Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

TAK, pomogę! Nie, tym razem nie pomogę
Strona główna
Informacje Ustawienia Spis treści

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Zasób opracowany na podstawie: Pieśni Jana Kochanowskiego księgi dwoje, Drukarnia Łazarzowa, Kraków, 1586

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Aleksandra Sekuła, Olga Sutkowska, Piotr Wilczek.

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Ilustracja na okładce: laogooli@Flickr, CC BY-SA 2.0.

Szacowany czas do końca: -
Jan Kochanowski, Pieśni, Księgi wtóre, Pieśń I (Przeciwne chmury słońce nam zakryły...)

Jan Kochanowski

Pieśń I (Przeciwne chmury słońce nam zakryły...)

Pieśń II (Nie dbam, aby zimne skały...) → ← Pieśń XXV (Użałuj sie, kto dobry, a potłucz zawiasy...)

Spis treści

      Jan KochanowskiPieśni, Księgi wtórePieśń I[1][2]

      1
      Przeciwne[3] chmury słońce nam zakryły
      I niepogodne deszcze pobudziły,
      Wody z gór szumią, a pienista Wilna[4]
      Już brzegom silna[5].
      5
      Strach patrzać na to częste połyskanie;
      A prze to srogie obłoków trzaskanie,
      Kładą sie lasy, a piorun, gdzie zmierzy,
      Źle nie uderzy.
      Zakładaj korab’[6], cieśla nauczony[7],
      10
      A kto wie, jesli nie wrócą sie ony
      Nieszczęsne czasy, kiedy powódź była
      Świat zatopiła.
      Sześć niedziel w ten czas lał deszcz nie przestając,
      A ziemia, nowe źrzódła pobudzając,
      15
      Rzek przymnażała, tak iż morskie wały[8]
      Wylać musiały.
      Z ludźmi pospołu i miasta, i grody
      Nieuśmierzone zatopiły wody;
      Nie wysiedział sie pasterz z bydłem w cale[9]
      20
      Na żadnej skale.
      Ryby po górach wysokich pływały,
      Gdzie ledwe przedtym pióra donaszały
      Mężnej orlice, gdy do miłych dzieci
      Z obłowem[10] leci.
      25
      Ale na ten czas i matkę, i syny
      Pożarła woda, i wszystek źwierz iny;
      Sam Noe został, przy nim żona tylko
      A dziatek kilko.
      Nieżyzne w cnotę to tam były lata,
      30
      Gdzie ledwe jeden ze wszytkiego świata
      Nalezion, co go Bóg w cale zachował,
      Gdy nierząd psował[11].
      Ten, będąc z łaski Pańskiej ostrzeżony,
      Zbudował sobie korab’ niezmierzony[12],
      35
      Na którym pływał czasu złej przygody
      Po wierzchu wody.
      A wszyscy inszy nagle zagarnieni
      I w głębokościach morskich zatopieni;
      Niebo a morze, te dwie rzeczy były
      40
      Świat zastąpiły[13].
      A kiedy sie już prawie[14] dosyć zstało
      Pańskiemu gniewu, po trosze spadało
      Wielkiego morza, aż za czasem[15] skały
      Z wody wyźrzały.
      45
      Potym i zbytnie zawarły sie zdroje,
      A bystre rzeki wpadły w brzegi swoje;
      Ziemia ku słońcu pełne ciężkiej rosy
      Rozwiła włosy.
      A trupy wkoło straszliwe leżały,
      50
      Ludzie i bydło, wielki źwierz i mały;
      Pełne ich morza, pełne brzegi były,
      Boga ruszyły[16].
      I rzekł Noemu: «Już teraz na ziemię
      Występuj śmiele i z tobą twe plemię[17];
      55
      Oto ja znowu przyodzieję lasy
      Na wieczne czasy.
      I będzie, jako po te lata wszytki,
      Ziemia dawała wszelakie użytki;
      Mnóżcie sie, niech świat spustoszały wszędzie
      60
      Znowu osiędzie[18].
      A w tym upewniam każdą żywą duszę,
      Że nigdy potym takich wód nie wzruszę[19],
      Które by miały ziemię opanować
      I świat zepsować.
      65
      Włożę na niebo znakomitą[20] pręgę,
      Którą gdy ujźrzę, wspomnię na przysięgę,
      Że mam hamować niezwyczajną wodę
      I nie zawiodę».
      Pomni sie[21], lutni! Nie twojej to głowy[22]
      70
      Wspominać Boga żywego rozmowy;
      Każ ty nam zasieść przy ciepłym kominie,
      Aż zły czas minie.

