ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7574 przypisów.
dictator (łac.) — dyktator, urząd w staroż. Rzymie, stosowany w sytuacjach nadzwyczajnych, a sprawującemu dający nieograniczoną władzę na określony czas. [przypis edytorski]
dicterium (łac.) — przysłowie. [przypis redakcyjny]
Dictionnaire (…) des Empereurs, etc. (fr.) — słownik teologiczny, historyczny, poetyczny, kosmograficzny, chronologiczny, zawierający krótkie życiorysy najznaczniejszych patriarchów, doktorów Kościoła itd., wraz z bajkami, ich mitologiami i wyjaśnieniem itd. itd., jak również opisem państwa cesarzy itd. [przypis edytorski]
dictum acerbum (łac.) — przykre powiedzenie. [przypis redakcyjny]
dictum (łac.) — dobitna wypowiedź. [przypis edytorski]
dictum (łac.) — powiedzenie, polecenie, rozkaz. [przypis edytorski]
dictum (łac.) — powiedzenie. [przypis edytorski]
dictum (łac.) — powiedzenie, przysłowie. [przypis edytorski]
dictum (łac.) — powiedzenie, przysłowie; tu: stwierdzenie. [przypis edytorski]
dictum (łac., r.n.) — stwierdzenie, wypowiedź. [przypis edytorski]
dictum (łac.) — słowo, powiedzenie, wypowiedź. [przypis edytorski]
dictum (łac.) — stwierdzenie. [przypis edytorski]
dictum (łac.) — zdanie, wyrażenie, żart, rozkaz. [przypis edytorski]
dictum triplex (łac.) — potrójne stwierdzenie. [przypis edytorski]
Dicunt his qui blasphemant me: Locutus est Dominus (…) (łac.) — Mówię tym, którzy mną gardzą: Pan mówił: Pokój mieć będziecie: i każdemu chodzącemu wedle uporu serca swego mówią: Nie przyjdzie na was nic złego. [przypis tłumacza]
Didalis (mit. litew.) — smok. [przypis autorski]
Didalis (mit. litew.) — Smok. [przypis autorski]
didalis (mit. litew.) — smok. [przypis edytorski]
didalis (z litew.) — smok. [przypis autorski]
Diderot, bardzo nieopatrznie, obraził księżnę de Robeck, córkę pana de Luxembourg — Anna-Maria Robecq (1725–1760) była córką księcia de Luxembourg z pierwszego małżeństwa. Palissot zaatakował encyklopedystów swoją komedią Les Originaux (Oryginały, 1755), następnie Diderota pomówiono o splagiatowanie Goldoniego. Wówczas Deleyre w celu odparcia zarzutów przetłumaczył sztuki Goldoniego na francuski i opublikował je anonimowo. Dedykacja tłumaczenia była skierowana do „księżnej X”, co spowodowało domysły, że chodzi o panią Robecq, przeciwniczkę encyklopedystów. [przypis edytorski]
Diderot, Denis (1713–1784) — francuski pisarz, krytyk i filozof oświeceniowy, encyklopedysta. [przypis edytorski]
Diderot, Denis (1713–1784) — francuski pisarz, krytyk i filozof, współredaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan. [przypis edytorski]
Diderot, Denis (1713–1784) — francuski pisarz, krytyk i filozof, współredaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan; początkowo przyjaciel Rousseau, później z nim poróżniony. [przypis edytorski]
Diderot, Denis (1713–1784) — francuski pisarz, krytyk literatury i sztuki, oświeceniowy filozof i encyklopedysta. [przypis edytorski]
Diderot, Denis (1713–1784) — fr. pisarz (autor powiastki filoz. Kubuś Fatalista i jego pan), krytyk literatury i sztuki, filozof oświeceniowy, encyklopedysta. Początkowo skłonny w duchu epoki głosić poglądy deistyczne, Diderot przeszedł z czasem na pozycje materializmu, ateizmu i determinizmu. [przypis edytorski]
Diderot, Denis (1713–1784) — fr. pisarz (autor powiastki filoz. Kubuś Fatalista i jego pan), krytyk literatury i sztuki, filozof oświeceniowy, encyklopedysta. Początkowo skłonny w duchu epoki głosić poglądy deistyczne (tj. uznawać istnienie boga, który po akcie stworzenia wszechświata nie ingeruje już więcej w losy ludzi i świata), Diderot przeszedł z czasem na pozycje materializmu, ateizmu i determinizmu; za jedyne źródło poznania uznawał doświadczenie zmysłowe poddawane następnie logicznej analizie (sensualizm). [przypis edytorski]
