Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 156973 przypisów.
E. Ferenc-Szydełko, Prawo autorskie na ziemiach polskich do 1926 roku, „ZNUJ” nr. 75/2000, s. 14. [przypis autorski]
E. Ferenc-Szydełko, Prawo autorskie na ziemiach polskich do 1926 roku, „ZNUJ” nr. 75/2000, s. 186. [przypis autorski]
E. Ferenc-Szydełko, Prawo autorskie na ziemiach polskich do 1926 roku, „ZNUJ” nr. 75/2000, s. 191. [przypis autorski]
E. Ferenc-Szydełko, Prawo autorskie na ziemiach polskich do 1926 roku, „ZNUJ” nr. 75/2000, s. 38. [przypis autorski]
E. Ferenc-Szydełko, Prawo autorskie na ziemiach polskich do 1926 roku, „ZNUJ” nr. 75/2000, s. 39. [przypis autorski]
E. Ferenc-Szydełko, Prawo autorskie na ziemiach polskich…, s. 45. [przypis autorski]
Efez — miasto na zach. wybrzeżu Małej Azji, jedno z najważniejszych wówczas greckich środowisk kulturalnych i handlowych, słynące również ze wspaniałej świątyni Artemidy. [przypis tłumacza]
Efez — staroż. miasto w Jonii, w Azji Mniejszej, położone na wybrzeżu M. Egejskiego; stanowiło jeden z najważniejszych greckich ośrodków kultury i handlu, słynęło również ze wspaniałej świątyni Artemidy. [przypis edytorski]
Efez — staroż. miasto w Jonii, w Azji Mniejszej, położone na wybrzeżu Morza Egejskiego u ujścia rzeki Kaystros (Mały Meander, dziś na terenie Turcji); stanowiło jeden z głównych ośrodków kultu bogini Matki, legenda głosiła, że zostało założone przez Amazonki. [przypis edytorski]
Efezyjczycy — szkoła Heraklita. [przypis tłumacza]
effecerunt (łac.) — wymogli. [przypis redakcyjny]
effectum (łac.) — skutek, owoc. [przypis redakcyjny]
Effektenkammer — magazyn mienia więźniarskiego. [przypis edytorski]
effeminarunt (łac.) — wydelikaciły. [przypis redakcyjny]
effeminati illa diuturna pace, molles et imbelles facti (łac.) — rozpieszczeni owym długim pokojem, zniewieścieli i odwykli od wojny. [przypis redakcyjny]
Effendi — pan; tu w W.lp: panie. [przypis edytorski]
effendi (z tur.) — pan, władca. [przypis edytorski]
effendi (z tur.) — pan, władca; tu w formie W. lp [przypis edytorski]
efferatam bestiam (łac.) — rozszalałą bestię. [przypis redakcyjny]
effeto — właśc. hebr. effatha, tj. otwórz się. [przypis edytorski]
effigie (łac.) — w podobiźnie, za pośrednictwem obrazu. [przypis edytorski]
Effundam spiritum meum (łac.) — Jl 2, 28; Dz 2, 17: „Wyleję ducha mego”. [przypis tłumacza]
Effundam spiritum meum super omnem carnem (łac.) — Jl 2, 28: „Wyleję ducha mego na wszelkie ciało”. [przypis tłumacza]
Efialtes — Grek żyjący w V w. p.n.e., który w czasie najazdu Persów na Grecję zdradziecko wskazał im górskie przejście, umożliwiające okrążenie i zaatakowanie wąwozu termopilskiego od tyłu. [przypis edytorski]
Efialtes i Otos (mit. gr.) — synowie Aloeusa (stąd zwani Aloadami) i jego żony Ifimedei (w innej wersji mitu ich ojcem był Posejdon). Szybko rośli na silnych i agresywnych olbrzymów, już w wieku 9 lat mierzyli 9 sążni, czyli ok. 17 m. Uwięzili boga wojny Aresa (Iliada V 385–390) i chcieli zdobyć siedzibę bogów, by porwać boginie: Herę dla Efialtesa i Artemidę dla Otosa. W tym celu spiętrzyli góry, na Olimp nałożyli Ossę, a na nią Pelion. Wg Homera (Odyseja XI 305–320) zostali zabici strzałami z łuku przez Apolla. [przypis edytorski]
Efialtes (V w. p.n.e.) — Grek, który podczas bitwy pod Termopilami (480 p.n.e.) zdradził wrogiej armii perskiej górską ścieżkę, prowadzącą na tyły armii greckiej, dowodzonej przez króla Sparty Leonidasa. [przypis edytorski]
