ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7572 przypisów.
derewnia (z ros.) — wieś. [przypis edytorski]
Der Fall Angelica's, eine Familientragödie von Karl von Jelsky — „Upadek Andżeliki, Tragedia rodzinna” (autorstwa) Karla von Jelsky'ego. [przypis edytorski]
Der Führer hat immer Recht (niem.) — Führer ma zawsze rację. [przypis edytorski]
der Geist, der stets verneint (niem.) — duchem, który wciąż zaprzecza (słowa Mefistofelesa z dramatu Goethego Faust, część pierwsza, w. 1338, scena w pracowni, tłum. E. Zegadłowicz). [przypis edytorski]
der götze Svantovit nur den Rugiani bekannt, ist der 836 von Saint-Denis nach Corvey gebrachte hl. Veit. Das Wort ist aus dem slav. unerklärbar (niem.) — bożek Świętowit, znany tylko Rugijczykom, umieszczony jest w roku 836 w [tekście] korwejskim z Saint-Denis. Słowo, pochodzenia słowiańskiego, jest niejasne. [przypis edytorski]
derha — dera, koc. [przypis redakcyjny]
Derham, Wilhelm (1657–1735) — uczony ang., autor dzieła pt. Teologia astronomiczna, w którym dowodzi istnienia Boga na podstawie cudów przyrody. [przypis tłumacza]
der Hauptagitator (niem.) — główny podżegacz. [przypis redakcyjny]
de rigueur (fr.) — absolutnie niezbędny; niezbędny ze względu na zasady (rygor) etykiety, protokołu lub mody. [przypis edytorski]
de rigueur (fr.) — z rygorystyczności, z surowości (wynikające). [przypis edytorski]
Der inteligenteste deutsche Jüngling ist ein armer Waisenknabe im Vergleich mit Eurer polnischen verdammten intellektuellen Frühreife (niem.) — Najinteligentniejszy niemiecki młodzieniec nie umywa się do waszej polskiej przeklętej przedwczesnej dojrzałości intelektualnej; gegen jdn der reinste Waisenknabe sein (niem., pot.): nie umywać się do kogoś. [przypis edytorski]
derkacz — ptak o rdzawobrunatnym upierzeniu i charakterystycznym terkoczącym głosie. [przypis edytorski]
derkacz — ptak średniej wielkości z rodziny chruścielowatych, o charakterystycznym głosie, w Polsce dość rzadko spotykany, bardzo płochliwy. [przypis edytorski]
derkacz — średniej wielkości ptak z rodziny chruścieli o charakterystycznym głosie, bardzo płochliwy. [przypis edytorski]
derkacz — średniej wielkości ptak z rodziny chruścieli o charakterystycznym głosie; obecnie gatunek objęty ścisłą ochroną. [przypis edytorski]
der Kaffee war ja immer gut… (niem.) — kawa była przecież zawsze dobra i przy obiedzie najadał się do syta… Dlaczego więc to zrobił?… [przypis redakcyjny]
derka — gruby koc. [przypis edytorski]
derka — gruby koc, zwykle stosowany jako okrycie dla konia. [przypis edytorski]
derka — gruby, najczęściej wełniany koc, używany do przykrycia konia. [przypis edytorski]
derka — gruby, zniszczony koc. [przypis edytorski]
Der Kaiser lebe hoch! (niem.) — Niech żyje Cesarz! [przypis edytorski]
Der Kaiser lebe hoch (niem.) — Niech żyje Cesarz! [przypis edytorski]
der Kaizer braucht Soldaten (niem.) — cesarz potrzebuje żołnierzy. [przypis edytorski]
derka — zniszczony koc. [przypis edytorski]
Der König. Mützen ab! Jüdisch König (niem.) — Król. Czapki z głów! Żydowski król. [przypis edytorski]
Derkylidas — Spartanin, ruszył z niewielką siłą w roku 411 na zdobycie Abydos, kolonii Miletu, które po pewnym czasie przeszło na stronę jego i Farnabazosa. [przypis tłumacza]
