Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

TAK, pomogę! Nie, tym razem nie pomogę
Strona główna
Informacje Ustawienia Spis treści

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Zasób opracowany na podstawie: Bolesław Leśmian, Łąka, Wydawnictwo Mortkowicza, Warszawa, 1920

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.

Sponsor

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Marianna Czabator, Aleksandra Sekuła, Olga Sutkowska.

Wydawca: Fundacja Wolne Lektury

Ilustracja na okładce: Claude Monet, Île aux Fleurs near Vétheuil, domena publiczna.

Szacowany czas do końca: -
Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Ballady, Świdryga i Midryga

Bolesław Leśmian

Świdryga i Midryga

Mak → ← Dusiołek

Spis treści

    1. Grób: 1
    2. Pogrzeb: 1
    3. Sobowtór: 1
    4. Szaleństwo: 1
    5. Śmierć: 1
    6. Taniec: 1

    Uwspółcześnienia:

    Pisownia łączna/rozdzielna: porównu > po równu.

    Fleksja: prawem > prawym; lewem > lewym.

    Interpunkcja, np.: srożej, niż kułakiem > srożej niż kułakiem

    Inne zmiany: tańcz-że > tańczże.

    Bolesław LeśmianŁąkaBalladyŚwidryga i Midryga

    1
    TaniecTo nie konie tak cwałują i uszami strzygą[1],
    Jeno[2] tańczą dwaj opoje[3] — Świdryga z Midrygą.
    A nie stęka tak stodoła pod cepów[4] bijakiem[5],
    Jak ta łąka, źgana stopą srożej niż kułakiem[6]!
    5
    SobowtórZaskoczyła ich na słońcu Południca[7] blada
    I Świdrydze, i Midrydze, i tańcowi rada.
    Zaglądała im do oczu chciwie, jak do żłobu[8].
    «Który w tańcu mię[9] wyhula, bom jedna[10] dla obu?» —
    «Moja będzie — rzekł Świdryga — ta pierś i ta szyja!» —
    10
    A Midryga pięścią przeczy: „Moja lub niczyja!»
    Ten ją porwał za dłoń jedną, a tamten za wtórą[11].
    «Musisz obu nam nastarczyć, skąpico–dziewczuro!»
    A ona im prosto w usta dyszy bez oddechu,
    A ona im prosto w oczy śmieje się bez śmiechu.
    15
    I rozdwaja się po równu, rozszczepia się żwawo
    Na dwie dziewki, na siostrzane — na lewą i prawą.
    «Dosyć ciała dwoistego mamy tu na łące!
    Tańczże z nami południami, dopóki jarzące!
    Jedna dziewka rąk ma czworo i cztery ma łydy!
    20
    Niech upoją nas do reszty twe słodkie bezwstydy!»
    Nasrożyli się do tańca, jak gdyby do boju —
    Przysporzyli kwiatom zgiełku, łące — niepokoju.
    Więc Świdryga pląsał z prawą, więc Midryga — z lewą,
    Ten obcasem kurz zamiatał, a tamten — cholewą.
    25
    Na odsiebkę[12], na odkrętkę i znów na odwrotkę —
    Podeptali macierzankę[13], błyszczkę[14] i tymotkę[15]!
    ŚmierćJeden wrzeszczał: «Konaj żywcem!», a drugi: «Wciornaści![16]»,
    Tańcowali aż do zdechu[17] i aż do upaści!
    Aż poczuli, że dziewczyna życie w tańcu traci,
    30
    I umarła jednocześnie we dwojej postaci.
    Grób, Pogrzeb«Pochowajmy owo ciało nie bardzo samotne,
    Bo podwójne w tańcowaniu, a w śmierci dwukrotne.
    Pochowajmy na cmentarzu, gdzie za drzewem — drzewo,
    Zmówmy pacierz obopólny — za prawą i lewą».
    35
    W dwóch ją trumnach ułożyli, ale w jednym grobie —
    A już huczy echo ziemne — tańczą trumny obie!
    Tańczą, ciałem nakarmione, syte i hulaszcze,
    Ukazując co raz w tańcu niedomkniętą paszczę.
    Tańczą, skaczą i wirują, klepką dzwonią w klepkę,
    40
    Na odkrętkę, na odwrotkę i znów na odsiebkę!
    Aż się kręci razem z nimi śmierć w skocznych lamentach,
    Aż się wzdryga wnętrznościami przerażony cmentach[18]!
    Aż się w sobie zatraciło błędne tańca koło,
    Aż się stało popod[19] ziemią huczno i wesoło!
    45
    SzaleństwoAż zmąciły się rozumy Świdrydze-Midrydze,
    Jakby wicher je rozhulał na wiatraka śmidze[20]!
    I rozwiała się w ich głowach ta wiedza pomglona[21],
    Gdzie jest prawa strona świata, a gdzie lewa strona?
    W jakiej trumnie lewa dziewka, w jakiej prawa leży?
    50
    I która z nich i do kogo po śmierci należy?
    Tak im w oczach opętanych świat się cały miga,
    Że nie wiedzą, kto Świdryga, a kto z nich Midryga?
    Jeno ujrzą otchłań śmierci czarną od ogromu:
    «A bądźcie tu, ludzie dobrzy, jak u siebie w domu!
    55
    Jedna trumna dla jednego, dla drugiego — druga,
    W jednej wieczność prawym okiem, w drugiej lewym mruga!»
    Obłąkani nad przepaścią poklękali wzajem
    I na klęczkach zatańczyli tuż, tuż nad jej skrajem.
    Tańcowali na czworakach, tańcowali płazem[22],
    60
    Tak i nie tak — i na opak — razem i nie razem!
    Aż wwichrzeni w mrok dwóch trumien, jak dwa błędne wióry,
    Powpadali w otchłań śmierci nogami do góry!