Efialtes — ze swoim bratem Otusem, zwaliwszy Pelion i Ossę, górę na górę, wdzierali się po nich do nieba. Młody Apollo przebił go strzałą. Olbrzym ten ręce ma związane, lecz za ich poruszeniem ziemia drży cała. [przypis redakcyjny]
efilepsji — zniekształcone słowo epilepsja, czyli padaczka. [przypis edytorski]
Efir — Korynt, ważne miasto portowe. [przypis edytorski]
efod — szaty, które nosił arcykapłan. [przypis tłumacza]
efod — z hebr.; rodzaj ornatu, bogato zdobiona część szaty wkładana na ramiona, noszona przez kapłanów na część sukni z fioletowej purpury. [przypis edytorski]
efor (gr.) — jeden z pięciu najwyższych urzędników w starożytnej Sparcie. [przypis edytorski]
efor (gr.) — wysoki urzędnik w staroż. Sparcie, w pewnym stopniu stanowiący przeciwwagę dla wojskowej władzy królów. [przypis edytorski]
eforowie — kolegium pięciu najwyższych urzędników w starożytnej Sparcie, wybieranych corocznie przez zgromadzenie ludowe; sprawowali władzę administracyjną i sądowniczą, nadzorowali władzę królów i kierowali polityką zagraniczną. [przypis edytorski]
eforowie — najwyżsi spartańscy urzędnicy (w liczbie 5), sprawujący dozór nawet nad królami, wybierani w najdawniejszych czasach przez króla, później przez lud. Posiadają najwyższą władzę sądowniczą i administracyjną, prowadzą obrady geruzji (senatu) i zgromadzenia ludowego, kierują polityką zewnętrzną. [przypis tłumacza]
eforowie — pięciu eforów kolegialnie sprawowało kierownictwo nad całą polityką państwa, wewnętrzną i zewnętrzną. Przewodniczyli Radzie Starców (geruzji) i Zgromadzeniu Ludowemu, kontrolowali urzędników i samego króla nawet podczas wojny. Odpowiedzialni byli jedynie przed swymi następcami. Kiedy ten urząd powstał, nie wiadomo. Tyle pewne, że władza ich z czasem urosła; pierwotnie byli dodani królom do pomocy. Niesnaski między oboma królami znakomicie przyczyniły się do wzrostu władzy eforów. [przypis tłumacza]
Eforowie w Sparcie, słysząc, jak jakiś człek rozwiązły (…) — Gellius Aulus, Noctes Atticae, XVIII. 3. [przypis tłumacza]
Eforus (…) obyczaju — Valerius Maximus, Factorum et dictorum memorabilium, II, 6, 7. [przypis tłumacza]
Efraim — drugi syn Józefa i Asenat. Zaadoptowany przez Jakuba jako jego własne dziecko. Jakub na łożu śmierci pobłogosławił młodszego Efraima zamiast starszego Manassesa (Rdz 48,1–20). [przypis edytorski]
Efraim i Issachar — dwa biblijne północne plemiona Izraela. [przypis edytorski]
Efraim — postać biblijna, syn Józefa, wnuk Jakuba; wywodziło się od niego jedno z 12 plemion Izraela. [przypis edytorski]
Efrata lub Efrat — miasto położone między Betlejem a Hebronem; pochowano tu Rachelę, która zmarła po urodzeniu syna Benoni, nazwanego przez Jakuba Beniaminem (Rdz 35,16–19). [przypis edytorski]
Efron ben Socha a. Efron syn Sochara a. Efron Chetyta — Chetyta, który odsprzedał ziemię Abrahamowi z przeznaczeniem na grób Sary (Rdz 23,10–13). [przypis edytorski]
efronteria (daw.) — bezczelność. [przypis edytorski]
efuzja — wypływ, wylew, wyciek. [przypis edytorski]
Egeon — Briareus; sturęki Tytan. [przypis edytorski]
egeria — doradczyni, od imienia nimfy z mit. rzym., doradczyni króla Rzymu Numy Pompiliusza. [przypis edytorski]
Egeria — kochanka lub druga żona władcy Rzymu, Numy Pompiliusza, doradczyni króla. Dziś mówi się tak o kobietach doradczyniach, ekspertkach. [przypis edytorski]
Egeria (mit. rzym.) — nimfa wodna, doradczyni króla Rzymu Numy Pompiliusza; przen. jako jako rzecz. pospolity egeria oznacza doradczynię, powiernicę męża stanu a. artysty. [przypis edytorski]
