Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | holenderski | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | liczba mnoga | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | staropolskie | ukraiński | włoski
Według języka: wszystkie | English | français | lietuvių | polski
Znaleziono 2992 przypisów.
parentela — ród. [przypis redakcyjny]
parentelat (z łac.) — pan z panów, familiant. [przypis redakcyjny]
parepa — koń. [przypis redakcyjny]
parere (łac.) — dogodzić, być posłusznym. [przypis redakcyjny]
par exemple — na przykład. [przypis redakcyjny]
par force (fr.) — siłą. [przypis redakcyjny]
parias — członek najniższej kasty w Indiach; ogólnie: najbardziej pogardzany i krzywdzony członek społeczeństwa. [przypis redakcyjny]
pariasi — członkowie najniższej klasy społecznej w Indiach; w przenośni: ludzie wzgardzeni, nędzarze. [przypis redakcyjny]
parions (fr.) — załóżmy się. [przypis redakcyjny]
pari passu ambulat (łac.) — równym krokiem chodzi. [przypis redakcyjny]
Parkany — miasto na lewym brzegu Dunaju, naprzeciw Ostrzyhoma. [przypis redakcyjny]
parkany — rodzaj sieci. [przypis redakcyjny]
Parki a. Mojry (mit. gr.) — uosabiające przeznaczenie trzy córki Nocy; dwie młodsze, Kloto i Lachezis, przędły nić ludzkiego życia, którą w godzinie śmierci przecinała najstarsza z nich, Atropos. [przypis redakcyjny]
Parki — boginie losu (trzy siostry) przędące nić życia i ucinające ją w chwili śmierci. [przypis redakcyjny]
Parki (mit. rzym.) — trzy prządki snujące nić ludzkiego życia; jedna z nich, najstarsza, przecinała ją ostatecznie. [przypis redakcyjny]
par (łac.) — równy. [przypis redakcyjny]
parlament (daw.) — [tu:] sąd cesarski. [przypis redakcyjny]
parlament — pochodzi od średniołacińskiego wyrazu parliamentum. [przypis redakcyjny]
Parlament sądził w ostatniej instancji niemal o wszystkich sprawach królestwa. Wprzód sądził tylko te, które były między diukami, hrabiami, baronami, biskupami, opatami, lub między królem a jego wasalami — W innych sprawach rozstrzygały zwykłe trybunały. [przypis redakcyjny]
parlament wersalski — parlament fr., który w czasie oblężenia Paryża obradował w Bordeaux, przeniósł się 20 marca 1871 do Wersalu. [przypis redakcyjny]
Parnas — góra w Fokis w środkowej Grecji, siedziba Apollina i Muz. [przypis redakcyjny]
Parnas — góra w Grecji poświęcona Apollinowi i muzom. Według starożytnych kraina poetyckiego natchnienia. Wejść na szczyt Parnasu: stać się sławnym na niwie poetyckiej. [przypis redakcyjny]
Parnas — także i góra Parnassos w Focydzie była sławna jako siedziba Bakchusa i jego orszaku. [przypis redakcyjny]
parów — sucha dolina o szerokim, płaskim dnie i stromych, lecz nieurwistych zboczach, powstała z przeobrażenia wąwozu. [przypis redakcyjny]
parochialna — parafialna. [przypis redakcyjny]
parochianki — parafianki. [przypis redakcyjny]
parochód — lokomotywa. [przypis redakcyjny]
paroksyzm — cios. [przypis redakcyjny]
paroksyzm — napad choroby, cios. [przypis redakcyjny]
parol — hasło, umówione słowa. [przypis redakcyjny]
parol (łac.: słowo) — słowo honoru. [przypis redakcyjny]
parol — słowo umówione, hasło. [przypis redakcyjny]
parol (z franc.) — sława, obietnica, układ. [przypis redakcyjny]
parol (z fr.) — słowo honoru. [przypis redakcyjny]
parol (z fr.) — słowo, słowo honoru; tu: słowne poręczenie zachowania przy życiu. [przypis redakcyjny]
parość — gałąź wyrastająca u nasady pnia. [przypis redakcyjny]
