Ballada bezludna → ← Strój

Spis treści

Bóg: 1
Las: 1
Muzyka: 1 2 3 4 5
Przyroda nieożywiona: 1 2 3
Śpiew: 1
Upiór: 1

Uwspółcześnienia:

Fleksja: tem > tym; swemi > swymi; wszystkiemi > wszystkimi.

Pisownia łączna/rozdzielna: nawznak > na wznak.

Interpunkcja, np.: A w tej duszy mu było i ruczajno i leśno > A w tej duszy mu było i ruczajno, i leśno; Bo, od kiedy świat światem > Bo od kiedy świat światem

Inne zmiany: graj-że > grajże.

Bolesław LeśmianŁąkaBalladyDąb

Upiór, Las, MuzykaZaszumiało, zawrzało, a to właśnie z dąbrowy [1]

Wbiegł na chóry kościelne krzepki upiór dębowy

I poburzył organy rąk swych zmorą nie zmorą,

Jakby naraz go było wespół [2] z gędźbą [3] kilkoro.

Rozwiewała się, trzeszcząc, gałęzista czupryna,

I szerzyła się w oczach niewiadoma kraina,

A on piersi wszem dudom [4] nastawił po rycersku,

A w organy od ściany uderzał po siekiersku!

Grajże, graju [5], graj,

Dopomóż ci Maj,

Dopomóż ci miech, duda

I wszelaka ułuda!

MuzykaBił prawicą na lewo, a lewicą na prawo,

Pokrzyżował ryk z jękiem, a lamenty ze wrzawą,

Aż z tej dudy — marudy dobył dłonią sękatą

Pieśń od wnętrza zieloną, a po brzegach kwiaciatą.

Wyszli święci z obrazów, bo już mają we zwyku [6],

Że się garną śmierciami do śpiewnego okrzyku.

I Bóg przybył skądinąd, niebywały w tej porze,

Niebywały, lecz cały zasłuchany! O, Boże!

Grajże, graju, graj,

Dopomóż ci Maj,

Dopomóż ci miech, duda

I wszelaka ułuda!

Przyroda nieożywiona, MuzykaGrał ci drzewne obłędy, sen umarłej zieleni,

Rozpacz liści, porwanych wirem zimnych strumieni,

I grał marsze żałobne muchomorów, co kroczą

Jedną nogą donikąd, kiedy zgon swój zaoczą [7].

I grał o tym, jak mszary [8] jeno [9] milczą a milczą,

Jak śmierć leśna śpi na wznak pod jagodą, pod wilczą [10],

I jak rosa bez oczu swymi łzami się nęka,

I jak drzewo pod ziemią w nagły żal się rozklęka!

Grajże, graju, graj,

Dopomóż ci Maj,

Dopomóż ci miech, duda

I wszelaka ułuda!

Śpiew, Muzyka, Przyroda nieożywiona, BógA gdy śpiew mu uderzył durem [11] leśnym do głowy,

Grał wszystkimi jarami [12] wszystkie naraz parowy [13]!

Aż ten ołtarz zlękniony, gdzie wyzłota [14] się święci,

Chciał już runąć na ziemię, lecz potłumił swe chęci.

A on wpodłuż [15] organów, stare miażdżąc im koście [16],

Porozpędzał swe dłonie, jak te nogi po moście,

I rozwiawszy tłum dźwięków po pieśniowym rozłogu [17],

Wygrzmiał z miechów to wszystko, co las myśli o Bogu!

Grajże, graju, graj,

Dopomóż ci Maj,

Dopomóż ci miech, duda

I wszelaka ułuda!

Między Bogiem a grajem znikła inszość [18] i przedział,

Skoro Bóg się o sobie snów dębowych dowiedział.

«Odkąd żyję na świecie, a wszak jestem wieczysty,

Nigdym dotąd nie słyszał [19] takiego organisty!»

Grajek znawstwu bożemu na pamiątkę i chwałę

Muzyka, Przyroda nieożywionaPorozbujał pieśń górą w dwa ruczaje [20] niestałe,

Rozmurawił [21] ją dołem, aż się kościół zielenił,

A cienistym przyśpiewem twarz słuchacza ocienił!

Grajże, graju, graj,

Dopomóż ci Maj,

Dopomóż ci miech, duda

I wszelaka ułuda!