      Przypisy

      [1]

      Ks. 2, Pieśń I — po raz pierwszy opublikowana pt. Pieśń o potopie. Nawiązuje do opowieści o potopie z biblijnej Księgi Rodzaju. [przypis redakcyjny]

      [2]

      W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

      [3]

      przeciwny (daw.) — nieprzyjazny. [przypis redakcyjny]

      [4]

      Wilna — Wilejka, dopływ Wilii. [przypis redakcyjny]

      [5]

      brzegom silna — zagraża brzegom. [przypis redakcyjny]

      [6]

      zakładaj korab’ — zaczynaj budować okręt (arkę). [przypis redakcyjny]

      [7]

      nauczony (daw.) — doświadczony, biegły w swym fachu. [przypis redakcyjny]

      [8]

      wał (daw.) — fala. [przypis redakcyjny]

      [9]

      Nie wysiedział sie (…) w cale — nie przetrwał, nie uszedł z życiem. [przypis redakcyjny]

      [10]

      obłów — połów, zdobycz; por. pokrewny współcz. wyraz: obłowić się. [przypis redakcyjny]

      [11]

      Bóg (…) nierząd psował — zwalczał zepsucie, grzech. [przypis redakcyjny]

      [12]

      niezmierzony — bardzo wielki. [przypis redakcyjny]

      [13]

      świat zastąpiły — pokryły świat, czyli stały się całym światem. [przypis redakcyjny]

      [14]

      prawie (starop.) — należycie. [przypis redakcyjny]

      [15]

      za czasem — z czasem. [przypis redakcyjny]

      [16]

      Boga ruszyły — wzruszyły Boga. [przypis redakcyjny]

      [17]

      plemię (starop.) — potomstwo. [przypis redakcyjny]

      [18]

      osiędzie — zaludni się (por. pokrewne: osiąść gdzieś na stałe; osadnik). [przypis redakcyjny]

      [19]

      wzruszyć (daw.) — pobudzić do ruchu. [przypis redakcyjny]

      [20]

      znakomity* (daw.) — widoczny. [przypis redakcyjny]

      [21]

      pomni sie — opamiętaj się. [przypis redakcyjny]

      [22]

      nie twojej to głowy — to nie na twoją głowę, to przekracza twoje możliwości rozumienia. [przypis redakcyjny]

      15 zł

      tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

      35 zł

      tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

      55 zł

      tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

      200 zł

      tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

      500 zł

      Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

      20 zł /mies.

      Dziękujemy, że jesteś z nami!

      35 zł /mies.

      W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

      55 zł /mies.

      W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

      100 zł /mies.

      W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

      Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard PayPal

      Dane do przelewu tradycyjnego:

      nazwa odbiorcy

      Fundacja Wolne Lektury

      adres odbiorcy

      ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

      numer konta

      75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

      tytuł przelewu

      Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

      wpłaty w EUR

      PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

      Wpłaty w USD

      PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

      SWIFT

      WBKPPLPP

      x
      Skopiuj link Skopiuj cytat
      Zakładka Istniejąca zakładka Notka
      Słuchaj od tego miejsca

      Pora na chwilę przerwy :)

      Podoba Ci się nasza biblioteka? Wesprzyj ją drobną wpłatą, a otrzymasz wcześniejszy dostęp do prapremier!

      1,5% podatku - to nic nie kosztuje! Wpisz
      KRS: 0000070056
      Nazwa organizacji: Wolne Lektury

      Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
      Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

      Warto wspierać czytanie w każdej formie, możliwie dostępne dla wszystkich. I takich książek, po które warto sięgnąć

      Sylwia Chutnik

      Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

      Zapisz się na newsletter, a nie przegapisz naszych publikacji. Zawsze możesz zrezygnować. Kliknij i podaj adres email

      Przyjaciele Wolnych Lektur jako pierwsi mają dostęp do premierowych publikacji. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz >>>

      Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.

      Regularnie dodajemy nowe książki. By ich nie przegapić, subskrybuj nasz kanał.

      Kliknij obrazek, by subskrybować!

      Wolne Lektury rozwijają się dla Ciebie. A co ty zrobiłeś dla Wolnych Lektur? Wesprzyj nas!

      Czy wiesz, że żeby wciąż docierać do miejsc, w których nie wszyscy mają dostęp do biblioteki, potrzebujemy Twojego wsparcia? Kliknij i dorzuć się!

      Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.
      • NIP: 952-187-70-87
      • KRS: 0000070056
      • REGON: 017423865
      • Numer konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
      Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
      MKiDN
      Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.