Tukaj albo próby przyjaźni → ← Rękawiczka

Spis treści

Alkohol: 1
Czary: 1 2
Diabeł: 1 2 3 4
Kobieta: 1
Pijaństwo: 1
Szlachcic: 1
Żona: 1

Adam MickiewiczBallady i romansePani Twardowska

PijaństwoJedzą, piją, lulki palą,

Tańce, hulanka, swawola;

Ledwie karczmy nie rozwalą,

Ha, ha! Hi, hi! hejże! hola!

Twardowski siadł w końcu stoła,

Podparł się w boki jak basza:

„Hulaj dusza! hulaj!” woła,

Śmieszy, tumani, przestrasza.

CzaryŻołnierzowi, co grał zucha,

Wszystkich łaje [1] i potrąca,

Świsnął szablą koło ucha:

Już z żołnierza masz zająca.

Na patrona [2] z trybunału,

Co milczkiem wypróżniał rondel,

Zadzwonił kieską [3], pomału:

Z patrona robi się kondel [4].

AlkoholSzewcu [5] w nos wyciął trzy szczutki,

Do łba przymknął trzy rureczki,

Cmoknął: cmok! i gdańskiej wódki

Wytoczył ze łba pół beczki.

DiabełWtem, gdy wódkę pił z kielicha,

Kielich zaświstał, zazgrzytał;

Patrzy na dno: — „Co u licha?

Po coś tu, kumie, zawitał?”

Diablik to był w wódce na dnie:

Istny Niemiec, sztuczka kusa;

Skłonił się gościom układnie,

Zdjął kapelusz i dał susa.

Z kielicha aż na podłogę

Pada, rośnie na dwa łokcie,

Nos jak haczyk, kurzą nogę,

I krogulcze ma paznokcie.

„A, Twardowski… witam bracie!”

To mówiąc, bieży [6] obcesem [7]:

„Cóż to, czyliż mię nie znacie?

Jestem Mefistofelesem.

Wszak ze mnąś [8] na Łysej Górze

Robił o duszę zapisy:

Cyrograf [9] na byczej skórze

Podpisałeś ty i bisy.

Miały słuchać twego rymu;

Ty, jak dwa lata przebiegą [10],

Miałeś pojechać do Rzymu,

By cię tam porwać jak swego.

Już i siedem lat uciekło,

Cyrograf nadal nie służy:

Ty, czarami dręcząc piekło,

Ani myślisz o podróży.

Ale zemsta, choć leniwa,

Nagnała cię w nasze sieci:

Ta karczma Rzym się nazywa…

Kładę areszt na waszeci”.

SzlachcicTwardowski ku drzwiom się kwapił [11]

Na takie dictum acerbum[12];

Diabeł za kontusz ułapił:

„A gdzie jest nobile verbum[13]?”

Co tu począć? kusa rada,

Przyjdzie już nałożyć głową…

Twardowski na koncept wpada

I zadaje trudność nową.

Czary, Diabeł„Patrz w kontrakt, Mefistofilu,

Tam warunki takie stoją:

Po latach tylu a tylu,

Gdy przyjdziesz brać duszę moją,

Będę miał prawo trzy razy

Zaprząc ciebie do roboty,

A ty najtwardsze rozkazy

Musisz spełnić co do joty.

Patrz, oto jest karczmy godło,

Koń malowany na płótnie;

Ja chcę mu wskoczyć na siodło,

A koń niech z kopyta utnie.

Skręć mi przy tym biczyk z piasku,

Żebym miał czym konia chłostać;

I wymuruj gmach w tym lasku,

Bym miał gdzie na popas zostać.

Gmach będzie z ziarnek orzecha,

Wysoki pod szczyt Krępaku [14],

Z bród żydowskich ma być strzecha,

Pobita nasieniem z maku.

Patrz, oto na miarę ćwieczek [15],

Cal [16] gruby, długi trzy cale:

W każde z makowych ziareczek [17]

Wbij mnie takie trzy bretnale [18]”.

Mefistofil duchem skoczy,

Konia czyści, karmi, poi,

Potem bicz z piasku utoczy,

I już w gotowości stoi.

Twardowski dosiadł biegusa,

Probuje podskoków, zwrotów,

Stępa, galopuje, kłusa —

Patrzy, aż i gmach już gotów.

Diabeł„No! wygrałeś, panie bisie,

Lecz druga rzecz nieskończona:

Trzeba skąpać się w tej misie —

A to jest woda święcona”.

Diabeł kurczy się i krztusi,

Aż zimny pot na nim bije:

Lecz pan każe, sługa musi,

100

Skąpał się biedak po szyję.

Wyleciał potem jak z procy,

Otrząsł się, dbrum! parsknął raźnie:

„Teraz jużeś w naszej mocy,

Najgorętsząm [19] odbył łaźnię”.

105

Kobieta, Diabeł, Żona„Jeszcze jedno, będzie kwita:

Zaraz pęknie moc czartowska! —

Patrzaj, oto jest kobiéta,

Moja żoneczka, Twardowska.