Der menschliche Lebenslauf als psychologischer Problem (niem.) — Bieg życia ludzkiego jako problem psychologiczny, książka nie „Büchlera”, lecz niem. psycholożki Charlotte Bühler (1893–1974), wyd. w 1933. [przypis edytorski]
Dermond, właśc. Diarmaid Mac Murchard — król Leinster, dziś jednej z prowincji Irlandii. [przypis edytorski]
Dermot, właśc. Diarmuid Ua Duibhne — postać z irlandzkiej mitologii, ukochany Grani. [przypis edytorski]
dernąć (daw.) — uciec, umknąć. [przypis edytorski]
der Name ist noch völlig dunkel (niem.) — to imię jest teraz całkowicie niejasne. [przypis edytorski]
dernier cri (fr.) — ostatni krzyk (np. mody). [przypis edytorski]
Der Nordmolch, der Edelmolch (niem.) — płaz północny, płaz szlachetny. [przypis tłumacza]
der Reisegelder wegen (niem.) — z powodu kosztów podróży. [przypis edytorski]
Derrida, Jacques (1930–2004) — franc. filozof, twórca pojęcia „różni” (fr. la différance), oznaczającego zapośredniczenie znaczenia słowa, które odnosi się bardziej do innych słów niż do rzeczy, którą ma oznaczać. [przypis edytorski]
Der Russe es ist der militaerischer Beirat (niem.) — Ten Rosjanin to doradca wojskowy. [przypis edytorski]
der schöne Ernst (niem.) — piękny Ernest. [przypis edytorski]
der Schurke (niem.) — łotr, łajdak, szuja. [przypis edytorski]
der Tisch (niem.) — (ten) stół. [przypis edytorski]
Der Tod und das Mädchen — Śmierć i dziewczyna, pieśń skomponowana przez Schuberta do niemieckiego tekstu Matthiasa Claudiusa. [przypis edytorski]
der tolle Graf (niem.) — szalony hrabia; od niem. tollen: dokazywać, brykać. [przypis edytorski]
Der totale Staat (niem.) — państwo totalne. [przypis edytorski]
Der Untergang des Abendlandes — Zmierzch Zachodu, tytuł książki niemieckiego filozofa Oswalda Spenglera, wyd. 1918–1922. [przypis edytorski]
derus (daw.) — obdartus. [przypis edytorski]
Dervadilla, właśc. Derbforgaill — córka króla Murchada Ua Maeleachlainna, nazywana „irlandzką Heleną”. [przypis edytorski]
Derwaseh Kasbini — Der: drzwi, waseh: otwarte. [przypis autorski]
Derwid — bohater Lilli Wenedy Juliusza Słowackiego, król Wenedów, ojciec Lilli, trzymany w niewoli przez Gwinonę (żonę Lecha, władcę Lechitów). [przypis edytorski]
Der wilde Jäger (niem.) — dziki łowca; tu: uczestnik mitycznych Dzikich Łowów (Dzikiego Gonu), niem. Die Wilde Jagd, przelotu po niebie gromady nadprzyrodzonych myśliwych: duchów, demonów, czarownic lub innych demonicznych stworów. [przypis edytorski]
derwisz — członek muzułmańskiej grupy religijnej; pobożny żebrak wędrowny. [przypis edytorski]
derwisz — mnich mahometański. [przypis redakcyjny]
derwisz — mnich, pustelnik mahometański. [przypis redakcyjny]
derwisz — muzułmański pielgrzym. [przypis edytorski]
derwisz — muzułmański żebrak wędrowny. [przypis edytorski]
derwisz — pobożny wędrowny mnich muzułmański. [przypis edytorski]
derwisz — pobożny wędrowny żebrak muzułmański. [przypis edytorski]
derwisz — tu: członek muzułmańskiego bractwa religijnego o charakterze mistycznym; bractwa tego rodzaju powstawały od XI w. i opierały się na doktrynie sufizmu, jedną z dróg oświecenia był taniec: derwisze noszą długie szaty wirujące w czasie transowego, spiralnego ruchu; derwisz w innym znaczeniu to także: żebrzący, ascetyczny, wędrowny mnich muzułmański. [przypis edytorski]
