Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 158528 przypisów.
książę tego świata — Diabeł. [przypis tłumacza]
książę teologów (…) w I ks. swoich Retract. rozdz. 15 — Augustyn, Retractationum libri duo, I, 15. [przypis tłumacza]
książę — tj. Cesare Borgia. [przypis edytorski]
książęty — dziś N.lm: książętami. [przypis edytorski]
książęty — dziś popr.: książętami. [przypis edytorski]
książę Walii — Walia jest księstwem w Anglii Zachodniej [Walia, położona w zachodniej części wyspy Wielka Brytania, została w średniowieczu podbita przez Królestwo Anglii; obecnie jest jednym krajów wchodzących w skład Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej; red. WL]. Tytuł księcia Walii od 1284 roku przysługuje angielskim następcom tronu. Dlatego to Edward Tudor, choć syn królewski, nie nazywa się tu królewiczem, lecz księciem. [przypis tłumacza]
książę — w dawnej polszczyźnie wyraz ten występował w rodzaju nijakim. [przypis edytorski]
książę Wellington — tytuł ten otrzymał w 1814 r. za zasługi wojenne Arthur Wellesley (1769–1852), a po nim dziedziczyli go jego potomkowie. [przypis edytorski]
książę wirtemberski, zaślubił córkę Ludwika Filipa — Aleksander Fryderyk Wirtemberski (1804–1881), książę Wirtembergii, poślubił w 1837 Marię Orleańską (1813–1839), córkę króla Francji Ludwika Filipa I. [przypis edytorski]
książę Władysław i ten na osierocony tron wstąpił. Pojąwszy za żonę Judytę, córkę Wratysława króla czeskiego, doczekał się z niej syna, Bolesława trzeciego — Władysław Herman ożenił się ok. 1080 r. z Judytą, córką Wratysława czeskiego i księżniczki węgierskiej Adelajdy (nie zaś Świętosławy, siostry władcy polskiego); najstarszy syn Władysława, Zbigniew (ur. między 1070 a 1073 r.), pochodził z nieuznanego przez Kościół małżeństwa; Bolesław III Krzywousty urodził się w 1086 r. [przypis edytorski]
książę Władysław — tu: Władysław Łokietek. [przypis edytorski]
Książę w Lambert wciąż — książę Adam Czartoryski w Hotel Lambert, w Paryżu. [przypis redakcyjny]
książę — w terminologii stosowanej przez Russa „książę” oznacza władzę wykonującą prawa. [przypis tłumacza]
książę wysokie (daw.) — w dawnej polszczyźnie słowo „książę” było rodzaju nijakiego. [przypis edytorski]
książę Zbaraski, kiedy do sułtana w poselstwie od króla Jegomości zeszłego roku jeździł — gdzie dzięki jego dyplomatycznemu talentowi Polska uzyskała zatwierdzenie układów chocimskich. [przypis edytorski]
książę z Karnutu — Herkules II, syn Alfonsa I d'Este, mąż Renaty, córki Ludwika XII, miał tytuł księcia Chartres (w starożytności siedzieli w tej okolicy Carnutes). [przypis redakcyjny]
książe Chrześcijańskie (starop. forma) — dziś: chrześcijańskiego księcia. [przypis edytorski]
książeczka Tassa — [Goffred abo] Jerozolima Wyzwolona [Torquato Tasso] w przekładzie Piotra Kochanowskiego [wyd. w 1618 r. w Krakowie]. [przypis redakcyjny]
książe ormiańskie (starop.) — dziś r.m.: książę ormiański. [przypis edytorski]
książka Alberta Feuillerat (…) pt. „Comment Marcel Proust a composé son roman” — Yale Romanic Studies VII. Comment Marcel Proust a composé son roman. Par Albert Feuillerat, (Paryż) 1934; str. 8 nl. i 314, i 2 nl. [przypis autorski]
książka — chodzi o brewiarz, tj. zbiór modlitw katolickich przeznaczonych na każdy dzień roku. [przypis edytorski]
książka Dawida — wzmianka o książce J. Wł. Dawida, pt.: Inteligencja, wola i zdolność do pracy. [red. WL]. [przypis redakcyjny]
