ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dopełniacz | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8739 przypisów.
mandragora — roślina o korzeniu, który ma właściwości narkotyczne. [przypis edytorski]
mandragora — roślina o korzeniu przypominającym sylwetkę człowieka; używana jako lek i amulet, była obiektem legend o jej nadzwyczajnych własnościach, m.in. krzyku, jaki wydaje podczas wyciągania z ziemi. [przypis edytorski]
mandragora — roślina o korzeniu przypominającym sylwetkę człowieka; używana jako lek i amulet, była obiektem legend o jej nadzwyczajnych własnościach, m.in. krzyku, jaki wydaje podczas wyciągania z ziemi. [przypis edytorski]
mandragora — roślina śródziemnomorska, której korzeń, przypominający postać ludzką, uznawano za cudowny talizman. [przypis edytorski]
mandragora — środek nasenny i znieczulający, którego już za czasów Szekspira używano przy operacjach. [przypis tłumacza]
mandragory — hebr. דודאים (dudaim): ‘mandragory’. Talmud (TB, Sanhedrin 99b) identyfikuje to jako mandragory lub fiołki. Inni odczytują to słowo jako kwiaty figowca, zob. Raszbam do 30:14, a w Pieśni nad pieśniami (7:14) nazwa ta odnosi się do 'roślin o mocnym zapachu'. [przypis edytorski]
Mandrin — głośny kontrabandzista w XVIII w. we Francji, którego romantyczne przygody stworzyły legendę w typie naszego Janosika. [przypis tłumacza]
Mandrykard — syn Agrykana, król tatarski, jeden z główniejszych bohaterów saraceńskich. [przypis redakcyjny]
mandryl — gatunek dużej małpy z rodziny koczkodanów, o wydłużonym pysku ubarwionym na niebiesko, czerwono i fioletowo. [przypis edytorski]
mandryl — gatunek dużej małpy z rodziny koczkodanów. [przypis edytorski]
mandryl — gatunek małpy. [przypis edytorski]
mandryl — gatunek małpy; tu: złośliwie o człowieku. [przypis edytorski]
mandryl — gatunek małpy z rodziny koczkodanów; tu: pogardliwe przezwisko. [przypis edytorski]
mandryl — rodzaj małpy. [przypis edytorski]
Mandżuria — kraina historyczna w płn.-wsch. części dzisiejszych Chin. [przypis edytorski]
Mandżurowie — lud zamieszkujący południową Mandżurię w dzisiejszych płn.-wsch. Chinach; w XVII w. podbili Chiny, którymi rządzili do 1911, jednak w tym czasie niemal zupełnie zasymilowali się z Chińczykami. [przypis edytorski]
Mandziana — zapewne południowe Chiny z stolicą Kwinsaj (Nanking). [przypis redakcyjny]
maneant posteritati pro testimoniis vitae meae (łac.) — pozostały dla potomstwa jako świadectwa życia mego. [przypis redakcyjny]
manebimus adhuc (łac.) — zostaniemy jeszcze. [przypis redakcyjny]
manela (daw.) — bransoleta, ozdoba na rękę. [przypis edytorski]
manela (daw.) — metalowa bransoleta. [przypis edytorski]
manela (daw.) — metalowa bransoletka. [przypis edytorski]
manela (daw.) — naramiennik, bransoleta. [przypis autorski]
manela (daw.) — złota bransoleta. [przypis edytorski]
manela — metalowa ozdoba: naramiennik lub bransoleta. [przypis redakcyjny]
manela — obrączka. [przypis redakcyjny]
manela (wł.) — bransoletka. [przypis edytorski]
manela (z wł.) — bransoleta. [przypis edytorski]
manele (daw.) — naramiennice. [przypis redakcyjny]
manele (daw.) — [tu:] naramiennice. [przypis redakcyjny]
manele — tu: ozdoby na rękę, bransolety. [przypis redakcyjny]
manele (z łac.) — bransolety. [przypis edytorski]
manele (z wł.) — bransoletka; tu: kajdany. [przypis redakcyjny]
manelka (daw.) — bransoletka. [przypis edytorski]
manelki (gw.) — kajdanki. [przypis edytorski]
