Przypisy

Imię dali od wonnej różej — poeta ma na myśli miasto Rowigo, rzymskie Rhodigium, które wyprowadzano od [gr.] ροδον [rodon]: róża. [przypis redakcyjny]

imię kochanego króla — Saturna, którego imię ta gwiazda jeszcze teraz nosi. Mitologia pod panowaniem tego króla umieściła wiek złoty. [przypis redakcyjny]

imię moje jeszcze dość nie słynie — Dante już w roku 1300 słynął jako poeta i pisarz wielu pism prozą pisanych. Że się tu ze swojej sławy nie chlubi, zapewne musiał być pod przykrym wrażeniem widoku ciężarów, pod którymi widział ugięte duchy, co zgrzeszyły przez dumę. [przypis redakcyjny]

Imię pięknego kwiatu — To jest Róży jako symbolu Przeczystej Dziewicy Marii, do której poeta, o czym i sam tu nadmienia, modli się zawsze ze szczególnym nabożeństwem. [przypis redakcyjny]

Imię Saltrela (…) Cyncynata — Salterello to sławny we Florencji z wykrętów prawnych adwokat. Cyncynat, znany ze skromnych cnót swoich Rzymianin, postawiony tu obok dla przeciwieństwa i dla dowodu, jak różne za czasów dawnych, a czasów poety były pojęcia o sławie nazwisk między ludnością florencką. [przypis redakcyjny]

Imię twe piękne: Pratorani — l'ange Gardienne de la terre, appellé NAANG PPRATHORANI [tzn. anioł Strażnik ziemi zwany Naag Pratorani] (Patrz: Voyage de Siam des pères Jésuites etc., streszczone przez Poetę w Raptularzu pt. Religia Siam). [przypis redakcyjny]

imię wzgardy — chłop, człowiek pracujący na roli, nabrało znaczenia pogardliwego w Polsce z chwilą ugruntowania poddaństwa. [przypis redakcyjny]

imieniowi — dziś popr. forma C. lp: imieniu. [przypis redakcyjny]

Imiona: Łazicki od łażenia, w sensie nieprzyzwoitym, chodzenia na kobiety;Barzy (czyt. Bar-zy) — szybki, prędki. [przypis redakcyjny]

immarcescibilem (łac.) — niezwiędłe, niezatarte. [przypis redakcyjny]

immediate (łac.) — bezpośrednio. [przypis redakcyjny]

immunitatem (łac.) — wolności. [przypis redakcyjny]

immunitatis (łac.) — przywilej nietykalności. [przypis redakcyjny]

imo (daw.) — mimo, obok. [przypis redakcyjny]

imo (daw.) — mimo. [przypis redakcyjny]

imo — mimo, obok. [przypis redakcyjny]

imo — mimo [tj. obok; red. WL]. [przypis redakcyjny]

imo praxim (łac.) — mimo zwyczaju. [przypis redakcyjny]

I mord o pomstę woła z przesiąkłej krwią głębiny — krew niewinnie przelana wywołuje boginie-mścicielki, Erynie, mieszkające w głębi ziemi, w Hadesie. [przypis redakcyjny]

impari nec eo quem Veritas meretur affectu (łac.) — nie z takim samym uczuciem i nie z takim, na jakie by prawda zasługiwała. [przypis redakcyjny]

imparitatem zadać (z łac.) — uznać za niegodnego. [przypis redakcyjny]

impedimenta (łac.) — przeszkody. [przypis redakcyjny]

impedimenta (łac.) — przeszkody, utrudnienia. [przypis redakcyjny]

impedimentum (z łac.) — przeszkoda; tu B. lm impedimenta. [przypis redakcyjny]

impediment (z łac.) — przeszkoda, kłopot. [przypis redakcyjny]

impediment (z łac.) — przeszkoda. [przypis redakcyjny]

impediować — przeszkadzać. [przypis redakcyjny]

impedymenta (łac. forma lm) — przeszkody. [przypis redakcyjny]

impedymenta (…) obóz — artykuły wojskowe zakazywały pojedynków w obozie. [przypis redakcyjny]

impedyment — przeszkody. [przypis redakcyjny]

imperatores (łac.) — tutaj: przodownicy młodzieży. [przypis redakcyjny]

imperatorowej — cesarzowej. [przypis redakcyjny]

imperiał — dawna złota moneta rosyjska wartości dziesięciu rubli srebrnych. [przypis redakcyjny]

imperiał — w carskiej Rosji złota moneta wartości 15 rb. [przypis redakcyjny]

imperial — górna, otwarta część omnibusu. [przypis redakcyjny]

imperiose (łac.) — hardo. [przypis redakcyjny]

imperiosus mulier (łac.) — chciwy władzy babsztyl. [przypis redakcyjny]

imperium (łac.) — cesarstwo. [przypis redakcyjny]

imperium (łac.) — państwo. [przypis redakcyjny]

imperium potissimum floret (łac.) — państwo najbardziej kwitnie. [przypis redakcyjny]

impertynencji — niegrzeczności, zniewagi. [przypis redakcyjny]

impertynencko — niegrzecznie. [przypis redakcyjny]

impet (daw.) — tu: podnieta. [przypis redakcyjny]

impet — nacisk. [przypis redakcyjny]

impet — pęd. [przypis redakcyjny]

impet — rozpęd. [przypis redakcyjny]

impet — rozpęd, rozmach. [przypis redakcyjny]

impet — tu: popęd. [przypis redakcyjny]

impet — tu: zamach, uderzenie. [przypis redakcyjny]

impet — tu: zawziętość. [przypis redakcyjny]

impet tu: — zawziętość. [przypis redakcyjny]

impet — zawziętość. [przypis redakcyjny]

