakcyjny]
dyspozytor — tu: rozkazodawca. [przypis redakcyjny]
dysputować — podawać w wątpliwość, kwestyjonować. [przypis redakcyjny]
Dysputować się — prowadzić dysputę, kłócić się. [przypis redakcyjny]
dysputy — międzyzakonne, po kościołach odprawiane. [przypis redakcyjny]
dysputy — tu: żartobliwe nawiązanie do instytucji uczonych dysput w kwestiach teologicznych (prowadzonych zwłaszcza w zakonach), żywych jeszcze w tradycji XVIII wieku. [przypis redakcyjny]
dystancja — odległość. [przypis redakcyjny]
dystancji — odległości. [przypis redakcyjny]
dystrakcja — roztargnienie. [przypis redakcyjny]
dystrakcja (z łac.) — rozerwanie, niepokój. [przypis redakcyjny]
dystrybucja — tu: dawna nazwa sklepu z wyrobami tytoniowymi. [przypis redakcyjny]
dystrybucja (z łac.) — rozdział dóbr, rozprowadzenie. [przypis redakcyjny]
dystrybucji — rozdawnictwa. [przypis redakcyjny]
dystylator — tu: fabrykant wódek (dziś: destylator). [przypis redakcyjny]
dystylowali — odkraplali, wypacali. [przypis redakcyjny]
dystylują — przepędzają w alembikach. [przypis redakcyjny]
dystyngwować (z łac.) — odróżniać, podkreślać różnicę. [przypis redakcyjny]
dystyngwowany — wyróżniający się, poważny, dostojny. [przypis redakcyjny]
dystyngwowany — wyróżniający się, uchodzący za coś lepszego. [przypis redakcyjny]
dystynkcją — wyróżnienie, elegancję. [przypis redakcyjny]
dystynkcji — rozróżniania, znaczenia. [przypis redakcyjny]
dystynkcji — rozróżnienia. [przypis redakcyjny]
dystynktoria — odznaki. [przypis redakcyjny]
dysydenci — innowiercy. [przypis redakcyjny]
dysydent — innowierca. [przypis redakcyjny]
dysymiluje (z łac.) — ukrywa, przemilcza. [przypis redakcyjny]
dysymulowała — udawała, ukrywała. [przypis redakcyjny]
dysymulowana — cierpiana, znoszona. [przypis redakcyjny]
dysymulowane — ukrywane. [przypis redakcyjny]
dyszkant — głos chłopięcy. [przypis redakcyjny]
dywana — dziś popr. forma D. lp: dywanu. [przypis redakcyjny]
dywan — rada sułtańska. [przypis redakcyjny]
dywan — tu nie, jak poprzednio, rada, lecz sofa. [przypis redakcyjny]
dywan (tur.) — rada państwa. [przypis redakcyjny]
dywan (tur.) — rada. [przypis redakcyjny]
dywan — wyraz perski: zgromadzenie, rada państwa. [przypis redakcyjny]
dywan (z tur.) — senat, rada państwa. [przypis redakcyjny]
dywdyk a. tyftyk — bogate przykrycie na konia. [przypis redakcyjny]
dywdyk — bogate przykrycie na konie. [przypis redakcyjny]
dywidenda — zysk. [przypis redakcyjny]
dywinować — przeznaczać. [przypis redakcyjny]
dywizja — wielki oddział wojska różnej broni. [przypis redakcyjny]
dywizyja hetmańska — dywizja Sapiehy. [przypis redakcyjny]
dyzarmować — rozbroić. [przypis redakcyjny]
dyzgust (łac.) — przykrość, niesmak. [przypis redakcyjny]
dyzgusty (lm) — psoty, obelgi. [przypis redakcyjny]
dyzgust (z wł.) — nieprzyjemność, przykre uchybienie. [przypis redakcyjny]
džamija — Mesdžid arba džami — yra tai paprasti mečetai, mahometonų bažnyčios. Jų kampuose iš lauko esti laibučiai, dangun išbėgą kuoreliai, vadinami minaretais bei menarais. Šituos pusiau liemenį perjuosia galerija vardu šurfe, iš kurios muezzinai, t. y. garsintojai, kviečia žmones melstis. Tas iš galerijos giedamasis šauksmas vadinasi izan. Penkis kartus per dieną paskirtomis valandomis girdėti izanas nuo visų minaretų, o grynas-skardus muezzinų balsas maloniai skamba muzulmonų miestų padangėje, ypač jog ten, nebvažinėjant ratais, rami viešpatauja tyluma. (I. Senkowski. Collectanea T, II p. 66). [przypis redakcyjny]
dźbłem — zamiast: źdźbłem. Wyd. Libery i Sawrymowicza tłumaczy tę formę wymową poety. [przypis redakcyjny]
dźwirze (stpol.) — drzwi. [przypis redakcyjny]
dżdża (starop.; D. lp od: deżdż) — deszczu. [przypis redakcyjny]
Dżennaty (arab. dżennet: ogród obsadzony drzewami) — raj, do którego wchodzą tylko prawowierni mahometanie. [przypis redakcyjny]