książka francuska — chodzi o książkę wymienioną w źródłach: René Vallery-Radot, La vie de Pasteur, Vingt et unième édition, Paris: Hachette, 1922. Jej autor był mężem Marii-Luizy, córki Pasteura. Ta słynna biografia nigdy w całości nie została przetłumaczona na język polski. Istnieje jedynie jej wolny przekład: R. Vallery-Radot, Życie Pasteura, wolny przekład z francuskiego A. B., Warszawa 1909. [przypis edytorski]
Książka jego nie była pisana, aby skłonić ku pobożności — I. 18: III. 9; III, 12. [przypis tłumacza]
książka jej (…) dla tych, co pragną zapoznać się z ustawodawstwem pracy, wniknąć w jej dzieje i socjologiczne podstawy… — Zarys socjologii: polityki i ustawodawstwa pracy, Warszawa, E. Wende i S-ka, Towarzystwo Wydawnicze „Ignis”. [przypis autorski]
książka napisana przez księdza — Mowa o proboszczu św. Bartłomieja. [przypis tłumacza]
książka o angielskiej mistyce — Studies of English Mystics, książka Inge'a z 1906 roku. [przypis edytorski]
książka o modlitwie — Die wahre und gründliche Gottseligkeit aller Christen iugemein, nebst einer abhandlung vom Gebet. 1740. Drugie wydanie z r. 1773. [przypis autorski]
książka opowiadająca dzieje zgonu męczennika — autor kroniki powołuje się na znane sobie, a niedochowane do dziś, źródło pisane, legendę o św. Wojciechu, w której miał być opisany obszernie pobyt Ottona III w Polsce (tzw. zjazd gnieźnieński). [przypis edytorski]
[książka] przecięta jedynie w dwóch trzecich — dawniej książki wydawano w postaci zszytych razem, obustronnie zadrukowanych arkuszy papieru, kilkukrotnie poskładanych na pół w mniejszy format, a czytelnicy samodzielnie rozcinali je na kartki w miejscach zgięć, zwykle korzystając w tym celu z noża do papieru; książka rozcięta w dwóch trzecich oznacza, że nie została doczytana ani przewertowana do końca. [przypis edytorski]
książka, w której (…) czytał — dziś: (…) którą czytał. [przypis edytorski]
książkę, którą czytał, o człowieku, którego wychowała w lasach małpa — mowa najprawdopodobniej o powieści Tarzan wśród małp (Tarzan of the Apes) napisanej przez Edgara Rice'a Burroughsa w 1912 r. [przypis edytorski]
Książkę moją spalono, a na mnie wydano wyrok — 18 czerwca 1762 w Genewie potępiono, publicznie podarto i spalono przed ratuszem Emila oraz Umowę społeczną, zaś autora skazano na wygnanie. Jedynym rządem, który oficjalnie potępił Umowę społeczną były władze Genewy. [przypis edytorski]
książkę „O Świętym Dziewictwie”, napisaną przez pewnego oratorianina — chodzi o książkę Klaudiusza Seguenot, pt. De la Sainte Virginité, discours traduit de S. Augustin, avec quelques remarques pour la clarté de la doctrine (Paryż, 1638). [przypis tłumacza]
książkę tę potępił Rzym i biskupi francuscy — we wrześniu 1640 została umieszczona na indeksie, również Sorbona obłożyła cenzurą niektóre jej tezy. [przypis edytorski]
książkę (…) zaledwie do połowy rozciętą — dawniej książki wydawano w postaci zszytych razem obustronnie zadrukowanych arkuszy papieru, kilkukrotnie poskładanych na pół w mniejszy format, a czytelnicy samodzielnie rozcinali je na kartki w miejscach zgięć, zwykle korzystając w tym celu z noża do papieru; obecnie brzegi książek są przycinane maszynowo przed opuszczeniem drukarni. [przypis edytorski]
książki — do nabożeństwa. [przypis edytorski]
książki (…) „o sztuce, jak życie ludzkie przedłużyć — tytuł tej książki brzmi: Makrobiotyka, czyli sztuka, jak życie ludzkie przedłużyć. Wyszła w r. 1796. Polski jej przekład przez Tomasza Krauze wyszedł w Warszawie w r. 1828. [przypis tłumacza]
Książ Wielki — miasteczko k. Miechowa. Opodal za miastem wznosi się starożytny, okazale marmurami przybrany zamek, zwykła siedziba ordynatów pińczowskich, Myszkowskich. [przypis redakcyjny]