manente (…) iuris — Livius Titus, Ab Urbe condita 25, 13. [przypis tłumacza]
Manent (…) ingentes (łac.) — „Porzucają robotę i potężne mury/ Groźnie sterczące…” (Vergilius, Aeneida, IV, 88; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Manes a. Mani (216–276) — perski reformator religijny, prorok i założyciel manicheizmu, uniwersalistycznej religii dualistycznej, silnie zwalczanej przez chrześcijan i kapłanów zoroastryjskich; zginął śmiercią męczeńską z rozkazu króla Persji. [przypis edytorski]
Manes a. Mani (216–276) — twórca manicheizmu, systemu religijnego powstałego w III w. n.e. [przypis edytorski]
Manes, Mani (216–276) — perski reformator religijny, prorok i założyciel manicheizmu, uniwersalistycznej religii dualistycznej, silnie zwalczanej przez chrześcijan i kapłanów zoroastryjskich; zginął śmiercią męczeńską z rozkazu króla Persji. [przypis edytorski]
Manet, Édouard — malarz francuski, prekursor impresjonizmu; autor m.in. obrazu Olimpia (1863), przedstawiającego nagą kobietę, prostytutkę. [przypis edytorski]
Manet, Edouard (1832–1883) — malarz francuski, jeden z twórców impresjonizmu. [przypis edytorski]
Manet, Edouard (1832–1883) — malarz francuski, powiązany z ruchem impresjonistów. [przypis edytorski]
mane, tekel Baltazara — właśc.: mane, tekel, fares; słowa, które według opowieści biblijnej z Ks. Daniela (5:25) wypisała tajemnicza ręka na ścianie pałacu w Babilonie podczas uczty króla Baltazara; znaczenie napisu: „policzono, zważono, rozproszono” (w jęz. hebr., aram. a. chaldejskim) zostało odczytane jako przepowiednia upadku państwa, który miał stanowić karę za grzechy Babilonu; tu przen.: zapowiedź klęski. [przypis edytorski]
mane, tekel, fares — słowa, które według opowieści biblijnej z Ks. Daniela (5:25) wypisała tajemnicza ręka na ścianie pałacu w Babilonie podczas uczty króla Baltazara; znaczenie napisu: „policzono, zważono, rozproszono” (w jęz. hebr., aram. a. chaldejskim) zostało odczytane jako przepowiednia upadku państwa, który miał stanowić karę za grzechy Babilonu. [przypis edytorski]
Mane, Tekel, Fares — słowa, które według opowieści biblijnej z Ks. Daniela (5,25) wypisała tajemnicza ręka na ścianie pałacu w Babilonie podczas uczty króla Baltazara. Znaczenie napisu: „policzono, zważono, rozproszono” (w jęz. hebr., aramejskim a. chaldejskim) zostało odczytane jako przepowiednia upadku państwa, który miał stanowić karę za grzechy Babilonu. [przypis edytorski]
Mane, tekel, fares! — słowa, które według opowieści biblijnej z Ks. Daniela (5,25) wypisała tajemnicza ręka na ścianie pałacu w Babilonie podczas uczty króla Baltazara. Znaczenie napisu: „policzono, zważono, rozproszono” (w jęz. hebr., aramejskim a. chaldejskim) zostało odczytane jako przepowiednia upadku państwa, który miał stanowić karę za grzechy Babilonu. [przypis edytorski]
Mane Tekel Fares — słowa, które według opowieści biblijnej z Ks. Daniela (5,25) wypisała tajemnicza ręka na ścianie pałacu w Babilonie podczas uczty króla Baltazara. Znaczenie napisu: „policzono, zważono, rozproszono” (w jęz. hebr., aramejskim a. chaldejskim) zostało odczytane jako przepowiednia upadku państwa, który miał stanowić karę za grzechy Babilonu. [przypis edytorski]
mane, tekel, fares (z aramejskiego) — policzono, zważono, rozdzielono; takie słowa miały się pojawić na ścianie w czasie świętokradczej uczty króla babilońskiego Baltazara, było to proroctwo śmierci Baltazara i upadku Babilonu (Dn 5, 1-31). [przypis redakcyjny]
