ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?

 
Wpłać
Strona główna
Informacje Ustawienia Spis treści

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Zasób opracowany na podstawie: Bolesław Leśmian, Łąka, Wydawnictwo Mortkowicza, Warszawa, 1920

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.

Sponsor

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Marianna Czabator, Aleksandra Sekuła, Olga Sutkowska.

Wydawca: Fundacja Wolne Lektury

Ilustracja na okładce: Claude Monet, Île aux Fleurs near Vétheuil, domena publiczna.

Szacowany czas do końca: -
Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Ballady, Świdryga i Midryga

Bolesław Leśmian

Świdryga i Midryga

Mak → ← Dusiołek

Spis treści

    1. Grób: 1
    2. Pogrzeb: 1
    3. Sobowtór: 1
    4. Szaleństwo: 1
    5. Śmierć: 1
    6. Taniec: 1

    Uwspółcześnienia:

    Pisownia łączna/rozdzielna: porównu > po równu.

    Fleksja: prawem > prawym; lewem > lewym.

    Interpunkcja, np.: srożej, niż kułakiem > srożej niż kułakiem

    Inne zmiany: tańcz-że > tańczże.

    Bolesław LeśmianŁąkaBalladyŚwidryga i Midryga

    1
    TaniecTo nie konie tak cwałują i uszami strzygą[1],
    Jeno[2] tańczą dwaj opoje[3] — Świdryga z Midrygą.
    A nie stęka tak stodoła pod cepów[4] bijakiem[5],
    Jak ta łąka, źgana stopą srożej niż kułakiem[6]!
    5
    SobowtórZaskoczyła ich na słońcu Południca[7] blada
    I Świdrydze, i Midrydze, i tańcowi rada.
    Zaglądała im do oczu chciwie, jak do żłobu[8].
    «Który w tańcu mię[9] wyhula, bom jedna[10] dla obu?» —
    «Moja będzie — rzekł Świdryga — ta pierś i ta szyja!» —
    10
    A Midryga pięścią przeczy: „Moja lub niczyja!»
    Ten ją porwał za dłoń jedną, a tamten za wtórą[11].
    «Musisz obu nam nastarczyć, skąpico–dziewczuro!»
    A ona im prosto w usta dyszy bez oddechu,
    A ona im prosto w oczy śmieje się bez śmiechu.
    15
    I rozdwaja się po równu, rozszczepia się żwawo
    Na dwie dziewki, na siostrzane — na lewą i prawą.
    «Dosyć ciała dwoistego mamy tu na łące!
    Tańczże z nami południami, dopóki jarzące!
    Jedna dziewka rąk ma czworo i cztery ma łydy!
    20
    Niech upoją nas do reszty twe słodkie bezwstydy!»
    Nasrożyli się do tańca, jak gdyby do boju —
    Przysporzyli kwiatom zgiełku, łące — niepokoju.
    Więc Świdryga pląsał z prawą, więc Midryga — z lewą,
    Ten obcasem kurz zamiatał, a tamten — cholewą.
    25
    Na odsiebkę[12], na odkrętkę i znów na odwrotkę —
    Podeptali macierzankę[13], błyszczkę[14] i tymotkę[15]!
    ŚmierćJeden wrzeszczał: «Konaj żywcem!», a drugi: «Wciornaści![16]»,
    Tańcowali aż do zdechu[17] i aż do upaści!
    Aż poczuli, że dziewczyna życie w tańcu traci,
    30
    I umarła jednocześnie we dwojej postaci.
    Grób, Pogrzeb«Pochowajmy owo ciało nie bardzo samotne,
    Bo podwójne w tańcowaniu, a w śmierci dwukrotne.
    Pochowajmy na cmentarzu, gdzie za drzewem — drzewo,
    Zmówmy pacierz obopólny — za prawą i lewą».
    35
    W dwóch ją trumnach ułożyli, ale w jednym grobie —
    A już huczy echo ziemne — tańczą trumny obie!
    Tańczą, ciałem nakarmione, syte i hulaszcze,
    Ukazując co raz w tańcu niedomkniętą paszczę.
    Tańczą, skaczą i wirują, klepką dzwonią w klepkę,
    40
    Na odkrętkę, na odwrotkę i znów na odsiebkę!
    Aż się kręci razem z nimi śmierć w skocznych lamentach,
    Aż się wzdryga wnętrznościami przerażony cmentach[18]!
    Aż się w sobie zatraciło błędne tańca koło,
    Aż się stało popod[19] ziemią huczno i wesoło!
    45
    SzaleństwoAż zmąciły się rozumy Świdrydze-Midrydze,
    Jakby wicher je rozhulał na wiatraka śmidze[20]!
    I rozwiała się w ich głowach ta wiedza pomglona[21],
    Gdzie jest prawa strona świata, a gdzie lewa strona?
    W jakiej trumnie lewa dziewka, w jakiej prawa leży?
    50
    I która z nich i do kogo po śmierci należy?
    Tak im w oczach opętanych świat się cały miga,
    Że nie wiedzą, kto Świdryga, a kto z nich Midryga?
    Jeno ujrzą otchłań śmierci czarną od ogromu:
    «A bądźcie tu, ludzie dobrzy, jak u siebie w domu!
    55
    Jedna trumna dla jednego, dla drugiego — druga,
    W jednej wieczność prawym okiem, w drugiej lewym mruga!»
    Obłąkani nad przepaścią poklękali wzajem
    I na klęczkach zatańczyli tuż, tuż nad jej skrajem.
    Tańcowali na czworakach, tańcowali płazem[22],
    60
    Tak i nie tak — i na opak — razem i nie razem!
    Aż wwichrzeni w mrok dwóch trumien, jak dwa błędne wióry,
    Powpadali w otchłań śmierci nogami do góry!