księcej — forma skrócona od popr. D.lp: książęcej; zastosowana dla zachowania rytmu wiersza. [przypis edytorski]
księcia czeskiego — Władysława. [przypis edytorski]
księcia d'Aumale: — Książę d'Aumole, syn króla Ludwika Filipa, zdetronizowanego przez rewolucję r. 1848. [przypis autorski]
księcia piękna szkoła — W starożytności były szkoły filozoficzne od mistrzów swoich nazwane. Dlatego tu Dante zebranie poetów pod naczelnictwem Homera nazywa jego piękną szkołą. [przypis redakcyjny]
księciu — w źródle: X. [przypis edytorski]
księciu z Ferrary, który w r. 1484 Wenecjanom, a w r. 1510 papieżowi Juliuszowi II (…) opór stawił — autor utożsamia dwóch władców Ferrary: Herkulesa I d'Este (1431–1505) oraz jego syna i następcę Alfonsa I (1476–1534). [przypis edytorski]
Księdzjan — Na wpół legendarny cesarz abisyński Prestre Jehan. [przypis tłumacza]
księdzowie — dziś popr.: księża. [przypis edytorski]
księdzowski — dziś: księżowski. [przypis edytorski]
księga adresowa Lehmanna — wiedeńska książka adresowa, opracowana przez Adolpha Lehmanna (1828–1904), austriackiego dziennikarza. [przypis edytorski]
księga adresowa wszystkich, żyjących (…) mężów stanu, finansistów, bankierów, przemysłowców, uczonych, literatów, malarzy, muzyków itp. — ja proponuję zrobić polski taki almanach specjalny pod redakcją naczelną Boya pod japońskim tytułem: Ktomajaja. Chyba mimo zerwania między nami stosunków (oczywiście) omieszka mnie tam nie zamieścić. [przypis autorski]
księga buchalteryjna — księga rachunkowa. [przypis edytorski]
Księga czwarta — Nb. [nota bene (łac.): warto zauważyć; red. WL.] Niektóre miejsca w pieśni czwartej są pióra Stefana Witwickiego. [przypis autorski]
Księga Eklezjastyka — jedna z dydaktycznych ksiąg biblijnych, znana też pt. Księga Mądrości Syracha; w Syr 22:21–22 mowa o tym, że kto wyciąga miecz na przyjaciela lub źle się do niego odzywa, ma jeszcze drogę powrotu, ale wyjawienie tajemnicy i zdrada zawsze zrywają przyjaźń. [przypis edytorski]
księga Elim — rok wydania księgi Elim wyrażony chronostychem z Biblii Wumałłaa haarec diea et Adonai (i napełni się ziemia wiedzą Boga). Zorach Natanowicz, przesyłając w podarku Salomonowi Dalmadigus futro na ręce Żydów wileńskich, tak do nich pisze swym wschodnim stylem: „Bracia moi, mieszkający w Wilnie i okolicach, przeszlijcie z łaski swojéj to pismo do sławnego doktora księcia Radziwiłła, tam gdzie się on znajduje. Błogosławieni wy i los wasz, że cieszycie się blaskiem jego mądrości i błogosławiona ziemia wasza. Niech was Bóg pomnoży i wzniesie waszego ducha na wysokość nauk teologicznych i przyrodzonych. Ja się ośmieliłem uczcić wasze oblicza ofiarą przesłaną przez p. Hirszę syna Chaima, a po niéj sam przybędę”. [przypis autorski]
księga Enocha, dziś: Pierwsza Księga Henocha — starożytna żydowska księga religijna, napisana rzekomo przez Henocha, biblijnego patriarchę sprzed potopu; opisuje m.in. upadek aniołów, pochodzenie demonów, wędrówkę Henocha po szeolu i niebie, zjawiska astronomiczne, czasy ostateczne; Księga Henocha była popularna w judaizmie i chrześcijaństwie starożytnym, została włączona do etiopskiego kanonu biblijnego. [przypis edytorski]
Księga Estera — biblijna księga, wg której perski król Achaszwerosz (Ahaswer) oddalił swoją piękną żonę Waszti, ponieważ podczas publicznej uczty okazała nieposłuszeństwo jego rozkazom. Haman, pierwszy minister króla, nienawidził Żydów i skłonił władcę, by ten wydał rozkaz ich zgładzenia. Tymczasem Achaszwerosz, szukając następczyni Waszti, pokochał i poślubił żydowską dziewczynę Esterę, która postępując wedle wskazówek swego wuja i opiekuna Mordechaja (Mardocheusza), wpłynęła na cofnięcie okrutnego zarządzenia, ocalając w ten sposób swój lud. Haman i jego synowie zostali powieszeni, a miejsce niegodziwego ministra zajął Mordechaj. Na pamiątkę tego cudownego ocalenia Żydzi obchodzą święto Purim. [przypis edytorski]
