Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 457 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Tak, dorzucę się do Wolnych Lektur! Tym razem nie pomogę, przechodzę prosto do biblioteki
Strona główna
Informacje Ustawienia Spis treści

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Zasób opracowany na podstawie: Pieśni Jana Kochanowskiego księgi dwoje, Drukarnia Łazarzowa, Kraków, 1586

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Aleksandra Sekuła, Olga Sutkowska, Piotr Wilczek.

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Ilustracja na okładce: Deser, Koets, Roelof Claesz. (ca 1592/1593-ante 1654), domena publiczna.

ISBN-978-83-288-7224-0

Szacowany czas do końca: -
Jan Kochanowski, Pieśni, Księgi pierwsze, Pieśń IX (Chcemy sobie być radzi?)

Jan Kochanowski

Pieśń IX (Chcemy sobie być radzi?)

Pieśń X (Kto mi dał skrzydła, kto mię odział pióry...) → ← Pieśń VIII (Gdzieśkolwiek jest, Bożeć pośli dobrą godzinę...)

Spis treści

      Jan KochanowskiPieśni, Księgi pierwszePieśń IX

      1
      Chcemy sobie być radzi[1]?
      Rozkaż, panie, czeladzi,
      Niechaj na stół dobrego wina przynaszają,
      A przy tym w złote gęśli[2] albo w lutnią[3] grają.
      5
      Kto tak mądry, że zgadnie,
      Co nań jutro przypadnie?
      Sam Bóg wie przyszłe rzeczy, a śmieje sie z nieba,
      Kiedy sie człowiek troszcze więcej, niżli trzeba.
      Szafuj gotowym[4] bacznie;
      10
      Ostatek, jako zacznie,
      Tak Fortuna[5] niech kona[6]: raczy li łaskawie,
      Raczy li też inaczej; my siedziem w jej prawie[7].
      U Fortuny to snadnie[8],
      Że kto stojąc[9] upadnie;
      15
      A który był dopiero u niej pod nogami,
      Patrzajże go po chwili, a on gardzi nami.
      Wszystko sie dziwnie plecie
      Na tym tu biednym świecie;
      A kto by chciał rozumem wszystkiego dochodzić,
      20
      I zginie, a nie będzie umiał w to ugodzić.
      Prózno ma mieć na pieczy
      Śmiertelny wieczne rzeczy;
      Dosyć na tym, kiedy wie, że go to nie minie,
      Co z przejźrzenia[10] Pańskiego od wieku mu płynie.
      25
      A nigdy nie zabłądzi,
      Kto tak umysł narządzi,
      Jakoby umiał szczęście i nieszczęście znosić,
      Temu mężnie wytrzymać, w owym sie nie wznosić.
      Chwalę szczęście stateczne[11];
      30
      Nie chce li też być wieczne,
      Spuszczę[12], com wziął, a w cnotę własną sie ogarnę
      I uczciwej chudoby[13] bez posagu pragnę.
      Nie umiem ja, gdy w żagle
      Uderzą wiatry nagle,
      35
      Krzyżem padać i świętych przenajdować[14] dary,
      Aby łakomej wodzie tureckie towary
      Bogactwa nie przydały
      Wpadwszy gdzie między skały;
      Tam ja bezpiecznym sercem[15] i pełen otuchy
      40
      W równej fuście[16] popłynę przez morskie rozruchy.

      Przypisy

      [1]

      sobie być radzi — zabawić się, weselić się wspólnie. [przypis redakcyjny]

      [2]

      gęśli (a. gęśle) — instrument smyczkowy, zazwyczaj dwu- lub trzystrunowy, rodzaj prymitywnych skrzypiec w kształcie owalnego pudła z krótką szyjką. [przypis redakcyjny]

      [3]

      lutnia — instrument szarpany, posiadający od 6 do 16 strun, znany od starożytności, w renesansie również symbol sztuki poetyckiej; tu daw. forma B.lp: lutnią, dziś: lutnię. [przypis redakcyjny]