derwisz — tu: mewlewita, członek muzułmańskiego bractwa religijnego o charakterze mistycznym, w którym jedną z dróg oświecenia stanowi medytacja w ruchu, podczas wykonywania szybkich obrotów wokół własnej osi; z tego powodu bractwo nazywa się „tańczącymi derwiszami” lub „wirującymi derwiszami”. [przypis edytorski]
derwisz — tu: muzułmański bojownik biorący udział w sudańskim powstaniu Mahdiego (mahdysta) przeciwko Egiptowi i Wielkiej Brytanii; w książce Henryka Sienkiewicza W pustyni i w puszczy derwisze są opisywani jako dzicy, okrutni i fanatyczni. [przypis edytorski]
derwisz — wędrowny mnich muzułmański, pobożny żebrak. [przypis edytorski]
derwisz — wędrowny mnich muzułmański. [przypis edytorski]
derwisz — żebrzący, ascetyczny, wędrowny mnich muzułmański. [przypis edytorski]
derwisz — żebrzący mnich muzułmański żyjący w ascezie. [przypis edytorski]
Der Wolf ist satt und die Kitze ganz (niem.) — przysł. wilk syty i owca (dosł. koźlę: niem. Kitze) cała. [przypis edytorski]
derywacją — pochodzenie. [przypis redakcyjny]
derywat — pochodna. [przypis edytorski]
de Sade, Donatien-Alphonse-François (1740–1814) — francuski pisarz i arystokrata, libertyn w skrajny sposób pojmujący wolność jednostki; od jego nazwiska utworzono nazwę zaburzenia seksualnego (sadyzm). [przypis edytorski]
de Sade, Donatien-Alphonse-François (1740–1814) — kontrowersyjny pisarz francuski, krytykujący moralność i z upodobaniem przedstawiający przemoc seksualną; od jego nazwiska utworzono słowo „sadyzm”. [przypis edytorski]
de Sainte Croix, Godin (zm. 31 lipca 1672) — francuski kapitan kawalerii, zasłynął przyrządzaniem trucizn oraz przekazaniem swoich umiejętności kochance, markizie de Brinvilliers, która otruła swego ojca, braci i siostrę. [przypis edytorski]
Desaix, Louis Charles — generał francuski, zginął pod Marengo (1800), przyczyniwszy się walnie do zwycięstwa Bonapartego nad wojskami austriackimi. [przypis redakcyjny]
De Sanctis, Francesco — (1817–1883) włoski krytyk literatury, profesor uniwersytetu w Neapolu, jeden z głównych teoretyków literatury włoskiej w XIX w. [przypis edytorski]
de sanguine gentis (łac.) — z krwi własnej. [przypis redakcyjny]
desant a. desantowiec — żołnierz oddziału desantowego. [przypis edytorski]
des bagatelles (fr.) — błahostki, drobnostki. [przypis edytorski]
Des Barreaux (1602–1672) — głośny ze swego epikureizmu. [przypis tłumacza]
Desbarreaux, Boindin — Jakub Vallée des Barreaux (1602–1673): literat francuski, sceptyk i „niedowiarek”, udający niekiedy pokutnika. Mikołaj Boindin (1676–1751): uczony i literat, otwarty wyznawca i szerzyciel ateizmu, członek „Akademii napisów” i stały uczestnik sporów w słynnym „café Procope” Grimm opowiada o nim w Korespondencji literackiej, że zapytany kiedyś o różnicę między sobą a Dumarsaisem (takimż „esprit fort”), odpowiedział: „Dumarsais jest ateuszem jansenistowskim, ja zaś — molinistowskim”. [przypis tłumacza]
Desbordes-Valmore, Marceline (1786–1859) — francuska poetka, aktorka i śpiewaczka operowa. [przypis edytorski]
des bourreaux (fr.) — kaci. [przypis edytorski]
des caresses (fr.) — pieszczot. [przypis edytorski]