Księga Kaznodziejska — biblijna dydaktyczna Księga Koheleta, zwana też Księgą Kaznodziei Salomona; żądza poznania, która według słów Księgi Kaznodziejskiej jest najgorszą klątwą: por. Koh 1, 18. [przypis edytorski]
Księga Męczenników — monumentalne dzieło Johna Foxe'a (1516/17–1587) wyd. w 1563 r. pt. Actes and Monuments, popularnie zwane Book of Martyrs, zawierające żywoty męczenników chrześcijańskich w kulturze Zachodu ze szczególnym uwzględnieniem ang. protestantów lub proto-protestantów od XIV stulecia (prześladowania lollardów) do czasów panowania Marii I Stuart; księga była powszechnie znana wśród brytyjskich purytanów, stanowiła pokaźną pozycję wydawniczą, licząc sobie ok. 2000 stron i od ukazania się stanowiła rodzaj fundamentalnej pracy dla kościoła anglikańskiego. [przypis edytorski]
księga morału — Etyka Arystotelesa. [przypis redakcyjny]
Księga Objawienia a. Apokalipsa Świętego Jana — jedyna prorocza księga Nowego Testamentu. [przypis edytorski]
Księga pełna pantagruelizmu — Obecność słowa „pantagruelizm” w tytule Gargantui jest jednym z poważnych dowodów na poparcie zapatrywania, przyjętego niemal ogólnie, że księga Gargantui chronologicznie późniejsza jest od księgi I Pantagruela. Samo pojęcie „pantagruelizmu” zrazu oznacza w ustach autora szeroką wesołość i grube używanie, później stopniowo oczyszcza się, szlachetnieje i staje się synonimem pewnego pogodnego stoicyzmu. Sterne, który w swoim Tristramie Shandy nieustannie czerpie z Rabelais'go, tworzy pojęcie shandeizmu, będące jedynie wtórnym odbiciem pantagruelizmu. [przypis tłumacza]
księgarnia Gebethnera i Wolffa — zasłużona firma wydawniczo-księgarska założona w 1857 w Warszawie przez Gustawa Adolfa Gebethnera i Augusta Roberta Wolffa, wydająca lit. piękną, naukową, encyklopedie, nuty i czasopisma. [przypis edytorski]
księgarnia św. Wiktora — W owej bibliotece opactwa św. Wiktora, której księgozbiór składa się tu z dziwolągów częścią wymyślonych, częścią przekręconych przez Rabelais'go, częścią wreszcie może i autentycznych, autor godzi tutaj po raz pierwszy w łamigłówki wiedzy scholastycznej i jej jałową erudycję. Przytaczanie tutaj wykładu poszczególnych tytułów (o ile do dziś dnia komentatorowie zdołali je wyłożyć) wydaje się tłumaczowi zbytecznym. [przypis tłumacza]
Księga Rodzaju a. Genesis — pierwsza księga Biblii opowiadająca o stworzeniu świata i człowieka. [przypis edytorski]
Księgarz (…) polecił Rabelais'mu przejrzenie i przygotowanie (…) wydania — Co do tego punktu istnieją trzy hipotezy. Pierwsza, dziś już powszechnie zarzucona, jest ta, że Rabelais był nie tylko przygodnym wydawcą i korektorem, ale wprost autorem owych Kronik Gargantui, i że późniejszy jego Gargantua jest ponownym opracowaniem tego samego tematu. Nie mogąc wchodzić tu w bliższą argumentację, zaznaczymy tylko, iż hipoteza ta nie wytrzymuje krytyki. Drugą, do obecnych czasów niemal obowiązującą, była hipoteza, iż Rabelais na zlecenie księgarza zatrudniony był przy ponownym wydaniu owych starych kronik. W ostatnim czasie znakomity znawca Rabelais'go, Abel Lefranc, w przedmowie swej do pomnikowego wydawnictwa dzieł tego pisarza (1912) podaje i to przypuszczenie w wątpliwość. Wedle niego tyle jedynie możemy twierdzić, iż Rabelais, bawiąc podówczas w Lyonie, był świadkiem niezwykłego powodzenia owych Kronik i że to pobudziło go do kontynuowania ich jako I. części Pantagruela. Różnica tych dwóch ostatnich hipotez nie zmienia zasadniczego momentu kwestii, tj. wpływu, jaki miały Kroniki Gargantui na powstanie dzieła Rabelais'go. [przypis tłumacza]