mane-tekel, właśc. mane, tekel, fares — słowa, które według opowieści biblijnej z Księgi Daniela (5,25) wypisała tajemnicza ręka na ścianie pałacu w Babilonie podczas uczty króla Baltazara; znaczenie napisu: „policzono, zważono, rozproszono” (w jęz. hebr., aram. a. chaldejskim) zostało odczytane jako przepowiednia upadku państwa, który miał stanowić karę za grzechy Babilonu. [przypis edytorski]
Manethon (III w. p.n.e.) — zhellenizowany kapłan egipski, autor napisanej po grecku historii Egiptu (Aegyptiaca), z której zachowały się fragmenty w pracach późniejszych autorów, w tym lista wszystkich królów i dynastii egipskich. [przypis edytorski]
Manethon (III w. p.n.e.) — zhellenizowany kapłan egipski, autor napisanej po grecku historii Egiptu (Aegyptiaca), z której zachowały się fragmenty w pracach późniejszych autorów. [przypis edytorski]
manet (łac.) — pozostaje. [przypis edytorski]
Maneton (III w. p.n.e.) — zhellenizowany kapłan egipski, autor spisanej po grecku historii Egiptu (Aegyptiaca), z której fragmenty zachowały się w odpisach, m.in. lista faraonów i dynastii egipskich. [przypis edytorski]
manet sine nulla exceptione (łac.) — pozostaje bez żadnego wyjątku. [przypis edytorski]
manewra — dziś popr. forma B. lm: manewry. [przypis edytorski]
maneżowy — przym. od maneż: pomieszczenie do nauki konnej jazdy, ujeżdżalnia koni. [przypis edytorski]
maneż — pomieszczenie do nauki konnej jazdy, ujeżdżalnia koni. [przypis edytorski]
maneż — tu: okrągły plac. [przypis edytorski]
maneż — ujeżdżalnia koni a. ogrodzony teren do nauki jazdy konnej. [przypis edytorski]
maneż — ujeżdżalnia. [przypis redakcyjny]
maneż — ujeżdżalnia; teren przeznaczony do ujeżdżania koni oraz do nauki jazdy konnej. [przypis edytorski]
Manfred (1232–1266) — król Sycylii w latach 1258–1266, książę Benewentu i Neapolu, syn (z pozamałżeńskiego związku z Bianką Lancią) cesarza Fryderyka II, króla Sycylii. [przypis edytorski]
Manfred Kridl (…) wspomniał mimochodem, że „»Piśmiennictwo polskie« Feldmana było w opinii publicznej dość zdyskredytowane” — M. Kridl, Krytyka i krytycy, Warszawa 1923, s. 223. [przypis autorski]
Manfredów… tłum — nawiązanie do bohatera dramatu Byrona Manfred; druga scena utworu dzieje się w Alpach, na skale Jungfrau Manfred pragnie popełnić samobójstwo, co zostaje w ostatniej chwili udaremnione. „Tłum Manfredów” oznacza licznych naśladowców bohatera byronicznego, samotnika i indywidualisty, tragicznie przeżywającego swą egzystencję. [przypis edytorski]
Manfred — syn naturalny cesarza Fryderyka II, król Neapolu. [przypis redakcyjny]
Manfred — tytułowa postać dramatu filozoficznego Byrona. [przypis edytorski]
Manfred — tytułowa postać dramatu filozoficznego Byrona; w Alpach, na skale Jungfrau Manfred pragnie popełnić samobójstwo, co zostaje w ostatniej chwili udaremnione. [przypis edytorski]
Manfred — tytułowa postać dramatu filozoficznego George'a Gordona Byrona (1788–1824); Manfred odbywa m.in. wędrówkę po Alpach szwajcarskich. [przypis edytorski]
Manfred — tytułowa postać powieści poetyckiej G. Byrona, w oryg. pada tu imię Fausta, bohatera dramatu J. W. Goethego. [przypis redakcyjny]
Manfred — wiersz Mereditha. [przypis edytorski]
Mangada, Julio (1877–1946) — wybitny oficer hiszpańskiej armii republikańskiej; na początku wojny domowej dowodził grupą wojskową znaną jako „Kolumna Mangada”, która wygrała kilka ważnych bitew pod Madrytem. [przypis edytorski]
