Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | łacina, łacińskie | mitologia germańska | mitologia grecka | niemiecki | poetyckie | potocznie | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski
Według języka: wszystkie | English | français | lietuvių | polski
Znaleziono 1281 przypisów.
nocnym tułaczom na straż rozwieszona — tj. pełniąca straż przed ćmami i nietoperzami. [przypis redakcyjny]
nocorównia (starop.) — porównanie dnia z nocą (aequinoctium). [przypis redakcyjny]
nocoświetny miesiąc — świecący w nocy księżyc (por. łac. noctiluca: przydomek Diany, bogini księżyca, używany przez Horacego). [przypis redakcyjny]
noc pole nocy — noc podle nocy, czyli noc po nocy. [przypis redakcyjny]
Noc swemu zaprzęgowi rozpuściła wodze. — Noc, podobnie jak bóg słońca Helios, ma swój zaprzęg. [przypis redakcyjny]
nocte mettre, somno editi patre (łac.) — zrodzeni z matki nocy, z ojca snu. [przypis redakcyjny]
nocturnum imperium (łac.) — nocne panowanie. [przypis redakcyjny]
nocy niewidomej — nocy, w czasie której nic się nie widzi. [przypis redakcyjny]
nodus Gordius (łac.) — węzeł gordyjski. [przypis redakcyjny]
Noël i Chapsal — Jean-François Michel Noël (1755–1841), leksykograf, autor Gramatyki francuskiej, którą napisał wraz z Charles'em Chapsalem (1788–1858). [przypis redakcyjny]
nogi mdlały pode mną na pośrodku drogi — Tu poeta poczuł znużenie: bo światło, które jedno nas umacnia i daje wytrwanie w dążeniu naszym do wiekuistego dobra, już znikło. [przypis redakcyjny]
nogi mu chodzą po kolędzie — niepewnym krokiem. [przypis redakcyjny]
noia (wł.) — nuda, udręka. [przypis redakcyjny]
nokciu (starop.) — nikczemniku, któryś i paznokcia nie wart. [przypis redakcyjny]
noktambulista — lunatyk; tu: człowiek żyjący nocnym życiem. [przypis redakcyjny]
nokturn — część nabożeństwa, zwanego jutrznią, odprawianego przed wschodem słońca. [przypis redakcyjny]
Noli me tangere (łac.) — Nie dotykaj mnie. [przypis redakcyjny]
Noli — port genueński; Bismantowa — wysoka góra przy Reggio. [przypis redakcyjny]
nomada — włóczęga, błąkający się. [przypis redakcyjny]
No! Mai! (wł.) — Nie! Nigdy! [przypis redakcyjny]
nomen coronati capitis (łac.) — imię ukoronowanej głowy. [przypis redakcyjny]
nomenklatura — zbiór nazw właściwych jakiejś nauce lub sztuce. [przypis redakcyjny]
nomen victoris (łac.) — imię zwycięzcy. [przypis redakcyjny]
nomina, cognomina (łac.) — imiona, nazwiska. [przypis redakcyjny]
nomina (łac.) — nazwiska. [przypis redakcyjny]
nominalizm — Żeromski nazywa poglądy społeczne Abramowskiego nominalizmem, chcąc zaznaczyć, że miały one charakter utopijny, że były „snem na jawie” — somnium vigilantis (łac); tak określił scholastykę średniowieczną — według świadectwa Kallimacha — pierwszy polski humanista Grzegorz z Sanoka (zm. 1477). W myśl takiej intencji należało jednak poglądy Abramowskiego porównać nie z nominalizmem, lecz raczej z przeciwstawnym mu prądem w scholastyce — z tzw. realizmem średniowiecznym, który przyznawał obiektywne istnienie uniwersaliom (tj. pojęciom ogólnym), mającym stanowić jak gdyby idealne pierwowzory konkretnych przedmiotów. Natomiast nominalizm głosił, że uniwersalia nie posiadają samodzielnego bytu, są tylko nazwami (nomina) konkretnych przedmiotów pojedynczych. Żeromskiego zawiodła tu pamięć i użył terminu „nominalizm” dla oznaczenia sposobu myślenia analogicznego przez swą „nierealność” właśnie do realizmu średniowiecznego. [przypis redakcyjny]
nominat — mianowany przez króla, lecz przez papieża jeszcze niezatwierdzony biskup lub arcybiskup. [przypis redakcyjny]