Księgarz ten, o którym mówiono mi tyle złego w Paryżu, jest wszelako […] jedynym, z którym zawsze wychodziłem dobrze — kiedy pisałem te słowa, daleki byłem jeszcze od wyobrażania sobie, domyślania się, przypuszczania szalbierstw, jakie odkryłem później w druku swoich pism i które zmuszony był przyznać. [przypis autorski]
księga sybillińska — wg legendy zawierała przepowiednie wieszczki Sybilli. [przypis edytorski]
Księga Trzecia Królewska — wg Septuaginty, w obecnie przyjętej terminologii jest to Pierwsza Księga Królewska. [przypis edytorski]
Księga tysiąca i jednej nocy a. Baśnie z tysiąca i jednej nocy — arabski zbiór około 300 baśni, podań, legend, pochodzący z IX–X w. [przypis edytorski]
Księga Ustaw (ang. Domesday Book) — księga katastralna, sporządzona na rozkaz Wilhelma Zdobywcy w 1086 r., dokładny spis stanu posiadania mieszkańców Anglii, ich ziemi, budynków, poddanych i bydła. Spis miał służyć głównie przy wyznaczaniu i ściąganiu podatków. [przypis edytorski]
Księga wynalazków — niem. Das Buch der Erfindungen, książka Louisa Thomasa, wyd. w 1854, poświęcona najważniejszym wynalazkom w dziejach ludzkości. [przypis edytorski]
Księga Żywota — Pismo Święte, Biblia. [przypis redakcyjny]
Księga zakonnej wojny — tłumaczenie tytułu Monachomachii, zob. http://www.wolnelektury.pl/katalog/lektura/monachomachia.html. [przypis edytorski]
księga Zend-Avesty właśc. Awesta (staropers. upa-stāvaka, średniopers. abestāg: pochwały) — kompilacja staroż. tekstów religijnych wyznawców zaratusztrianizmu (zoroastryzmu), powstałych na przestrzeni wieków od poł. II tysiąclecia p.n.e. do VII w p.n.e. [przypis edytorski]
księga Zend — perska księga religijna zawierająca komentarze do świętych tekstów zebranych w Aweście. [przypis edytorski]
Księga Zmarłych, dziś częściej: Księga Umarłych — używane od czasów Nowego Państwa zbiory tekstów pogrzebowych o charakterze religijno-magicznym, zawierających opis drogi zmarłego w świecie pozagrobowym oraz niezbędne wskazówki, modlitwy i zaklęcia, umożliwiające pokonanie wszystkich niebezpieczeństw i zapewniające pomyślną ocenę na sądzie Ozyrysa. Spisywaną na papirusie Księgę Umarłych sporządzano na zamówienie, poszczególne egzemplarze różniły się doborem i kolejnością tekstów; znacząca kanonizacja nastąpiła dopiero w czasach XXVI dynastii. [przypis edytorski]
księgę Edrisa zawierającą poemat o stworzeniu świata — chodzi o pieśń z Księgi Henocha. [przypis edytorski]
Księgi Królów a. Księgi Królewskie (1 i 2) — biblijne księgi wchodzące w skład Starego Testamentu. [przypis edytorski]
księgi Mojżesza — pierwsze pięć ksiąg Biblii, opowiadających najważniejsze wydarzenia z pradawnych czasów i historię patriarchów narodu żydowskiego aż do wyjścia z Egiptu pod wodzą Mojżesza i początku podboju Kanaanu, tradycyjnie nazywa się Księgami Mojżeszowymi; ich autorstwo tradycja przypisywała Mojżeszowi. [przypis edytorski]
Księgi Pielgrzymstwa — właśc. Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego, utwór Adama Mickiewicza; tu może też chodzić o symbol emigracji w ogóle. [przypis edytorski]
Księgi pirwsze — Za wyd. BN i zgodnie z logiką zmieniono kolejność elementów w stosunku do źródła, wstawiając przed wierszyki, dedykacje i wstępy tytuł: „Księgi pirwsze… jakie ma być stanowienie…itd.”. W wyd. BN dopiero po tym nagłówku następuje wiersz „Panie młody (…)” i wszystkie dedykacje, przedmowy (Praemium), a także dwa wiersze: do czytelnika i do ksiąg. [przypis edytorski]