Impia tortorum (…) salusque patent — Nikczemny tłum oprawców niesyty krwi niewinnej przez długie czasy dawał tu żer swym szałom. Dziś, gdy ojczyzna pozyskała spokój, dziś, gdy pokruszono pieczarę grabarzy, życie i zbawienie jawią się tam, kędy śmierć złowroga panowała. [przypis redakcyjny]

impluvium — zagłębienie, gdzie spływała woda z compluvium. [przypis redakcyjny]

imponere (łac.) — wmówić. [przypis redakcyjny]

importancji — znaczenia, wagi. [przypis redakcyjny]

importancji — znaczenia, ważności. [przypis redakcyjny]

importujące — przynoszące mniej dochodu. [przypis redakcyjny]

importunią — natręctwem, usilnemi prośbami. [przypis redakcyjny]

importunów — natrętów. [przypis redakcyjny]

importuny (z łac.) — natręty. [przypis redakcyjny]

impossible (fr.) — niemożliwe. [przypis redakcyjny]

impostura — udanie, kłamstwo. [przypis redakcyjny]

impreza (daw., z wł.) — przedsięwzięcie. [przypis redakcyjny]

impreza (daw., z wł.) — przedsięwzięcie, zamiar. [przypis redakcyjny]

impreza — przedsięwzięcie. [przypis redakcyjny]

impreza — sprawa, przedsięwzięcie, wyprawa, bitwa. [przypis redakcyjny]

imprezę inną biorę — powziąłem inny zamiar; impreza (z wł.): zamiar, plan, przedsięwzięcie. [przypis redakcyjny]

im się (starop. forma) — chwyć się. [przypis redakcyjny]

im summa cum invidia (łac.) — z najwyższym niezadowoleniem. [przypis redakcyjny]

im — tj. chęciom. [przypis redakcyjny]

im ultro (łac.) — sami, bez przymusu. [przypis redakcyjny]

Im więcej rozumiemy rzeczy poszczególne, tym więcej rozumiemy bóstwo — Nag. Schr.: „czyli tym więcej rozumu bóstwa posiadamy”. [przypis redakcyjny]

Im wyżej, tym widoczniej — im kto wyżej wyniesiony w społecznej hierarchii, tym baczniejszej poddany jest obserwacji. [przypis redakcyjny]

in absentia (łac.) — w nieobecności. [przypis redakcyjny]

in absolutis dominiis: sic voto sic jubeo, stet pro ratione voluntas (łac.) — w państwach samowładnych: tak chcę, tak każę; za powód niech starczy wola. [przypis redakcyjny]

in abstracto (łac.) — jest abstrakcją, tzn. w rzeczywistości nie istnieje. [przypis redakcyjny]

in accessu (łac.) — w przystępie. [przypis redakcyjny]

in acie (…) (łac.) — na wojnie … w kuchni. [przypis redakcyjny]

in activitatem (łac.) — w wykonywanie czynności. [przypis redakcyjny]

Inaczej nie wiem, jeno mię czarujesz (starop.) — tylko tak to mogę pojmować, że mnie oczarowujesz, kokietujesz [przypis redakcyjny]

in adjectivo (łac.) — dosłownie: w przymiotniku, dodatkowo. [przypis redakcyjny]

in adversis et prosperis cum cotiservatione (łac.) — w przeciwnych i pomyślnych okolicznościach z zachowaniem. [przypis redakcyjny]

in aemulam (łac.) — w wrogą. [przypis redakcyjny]

in aequa lance (łac.) — na równej szali. [przypis redakcyjny]

in aeternum (łac.) — na wieczność. [przypis redakcyjny]

in aeternum (łac.) — na wieki. [przypis redakcyjny]

in aleam fortunae (łac.) — na los szczęścia. [przypis redakcyjny]

in aleam (łac.) — na rozgrywkę, na szaniec. [przypis redakcyjny]

in alio proposito occurrentem materiam (łac.) — rzecz, która się nawija w innej rozprawie. [przypis redakcyjny]

in anno (łac.) — roku. [przypis redakcyjny]

in anno (łac.) — w roku. [przypis redakcyjny]

in anno praeterito (łac.) — w roku przeszłym. [przypis redakcyjny]

in aperium evasit amicitia odium (łac.) — zerwana przyjaźń zamieniła się w otwartą nienawiść. [przypis redakcyjny]

inappellabilitatem (łac.) — nieodwołalność. [przypis redakcyjny]

in arcano fatorum sinu — (łac.) w tajemniczym łonie przeznaczeń. [przypis redakcyjny]

in armis exsistit (łac.) — pod bronią się znajduje. [przypis redakcyjny]

in armis (łac.) — pod bronią. [przypis redakcyjny]

in armis nascuntur Poloni (…) (łac.) — Polacy rodzą się w zbroi, prawdziwe to plemię tęgiego Marsa i Bellony… Zygmunt zasłużył sobie u Pawła Jowiusza, znakomitego historyka, że go umieścił w szeregu trzech owych bohaterów: Karola V cesarza, Franciszka I króla Francji i jego, króla polskiego… Gdyby nie panowali razem, to każdy z nich godzien by był władać światem całym. [przypis redakcyjny]

in armis pro parte (łac.) — pod bronią po stronie. [przypis redakcyjny]