parowie — fr. paires, z łac. pares: równi. [przypis redakcyjny]
parowie sądzili wedle zwyczaju swego sądownictwa — toteż wszystkie podania zaczynały się od słów: „Panie sędzio, jest zwyczajem w twoim okręgu”… etc. [przypis redakcyjny]
Par, powiada Défontaines, nie mógł powiedzieć, że nie będzie sądził, jeżeli było ich tylko czterech — trzeba było co najmniej tej liczby. [przypis redakcyjny]
Parrazys — właśc. Parrazias, sławny malarz grecki, kwitnął w pierwszej połowy IV w. przed Chr. [przypis redakcyjny]
parrycyda (łac. parricida) — ojcobójca; wróg ojczyzny, zdrajca. [przypis redakcyjny]
parrycyda (z łac. parricida) — ojcobójca, bratobójca; wróg ojczyzny, zdrajca. [przypis redakcyjny]
parschnął — dziś: parsknął. [przypis redakcyjny]
pars Graeca (łac.) — strona grecka. [przypis redakcyjny]
pars pro toto (łac.) — część zamiast całości (figura retoryczna, w której nazwa części jakiejś rzeczy służy jako określenie całości). [przypis redakcyjny]
pars regalis (łac.) — stronnik królewski. [przypis redakcyjny]
pars Romana (łac.) — strona rzymska. [przypis redakcyjny]
par super parem non habet potestatem (łac.) — równy nad równym nie ma władzy. [przypis redakcyjny]
partem (łac.) — część. [przypis redakcyjny]
partenogeneza fantomów (z gr.) — dzieworództwo, samorzutne powstawanie fantomów. [przypis redakcyjny]
partes secuti (łac.) — strony chwycili się. [przypis redakcyjny]
Partowie — irański lud Partów utworzył w III w. przed Chr. własne państwo, podniósłszy bunt przeciwko Seleucydom. Królowie jego z rodu Arsacydów podbili cały prawie Iran i Mezopotamię. Wojska Partów składały się głównie ze zwinnej jazdy. [przypis redakcyjny]
partum otii (łac.) — płodem próżnowania. [przypis redakcyjny]
partus (łac.) — owoc, płód. [przypis redakcyjny]
partus (łac.) — płód. [przypis redakcyjny]
partykularna wola — samowola; wola jednostki. [przypis redakcyjny]
partykularnej — tu: własnej, polskiej w odróżnieniu od międzynarodowej. [przypis redakcyjny]
partykularnych — szczegółowych, prywatnych. [przypis redakcyjny]
partykularny — odosobniony. [przypis redakcyjny]
partykularny — poszczególny, jednostkowy. [przypis redakcyjny]
partykularny — tu: jednostka. [przypis redakcyjny]
partykularyści — ludzie zaściankowi, ciaśni, ograniczeni. [przypis redakcyjny]
partyrowy — różnobarwny, kwiecisty. [przypis redakcyjny]
partyzana — rodzaj halabardy. [przypis redakcyjny]
partyzanci — zwolennicy stronnictwa. [przypis redakcyjny]
partyzant (daw., z fr.) — stronnik, zwolennik. [przypis redakcyjny]
partyzant — tu: stronnik. [przypis redakcyjny]
partyzant (z łac.) — tu: stronnik, zwolennik. [przypis redakcyjny]
partyzan — z niem. Partisane, spisa, berdysz. [przypis redakcyjny]
paru Litwinów — szlachty polskiej z ziem litewsko-ruskich. [przypis redakcyjny]
parwa — mała. [przypis redakcyjny]
parweniusz — pogardliwie: dorobkiewicz-prostak, wzbogacony człowiek z „nizin” społecznych. [przypis redakcyjny]
paryja — wertep. [przypis redakcyjny]
Paryż, nawet zwyciężony… — w wojnie francusko–pruskiej, 1870–1871. [przypis redakcyjny]
„Paryż” za murem powązkowskim — aluzja do placu Parysowskiego, którego okolice zamieszkiwała uboga ludność Warszawy. [przypis redakcyjny]
parzyć się — do pary iść. [przypis redakcyjny]
pasamany — galony, tu: liberia. [przypis redakcyjny]
pas (daw.) — prawo przejścia. [przypis redakcyjny]
pas (fr.) — krok taneczny. [przypis redakcyjny]
pasieczników — pszczelarzy. [przypis redakcyjny]