    Przypisy

    [1]

    strzyc uszami — nasłuchiwać. [przypis edytorski]

    [2]

    jeno (daw., gw.) — tylko. [przypis edytorski]

    [3]

    opój — pijak. [przypis edytorski]

    [4]

    cep — narzędzie do młócenia zboża. [przypis edytorski]

    [5]

    bijak — jeden z dwóch kijów, z których zbudowany był cep. [przypis edytorski]

    [6]

    kułak — mocno zaciśnięta dłoń; pięść. [przypis edytorski]

    [7]

    południca — złośliwy demon czyhający na swoje ofiary w letnie południe na polach i duszący je; przedstawiany pod postacią młodej kobiety a. staruchy w białej odzieży; wierzono, że południcami stawały się dusze kobiet zmarłych tuż przed, w trakcie lub tuż po ślubie. [przypis edytorski]

    [8]

    żłób — skrzynia, w której umieszcza się paszę dla koni lub bydła. [przypis edytorski]

    [9]

    mię (daw.) — mnie. [przypis edytorski]

    [10]

    bom jedna — dziś: bo jestem jedna. [przypis edytorski]

    [11]

    wtóry (daw.) — drugi. [przypis edytorski]

    [12]

    na odsiebkę — w przeciwną stronę niż zazwyczaj. [przypis edytorski]

    [13]

    macierzanka — roślina o drobnych liściach i kwiatach zebranych w główki, wykorzystywana w lecznictwie, przemyśle perfumeryjnym i spożywczym. [przypis edytorski]

    [14]

    błyszczka — gatunek motyla. [przypis edytorski]

    [15]

    tymotka — trawa o prostych źdźbłach, długich liściach i gęstym kwiatostanie. [przypis edytorski]

    [16]

    wciornaści! (gw.) — przekleństwo; wykrzyknienie wyrażające złość. [przypis edytorski]

    [17]

    zdech (daw.) — skonanie. [przypis edytorski]

    [18]

    cmentach (neol.) — cmentarz. [przypis edytorski]

    [19]

    popod (daw.) — pod. [przypis edytorski]

    [20]

    śmiga — tu: skrzydło wiatraka. [przypis edytorski]

    [21]

    pomglony — mglisty. [przypis edytorski]

    [22]

    płazem — tu: bokiem. [przypis edytorski]

    15 zł

    tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

    35 zł

    tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

    55 zł

    tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

    200 zł

    tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

    500 zł

    Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

    20 zł /mies.

    Dziękujemy, że jesteś z nami!

    35 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

    55 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

    100 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

    Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard PayPal

    Dane do przelewu tradycyjnego:

    nazwa odbiorcy

    Fundacja Wolne Lektury

    adres odbiorcy

    ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

    numer konta

    75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

    tytuł przelewu

    Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

    wpłaty w EUR

    PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

    Wpłaty w USD

    PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

    SWIFT

    WBKPPLPP

    x
    Skopiuj link Skopiuj cytat
    Zakładka Istniejąca zakładka Notka
    Słuchaj od tego miejsca

    Pora na chwilę przerwy :)

    Podoba Ci się nasza biblioteka? Wesprzyj ją drobną wpłatą, a otrzymasz wcześniejszy dostęp do prapremier!

    Jeśli wciąż chcesz mieć nasze książki zawsze pod ręką — wesprzyj Wolne Lektury 1,5%!
    KRS: 0000070056
    Nazwa organizacji: Wolne Lektury

    Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
    Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

    Nie umiem błyskotliwie odpowiedzieć na pytanie o to, dlaczego warto wspierać Wolne Lektury. Jedyna rozsądna, jaka się nasuwa, brzmi następująco: Wolne Lektury należy wspierać, bo są.

    Filip Springer

    Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

    Co nowego na Wolnych Lekturach? Dowiesz się z naszego newslettera. Kliknij, by się zapisać.

    Przyjaciele Wolnych Lektur jako pierwsi mają dostęp do premierowych publikacji. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz >>>

    Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.

    Regularnie dodajemy nowe książki. By ich nie przegapić, subskrybuj nasz kanał.

    Kliknij obrazek, by subskrybować!

    Zrób sobie prezent i wesprzyj Wolne Lektury – zaowocują nowymi książkami! Kliknij i dorzuć się!

    Czy wiesz, że wystarczyłoby 1000 osób, udzielających nam regularnego wsparcia, żeby zaspokoić podstawowe potrzeby Wolnych Lektur? Kliknij i dorzuć się!

    Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.
    • NIP: 952-187-70-87
    • KRS: 0000070056
    • REGON: 017423865
    • Numer konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
    Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
    MKiDN
    Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.