Przypisy

kalifa (starop.) — dziś: kalif (r.m.). [przypis edytorski]

kapica (starop.) — habit. [przypis edytorski]

kapica (starop.) — tu: habit; kaptur. [przypis edytorski]

kapłon (starop.) — kogut. [przypis edytorski]

karać (starop.) — ganić, strofować, upominać. [przypis edytorski]

karta (starop.) — tu: mapa. [przypis edytorski]

kawtan (starop.) — kaftan. [przypis edytorski]

kaźń (starop.) — nakaz, rozkaz, wyrok skazujący, kara; przez dzięki kaźnią rozdzielę: wbrew woli rozdzielę nakazem. [przypis edytorski]

kaźń (starop.) — tu: kara. [przypis edytorski]

kazić w zdrowiu (starop.) — psuć zdrowie; tu: odbierać zdrowie, odbierać życie. [przypis edytorski]

kcęć (starop.) — konstrukcja z wzmacniającą partykułą -ci, skróconą do -ć; inaczej: chcę ci. [przypis edytorski]

kcęć wam skorżyć krwawą głowę (starop.) — chcę się wam poskarżyć, [jaką mam] znękaną głowę (jak bardzo jestem stroskana). [przypis edytorski]

kędy (starop.) — gdzie, dokąd. [przypis edytorski]

kędy (starop.) — gdzie. [przypis edytorski]

kęs (starop.) — trochę, nieco. [przypis edytorski]

kęs (starop.) — trochę. [przypis edytorski]

kęs (starop.) — tu: odrobinę, trochę. [przypis edytorski]

kęs (starop.) — tu: trochę. [przypis edytorski]

kiedybym (…) miał (starop.) — gdybym miał. [przypis edytorski]

kiedybyś (starop.) — tu: gdybyś. [przypis edytorski]

kiedyby się (…) skłoniły (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: kiedy skłoniłyby się. [przypis edytorski]

kiedyby (starop.) — gdyby; jeśli by. [przypis edytorski]

kiedyby (starop.) — gdyby. [przypis edytorski]

kiedyby (starop.) — tu: gdyby. [przypis edytorski]

kiedyby (…) została (starop.) — gdyby została. [przypis edytorski]

kiedyć i dobroć i ludzkość nie miła (starop.) — kiedy nie [jest] ci miła dobroć i ludzkość. [przypis edytorski]

kiedyś ty (…) został (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: kiedy ty zostałeś; skoro ty zostałeś. [przypis edytorski]

kiedy się nie masz do czego rzucić (starop.) — kiedy nie masz czego się chwycić. [przypis edytorski]

kilobych jedno (starop.) — bylebym tylko. [przypis edytorski]

kiloby (starop.) — byleby, aby tylko. [przypis edytorski]

kinąć (starop.) — dać znak skinieniem, skinąć, machnąć; także: rzucić, rzucić się. [przypis edytorski]

kinąć (starop.) — skinąć, kiwnąć. [przypis edytorski]

kitajka (starop.) — gładka tkanina. [przypis edytorski]

kłopotny (starop.) — kłopotliwy, pełen kłopotów, zmartwień; zgodne z kłopotnem mieszkanie żywotem: mieszkanie zgodne z kłopotnym żywotem (szyk przestawny). [przypis edytorski]

k'latom przyszedł (starop.) — osiągnął wiek (poważny, sędziwy). [przypis edytorski]

klije (starop.) — kleje, mazie, błota. [przypis edytorski]

klije (starop.) — kleje; tu: bagna. [przypis edytorski]

klijowaty (starop.) — klejowaty, kleisty. [przypis edytorski]

Kloryndy samej postrzeżono (starop.) — spostrzeżono samą Kloryndę. [przypis edytorski]

k matce (starop.) — ku matce, do matki. [przypis edytorski]

k mej rzeczy (starop.) — tu: do mej mowy, mojej mowie (tj. „temu, co mam rzec”). [przypis edytorski]

kmotr (starop.; z łac. compater: współojciec) — ojciec chrzestny; później również bardziej ogólnie: kum, powinowaty. [przypis edytorski]

kochać się (starop.) — cieszyć się. [przypis edytorski]

koga (starop.) — statek. [przypis edytorski]

kogokole (starop.) — kogokolwiek. [przypis edytorski]

kogo koli (starop.) — kogokolwiek. [przypis edytorski]

kołat (starop.) — hałas. [przypis edytorski]

końbym ci trzymała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: trzymałabym ci konia. [przypis edytorski]

koń kieruje (starop.) — dziś z B.: kieruje konia. [przypis edytorski]