mangeria — z wł. mangiare: jedzenie. [przypis edytorski]
Mangin, Charles (1866–1925) — generał francuski. [przypis edytorski]
mangowiec a. drzewo mangowe — tropikalne drzewo o aromatycznych, soczystych owocach (mango) z dużą pestką w środku. [przypis edytorski]
mango — (wyraz tamilski) owocowe drzewo rosnące w Indiach, a rodzące jadalne owoce, bardzo soczyste, o żywicznym zapachu. [przypis tłumacza]
mangrowce — namorzyny, roślinność przybrzeżna. [przypis edytorski]
mangrowe zarośla — tropikalne krzewy i drzewa rosnące na przybrzeżnych płyciznach morskich, zwykle mające charakterystyczne, szczudlaste korzenie podporowe, które stabilizują rośliny w grząskim podłożu. [przypis edytorski]
mangrowia — lasy namorzynowe, występujące w strefie międzyzwrotnikowej formacje roślinne rosnące wzdłuż brzegów morskich, często w strefie przypływu. [przypis edytorski]
mangrowia — namorzyny, przybrzeżne zarośla słonowodne. [przypis edytorski]
Mangro — Wincenty Lutosławski. [przypis edytorski]
mangrowiowe — dziś popr.: mangrowe; bagna mangrowe (namorzynowe) to tropikalne przybrzeżne płycizny morskie porośnięte krzewami i drzewami, zwykle mającymi charakterystyczne, szczudlaste korzenie podporowe, które stabilizują rośliny w grząskim podłożu. [przypis edytorski]
mangrowiowe — dziś popr.: mangrowe. [przypis edytorski]
mania grandiosa — mania wielkości. [przypis edytorski]
mania grandiosa (zniekszt. łac.) — mania wielkości. [przypis edytorski]
maniakaliczne — dziś popr.: maniakalne. [przypis edytorski]
Mania M — Markiewiczówna. [przypis redakcyjny]
mania persecutionis acuta (łac.) — silna mania prześladowcza. [przypis edytorski]
mania — tu: mocne zamiłowanie do czegoś. [przypis edytorski]
manibus date lilia plenis! (łac.) — dawajcie pełnemi rękoma. [przypis redakcyjny]
Manibus date lilia plenis, purpureas spargam flores animamque nepotis… — Dajcie pełne dłonie lilij, będę rzucał purpurowe kwiaty na duszę wnuka… [przypis redakcyjny]
manić (daw.) — mamić. [przypis edytorski]
manicheizm — powstała w III w. w Persji uniwersalistyczna religia dualistyczna, silnie zwalczana przez chrześcijan i kapłanów zoroastryjskich; później epitetu „manicheizm” używano w chrześcijaństwie pod adresem różnych poglądów dualistycznych. [przypis edytorski]
manichejczycy — sekta religijna, której założycielem był Mani (około 240–280 po Chr.), a której zwolennikiem był także przez pewien czas Augustyn; opiera swój pogląd, stojący pod wpływem gnostycyzmu, na dualizmie pierwiastka złego i dobrego, państwa jasności i ciemności, na walce Boga z szatanem. Świat powstał przez zmieszanie tych pierwiastków, które dopiero zbawienie ma znowu oddzielić. [przypis tłumacza]
manichejczycy — uczniowie Manesa, herezjarchy urodzonego w Persji w r. 240, przyjmują, iż świat jest dziełem dwóch sprzecznych pierwiastków: dobrego i złego, obu wiecznych i niezawisłych. [przypis tłumacza]
manichejczyk — zwolennik manicheizmu, gnostyckiej doktryny popularne w III w. n.e., której wyznawcą był przez pewnien czas św. Augustyn. [przypis edytorski]
manicurzystka — kobieta zajmująca się zawodowo robieniem manicure'u, pielęgnowaniem i estetyką paznokci dłoni oraz stóp. [przypis edytorski]
Maniek, właśc. Maniek Eisenstein — członek żydowskiego ruchu oporu, działacz „Akiby”; zginął 20 marca 1943 r. [przypis edytorski]
maniera — sposób, ułożenie; tu: maniera kawalerska, rycerskość, bohaterstwo. [przypis redakcyjny]
maniera — tu: sposób. [przypis redakcyjny]