Diderot, Denis (1713–1784) — fr. pisarz (autor powiastki filoz. Kubuś Fatalista i jego pan), krytyk literatury i sztuki (m.in. teoretyk dramatu mieszczańskiego), filozof oświeceniowy, współredaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej. Początkowo skłonny w duchu epoki głosić poglądy deistyczne (tj. uznawać istnienie boga, który po akcie stworzenia wszechświata nie ingeruje już więcej w losy ludzi i świata), Diderot przeszedł z czasem na pozycje materializmu, ateizmu i determinizmu; za jedyne źródło poznania uznawał doświadczenie zmysłowe poddawane następnie logicznej analizie (sensualizm). [przypis edytorski]
Diderot, [Denis] (1713–1784) — jeden z najwybitniejszych pisarzy XVIII w., filozof, twórca Encyklopedii, dramaturg, zażywający ogromnego wpływu i rozgłosu w całej współczesnej Europie. [przypis tłumacza]
Diderot, Denis (1713–1784) — myśliciel oświecenia, współtwórca Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan; teoretyk dramatu mieszczańskiego. [przypis edytorski]
Diderot, Denis (1713–1784) — pisarz, krytyk i filozof fr. doby Oświecenia, współredaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan. Początkowo skłonny w duchu epoki głosić poglądy deistyczne (tj. uznawać istnienie boga, który po akcie stworzenia wszechświata nie ingeruje już więcej w losy ludzi i świata), Diderot przeszedł z czasem na pozycje materializmu, ateizmu i determinizmu; za jedyne źródło poznania uznawał doświadczenie zmysłowe poddawane następnie logicznej analizie (sensualizm). [przypis edytorski]
Diderot, [Denis (1713–1784)] — słynny pisarz i filozof XVIII w., zrazu przyjaciel Russa, później z nim poróżniony (patrz księga IX). [przypis tłumacza]
Diderot's Letter on the book trade, Paris (1763), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 15.02.2014), ch. 1 p. 16. [przypis autorski]
Diderot's Letter on the book trade, Paris (1763), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 15.02.2014), ch. 1 p. 17. [przypis autorski]
Didier — bohater dramatu Marion Delorme Wiktora Hugo (1802–1885) z 1829 r. [przypis edytorski]
Didiusz Julianus, właśc. Marcus Didius Salvius Iulianus (133–193) — senator, cesarz rzymski od 28 marca do 1 czerwca 193. [przypis edytorski]
didków syn — diabli syn. [przypis edytorski]
Didko chyba znaje! (z ukr.) — Diabeł chyba wie. [przypis edytorski]
Didko jeho bery (z ukr.) — niech go diabli wezmą. [przypis edytorski]
did like — naprawdę kochałem. [przypis redakcyjny]
Didlot, Charles-Louis (1767–1837) — znany twórca baletów w epoce Puszkina. [przypis tłumacza]
Dido — Dydona, założycielka i pierwsza królowa Kartaginy wg Eneidy Wergiliusza. [przypis edytorski]
Dido, Dydona — założycielka i pierwsza królowa Kartaginy wg Eneidy Wergiliusza. [przypis edytorski]
Di doman non c'e certezza (wł.) — jutro nie jest pewne; nie ma pewności co do jutra (współcz. raczej: Non c'è certezza sul domani) [przypis edytorski]
Didot, François-Ambroise (1730–1804)— członek znanej rodziny drukarzy, księgarzy i wydawców, syn założyciela rodu, Françoisa Didota; wynalazł nową prasę drukarską, jako pierwszy drukował na papierze welinowym. [przypis edytorski]
didrachma — staroż. moneta o wartości dwóch drachm, używana w Grecji, Kartaginie i na Bliskim Wschodzie. [przypis edytorski]
did (ukr.) — żebrak, dziad. [przypis edytorski]
die 16 Augusti (łac.) — dnia 16 sierpnia. [przypis redakcyjny]
die 1-ma Februarii, anno 1662 (łac.) — dnia 1. lutego, roku 1662. [przypis edytorski]
Die Alten und die Jungen (niem.) — starzy i młodzi. [przypis edytorski]
die Bedeutung 'Eiche' ist als die ursprünglichere anzusehen und 'Baum' daraus verallgemeinett (niem.) — znaczenie 'Dąb' jest pierwotniejsze niż bardziej uogólnione znaczenie 'drzewo'. [przypis edytorski]
Die boesen giftigen Zungen… — Złe, jadowite języki można słusznie nazywać dziećmi diabła, tak jak i on, diabeł (diabolus), nie oznacza niczego więcej, jak tylko zły i jadowity pysk. [przypis tłumacza]
