Przypisy

Fahnenweihe (niem.) — poświęcenie sztandaru. [przypis edytorski]

fajerant a. fajrant (daw., z niem.) — czas wolny. [przypis edytorski]

fajerant a. fajrant (pot., z niem. Feierabend) — koniec dnia pracy a. przerwa w pracy; czas wolny po pracy. [przypis edytorski]

fajerant a. fajrant (pot., z niem.) — koniec dnia pracy a. przerwa w pracy; czas wolny po pracy. [przypis edytorski]

fajerant a. fajrant (z niem., daw. pot.) — koniec pracy. [przypis edytorski]

fajerwerker (z niem.) — dawny stopnień podoficerski w artylerii. [przypis edytorski]

fajer (z niem. Feuer) — ogień, pożar. [przypis edytorski]

falsch gesungen (niem.) — fałszywie zaśpiewane, sfałszowane. [przypis edytorski]

familiendrama (z niem.) — dramat rodzinny (odmiana dramatu obyczajowego). [przypis edytorski]

fanal (z niem. a. wł.) — znak, sygnał, szczególnie świetlny. [przypis edytorski]

fant (z niem. Pfand) — wartościowy przedmiot stanowiący poręczenie pożyczki. [przypis edytorski]

fant (z niem. Pfand) — zastaw, przedmiot zabezpieczający spłatę długu. [przypis edytorski]

fara (daw.; z niem. Pfarrei) — parafia. [przypis edytorski]

fara (daw.; z niem. Pfarrei, Pfarrkirche) — kościół parafialny, główny kościół, budowany przy rynku. [przypis edytorski]

fara (z niem.) — kościół parafialny; tu: kościół św. Jana, dzisiejsza katedra. [przypis edytorski]

fasować (z niem. fassen: pobierać, otrzymywać) — tu: odbierać pensję. [przypis edytorski]

fater (z niem.) — ojciec. [przypis edytorski]

fater (z niem. Vater) — ojciec. [przypis edytorski]

fechtmistrz (z niem. Fechtmeister) — nauczyciel szermierki. [przypis edytorski]

fechtunek (z niem. fechten: bić się) — szermierka, sztuka władania bronią białą. [przypis edytorski]

fechtunek (z niem.) — szermierka. [przypis edytorski]

fechtunek (z niem.) — szermierka, sztuka władania bronią białą. [przypis edytorski]

fein (niem.) — dobrze, świetnie. [przypis edytorski]

fein (niem.) — wyśmienity, dokładny, wytworny, delikatny. [przypis edytorski]

feiny (z niem. fein: elegancki, dobry, świetny) — dziś: fajny; dobry, świetny. [przypis edytorski]

fejerwerk (właśc. fajerwerk; z niem. Feuer: ogień) — sztuczne ognie dające różne efekty świetlne; w XVIII w. fajerwerki były bardzo częstym sposobem uświetniania uroczystości na dworach. [przypis edytorski]

felcajch a. feldcajch (z niem.) — dosł. znak polowy. [przypis edytorski]

felczer (z niem. Feldscher: chirurg polowy) — osoba uprawniona do wykonywania prostych zabiegów medycznych. [przypis edytorski]

felczer (z niem. Feldscher: chirurg polowy) — osoba ze średnim wykształceniem medycznym, uprawniona do wykonywania prostych zabiegów medycznych. [przypis edytorski]

feldfebel (niem.) — niemiecki podoficerski stopień wojskowy, odpowiednik polskiego sierżanta. [przypis edytorski]

feldfebel (z niem.) — stopień podoficerski, sierżant. [przypis edytorski]

Feldgesangbuch für die evangelischen Mannschaften des Heeres (niem.) — Ewangelicki śpiewnik polowy dla wojska. [przypis edytorski]

feldgrau (niem.) — „polowa szarość”, kolor mundurów armii niemieckiej. [przypis edytorski]

feldgrau (z niem.) — jednolity z tłem krajobrazu kolor mundurów polowych: szarawy, zgniłozielony. [przypis edytorski]

feldgrau (z niem.) — kolor charakterystyczny dla mundurów polowych, szarozielony. [przypis edytorski]

