Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Szacowany czas do końca: -
Jan Kochanowski, Pieśni, Księgi pierwsze, Pieśń XVIII (Czołem za cześć, łaskawy mój panie sąsiedzie...)
Pieśń XIX (Żal mi cię, niebogo...) → ← Pieśń XVII (Słońce już padło, ciemna noc nadchodzi...)

Spis treści

    1. Alkohol: 1
    2. Gospodarz: 1
    3. Gość: 1
    4. Kłótnia: 1
    5. Pijaństwo: 1 2 3
    6. Przekleństwo: 1
    7. Przemoc: 1
    8. Rozum: 1
    9. Sąsiad: 1

    Jan KochanowskiPieśni, Księgi pierwszePieśń XVIII[1]

    1
    Sąsiad, AlkoholCzołem za cześć[2], łaskawy mój panie sąsiedzie.
    Boże nie daj u ciebie bywać na biesiedzie,
    Każesz mi pić przezdzięki[3] twe przemierzłe[4] piwo,
    Że do dna nie wypijam, patrzysz na mię krzywo.
    5
    Gospodarz, Gość, Pijaństwo, Przemoc, KłótniaWszytkoć wadzi: być[5] na nos biedna mucha padła,
    Miecesz[6] głową i mniemasz, że cię do krwie zjadła;
    Od stołu żenie każesz, fukasz na pachołki,
    Wyciskałeś talerze, wyciskasz i stołki[7].
    Patrzaj, diable, że sie tu i gościom dostanie:
    10
    Gniewaj sie, jako raczysz, jeno nie bij, panie,
    Bo ja w tym piwie twoim rozkoszy nie czuję;
    Zdrowie rad mam od ciebie[8], kufla nie przyjmuję.
    Jeslić o sławę idzie, kto więcej pić może,
    Dajęć przodek[9] w tym męstwie; sam pójdę na łoże.
    15
    Już ty bądź tym rycerzem, co piwo usieczesz[10];
    Tego nie wiem, jesli[11] przed chłopem nie ucieczesz.
    Jesli też tak rozumiesz, żebyś mię czestował[12],
    Męczysz mię, nie czestujesz; tociem podziękował.
    Chcesz mię uczcić? Dajże mi dobrą wolą[13] w domu,
    20
    A niechaj po niewoli[14] nie pełnię nikomu.
    Prózno mi skwarnę[15] dawasz. Ja nie będę gonił[16],
    Bych też nabarziej piwa wczorajszego zronił[17].
    Wiem, żeby mię psi przedsię[18] twoi pilnowali,
    Bych sie układł, wnet by mi gębę ulizali.
    25
    Alem prosto niemyśliw[19]. Ci sie na to godzą,
    Co szperki niedopiekłe[20] i twardy ser głodzą[21],
    Co sobie gardła ostrzą na niewinne piwo
    Rydzem, śledziem, ogórkiem; nie wiem, co im krzywo[22].
    Rozum, PijaństwoI tak we łbie rozumu po trzeźwiu niewiele,
    30
    A ostatek chcą zalać w to miłe wesele.
    Niech raczej nic nie będzie, ma li go być mało;
    Rado by niebożątko z mozgu oszalało[23].
    Więc też wojna bez wici[24]: gospodarz sie wierci.
    Porwoniście zabitej na ostatek śmierci[25]!
    35
    Do tylam was rozwadzał[26], aż mi sie dostało;
    Bijcie sie, póki chcecie, mnie tam na tym mało[27].
    Kufle lecą jako grad, a drugi już jęczy:
    Wziął konwią, aż mu na łbie zostały obręczy.
    Potym do arkabuzów[28]. A więc to biesiada?
    40
    Jesliście tak weseli, jakaż u was zwada?
    Nazajutrz sie jednają; przedsię go nalewaj[29],
    A kto z nieżadnym[30] głosem, przed pany zaśpiewaj:
    «Chciejże pomnieć, a dobrze baczyć, namilejsza!»
    «W czerwonej czapce chodził»[31] zda mi sie cudniejsza.
    45
    Usłyszysz tam pięć bassów, dwanaście dyszkantów[32],
    Sześć altów, ośm tenorów, dwanaście wagantów[33],
    Potym od melodyjej aż posną na stole,
    Ali[34] drudzy wołają: «Na dwór, na dwór wole!»
    Pijaństwo, PrzekleństwoBodajże wam smród w gębę, mili pijanice,
    50
    A trąd na twarz; bo żona lubi takie lice.
    Krzywej nogi na starość, nieobrotnej szyje,
    Krom klątwy[35], kto będzie żyw, snadnie sie dopije[36].