Diebstahl — kradzież. [przypis edytorski]
diecezjalny (z gr.) — znajdujący się na obszarze zarządu jakiegoś biskupa. [przypis redakcyjny]
diecięciornasób (daw.) — dziesięciokrotnie. [przypis edytorski]
Die Dame (niem.) — „Pani”, niemieckie czasopismo ilustrowane. [przypis redakcyjny]
„Die Disciplin der reinen Vernunft” — tę część dzieła Kanta nazwał Trentowski (Myślini II, 436) „ćwiczeniem czystego umysłu”; ale ponieważ Kant ma na oznaczenie „ćwiczenia” inny wyraz, mianowicie: „Unterweisung”, wypadło mi więc „Disciplin” przetłumaczyć słowem: „karność”, bo jest ona równoznaczną z „Zucht”. [przypis redakcyjny]
die Engelkinder (niem.) — anielskie dzieci. [przypis edytorski]
Die Erziehung des Menschengeschlechts — Wychowanie rodzaju ludzkiego (1780), główna praca filozoficzno-religijna G. E. Lessinga. [przypis edytorski]
Dieffenbach, Ernst (1811–1855) — niemiecki przyrodnik i geolog, zajmujący się badaniami w Nowej Zelandii, autor książki Travels in New Zealand (Podróże po Nowej Zelandii, 1843). [przypis edytorski]
die Fornalen (z niem., żart.) — analogicznie do nazwy die Goralen (od polskiej nazwy: góral) używanej w znaczeniu grupy etnicznej, narodowej, słowo utworzone od „fornal” (najemny robotnik rolny w folwarku, daw. szczególnie zajmujący się końmi) i mające oznaczać pozostałych Polaków, wykorzystywanych przez Niemców podczas II wojny światowej do pracy i posług. [przypis edytorski]
Die Franzosen haben es nicht gerne (niem.) — Francuzi tego nie lubią. [przypis edytorski]
die Freude zu stinken (niem.) — radość ze śmierdzenia. [przypis edytorski]
Diegajew, Siergiej Pietrowicz (1854–1920) — działacz Narodnej Woli, agent Ochrany; aresztowany w 1822, podjął współpracę z pułkownikiem Sudiejkinem i po zaaranżowanej fikcyjnej ucieczce z więzienia wydał Ochranie ok. 200 członków Narodnej Woli; w maju 1883 w uzgodnieniu z Sudiejkinem udał się za granicę, by inwigilować emigracyjnych rewolucjonistów; tam nawiązał kontakt z Lwem Tichomirowem i przyznał się do zdrady; obiecano mu darowanie życia pod warunkiem zabicia Sudiejkina; po dokonaniu udanego zamachu Diegajew wyjechał do USA, gdzie zmienił imię i nazwisko; jako Alexander Pell został profesorem matematyki na Uniwersytecie Stanowym Dakoty Południowej. [przypis edytorski]
die Gedanken sind zollfrei (niem. przysł.) — myśli są wolne od cła. [przypis edytorski]
Die Generation ist eigentlich ein Ausdruck für gewisse im Menschenalter wirksame Ideen — O. Lorenz, , Die Geschichtswissenschaft in Hauptrichtungen und Aufgaben, Berlin 1891, II, s. 138. [przypis autorski]
Diego de Ordaz (1480–1532) — hiszpański żołnierz i odkrywca, uczestnik wypraw Diega Velázqueza (Kolumbia, Panama) i Hernána Cortésa (podbój Meksyku), prowadził następnie poszukiwania El Dorado na terenie dzisiejszej Wenezueli i odkrył rzekę Orinoko. Jego imię nosi jedno z większych miast Wenezueli, Puerto Ordaz. [przypis edytorski]
die goldene Haube (niem.) — złoty czepiec: kobiece nakrycie głowy wykonane z przetykanego złotą nicią materiału lub koronki, element stroju mieszczańskiego. [przypis edytorski]
Diego Mas Toledo — w innym wydaniu: „Segalas London”. [przypis edytorski]
Diego Velásquez (1599–1660) — hiszp. malarz barokowy, związany z dworem Filipa IV; znany z portretów; obraz Panny dworskie z 1656 r. przedstawia pięcioletnią wówczas Małgorzatę Teresę. [przypis edytorski]
die Ianuarii futuri (łac.) — dnia przyszłego stycznia. [przypis redakcyjny]
diejstwo (ros. действо) — sposób. [przypis edytorski]
die Konfederatken (niem.) — czapki konfederatki, symbol powstańczy. [przypis edytorski]
Die Krankheit tritt verheerend auf, Oswald (niem.) — Choroba robi tu katastrofalne postępy, Oswald. [przypis edytorski]
diełać (ros.) — robić. [przypis edytorski]
die Liebe (niem.) — miłość. [przypis edytorski]
diem perdidi — dzień straciłem. [przypis edytorski]