Egeria (mit. rzym.) — nimfa wodna, doradczyni króla Rzymu Numy Pompiliusza; przen. jako rzecz. pospolity egeria oznacza doradczynię, powiernicę męża stanu a. artysty. [przypis edytorski]
Egeria (mit. rzym.) — nimfa wodna, doradczyni Numy Pompiliusza. [przypis edytorski]
Egeria (mit. rzym.) — nimfa wodna. [przypis edytorski]
Egesta — córka Trojańczyka Hipotasa, poczęła Acesta, druha Eneaszowego, z bożkiem morskim, który przybrał postać psa lub niedźwiedzia. [przypis tłumacza]
Egeus (…) Kiedy na szabli swojej znak poznał (…) którą przypiął do boku swojego Tezeusz (…) — Egeus, król ateński, żegnając się z Ajtrą, córką króla Trezenu, Pitteusa, z którą miał syna, podarował jej miecz, po którym kiedyś miał poznać syna. Tym synem był Tezeus. Gdy dorósł, wyprawiła go matka do Aten, gdzie go ze zdumieniem poznał po owym mieczu Egeus w chwili, gdy go macocha Medea, obawiając się podejrzanego jej młodzieńca, chciała zgładzić trucizną. [przypis redakcyjny]
Egeusz — od łacińskiego Aegeus; po polsku także niekiedy: Ajgeus, tak jak po grecku. [przypis edytorski]
Eghinand — autor Żywota Karola Wielkiego i Roczników Francji. [przypis tłumacza]
egida (mit. gr.) — pancerz z koziej skóry, ozdobiony głową Meduzy, który Atena nosi na piersi. [przypis redakcyjny]
Egida (mit. gr.) — tarcza Ateny. [przypis edytorski]
Egida (mit. gr.) — tarcza obita skórą kozy Amaltei, karmicielki Zeusa, atrybut Zeusa i Ateny. [przypis edytorski]
egida (mit. gr.) — tarcza sporządzona przez Hefajstosa z metalu lub koziej skóry, cudowny atrybut Zeusa. [przypis edytorski]
egida (mit. gr.) — tarcza wykonana przez Hefajstosa, którą posługiwali się Zeus i Atena. [przypis edytorski]
egida (mit. gr.) — tarcza Zeusa, króla bogów, wykonana przez Hefajstosa; stąd przen. pod egidą: pod opieką, przewodnictwem, protektoratem, daw. także: pod osłoną. [przypis edytorski]
egida (mit. gr.) — tarcza Zeusa, króla bogów, wykonana przez Hefajstosa; stąd przen. pod egidą: pod opieką, przewodnictwem, protektoratem. [przypis edytorski]
Egida (mit. gr.) — tarcza Zeusa, króla bogów, wykonana przez Hefajstosa; stąd przen. pod egidą: pod opieką, przewodnictwem, protektoratem. [przypis edytorski]
Egida (mit. gr.) — tarcza Zeusa, używana także przez jego córkę Atenę-Minerwę, która przytwierdziła na tarczy głowę pokonanej przez Perseusza Gorgony Meduzy o zabójczym wzroku. [przypis edytorski]
egida (mit. gr.) — tarcza Zeusa wykonana ze skóry kozy Almatei, która go wychowała. [przypis edytorski]
egida (mit. gr.) — tarcza Zeusa, zrobiona ze skóry kozy Almatei, która się nim opiekowała w dzieciństwie. [przypis edytorski]
egida — mityczna tarcza wykuta przez Hefajstosa. [przypis edytorski]
egida — tarcza Zeusa, wykonana ze skóry kozy Almatei, która go wykarmiła. [przypis edytorski]
egidny — trzymający Egidę, tarczę obitą skórą kozy Amaltei, karmicielki Zeusa, atrybut Zeusa i Ateny. [przypis edytorski]
egidny — trzymający Egidę, tarczę obitą skórą kozy Amaltei, karmicielki Zeusa, stanowiącą atrybut Zeusa i Ateny. [przypis edytorski]
Egidowładca — przydomek Zeusa. [przypis edytorski]
Egińczyk — mieszkaniec gr. wyspy Eginy; tu: Achilles. [przypis edytorski]
Egina — gr. wyspa na Morzu Egejskim, w Zatoce Sarońskiej. [przypis edytorski]
Egina — wyspa grecka w Zatoce Sarońskiej, ok. 30 km na płd. od Aten; zdobyta przez Ateny w 459 p.n.e. [przypis edytorski]
Egina — wyspa gr. na Morzu Egejskim, w Zatoce Sarońskiej, ok. 30 km na płd. od Aten. [przypis edytorski]
Egina — wyspa w Zatoce Sarońskiej, ok. 30 km na płd. od Aten; również nazwa głównego miasta na tej wyspie. [przypis edytorski]