Ja na rok u Belzebuba

110

Przyjmę za ciebie mieszkanie;

Niech przez ten rok moja luba

Z tobą jak z mężem zostanie.

Przysiąż [20] jej miłość, szacunek

I posłuszeństwo bez granic;

115

Złamiesz choć jeden warunek,

Już cała ugoda na nic”.

Diabeł do niego pół ucha,

Pół oka zwrócił do samki [21],

Niby patrzy, niby słucha —

120

Tymczasem już blisko klamki.

Gdy mu Twardowski dokucza,

Od drzwi, od okien odpycha,

Czmychnąwszy dziurką od klucza,

Dotąd, jak czmycha, tak czmycha.

Przypisy

[1]

łajać — strofować, ganić. [przypis edytorski]

[2]

patron — adwokat. [przypis redakcyjny]

[3]

kieska — woreczek z pieniędzmi. [przypis redakcyjny]

[4]

kondel — kundel, pies. [przypis edytorski]

[5]

szewcu — dziś C.lp.: szewcowi. [przypis edytorski]

[6]

bieży — 3.os. lp: idzie, zmierza. [przypis edytorski]

[7]

obcesem — natrętnie, zuchwale. [przypis redakcyjny]

[8]

ze mnąś (…) robił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: ze mną robiłeś. [przypis edytorski]

[9]

cyrograf — własnoręcznie spisany dokument zawierający zobowiązanie, tekst umowy itp. (zwłaszcza z diabłem); dziś używane żartobliwie. [przypis edytorski]

[10]

jak dwa lata przebiegą — gdy upłyną dwa lata. [przypis edytorski]

[11]

kwapić się — śpieszyć się; kierować się śpiesznie. [przypis edytorski]

[12]

dictum acerbum (łac.) — przykre powiedzenie. [przypis redakcyjny]

[13]

nobile verbum (łac.) — słowo szlacheckie (którego trzeba dotrzymać pod groźbą utraty honoru). [przypis redakcyjny]

[14]

Krępak — także: Krempak a. Krapak; nazwa używana dawniej na określenie szczytu Łomnicy (2634 m n.p.m.), ale także Karpat lub Tatr. [przypis redakcyjny]

[15]

ćwieczek — mały gwóźdź, gwoździk. [przypis edytorski]

[16]

cal — daw. jednostka miary długości, równa ok. 2,5 cm. [przypis edytorski]

[17]

ziareczko — dziś: ziarneczko. [przypis edytorski]

[18]

bretnal (z niem. Brettnagel) — duży gwóźdź do przybijania desek. [przypis redakcyjny]

[19]

Najgorętsząm odbył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: odbyłem najgorętszą (łaźnię). [przypis edytorski]

[20]

przysiąż — dziś: przysięgnij. [przypis edytorski]

[21]

samka — samica, tu żartobliwie o pani Twardowskiej. [przypis redakcyjny]

Jednorazowo Miesięcznie

15 zł

tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

35 zł

tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

55 zł

tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

200 zł

tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

500 zł

Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

20 zł /mies.

Dziękujemy, że jesteś z nami!

35 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

55 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

100 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

Inna kwota

Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard

Dane do przelewu tradycyjnego:

nazwa odbiorcy

Fundacja Wolne Lektury

adres odbiorcy

ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

numer konta

75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

tytuł przelewu

Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

wpłaty w EUR

PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

Wpłaty w USD

PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

SWIFT

WBKPPLPP

Zamknij

Proszę czekać...

Czytaj w przypisie dolnym

Zaloguj się / Załóż konto

Słuchaj od tego miejsca

Inne wersje utworu

Zamknij drugą wersję

lt
Adam MickiewiczPonia Tvardauskienė

Na Wolnych Lekturach jest ponad 6,5 tys. ebooków. Wszystkie dostępne za darmo. Pomóż nam utrzymać i rozwijać ten zbiór! Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku!

KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Wolne Lektury

Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

Kto raz pokocha czytanie, już nigdy nie będzie całkiem sam. Książki ratują życie. W Wolnych Lekturach znajdziecie ich bez liku.

Paulina Młynarska

Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

Co nowego na Wolnych Lekturach? Dowiesz się z naszego newslettera. Kliknij, by się zapisać.

Przyjaciele Wolnych Lektur jako pierwsi mają dostęp do premierowych publikacji. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz >>>

Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.

Regularnie dodajemy nowe książki. By ich nie przegapić, subskrybuj nasz kanał.

Kliknij obrazek, by subskrybować!

Chcesz pomóc bibliotece? Najlepszą metodą pomocy są niewielkie, ale stałe wpłaty. Kliknij i dorzuć się!

Czy wiesz, że żeby wciąż docierać do miejsc, w których nie wszyscy mają dostęp do biblioteki, potrzebujemy Twojego wsparcia? Kliknij i dorzuć się!

Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.