Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Szacowany czas do końca: -
Jan Kochanowski, Pieśni, Księgi wtóre, Pieśń V (Wieczna sromota i nienagrodzona...)
Pieśń VI (Królewno lutnie złotej i rymów pociesznych...) → ← Pieśń IV (W twardej kamiennej wieży i za troistemi...)

Spis treści

      Jan KochanowskiPieśni, Księgi wtórePieśń VPieśń o spustoszeniu Podola

      1
      Wieczna sromota[1] i nienagrodzona
      Szkoda[2], Polaku: ziemia spustoszona
      Podolska leży, a pohaniec[3] sprosny[4],
      Nad Niestrem[5] siedząc, dzieli łup żałosny[6].
      5
      Niewierny[7] Turczyn psy zapuścił swoje[8],
      Którzy zagnali piękne łanie[9] twoje
      Z dziećmi pospołu a nie masz nadzieje,
      By kiedy miały nawiedzić swe knieje.
      Jedny[10] za Dunaj Turkom zaprzedano,
      10
      Drugie do hordy dalekiej zagnano;
      Córy szlacheckie (żal sie mocny Boże!)
      Psom bisurmańskim[11] brzydkie ścielą łoże.
      Zbójce, niestety, zbójce nas wojują,
      Którzy ani miast, ani wsi budują;
      15
      Pod kotarzami[12] tylko w polach siedzą,
      A nas nierządne, ach, nierządne, jedzą!
      Tak odbieżałe stado[13] więc drapają
      Rozbójce wilcy, gdy po woli[14] mają,
      Że[15] ani pasterz nad owcami chodzi,
      20
      Ani ostrożnych psów za sobą wodzi.
      Jakiego serca Turkowi dodamy[16],
      Jesli tak lekkim[17] ludziom nie zdołamy?
      Ledwieć nam i tak króla nie podawa[18];
      Kto sie przypatrzy, mała nie dostawa[19].
      25
      Zetrzy sen z oczu a czuj w czas o sobie[20],
      Cny Lachu[21]! Kto wie, jemu czyli tobie
      Szczęście chce służyć? A dokąd wyroku
      Mars nie uczyni, nie ustępuj kroku.
      A teraz k temu obróć myśli swoje
      30
      Jakobyć[22] szkody nieprzyjaciel twoje
      Krwią swą nagrodził i omył tę zmazę,
      Której dziś niesiesz prze swej ziemie skazę.
      Wsiadamy?[23] Czy nas półmiski trzymają?
      Biedne półmiski, czego te czekają?
      35
      To pan, i jadać na śrebrze godniejszy,
      Komu żelazny Mars będzie chętniejszy[24].
      Skujmy talerze na talery[25], skujmy,
      A żołnierzowi pieniądze gotujmy.
      Inszy to darmo[26] po drogach miotali,
      40
      A my nie damy, bychmy w cale trwali?
      Dajmy, a naprzód dajmy! Sami siebie
      Ku gwałtowniejszej chowajmy potrzebie.
      Tarczej niż piersi pierwej nastawiają,
      Pozno puklerza przebici macają[27].
      45
      Cieszy mię ten rym: «Polak mądr po szkodzie»;
      Lecz jesli prawda i z tego nas zbodzie[28],
      Nową przypowieść Polak sobie kupi[29],
      Że i przed szkodą, i po szkodzie głupi.

      Przypisy

      [1]

      sromota (daw.) — hańba, niesława. [przypis redakcyjny]

      [2]

      nienagrodzona szkoda — niepowetowana strata. [przypis redakcyjny]

      [3]

      pohaniec (daw.) — muzułmanin (Turek lub Tatar; poganin); określenie pogardliwe. [przypis redakcyjny]

      [4]

      sprosny (starop.) — godny potępienia, potworny, okrutny. [przypis redakcyjny]

      [5]

      Niestr — Dniestr. [przypis redakcyjny]

      [6]

      żałosny (daw.) — godny żalu. [przypis redakcyjny]

      [7]

      niewierny — niechrześcijanin. [przypis redakcyjny]

      [8]

      Turczyn psy zapuścił swoje — Turek (sułtan turecki) wypuścił swoich poddanych (sforę) Tatarów. [przypis redakcyjny]

      [9]

      łanie — tu przen.: piękne kobiety. [przypis redakcyjny]

      [10]

      jedny (daw. M. lm r. ż.) — jedne. [przypis redakcyjny]

      [11]

      bisurmański — mahometański. [przypis redakcyjny]

      [12]

      kotarz — szałas, namiot; por. dziś: kotara. [przypis redakcyjny]

      [13]

      odbieżałe stado — stado opuszczone; może aluzja do sytuacji po ucieczce z Polski Henryka Walezego. [przypis redakcyjny]

      [14]

      po woli (starop.) — według woli, posłuszny komuś; por. daw.: powolny. [przypis redakcyjny]

      [15]

      że — tu: gdyż. [przypis redakcyjny]

      [16]

      dodać serca (daw.) — dodać odwagi. [przypis redakcyjny]

      [17]

      lekki (daw.) — podły, godny lekceważenia. [przypis redakcyjny]

      [18]

      Ledwieć nam (…) króla nie podawa — aluzja do tureckich rad w sprawie wyboru króla. [przypis redakcyjny]

      [19]

      mała nie dostawa (starop.) — mało brakuje. [przypis redakcyjny]

      [20]

      czuj (…) o sobie (starop.) — czuwaj nad sobą, nad swoim bezpieczeństwem. [przypis redakcyjny]

      [21]

      Lach — Polak. [przypis redakcyjny]

      [22]

      jakobyć — aby ci. [przypis redakcyjny]

      [23]

      Wsiadamy? — w znaczeniu: czy już wsiadamy na konie? [przypis redakcyjny]

      [24]

      chętny (daw.) — życzliwy; por. współcz. antonim: niechętny. [przypis redakcyjny]

      [25]

      talery — talary (powszechnie używana moneta srebrna). [przypis redakcyjny]

      [26]

      darmo — bez celu. [przypis redakcyjny]

      [27]

      Pozno puklerza przebici macają — gdy już pierś jest przebita, za późno chwytać za puklerz. [przypis redakcyjny]

      [28]

      zbodzie — zepchnie; dosł.: strąci z konia. [przypis redakcyjny]

      [29]

      przypowieść (…) sobie kupi — zyska przysłowie na swój temat. [przypis edytorski]

      15 zł

      tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

      35 zł

      tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

      55 zł

      tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

      200 zł

      tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

      500 zł

      Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

      20 zł /mies.

      Dziękujemy, że jesteś z nami!

      35 zł /mies.

      W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

      55 zł /mies.

      W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

      100 zł /mies.

      W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

      Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard PayPal

      Dane do przelewu tradycyjnego:

      nazwa odbiorcy

      Fundacja Wolne Lektury

      adres odbiorcy

      ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

      numer konta

      75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

      tytuł przelewu

      Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

      wpłaty w EUR

      PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

      Wpłaty w USD

      PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

      SWIFT

      WBKPPLPP

      x
      Skopiuj link Skopiuj cytat
      Zakładka Istniejąca zakładka Notka
      Słuchaj od tego miejsca