nomine (łac.) — imię. [przypis redakcyjny]
nomine (łac.) — imieniem. [przypis redakcyjny]
nomine (łac.) — w imieniu. [przypis redakcyjny]
nomine omnium (łac.) — w imieniu wszystkich. [przypis redakcyjny]
nominis recordatio (łac.) — pamięć imienia. [przypis redakcyjny]
nominowały — mianowały. [przypis redakcyjny]
nomotetyka (z gr. νομοθετική: domyślać się, τέχνη: sztuka) — prawodawstwo, a raczej sztuka prawodawcza. [przypis redakcyjny]
Nomy (mit. germ.) — trzy dziewice, piastunki Losu. [przypis redakcyjny]
non ab intra (łac.) — nie ze środka. [przypis redakcyjny]
non abiurando (łac.) — nie wyprzysięgając się. [przypis redakcyjny]
non abiuravi (łac.) — nie odprzysiągłem się. [przypis redakcyjny]
non adiurando (łac.) — nie sprzysięgając się; abiurando (…) adiurando: gra słów. [przypis redakcyjny]
non alia methodo (łac.) — nie innym trybem. [przypis redakcyjny]
non capiat (łac.) — nie zajmował. [przypis redakcyjny]
non deesse patriae (łac.) — nie opuścić ojczyzyny. [przypis redakcyjny]
non desinam (łac.) — nie przestanę. [przypis redakcyjny]
Non dolet! — Nie boli. Słowa te wyrzekła matka żony Trazeaszowej. Zachęcając do samobójstwa męża swego, Petusa, który za udział w spisku na cesarza Klaudjusza skazany był na śmierć, przebiła się sama mieczem, wołając: Paete, non dolet (Petusie, nie boli!). [przypis redakcyjny]
non ducibus potestas, non militi obsequium, qui quamvis alacer sed tamen imperia ducum interpretari quam exequi mavult, non agris securitas, non aris reverentia, non diis cultus (łac.) — wodzowie nie mają władzy, żołnierz nie dba o posłuszeństwo, gdyż jakkolwiek jest dzielnym, woli przecież wyrokować o rozkazach wodzów niż je wykonywać; role nie mają bezpieczeństwa, ołtarze — poszanowania, bogowie — czci. [przypis redakcyjny]
non eodem omnes prosequitur affectu (łac.) — nie tym samym uczuciem darzy wszystkich. [przypis redakcyjny]
non erubescam (łac.) — dosł.: nie zarumienię się; nie zawstydzę się. [przypis redakcyjny]
non est saltus in natura (łac.) — nie ma skoku w przyrodzie. [przypis redakcyjny]
non expedit (łac.) — nie wypada. [przypis redakcyjny]
non extraneis vitiata fucis (łac.) — nie zeszpecona cudzoziemskim fałszem. [przypis redakcyjny]
non (fr.) — nie. [przypis redakcyjny]
non gens, sed mens (łac.) — nie ród, lecz umysł. [przypis redakcyjny]
Non genus, non genius, non gens, si credere fas est, sed mens nobilitat nobilitata virum (łac.) — Nie pochodzenie, nie duch opiekuńczy, nie ród, jeśli wierzyć się godzi, lecz szlachetny umysł uszlachetnia męża. [przypis redakcyjny]
non in oppressionem libertatum (łac.) — nie na pognębienie swobód. [przypis redakcyjny]
non in tanta paucitate (łac.) — nie w tak małej liczbie. [przypis redakcyjny]
non in toto (łac.) — niezupełnie. [przypis redakcyjny]
non irritare crabrones (łac.) — nie drażnić szerszeni (przysłowie); por. także: „W ul nie dmuchać”. [przypis redakcyjny]
non item (łac.) — nie tak. [przypis redakcyjny]
non liquet— starorzymskie wyrażenie prawne, wskazujące, że dostarczone dowody nie są jeszcze przekonywające, że zatem sprawę na nowo roztrząsnąć potrzeba, jeśli się znajdą inne jakieś dokumenty. [przypis redakcyjny]
non minus pungit (łac.) — nie mniej przeszywa. [przypis redakcyjny]
non neglexi (łac.) — nie omieszkałem. [przypis redakcyjny]
Non nobis, non nobis, sed nomini Tuo, Domine, da gloriam (łac.) — nie nam, nie nam, ale imieniu Twemu, Panie, daj chwałę. [przypis redakcyjny]