    Przypisy

    [1]

    strzyc uszami — nasłuchiwać. [przypis edytorski]

    [2]

    jeno (daw., gw.) — tylko. [przypis edytorski]

    [3]

    opój — pijak. [przypis edytorski]

    [4]

    cep — narzędzie do młócenia zboża. [przypis edytorski]

    [5]

    bijak — jeden z dwóch kijów, z których zbudowany był cep. [przypis edytorski]

    [6]

    kułak — mocno zaciśnięta dłoń; pięść. [przypis edytorski]

    [7]

    południca — złośliwy demon czyhający na swoje ofiary w letnie południe na polach i duszący je; przedstawiany pod postacią młodej kobiety a. staruchy w białej odzieży; wierzono, że południcami stawały się dusze kobiet zmarłych tuż przed, w trakcie lub tuż po ślubie. [przypis edytorski]

    [8]

    żłób — skrzynia, w której umieszcza się paszę dla koni lub bydła. [przypis edytorski]

    [9]

    mię (daw.) — mnie. [przypis edytorski]

    [10]

    bom jedna — dziś: bo jestem jedna. [przypis edytorski]

    [11]

    wtóry (daw.) — drugi. [przypis edytorski]

    [12]

    na odsiebkę — w przeciwną stronę niż zazwyczaj. [przypis edytorski]

    [13]

    macierzanka — roślina o drobnych liściach i kwiatach zebranych w główki, wykorzystywana w lecznictwie, przemyśle perfumeryjnym i spożywczym. [przypis edytorski]

    [14]

    błyszczka — gatunek motyla. [przypis edytorski]

    [15]

    tymotka — trawa o prostych źdźbłach, długich liściach i gęstym kwiatostanie. [przypis edytorski]

    [16]

    wciornaści! (gw.) — przekleństwo; wykrzyknienie wyrażające złość. [przypis edytorski]

    [17]

    zdech (daw.) — skonanie. [przypis edytorski]

    [18]

    cmentach (neol.) — cmentarz. [przypis edytorski]

    [19]

    popod (daw.) — pod. [przypis edytorski]

    [20]

    śmiga — tu: skrzydło wiatraka. [przypis edytorski]

    [21]

    pomglony — mglisty. [przypis edytorski]

    [22]

    płazem — tu: bokiem. [przypis edytorski]

    15 zł

    tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

    35 zł

    tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

    55 zł

    tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

    200 zł

    tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

    500 zł

    Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

    20 zł /mies.

    Dziękujemy, że jesteś z nami!

    35 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

    55 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

    100 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

    Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard PayPal

    Dane do przelewu tradycyjnego:

    nazwa odbiorcy

    Fundacja Wolne Lektury

    adres odbiorcy

    ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

    numer konta

    75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

    tytuł przelewu

    Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

    wpłaty w EUR

    PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

    Wpłaty w USD

    PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

    SWIFT

    WBKPPLPP

    x
    Skopiuj link Skopiuj cytat
    Zakładka Istniejąca zakładka Notka
    Słuchaj od tego miejsca

    Pora na chwilę przerwy :)

    Podoba Ci się nasza biblioteka? Wesprzyj ją drobną wpłatą, a otrzymasz wcześniejszy dostęp do prapremier!

    Jeśli wciąż chcesz mieć nasze książki zawsze pod ręką — wesprzyj Wolne Lektury 1,5%!
    KRS: 0000070056
    Nazwa organizacji: Wolne Lektury

    Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
    Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

    Miejsca takie jak Wolne Lektury są bezwzględnie potrzebne. To port lotniczy skąd każdy, niezależnie od wieku i zawartości portfela, może wyruszyć na poszukiwanie przygody.

    Paulina Holtz

    Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

    Zapisz się na newsletter, a nie przegapisz naszych publikacji. Zawsze możesz zrezygnować. Kliknij i podaj adres email

    Przyjaciele Wolnych Lektur jako pierwsi mają dostęp do premierowych publikacji. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz >>>

    Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.

    Regularnie dodajemy nowe książki. By ich nie przegapić, subskrybuj nasz kanał.

    Kliknij obrazek, by subskrybować!

    Jesteś pewien, że przeczytałeś już wszystkie pozycje, które znajdują się w naszej bibliotece? Pomóż nam sprawić, żeby nie zabrakło Ci nowych lektur. Wesprzyj Wolne Lektury! Kliknij i dorzuć się!

    W 2020 roku z biblioteki Wolne Lektury skorzystało za darmo blisko 12 milionów użytkowników, jednak wspiera nas na stałe tylko mniej niż 1% czytelników. Zmień to! Kliknij i dorzuć się!

    Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.
    • NIP: 952-187-70-87
    • KRS: 0000070056
    • REGON: 017423865
    • Numer konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
    Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
    MKiDN
    Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.