księgi święte powiadają, iż pozostawieni są w ciemnościach i w cieniu śmierci — Iz 9, 2 (9, 1); por. Mt 4, 16. [przypis edytorski]
Księgi Sybilijskie — spisane przepowiednie wieszczki Sybilli. [przypis edytorski]
księgi „Żywota człowieka poczciwego” (…) „Narzekanie na nierząd Polski” (…) „Żegnanie z światem” — wszystkie wymienione tu utwory obejmuje wyd. w Krakowie w l. 1567–1568 w drukarni Wirzbięty, a nast. w Wilnie w 1606 r. zbiór zatytułowany Zwierciadło albo kształt, w którym każdy stan snadnie się może swym sprawam jako we zwierciedle przypatrzyć. [przypis edytorski]
księgów (gw.) — dziś popr. forma D. lm: ksiąg. [przypis edytorski]
księgowiec — dziś popr.: księgowy, osoba zajmująca się zawodowo prowadzeniem ksiąg rachunkowych. [przypis edytorski]
księstwa — [tu:] księdzowstwa; [godności, stanowiska księdza]. [przypis autorski]
księstwo de La Trémoїlle — jedna z najstarszych francuskich rodzin arystokratycznych. [przypis edytorski]
Księstwo Kurlandii i Semigalii — dawne państwo nadbałtyckie na terenie ob. Łotwy, powstałe po sekularyzacji inflanckiej gałęzi zakonu krzyżackiego w 1561; stanowiło księstwo lenne Korony Królestwa Polskiego, włączone do Rzeczpospolitej w 1726. [przypis edytorski]
księstwo (starop.) — tu: książęce pochodzenie. [przypis edytorski]
Księstwo — Wielkie Księstwo Poznańskie, powstałe na mocy kongresu wiedeńskiego autonomiczne księstwo, wchodzące w skład Prus. [przypis edytorski]
księżami — dziś popr.: księżmi. [przypis edytorski]
księża obora (pot.) — cmentarz; patrzeć na księżą oborę: być bliskim śmierci, spodziewać się śmierci. [przypis edytorski]
księżna Alba (1762–1802) — właściwie María del Pilar Teresa Cayetana de Silva y Álvarez de Toledo, 13. księżna Alba, arystokratka hiszpańska, patronka i muza Goi. [przypis edytorski]
księżna d'Angoulême — Maria-Teresa Charlotta Burbon (1778–1851), córka Ludwika XVI, żona Ludwika Antoniego Burbona. [przypis edytorski]
Księżna de Bouillon (…) wykupiła wszystkie loże w jednym i drugim teatrze — wyznaję, iż, mimo wszystko, zachwycają mnie te zacięte walki, jakie toczą się we Francji około każdej indywidualności kruszącej dawne tradycje. Podobna walka toczyła się o Cyda, o Szkołę żon Moliera; później Hernani Wiktora Hugo przez trzydzieści przedstawień z rzędu będzie wzniecał tumult dlatego głównie, iż poeta ośmielił się w nim naruszyć średniówkę aleksandrynu. Nieraz myślałem, iż gdyby we Francji pojawił się utwór tak rewolucyjny artystycznie i ideowo jak Wesele albo Wyzwolenie, trzeba by mu przebyć lata całe walki; podczas gdy u nas Wyspiański zdobył w tydzień szańce, przez nikogo zresztą niebronione. Obawiam się, iż ta łatwość, podobnie jak niegdyś owa sławiona nasza „tolerancja religijna”, płynie ze wspólnego źródła głębokiej obojętności… [przypis tłumacza]
księżna de Clèves — Katarzyna de Clèves (1548–1633); wdowa po Antoinie de Croy, księciu de Porcien, przez małżeństwo z Henrykiem I de Guise w 1570 była diuszesą de Guise do jego śmierci w 1588. [przypis edytorski]
Księżna de Cleves — głośna powieść pani de la Fayette z końca XVII w. [przypis tłumacza]
księżna de Langeais — bohaterka powieści Balzaka pod tym tytułem. [przypis autorski]
księżna de la Rochefoucauld — Andrée de Vivonne, żona (od 1628) księcia François de la Rochefoucauld (1613–1680), francuskiego pisarza i filozofa, znanego ze swoich pesymistycznych aforyzmów. [przypis edytorski]