Descartes, René (1596–1650) — także: Renatus Cartesius (forma zlatynizowana), stąd forma spolszczona: Kartezjusz; francuski fizyk, matematyk i filozof, prekursor europejskiej filozofii nowożytnej; zwolennik racjonalizmu. [przypis edytorski]
Descartes, René, forma zlatynizowana Renatus Cartesius, stąd forma spolszczona Kartezjusz (1596–1650) — francuski fizyk, matematyk i filozof, jeden z najwybitniejszych uczonych XVII wieku, prekursor europejskiej filozofii nowożytnej. [przypis edytorski]
Descartes, René, pol. Kartezjusz (1596–1650) — francuski filozof, fizyk i matematyk; prekursor geometrii analitycznej; zwolennik racjonalizmu w filozofii, zwany ojcem europejskiej filozofii nowożytnej. [przypis edytorski]
Descartes, René, pol.: Kartezjusz (1596–1650) — francuski fizyk, matematyk i filozof, prekursor europejskiej filozofii nowożytnej. [przypis edytorski]
Descartes René (Renatus Cartesius) — ur. 1596 w La Haye, kształcił się w szkole jezuitów w Laflèche (1604–1612); żył następnie w Paryżu; jako ochotnik wziął czynny udział w wojnie 30-letniej; 1629–1649 bawił w Niderlandach; 1649 r. na wezwanie królowej szwedzkiej Krystyny przeniósł się do Sztokholmu, gdzie 1650 r. umarł. Główne pisma filozoficzne: Discours de la méthode pour bien conduire la raison et chercher la vérité dans les sciences, Meditationes de prima philosophia, Principia philosophiae, Les passions de l'âme. [przypis autorski]
Descartes, zwracając się (…) wprost do każdego myślącego człowieka — Znamiennym też jest, iż Descartes chętnie widział jako uczennice swoje bogato obdarzone i rozumne kobiety; znajdował w nich umysł bardziej naturalny, szczery, mniej zachwaszczony przesądami. Najważniejsze dzieła poświęca bądź księżniczce Elżbiecie, bądź królowej Krystynie, i do nich też zwraca najpiękniejsze swoje listy. Toteż, Filaminta i Armanda w Uczonych Białogłowach Moliera z zapałem będą rozprawiać o „wirach” kartezjańskich. [przypis tłumacza]
descendencja (z łac.) — pochodzenie. [przypis edytorski]
Descendez de cheval (fr.) — Zejdź pan z konia. [przypis edytorski]
descensus testiculorum (łac. med.) — zstępowanie jąder. [przypis edytorski]
des châteaux en Espagne (fr.) — zamków w Hiszpanii; tu: odpowiednik „zamków na lodzie”. [przypis edytorski]
Deschanel, Paul (1856–1922) — francuski polityk i pisarz, przewodniczący Zgromadzenia Narodowego (1898–1902 i 1912–1920), prezydent Francji (1920). [przypis edytorski]
descunoseidas — z hiszp. desconocido: nieznany. [przypis edytorski]
Desdemona — postać z dramatu Szekspira Otello, córka weneckiego senatora, uduszona przez swojego chorobliwie zazdrosnego męża. [przypis edytorski]
des droits de l'homme (fr.) — (ogłoszeniem) praw człowieka. [przypis edytorski]
Deserta Arabia (łac.) — Pustynia Arabska. [przypis edytorski]
desertor castrorum (łac.) — zbiegiem z obozu. [przypis redakcyjny]
Deserto — wzgórze w okolicy Sant'Agata w pobliżu Sorrento, na którego szczycie znajduje się klasztor. [przypis edytorski]
desert wind (ang.) — wiatr pustynny. [przypis edytorski]
deses (łac.) — bezczynnie. [przypis redakcyjny]
de Sevigné, Marie (1626–1696) — francuska arystokratka, w historii literatury znana jako autorka listów do córki. [przypis edytorski]
Desfontaines [Pierre] (1685–1745), krytyk francuski, głośny przez swoje spory z Wolterem. [przypis tłumacza]
des fruits, du lait (fr.) — owoce i mleko. [przypis edytorski]