I Bóg słuchał wzruszony, słuchał duszą bezkreśną [22],

A w tej duszy mu było i ruczajno, i leśno,

I coś jeszcze miarkował [23], i coś dumał na stronie,

I biegł żywcem do grajka, i wyciągał swe dłonie!

Święci, wiedząc, co czynią, w nagłej cudom podzięce

Poklękali radośnie, wziąwszy siebie za ręce,

Bo od kiedy świat światem, a śmierć jego obrębem,

Po raz pierwszy Bóg, płacząc, obejmował się z dębem!

Grajże, graju, graj,

Dopomóż ci Maj,

Dopomóż ci miech, duda

I wszelaka ułuda!

Przypisy

[1]

dąbrowa — las dębowy. [przypis edytorski]

[2]

wespół — wspólnie. [przypis edytorski]

[3]

gędźba (starop.) — muzyka, gra. [przypis edytorski]

[4]

dudy — instrument ludowy składający się z piszczałek, do których powietrze tłoczono za pomocą skórzanego miecha. [przypis edytorski]

[5]

graj — muzyk. [przypis edytorski]

[6]

zwyk — nawyk. [przypis edytorski]

[7]

zaoczyć (rzad.) — zobaczyć. [przypis edytorski]

[8]

mszar — bagienna roślinność. [przypis edytorski]

[9]

jeno (daw., gw.) — tylko. [przypis edytorski]

[10]

pod wilczą — chodzi o wilczą jagodę. [przypis edytorski]

[11]

dur — odurzenie. [przypis edytorski]

[12]

jar — dolina, wąwóz. [przypis edytorski]

[13]

parów — dolina o stromych, porośniętych roślinnością zboczach. [przypis edytorski]

[14]

wyzłota — pozłota. [przypis edytorski]

[15]

wpodłuż — dziś popr.: wzdłuż. [przypis edytorski]

[16]

koście — dziś popr. forma B. lm rzecz. kość: kości. [przypis edytorski]

[17]

rozłóg — otwarta przestrzeń. [przypis edytorski]

[18]

inszość (daw.) — inność. [przypis edytorski]

[19]

nigdym dotąd nie słyszał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy dotąd nie słyszałem. [przypis edytorski]

[20]

ruczaj (poet.) — strumień. [przypis edytorski]

[21]

rozmurawić (neol.) — zazielenić. [przypis edytorski]

[22]

bezkreśny — dziś popr.: bezkresny. [przypis edytorski]

[23]

miarkować (daw.) — dostrzegać, orientować się, rozumieć. [przypis edytorski]

Jednorazowo Miesięcznie

15 zł

tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

35 zł

tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

55 zł

tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

200 zł

tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

500 zł

Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

20 zł /mies.

Dziękujemy, że jesteś z nami!

35 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

55 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

100 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

Inna kwota

Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard

Dane do przelewu tradycyjnego:

nazwa odbiorcy

Fundacja Wolne Lektury

adres odbiorcy

ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

numer konta

75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

tytuł przelewu

Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

wpłaty w EUR

PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

Wpłaty w USD

PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

SWIFT

WBKPPLPP

Zamknij

Proszę czekać...

Czytaj w przypisie dolnym

Zaloguj się / Załóż konto

Słuchaj od tego miejsca

Jeśli wciąż chcesz mieć nasze książki zawsze pod ręką — wesprzyj Wolne Lektury 1,5%!
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Wolne Lektury

Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

Wolne Lektury to biblioteka, która jest czynna 24 godziny na dobę i w dodatku można z niej korzystać bez wychodzenia z domu. No i można tam znaleźć mnóstwo klasycznych pozycji, również tych mniej oczywistych

Barbara Klicka

Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

Co nowego na Wolnych Lekturach? Dowiesz się z naszego newslettera. Kliknij, by się zapisać.

Nie bądź wuj ponury, wspieraj Wolne Lektury!

Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.

Regularnie dodajemy nowe książki. By ich nie przegapić, subskrybuj nasz kanał.

Kliknij obrazek, by subskrybować!

Jesteś pewien, że przeczytałeś już wszystkie pozycje, które znajdują się w naszej bibliotece? Pomóż nam sprawić, żeby nie zabrakło Ci nowych lektur. Wesprzyj Wolne Lektury! Kliknij i dorzuć się!

Czy wiesz, że wystarczyłoby 1000 osób, udzielających nam regularnego wsparcia, żeby zaspokoić podstawowe potrzeby Wolnych Lektur? Kliknij i dorzuć się!

Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.