Feldpolizei (niem.) — policja polowa. [przypis edytorski]

fendrychowie (daw., z niem.) — chorąży. [przypis edytorski]

fenig (z niem. Pfennig) — germańska nazwa denara używana od VIII do X w. [przypis edytorski]

Fensterparade (niem.) — dosł. parada u okna; chodzi o zwyczaj towarzyszenia konno przez młodzież męską u okna powozu, w którym jechała dama. [przypis edytorski]

fercentag (z niem. vierzehn: czternaście, Tag: dzień) — tu: wynagrodzenie wypłacane co czternaście dni; dwutygodniówka. [przypis edytorski]

ferlegować (z niem. verlegen) — przenosić. [przypis edytorski]

fertig (niem.) — gotowe, gotowy. [przypis edytorski]

fertig (niem.) — gotowe. [przypis edytorski]

fertig (niem.) — gotowe, skończone. [przypis edytorski]

fertig (niem.) — gotowe, skończone, załatwione. [przypis edytorski]

fertig (z niem.) — gotowe, skończone. [przypis edytorski]

fertik (gw., z niem. fertig) — gotowe. [przypis edytorski]

fesches Mäderl (niem.) — szykowna dziewczyna. [przypis edytorski]

fest, froh, frei (niem.) — silny, wesoły, swobodny. [przypis edytorski]

Festtag (niem.) — święto; dzień świąteczny. [przypis edytorski]

fest (z niem.; ndm) — silny; mocno, dobrze; na fest (fraz.): na dobre, dobrze. [przypis edytorski]

feuer (niem.) — ogień; pożar. [przypis edytorski]

feuer (niem.) — ognia!, pal! [przypis edytorski]

Feuer! (niem.) — Ognia! [przypis edytorski]

filister (z niem. Philister) — dosł. absolwent uniwersytetu, członek korporacji studenckiej; przen.: mieszczuch, kołtun, człowiek małostkowy i ograniczony. [przypis edytorski]

fiszbin (z niem. Fischbein: Fisch: ryba, Bein daw.: kość) — giętka, rogowa substancja tworząca płyty na podniebieniu wielorybów, z której dawniej wytwarzano usztywniające pręty w gorsetach i stanikach, pręty parasoli, uchwyty pejczy itp.; także: każda z takich płyt. [przypis edytorski]

fiszbin (z niem. Fischbein: Fisch: ryba, Bein daw.: kość) — usztywniający pręt w gorsecie lub staniku; daw. fiszbiny były wyrabiane z giętkiej, rogowej substancji tworzącej płyty na podniebieniu wielorybów, również zwanej fiszbinem. [przypis edytorski]

fiszbin (z niem. Fischbein: Fisch: ryba, Bein daw.: kość) — usztywniający pręt w gorsecie lub staniku; daw. fiszbiny były wyrabiane z giętkiej, rogowej substancji tworzącej płyty na podniebieniu wielorybów, również zwanej fiszbinem. [przypis edytorski]

fisz (z niem. Fisch) — ryba. [przypis edytorski]

Fliegende Holländer (niem.) — Latający Holender, statek-widmo z legend marynarskich, skazany na wieczną tułaczkę po morzach, nie może ani przybić do brzegu, ani zatonąć; wszyscy marynarze na przeklętym statku pomarli, a jego widok zwiastuje śmierć. [przypis edytorski]

folblut (z niem.) — koń pełnej krwi angielskiej. [przypis edytorski]

folblut (z niem.) — rasowy, pełnokrwisty. [przypis edytorski]

folksdojcz (z niem. Volksdeutsche) — osoba nie posiadająca niemieckiego ani austriackiego obywatelstwa, wpisana na niemiecką listę narodową przez władze III Rzeszy. [przypis edytorski]