diem perdidi (łac.) — dzień straciłem (sentencja rzymska, słowa cesarza Tytusa Flawiusza, kiedy uświadomił sobie, że przez cały dzień nie zrobił niczego dobrego). [przypis edytorski]
dieńszczyk, częściej: deńszczyk (ros.) — w carskim wojsku: ordynans, żołnierz przydzielony do obsługi oficera. [przypis edytorski]
dieńszczyk, częściej deńszczyk (ros.) — w carskim wojsku: ordynans, żołnierz przydzielony do obsługi oficera. [przypis edytorski]
dieńszczyk (ros. денщик) — sługa, lokaj. [przypis edytorski]
dieńszczyk (ros.) — w dawnym wojsku rosyjskim: ordynans, żołnierz przydzielony do obsługi oficera. [przypis edytorski]
diengi (ros.) — pieniądze. [przypis edytorski]
Dienststelle (niem.) — pokój służbowy (tu chodzi o pokój Służby Porządkowej). [przypis edytorski]
dienszczik (ros.) — ordynans. [przypis edytorski]
die Oekonomie (niem.) — ekonomia. [przypis edytorski]
Die philosophischen Systeme… — Systemy filozoficzne, wymyślone przez autorów swoich dla innych i wystawione na widok publiczny jako listki figowe bądź to w chęci spierania się lub uczynienia z nich widowiska, właściwie ludzi rozsądnych nie obchodzą. Natomiast obchodzą ludzi innych, i to bardzo, ci filozofowie, którzy poszukiwali światła i prawdy dla własnej potrzeby i dla pozbycia się gniotącego ich kamienia nieprawdy. [przypis tłumacza]
„Die Presse” — austriacka gazeta wydawana w Wiedniu od 1848 roku. [przypis edytorski]
Die Rede geht herab, denn sie beschreibt (niem.) — mowa się zniża, ponieważ opisuje (Johann Wolfgang Goethe). [przypis edytorski]
dierewa (ros., ukr.) – drzewa (D. lp). [przypis edytorski]
dierewnia (ros.) — wieś. [przypis edytorski]
„Die Rothe Fahne” (niem.: Czerwony Sztandar) — niemiecka gazeta lewicowa założona w 1876; od 1920 centralny organ prasowy Komunistycznej Partii Niemiec, w 1933 zakazana przez władze nazistowskie, rozpowszechniana nielegalnie. [przypis edytorski]
die Russen (niem.) — Rosjanie. [przypis edytorski]
Dierżawin, Gawriła Romanowicz (1743–1816) — czołowy rosyjski poeta epoki klasycyzmu; dostrzegł nas Dierżawin stary i błogosławił: Puszkin robi tu aluzję do pochwały, jaką otrzymał od Dierżawina po recytacji swojego wiersza przed komisją egzaminacyjną w roku 1815. [przypis edytorski]
(dies) calamitatis (łac.) — (dzień) nieszczęścia; wyrażenie Dies illa, dies irae, calamitatis et miseriae (dzień ów, dzień gniewu, nieszczęścia i nędzy) występuje w pieśni Libera me, Domine, używanej przed drugim soborem watykańskim w obowiązującej wówczas łacińskiej wersji katolickich obrzędów pogrzebowych. [przypis edytorski]
diese können den übrigen slavischen Gottheiten nicht eingereiht werden, weil sie als späte Entlehnungen anzusehen sind und sicherlich zu keiner Zeit volkstümlich waren (niem.) — te nie mogą zostać zaliczone do pozostałych bóstw słowiańskich, ponieważ są one uważane za późne zapożyczenia i na pewno nie były popularne w żadnym momencie. [przypis edytorski]
dieser geisteskranke W. (niem.) — ten szalony W.; dosł.: ten duchowo chory W. [przypis edytorski]
dies exspirationis (łac.) — dzień skończenia dzierżawy. [przypis redakcyjny]
Dies illa, dies irae (łac.) — Dzień ów, dzień gniewu; początkowe słowa (w porządku przestawionym) średniowiecznego (XIII w.) hymnu kościelnego o Sądzie Ostatecznym; w liturgii katolickiej hymn pogrzebowy. [przypis redakcyjny]
Dies illa (łac.) — dzień ów; druga połowa wersu: Dies irae, dies illa (Dzień gniewu, dzień ów), początkowych słów średniowiecznej sekwencji (uroczystej pieśni) o nadejściu kary bożej za grzechy w dniu Sądu Ostatecznego; w liturgii katolickiej Dies irae była śpiewana podczas mszy żałobnej w klasycznym rycie rzymskim. [przypis edytorski]
dies irae, dies illa (łac.) — dzień gniewu, ten dzień; pierwsze słowa średniowiecznej sekwencji (uroczystej pieśni) o końcu świata, wchodzącej w skład mszy żałobnej. [przypis edytorski]