Egina — wyspa w Zatoce Sarońskiej; w walce o byt z Atenami, które usiłowały ją wynarodowić kolonizacją, łączyła się z wszystkimi wrogami Aten. [przypis tłumacza]
Eginhard (ok. 775–840) — uczony i dworzanin frankijski, autor biografii Karola Wielkiego (Vita Karoli Magni). [przypis edytorski]
egipan — stwór mitologiczny, rodzaj satyra; pół człowiek pół kozioł występujący w scenerii wiejskiej, opowieściach pasterskich. [przypis edytorski]
egipan — stwór mitologiczny; rodzaj satyra. [przypis edytorski]
Egipcjanie byli skażeni i bałwochwalstwem, i magią (…) — J 20, 29. [przypis tłumacza]
Egipcjanie grzebali wilki (…) — Herodot, Dzieje, II, 67. [przypis tłumacza]
Egipcjanie z bezwstydną przezornością zabraniali (…) — Augustyn z Hippony, Państwo Boże, XVIII, 5. [przypis tłumacza]
Egipcjanin — „Który (tysiącznik do Pawła) rzekł: Umiesz po grecku? Azaś ty nie Egipczanin, któryś przed tymi dni uczynił rozruch i wywiodłeś na puszczę cztery tysiące mężów zbójców?” Dz 21, 37–38. [przypis tłumacza]
Egipcjanin roztropnie odpowiedział (…) — por. Plutarch, O ciekawości, 3. [przypis tłumacza]
Egipcjanka — mowa o Kleopatrze. [przypis edytorski]
egipska kassia a. senes (Senna alexandrina) — podzwrotnikowy półkrzew, którego liście i strąki używane są lek i przyprawa. [przypis edytorski]
egipski Bóg (mit. egip.) — Anubis, bóg pogrzebów i balsamistów, był przedstawiany w postaci ludzkiej z głową psa lub szakala. [przypis edytorski]
egipskie ptachy — Ptah, bóg starożytnego Egiptu, identyfikowany często z Ozyrysem; legendarny założyciel pierwszej dynastii faraonów. [Równocześnie jednak dawniej w języku polskim słowo ptach oznaczało ptaka, co zachowało się w gwarach, forma ta występuje także w ukraińskim i w białoruskim. Wydaje się, że Słowacki użył słowa ptach w tym właśnie znaczeniu]. [przypis redakcyjny]
Egipskie (starop. forma ort.) — dziś popr. tylko małą literą: egipskie. [przypis edytorski]
Egipt dać Persom, Persów bić przez Aleksandra — Egipt został podbity przez perskiego króla Kambyzesa w 525 p.n.e.; w wyniku powstania w 404 p.n.e. odzyskał niezależność. Kolejni miejscowi władcy prowadzili politykę antyperską, wchodząc w sojusze z Grekami. W 341 p.n.e. Egipt został podbity przez perskiego króla Dariusza III, nowe powstanie nie powiodło się, ale w 333 p.n.e. Aleksander Wielki pokonał wielką armię perską w bitwie pod Issos i wkroczył do Egiptu. [przypis edytorski]
Egir (mit. skand.) — morski olbrzym mieszkający w cieśninie Kattegatt. [przypis edytorski]
Egist a. Ajgistos (mit. gr.) — kuzyn i zabójca Agamemnona, kochanek jego żony Klitajmestry. [przypis edytorski]
Egłe (litew. Eglė) — jodła [właśc.: świerk. Red. WL]. [przypis autorski]
Eglantyna płakała jak dziecię; ja byłem takim, jakim mnie często, mamo, widziałaś, z ponurą walką myśli na czole… — Juliusz Słowacki, List do matki, Genewa, 6 czerwca 1834. [przypis edytorski]
eglantyna (z fr.) — dzika różyczka. [przypis edytorski]
Eglé, Pygmalion, Sylf — opery francuskie: Aeglé (1748) Pierre'a de La Garde, Pygmalion (1748) Rameau; „Sylf” to zapewne Zelindor Roi des Sylphes (Zelindor król Sylfów, 1745) Rebela i Francoeura. [przypis edytorski]
Egmont, Lamoral (1522–1568) — namiestnik Flandrii, wojskowy, jeden z przywódców opozycji przeciw rządom hiszpańskim w Niderlandach. Aresztowany i stracony. [przypis edytorski]
Egmont Lamoral (1522–1568) — niderlandzki dowódca i polityk; razem z Wilhelmem Orańskim był przywódcą opozycji w Niderlandach przeciw rządom hiszpańskim, został stracony z rozkazu księcia Alby. [przypis edytorski]