koń miał (…) rączy (starop.) — dziś z B.: konia miał rączego. [przypis edytorski]

koń obróciła (starop.) — dziś z B.: konia obróciła; skierowała konia. [przypis edytorski]

konterfekt (starop.) — portret. [przypis edytorski]

koperczak (starop.) — komplement. [przypis edytorski]

kord (starop.) — krótki miecz. [przypis edytorski]

koronę, co mnie należała (starop.) — koronę, która się mnie należała; (…) która do mnie należała. [przypis edytorski]

korzyszczęć (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą ci, skróconą do -ć; forma 1 os.lp, dziś: korzystam. [przypis edytorski]

kosarz (starop.) — kosiarz; człowiek zatrudniony przy koszeniu. [przypis edytorski]

kosa (starop.) — warkocz. [przypis edytorski]

kosteczka (starop., zdrobn.) — pesteczka. [przypis edytorski]

kotara (starop.) — z tatarskiego kotarha: namiot z derek. [przypis edytorski]

kotew (starop.) — kotwica. [przypis edytorski]

kozielce przewracać (starop.) — wywijać koziołki. [przypis edytorski]

krasny (starop.) — piękny, urodziwy. [przypis edytorski]

kreski (starop.) — głosy. [przypis edytorski]

krom a. okrom (starop.) — bez, oprócz, z wyjątkiem. [przypis edytorski]

krom a. okrom (starop.) — oprócz. [przypis edytorski]

krom (starop.) — bez, oprócz, z wyjątkiem; krom przysady: bez przesady. [przypis edytorski]

krom (starop.) — oprócz. [przypis edytorski]

krom (starop.) — oprócz, z wyjątkiem, bez. [przypis edytorski]

krom wątpliwości (starop.) — bez wątpliwości, bez wątpienia; na pewno. [przypis edytorski]

krotochwila (starop.) — żart. [przypis edytorski]

krotofila a. krotochwila (starop.) — żart. [przypis edytorski]

krotofila a. krotochwila (starop.) — żart. [przypis edytorski]

krotofila a. krotochwila (starop.) — zabawa. [przypis edytorski]

krotofila (starop.) — dowcip; rozrywka, zabawa. [przypis edytorski]

krotofila (starop.) — żart, zabawa. [przypis edytorski]

krotofila (starop.) — zabawa, wesołość. [przypis edytorski]

krotofilny a. krotochwilny (starop.) — żartobliwy, dowcipny. [przypis edytorski]

krotofilny (starop.) — zabawny. [przypis edytorski]

krwawa rosa (starop.) — tu: krwawe łzy. [przypis edytorski]

krwawe gody (starop.) — krwawe święto; czas cierpienia. [przypis edytorski]

krwią ściekłe role (starop.) — skrwawione pola. [przypis edytorski]

krwieby beło rozlało się siła (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: rozlałoby się było wiele krwi (forma daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: rozlałoby się wiele krwi wcześniej, uprzednio, kiedyś itp.). [przypis edytorski]

kryćem się musiała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: kryć się musiałam. [przypis edytorski]

kryjomo (starop.) — po kryjomu; w tajemnicy. [przypis edytorski]

kryjomy (starop.) — ukryty. [przypis edytorski]

kryślał (starop.) — forma 3.os. od: kryślić; kreślił, zapisywał w pamięci. [przypis edytorski]

krys (starop.) — kres, kraniec; koniec (tu: życia). [przypis edytorski]

kry (starop.) — krew. [przypis edytorski]

krystera (starop.) — lewatywa. [przypis edytorski]

krzest (starop.) — chrzest. [przypis edytorski]

krzoska (starop.) — żartobliwe określenie na męskie genitalia; w znaczeniu dosłownym: skałka w strzelbie, która po uderzeniu krzesiwem wytwarzała iskrę, by podpalić proch. [przypis edytorski]

krzystał (starop.) — kryształ. [przypis edytorski]

krzywe [piersi] (starop.) — krzywe, złe, nieodpowiednie. [przypis edytorski]

krzywo (starop.) — krzywe, złe, nieodpowiednie. [przypis edytorski]

krzywy (starop.) — tu: zły, złośliwy, przeciwny; niebu krzywy: sprzeciwiający się niebu. [przypis edytorski]

krzywy (starop.) — zły; krzywem grozi okiem: patrzy groźnie, złym (pełnym złości) wzrokiem. [przypis edytorski]

krzywy (starop.) — zły, złowrogi. [przypis edytorski]

ksiądz (starop.) — książę. [przypis edytorski]

ksiądz (starop.) — tu: książę. [przypis edytorski]