dżereń — antylopa. [przypis redakcyjny]
dżokej (z ang.) — zawodowy jeździec biorący udział w wyścigach konnych. Fakt, że Hrabia tak nazywał swoich służących, potwierdza jedynie, jak bardzo hołdował angielskiej modzie. [przypis redakcyjny]
dżuma — o wybuchu epidemii dżumy w okolicach Astrachania (miasto u ujścia Wołgi) przyniósł pierwszą wiadomość »Kurier Warszawski« z 7 stycznia 1879 r. [przypis redakcyjny]
Dżyngis-chan okazał tak wielką wzgardę meczetom — Wchodząc do meczetu w Bucharze, porwał alkoran i rzucił go pod nogi swoich koni. [przypis redakcyjny]
dzara — urzędowy dokument mongolski, nadający prawo korzystania z koni pociągowych. [przypis redakcyjny]
Dzavelas, Kitsos, gr. Κίτσος Τζαβέλας (1800–1855) — jeden z [greckich] bohaterów walk o niepodległość; [w latach 1847–1848 premier Grecji]. [przypis redakcyjny]
dzbanarz (starop.) — pijak dzbanem spełniający [toasty]. [przypis redakcyjny]
dzban — w którym nosiły wodę Danaidy (Dziewki niebogi) skazane za zabicie mężów (zob. w. 31–32) na wieczne napełnianie beczki bez dna (czyli bani bezdennej z w. 27); w mit. gr. Danaidy czerpały wodę za pomocą sit. [przypis redakcyjny]
dziać — nadziewać na „drzewa” (kopie). [przypis redakcyjny]
dziać — nadziewać, przebijać. [przypis redakcyjny]
dziać (starop.) — nazywać. [przypis redakcyjny]
dziady z Kalwaryje — Kalwaria Zebrzydowska, na południe od Krakowa, była słynnym miejscem odpustowym (15 sierpnia), gdzie też schodzili się liczni żebracy, dziadowie-lirnicy, korzystający z ogromnego nagromadzenia wiernych, nawet z odległych stron. [przypis redakcyjny]
dział asekurantem — należącym do osłony artylerii. [przypis redakcyjny]
działobitnia — bateria artyleryjska. [przypis redakcyjny]
dział — tu: wzgórek, wzniesienie. Wyrażenie gwarowe występujące na Podkarpaciu, w innych regionach Polski nieużywane. [przypis redakcyjny]
Działyński — Adam Działyński. [przypis redakcyjny]
Dziambetgierej — właśc. Dżanbeg-Girej, chan krymski w latach 1610–1623. [przypis redakcyjny]
dzianet (daw.) — rumak. [przypis redakcyjny]
dzianet — koń, wierzchowiec paradny rasy hiszp. a. tur. [przypis redakcyjny]
dzianet — rumak. [przypis redakcyjny]
dzianet (z arab.) — wierzchowiec wyćwiczony według szkoły hiszpańskiej. [przypis redakcyjny]
dziardyn (daw., z wł.) — ogród. [przypis redakcyjny]
dziatki (daw.) — dzieci. [przypis redakcyjny]
Dziatki — Helena miała, według Homera, jedną córkę: Hermionę. [przypis redakcyjny]
dzicza — forma staropolska, tak jak: łodzia, pieczenia itp.; dziś: dzicz. [przypis redakcyjny]
dzięgi (daw., z rus.) — monety. [przypis redakcyjny]
dzięgiel — roślina o mocnym zapachu i ostrym smaku; w przysłowiu: dać kminu z dzięgielem, tzn. dotknąć do żywego, dać się we znaki, dokuczyć. [przypis redakcyjny]
Dzięki Bogu, że Giettator szczęśliwie dopłynął (…) — Władysław Zamojski wyjechał był wtedy do Konstantynopola w związku z nadchodzącą wojną krymską. [przypis redakcyjny]
dzięki ogólności określenia woli i pojęciu doświadczenia — Büchner pisze artykuł o Schopenhauerze, uznający jego wielki wpływ na rozwój filozoficznego myślenia. Por. Lange, op. cit., s. 90 i 162. [przypis redakcyjny]
dziękuję za bedłek — dziękuję, mam w domu lepszych rzeczy dość; fragment przysłowia: „Dziękuję za bedłek, mam doma dość rydzów”. [przypis redakcyjny]
Dziękuj i módl się do aniołów słońca — Do Boga, którego tu poeta nazywa słońcem aniołów, bo aniołów w niebiosach, jak nas nasze ziemskie słońce, Bóg, oświeca. [przypis redakcyjny]
dziecek (daw.) — 2. przypadek [D.] lm od: dziecko; [dziś: dzieci]. [przypis redakcyjny]
Dzieci dwóch braci, czyli stryjeczne, były uważane i uważały się między sobą za rodzeństwo — W istocie u Rzymian mieli jedną nazwę: braci stryjecznych nazywano braćmi. [przypis redakcyjny]