nonnullis autoritate sua jam gravis, libertati Polonae, certe si provixisset, periculosus fore visus est (łac.) — wydawało się, że dla niejednego z powodu znaczenia swojego jest przykry, dla wolności polskiej, gdyby pożył dłużej, stałby się niebezpiecznym. [przypis redakcyjny]
non obstante legalitate (łac.) — bez względu na prawność. [przypis redakcyjny]
non omnino otiosi (łac.) — nie całkiem bezczynnego. [przypis redakcyjny]
Non omnis moriar (łac.) — nie wszystek umrę, nie wszystko jest we mnie śmiertelne; cytat z ody rzymskiego poety Horacego (64–8 p.n.e.). [przypis redakcyjny]
non omnis mortuus est (łac.) — nie cały umarł. [przypis redakcyjny]
non oppressa (łac.) — nie zdobyta. [przypis redakcyjny]
non per intervalla (łac.) — nie z przerwami. [przypis redakcyjny]
non peto vindictam, supponendo (łac.) — nie oddaję wet za wet, rozumiejąc. [przypis redakcyjny]
non praeclusa (…) via (łac.) — nie wykluczając możności. [przypis redakcyjny]
Non pro mentis (…) (łac.) — nie według zasług, ale jakby z należnego prawa ubiegali się o wszystko… dla swoich znajomych. [przypis redakcyjny]
non regulatur (łac.) — nie odnosi się. [przypis redakcyjny]
non reprobo (łac.) — nie ganię. [przypis redakcyjny]
non resipiscet (łac.) — nie opamięta się. [przypis redakcyjny]
Non sia che un punto (wł.) — „To tylko jedna chwila”, Orestes, akt. I. [przypis redakcyjny]
non sine suspicione veneni (łac.) — nie bez podejrzenia, że był otruty. [przypis redakcyjny]
non sine totius Reipublicae mola (łac.) — nie bez wstrząśnienia całej Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
non sua, sed principis meliuntur fortuna (łac.) — biorą miarę nie ze swojego losu ale z losu króla. [przypis redakcyjny]
non sub regimine (łac.) — nie pod dowództwem. [przypis redakcyjny]
non subsistam (łac.) — nie wydołam. [przypis redakcyjny]
non suffecisset oneri brachia tanto (łac.) — nie podstawił ramion pod taki ciężar. [przypis redakcyjny]
non sunt, non sunt — nie ma ich, tj. nieobecni. [przypis redakcyjny]
non supererant (łac.) — nie pozostały. [przypis redakcyjny]
non tam capaces, quam nihil desiderantes (łac.) — nie tyle zdolnych, jak raczej takich, którzy niczego nie pożądają [przypis redakcyjny]
non tam numerose (łac.) — nie tak licznie. [przypis redakcyjny]
non toti morimur, vivit potior pars nostri (łac.) — nie ze wszystkim umieramy, żyje lepsza cząstka nasza. [przypis redakcyjny]
Non totus (…) Libitinam (łac.) — Nie cały umrę: znaczna część moja uniknie Libityny (cytat niedokładny z Horacego Carmina, III, 30, 7). [przypis redakcyjny]
non urgebat (łac.) — nie nalegał. [przypis redakcyjny]
non urget (łac.) — nie nastaje na to, nie żąda. [przypis redakcyjny]
non vi, sed formidine (łac.) — nie siłą, lecz postrachem. [przypis redakcyjny]
noogonia (z gr. νοῦς: rozum, γίγνομαι: staję się) — oznacza teorię powstania, zrodzenia się umysłu, jak u Locke'a, z wrażeń zmysłowych (sensations). [przypis redakcyjny]
Noradyn — żołdan (sułtan) egipski. [przypis redakcyjny]
Norandyn — król syryjski. [przypis redakcyjny]
Norbelanda — hrabstwo Northumberland w Anglii. [przypis redakcyjny]
norbertanki — zakonnice reguły św. Norberta. [przypis redakcyjny]
norcki król — król Norycji, przekręcone zapewne z Nigrycja (w głębi Afryki). [przypis redakcyjny]
Nord (ang.) — wiatr północny; w Baku nazywają tak silne i częste wiatry północno-zachodnie, stąd pochodzi nazwa miasta (Badkube, po persku: „uderzenie wiatru”) [przypis redakcyjny]
no restrain (ang.) — nie więzić, nie ograniczać. [przypis redakcyjny]
Norfocya — hrabstwo Norfolk w Anglii. [przypis redakcyjny]