pasieka — posiecz. [przypis redakcyjny]
pasieka — to, co się posiekało. [przypis redakcyjny]
pasieki — zasieki. [przypis redakcyjny]
pasjami lubi Polaków — w okresie tarć niemiecko–rosyjskich, na przełomie lat 70– i 80–tych, Bismarck kilkakrotnie w nieoficjalnych rozmowach i inspirowanych przez siebie artykułach wspominał o możliwości wskrzeszenia państwa polskiego. [przypis redakcyjny]
passado… punto reverso… hai! — włoskie terminy w szermierce: passado — pchnięcie z wypadem, punto reverso — cios zadany zwróconym w dół rapierem; hai — sztych (od włoskiego ai: a masz!). Merkucjo drwi z nadużywania terminów stosowanych w fechtunku, podkreślając w ten sposób, że Tybalt zna się na walce na szpady tylko z lekcji szermierki. [przypis redakcyjny]
passes (fr.) — ruchy rąk magnetyzera mające na celu wprowadzenie medium w stan hipnozy. [przypis redakcyjny]
passive — biernie. [przypis redakcyjny]
passons (fr.) — mniejsza z tym. [przypis redakcyjny]
pastele (starop.) — pasztety. [przypis redakcyjny]
pasterka — kapelusz damski z dużym prostym rondem. [przypis redakcyjny]
pasternak — rodzaj rośliny (pastinaca) do przyprawy. [przypis redakcyjny]
Pasterze, widział was Ewangelista — Apokalipsa Św. Jana rozdz. 17, gdzie mówi: Vidi mulierem sedentem super bestiam coccineam, plenam blasphemiae, habentem capita septem et cornua decem. Tu poeta może rozumie przez siedem głów i dziesięć rogów siedem sakramentów i dziesięć przykazań, które dają moc niezwyciężoną Kościołowi, gdy jego głowa jest świętobliwą i bogobojną. [przypis redakcyjny]
Pasterz idący na czele (…) kopyto — Tym pasterzem jest najwyższy pasterz duchowny, to jest papież. Tu Dante miał na myśli Bonifacego VIII, którego często razi ostrzem satyrycznym. Poeta cytuje tu prawo Mojżesza, w księdze 3, rozdz. 11, gdzie mówi: „Wszelkie bydlę, które ma rozdzielone kopyto, a przeżuwa, jeść będziecie”. Teologowie rozmaite symbole z tych słów wywodzili: przez przeżuwanie rozumieli mądrość, przez rozdwojone kopyto dobre obyczaje. Zdaje się, że poeta jako tu gromiący chciwość duchownych pasterzy, przez nierozdzielone kopyto chciał wyrazić, że pasterze radzi nauczają z ambony, ażeby drudzy skarby swe rozrzucali, a sami często przeciw zasadom ewangelicznym zaciśnioną pięść mają na datki dobroczynne. Cały zaś wykład tego miejsca zamyka się w tym krótkim sensie moralnym: jaki pasterz taka trzoda. [przypis redakcyjny]
Pastor z Wakefieldu — powieść Oliwera Goldsmitha (1728–1774), ukazała się w r. 1766, w tłumaczeniu niemieckim w r. 1767. Za pośrednictwem Herdera zapoznał się z nią Goethe w czasie pobytu w Strassburgu. Poza tym Goethe ma tu na myśli prawdopodobnie autorów powieści, powstałych pod wpływem wyżej wspomnianej powieści Goldsmitha, a więc utwory Hermesa i Zofii La Roche (1731–1807), autorki powieści Dzieje panny Sternheim (1771). [przypis redakcyjny]
pasyj (forma D.lm) — namiętności. [przypis redakcyjny]
pasyjka — Chrystus na krzyżu. [przypis redakcyjny]
pasy (mesmeryczne) — chodzi o przesuwanie rąk wzdłuż lub w poprzek ciała osoby leczonej według wskazań Franza Antona Mesmera (1734–1815); czynność ta miała na celu wywarcie korzystnego, regulującego wpływu na fluidy (czyli rodzaj energii właściwej każdej istocie zwierzęcej i ludzkiej) chorego. [przypis redakcyjny]
pasy — z wł. passo: przejścia. [przypis redakcyjny]
pasy (z wł. passo) — przejścia. [przypis redakcyjny]
pasza Alepu — Alil basza. [przypis redakcyjny]