forarbajter (z niem. Vorarbeiter) — w gwarze obozowej: starszy więzień w grupie roboczej (komandzie). [przypis edytorski]

forbot (z niem.) — koronka. [przypis edytorski]

forspan (z niem.) — woźnica. [przypis edytorski]

forszneidunek (z niem. schneiden: ciąć) — krajanie, cięcie; tu: rzeźbienie. [przypis edytorski]

forszpan (z niem. Vorspann) — podwoda: obowiązek dostarczenia przez ludność środka transportu (wozu z zaprzęgiem) na rzecz władz lub wojska (daw. także dworu), również: taki wóz wraz z woźnicą. [przypis edytorski]

forszus (z niem.) — zaliczka. [przypis edytorski]

foryś (daw., z niem. Vorreiter: jadący na przedzie) — ordynans; konny żołnierz służący oficerowi. [przypis edytorski]

foryś (z niem. Vorreiter) — pachołek jadący konno przed karetą albo na jednym z koni zaprzęgowych. [przypis edytorski]

forysic a. foryś (daw., z niem. Vorreiter: jadący na przedzie) — ordynans; konny żołnierz służący oficerowi. [przypis edytorski]

fracht (z niem.) — partia towaru, ładunek. [przypis edytorski]

fracht (z niem.) — tu: przewożony towar; niekiedy określenie czynności przewozu towaru lub opłaty dla przewoźnika towaru. [przypis edytorski]

Fräulein, Mädchen (niem.) — panienka, dziewczyna. [przypis edytorski]

Fräulein (niem.) — panna. [przypis edytorski]

Fräulein, wie steht es mit Ihrer Gesundheit (niem.) — Panienko, jak panienki zdrowie? [przypis edytorski]

frajlina (z niem.) — dama dworu. [przypis edytorski]

frajter (daw., z niem.) — starszy szeregowiec. [przypis edytorski]

fraj (z niem.) — za darmo. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet) — damy dworu, stałe towarzystwo królowej lub księżnej; pokój dla dam. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) — damy dworskie, stałe towarzystwo królowej czy księżnej. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem. Frauenzimmer) — komnata kobiet, pokój dla dam; damy dworu, stałe towarzystwo królowej lub księżnej. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) — damy dworu, stałe towarzystwo królowej lub księżnej. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) — damy dworu, stałe towarzystwo królowej lub księżnej. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) — damy dworu, stałe towarzystwo księżnej. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) — damy dworu, stałe towarzystwo księżnej. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) — poczet kobiet, dwór żeński towarzyszący królowej. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem. Frauenzimmer) — komnata kobiet, pokój dla dam. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem.) — panny obecne na dworze. [przypis edytorski]

fraucymer (z niem.) — poczet kobiet, dwór żeński towarzyszący królowej. [przypis edytorski]

Fraülein (niem.) — panna. [przypis edytorski]

Fraulein (niem.) — panienka. [przypis edytorski]

Frau (niem.) — pani. [przypis edytorski]

Frauzensbad (niem.) — Franciszkowe Łaźnie; miasto w Czechach. [przypis edytorski]

Frauzimmer (niem.) — pokój kobiecy. [przypis edytorski]

freblówka (daw., z niem.) — przedszkole. [przypis edytorski]

freibitter (daw., z niem. Freibeuter) — kaper, kapitan prywatnego okrętu, który działając na podstawie pisemnego upoważnienia władcy (lub miasta portowego) ściga, łupi i zatapia statki nieprzyjacielskie. Kaper działał na własny koszt i ryzyko, miał jednak prawo do posługiwania się barierą mocodawcy oraz do zachowania większości zysków. [przypis edytorski]

freibitter (daw., z niem.) — kaper, kapitan prywatnego okrętu, który na podstawie pisemnego upoważnienia władcy lub miasta zwalcza statki nieprzyjacielskie. [przypis edytorski]

Freifrau (niem.) — baronowa. [przypis edytorski]