    Przypisy

    [1]

    W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

    [2]

    Czołem za cześć — zwrot oznaczający pożegnanie i podziękowanie (tutaj: za ucztę). [przypis redakcyjny]

    [3]

    przezdzięki (starop.) — wbrew mojej woli, gwałtem. [przypis redakcyjny]

    [4]

    przemierzły — wstrętny, budzący odrazę, obrzydliwy. [przypis redakcyjny]

    [5]

    być — by ci. [przypis redakcyjny]

    [6]

    miecesz — miotasz, potrząsasz. [przypis edytorski]

    [7]

    Wyciskałeś talerze, wyciskasz (…) stołki — rzucałeś talerzami, rzucasz stołkami. [przypis redakcyjny]

    [8]

    Zdrowie rad mam od ciebie — z przyjemnością przyjmuję twój toast za zdrowie. [przypis redakcyjny]

    [9]

    Dajęć przodek — przyznaję ci pierwszeństwo. [przypis redakcyjny]

    [10]

    usiec (tu: 2 os. lp cz. przysz.: usieczesz) — pokonać. [przypis redakcyjny]

    [11]

    jesli — tu: czy. [przypis redakcyjny]

    [12]

    czestować — okazywać cześć. [przypis redakcyjny]

    [13]

    dobra wola (tu: daw. B. lp. dobrą wolą) — swoboda. [przypis redakcyjny]

    [14]

    po niewoli — wbrew swojej woli. [przypis redakcyjny]

    [15]

    skwarna — środek wymiotny podawany ptakom myśliwskim. [przypis redakcyjny]

    [16]

    Ja nie będę gonił — w domyśle: jak ptak myśliwski, któremu podano skwarnę. [przypis redakcyjny]

    [17]

    piwa (…) zronił — zwymiotował piwo. [przypis redakcyjny]

    [18]

    przedsię — przecież. [przypis redakcyjny]

    [19]

    niemyśliw — nie lubiący polowania. [przypis redakcyjny]

    [20]

    szperki niedopiekłe — niedopieczone kawałki wysmażonej słoniny (skwarki). [przypis redakcyjny]

    [21]

    głodzić (tu: 3 os. lm: głodzą) — tu: gryźć. [przypis redakcyjny]

    [22]

    co im krzywo — co im zawiniło. [przypis redakcyjny]

    [23]

    Rado by (…) z mozgu oszalało — na pewno zwariuje. [przypis redakcyjny]

    [24]

    bez wici — bez uprzedzenia. [przypis redakcyjny]

    [25]

    Porwoniście (…) śmierci — niech was śmierć porwie. [przypis redakcyjny]

    [26]

    Do tylam was rozwadzał — Tak długo rodzielałem was, bijących (wadzących) się. [przypis redakcyjny]

    [27]

    mnie tam na tym mało — mnie to nie obchodzi, mało mi na tym zależy. [przypis redakcyjny]

    [28]

    arkabuz — strzelba. [przypis redakcyjny]

    [29]

    go nalewaj — nalewaj piwa (czy też innego trunku). [przypis redakcyjny]

    [30]

    nieżaden (starop.; tu N. lp: nieżadnym) — niebrzydki. [przypis redakcyjny]

    [31]

    Chciejże pomnieć, a dobrze baczyć, namilejsza!; W czerwonej czapce chodził — tytuły pieśni popularnych w czasach Kochanowskiego. [przypis redakcyjny]

    [32]

    dyszkant — głos chłopięcy. [przypis redakcyjny]

    [33]

    wagant (od łac. vago, vagare: błądzić) — głos pośredni między altem i tenorem, „błądzący” po pijacku; opis całego tego chóru jest wyraźnie groteskowy. [przypis redakcyjny]

    [34]

    ali (starop.) — tymczasem. [przypis redakcyjny]

    [35]

    krom klątwy — bez przekleństwa. [przypis redakcyjny]

    [36]

    snadnie sie dopije — łatwo (skutecznie) się upije (a. zapije). [przypis redakcyjny]

    15 zł

    tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

    35 zł

    tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

    55 zł

    tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

    200 zł

    tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

    500 zł

    Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

    20 zł /mies.

    Dziękujemy, że jesteś z nami!

    35 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

    55 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

    100 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

    Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard PayPal

    Dane do przelewu tradycyjnego:

    nazwa odbiorcy

    Fundacja Wolne Lektury

    adres odbiorcy

    ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

    numer konta

    75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

    tytuł przelewu

    Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

    wpłaty w EUR

    PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

    Wpłaty w USD

    PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

    SWIFT

    WBKPPLPP

    x
    Skopiuj link Skopiuj cytat
    Zakładka Istniejąca zakładka Notka
    Słuchaj od tego miejsca