      [4]

      szafuj gotowym — rozporządzaj tym, co posiadasz; może w znaczeniu: pieniędzmi (por. wyraz pokrewny: gotówka). [przypis redakcyjny]

      [5]

      Fortuna (mit. rzym.) — bogini ślepego przypadku. Przedstawiano ją z rogiem obfitości, trzymającą ster (była sternikiem życia ludzkiego), zazwyczaj ślepą. Motyw Fortuny odgrywał niezwykle ważną rolę w filozofii Pieśni Kochanowskiego. [przypis redakcyjny]

      [6]

      niech kona — tu: niech dokona; niech doprowadzi do skutku. [przypis redakcyjny]

      [7]

      siedziem w jej prawie (starop.) — podlegamy jej prawom, znajdujemy się pod jej władzą. [przypis redakcyjny]

      [8]

      snadnie (starop.) — łatwo. [przypis redakcyjny]

      [9]

      stojąc (starop. forma imiesł.) — stojący. [przypis redakcyjny]

      [10]

      z przejźrzenia (starop.) — z postanowienia, z przeznaczenia. [przypis redakcyjny]

      [11]

      szczęście stateczne (starop.) — niezmienny los. [przypis redakcyjny]

      [12]

      spuścić — tu: oddać; tu forma 1 os. lp cz. przysz.: spuszczę. [przypis redakcyjny]

      [13]

      chudoba (starop.) — skromny dobytek, ubóstwo. [przypis redakcyjny]

      [14]

      przenajdować — zjednywać. [przypis redakcyjny]

      [15]

      bezpiecznym sercem (starop.) — z sercem wolnym od obaw, z poczuciem bezpieczeństwa. [przypis redakcyjny]

      [16]

      w równej fuście — w niewielkim okręcie. [przypis redakcyjny]

      15 zł

      tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

      35 zł

      tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

      55 zł

      tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

      200 zł

      tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

      500 zł

      Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

      20 zł /mies.

      Dziękujemy, że jesteś z nami!

      35 zł /mies.

      W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

      55 zł /mies.

      W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

      100 zł /mies.

      W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

      Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard PayPal

      Dane do przelewu tradycyjnego:

      nazwa odbiorcy

      Fundacja Wolne Lektury

      adres odbiorcy

      ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

      numer konta

      75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

      tytuł przelewu

      Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

      wpłaty w EUR

      PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

      Wpłaty w USD

      PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

      SWIFT

      WBKPPLPP

      x
      Skopiuj link Skopiuj cytat
      Zakładka Istniejąca zakładka Notka
      Słuchaj od tego miejsca

      Pora na chwilę przerwy :)

      Podoba Ci się nasza biblioteka? Wesprzyj ją drobną wpłatą, a otrzymasz wcześniejszy dostęp do prapremier!

      Nowe książki pojawiają się częściej, gdy nas wspieracie. Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku!
      KRS: 0000070056
      Nazwa organizacji: Wolne Lektury

      Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
      Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

      Miejsca takie jak Wolne Lektury są bezwzględnie potrzebne. To port lotniczy skąd każdy, niezależnie od wieku i zawartości portfela, może wyruszyć na poszukiwanie przygody.

      Paulina Holtz

      Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

      Co nowego na Wolnych Lekturach? Dowiesz się z naszego newslettera. Kliknij, by się zapisać.

      Przyjaciele Wolnych Lektur jako pierwsi mają dostęp do premierowych publikacji. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz >>>

      Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.

      Regularnie dodajemy nowe książki. By ich nie przegapić, subskrybuj nasz kanał.

      Kliknij obrazek, by subskrybować!

      Zrób sobie prezent i wesprzyj Wolne Lektury – zaowocują nowymi książkami! Kliknij i dorzuć się!

      Czy wiesz, że wystarczyłoby 1000 osób, udzielających nam regularnego wsparcia, żeby zaspokoić podstawowe potrzeby Wolnych Lektur? Kliknij i dorzuć się!

      Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.
      • NIP: 952-187-70-87
      • KRS: 0000070056
      • REGON: 017423865
      • Numer konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
      Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
      MKiDN
      Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.