Tren XVIII. (My, nieposłuszne, Panie, dzieci Twoje...) → ← Tren XVI. (Nieszczęściu kwoli a swojej żałości...)

Spis treści

Jan KochanowskiTrenyTren XVII. (Pańska ręka mię dotknęła…)[1]

Pańska ręka mię dotknęła,

Wszytkę mi radość odjęła.

Ledwie w sobie czuję duszę [2]

I tę podobno dać muszę [3].

Lubo [4] wstając, gore jaśnie [5],

Lubo padnąc, słońce gaśnie [6],

Mnie jednako serce boli,

A nigdy sie nie utoli [7].

Oczu nigdy nie osuszę

I tak wiecznie płakać muszę.

Muszę płakać; o mój Boże,

Kto sie przed Tobą skryć może?

Prózno [8] morzem nie pływamy,

Prózno w bitwach nie bywamy:

Ugodzi nieszczeście wszędzie,

Choć podobieństwa [9] nie będzie.

Wiódłem [10] swój żywot tak skromnie,

Że ledwie kto wiedział o mnie,

A zazdrość i złe przygody

Nie miały mi w co dać szkody [11].

Lecz Pan, który gdzie tknąć [12] widzi,

A z przestrogi [13] ludzkiej szydzi,

Zadał mi raz [14] tym znaczniejszy [15],

Czymem już był bezpieczniejszy [16].

A rozum, który w swobodzie [17]

Umiał mówić o przygodzie,

Dziś ledwe sam wie o sobie:

Tak mię podparł w mej chorobie.

Czasem by sie chciał poprawić,

A mnie ciężkiej troski zbawić,

Ale gdy siędzie na wadze,

Żalu ruszyć nie ma władze [18].

Prózne to ludzkie wywody,

Żeby szkodą nie zwać szkody;

A kto sie w nieszcześciu śmieje,

Ja bych tak rzekł, że szaleje.

Kto zaś na płacz lekkość wkłada [19],

Słyszę dobrze, co powiada,

Lecz sie tym żal nie hamuje [20],

Owszem, więtszy przystępuje.

Bo mając zranioną duszę,

Rad i nierad płakać muszę;

Co snaść nie cześć, to ku szkodzie

I zelżywość [21] serce bodzie.

Lekarstwo to, prze Bóg żywy [22],

Ciężkie na umysł troskliwy [23];

Kto przyjaciel zdrowia mego,

Wynajdzi [24] co wolniejszego [25].

A ja zatym łzy niech leję,

Bom stracił wszytkę nadzieję,

By mnie rozum miał ratować,

Bóg sam mocen [26] to hamować.

Przypisy

[1]

W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

[2]

Ledwie (…) czuję duszę — ledwie żyję. [przypis redakcyjny]

[3]

i tę [duszę] oddać muszę — muszę oddać życie, umrzeć. [przypis redakcyjny]

[4]

Lubo (…) lubo — Czy (…) czy. [przypis redakcyjny]

[5]

gore jasnie — jasno goreje, płonie, świeci. [przypis redakcyjny]

[6]

padnąc (…) gaśnie — gaśnie zapadając (za horyzont), zachodząc. [przypis redakcyjny]

[7]

utolić (tu forma 3 os. lp cz. przysz.: utoli) — utulić, ukoić. [przypis redakcyjny]

[8]

prózno — na próżno. [przypis redakcyjny]

[9]

podobieństwo* — możliwość, prawdopodobieństwo. [przypis redakcyjny]

[10]

wiódłem — wiodłem. [przypis redakcyjny]

[11]

nie miały mi w co dać szkody — nie miały powodu, by mi uczynić szkodę. [przypis redakcyjny]

[12]

tknąć — doświadczyć. [przypis redakcyjny]

[13]

przestrogi* — ostrożności. [przypis redakcyjny]

[14]

raz — cios (por. razić, otrzymywać razy). [przypis redakcyjny]

[15]

znaczniejszy — większy, dotkliwszy. [przypis redakcyjny]

[16]

Czymem już był bezpieczniejszy — im bardziej czułem się bezpieczny. [przypis redakcyjny]

[17]

w swobodzie — gdy był wolny (swobodny) od trosk i cierpień. [przypis redakcyjny]

[18]

gdy siędzie na wadze (…) ma władze — gdy żal i rozum umieścimy na szalach wagi, rozum nie przeważy. [przypis redakcyjny]

[19]

na płacz lekkość wkłada — lekceważy płacz. [przypis redakcyjny]

[20]

sie (…) żal nie hamuje — żal nie zmniejsza się. [przypis redakcyjny]

[21]

nie cześć, zelżywość — despekt, dyshonor. [przypis redakcyjny]

[22]

prze Bóg żywy — przez Boga żywego, na Boga żywego. [przypis redakcyjny]

[23]

troskliwy* — strapiony, zatroskany, ten, który ma wiele trosk. [przypis redakcyjny]

[24]

wynajdzi (starop.; daw. forma W. lp) — wynajdź. [przypis redakcyjny]

[25]

wolniejszy — łagodniejszy, lepszy. [przypis redakcyjny]

[26]

mocen — ma moc, siłę. [przypis redakcyjny]

Jednorazowo Miesięcznie

15 zł

tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

35 zł

tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

55 zł

tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

200 zł

tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

500 zł

Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

20 zł /mies.

Dziękujemy, że jesteś z nami!

35 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

55 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

100 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

Inna kwota

Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard

Dane do przelewu tradycyjnego:

nazwa odbiorcy

Fundacja Wolne Lektury

adres odbiorcy

ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

numer konta

75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

tytuł przelewu

Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

wpłaty w EUR

PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

Wpłaty w USD

PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

SWIFT

WBKPPLPP

Zamknij

Proszę czekać...

Czytaj w przypisie dolnym

Zaloguj się / Załóż konto

Słuchaj od tego miejsca

Inne wersje utworu

Zamknij drugą wersję

Wspiera nas mniej niż 1% naszych czytelników :( Przekaż 1,5% swojego podatku na Wolne Lektury!

KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Wolne Lektury

Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

Kto raz pokocha czytanie, już nigdy nie będzie całkiem sam. Książki ratują życie. W Wolnych Lekturach znajdziecie ich bez liku.

Paulina Młynarska

Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

Co nowego na Wolnych Lekturach? Dowiesz się z naszego newslettera. Kliknij, by się zapisać.

Nie bądź wuj ponury, wspieraj Wolne Lektury!

Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.
Czy wiesz, że jeśli włączysz subskrypcję, to pomożesz uwolnić kolejną książkę?

Kliknij obrazek, by subskrybować!

Wolne Lektury rozwijają się dla Ciebie. A co ty zrobiłeś dla Wolnych Lektur? Wesprzyj nas!

Wolne Lektury to codzienna praca zespołu ludzi: koordynatorek, redaktorów, polonistów, programistek. Bez Twojego wsparcia nie damy rady rozwijać się dalej. Kliknij i dorzuć się!

Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.