Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161961 przypisów.
Caruso, Enrico (1873–1921) — słynny włoski śpiewak operowy nazywany „królem tenorów”. [przypis edytorski]
Caruso, Enrico (1873–1921) — włoski śpiewak operowy, określany mianem „króla tenorów”. [przypis edytorski]
Caruso, Enrico (właśc. Errico; 1873–1921) — wł. śpiewak operowy z Neapolu, cieszący się światową sławą na pocz. XX w., zwany „królem tenorów”; od 1903 pierwszy tenor nowojorskiej Metropolitan Opera, występował na największych scenach (takich jak La Scala w Mediolanie, Covent Garden w Londynie, a także opery w Rzymie, Monte Carlo i Paryżu); jako pierwszy zaczął utrwalać swoje arie i kreacje repertuarowe na płytach gramofonowych. [przypis edytorski]
Carycyn — miasto w Rosji, późniejszy Stalingrad, dziś Wołgograd. [przypis redakcyjny]
cary (gw.) — czary. [przypis edytorski]
cary — tu: książęta. [przypis edytorski]
carz (daw.) — władca. [przypis edytorski]
carz (daw.) — władca. [przypis redakcyjny]
carz — dziś popr.: cesarz (chodzi o sułtana). [przypis edytorski]
casa de barbeiro — golibroda. [przypis autorski]
casa del rey (hiszp.) — dom króla. [przypis edytorski]
casa — dom. [przypis autorski]
Casa d'Oro (wł.: Złoty Dom) — jeden z najstarszych pałaców Wenecji, położony nad Wielkim Kanałem; nazwany od złoceń, będących częścią polichromii zdobiącej niegdyś fasadę budynku. [przypis edytorski]
casa (hiszp., r.ż.) — dom. [przypis edytorski]
Casanova, di Seingalt (1725–1798) — włoski pamiętnikarz słynący z miłosnych podbojów i awanturniczego życiorysu, który opisał w Historii mojego życia. Wydanie, do którego dostęp miał Boy, było jeszcze częściowo ocenzurowane. [przypis edytorski]
Casanova, Francesco Giuseppe (1727–1803) — włoski malarz specjalizujący się w scenach batalistycznych; brat Giacomo Casanovy i Giovanniego Battisty Casanovy, również znanego malarza. [przypis edytorski]
Casanova, Giacomo (1725–1798) — włoski pamiętnikarz słynący z miłosnych podbojów i awanturniczego życiorysu, który opisał w Historii mojego życia. [przypis edytorski]
casava (hiszp.; łac. Manihot esculenta) — maniok jadalny. [przypis edytorski]
casa (wł.) — dom. [przypis redakcyjny]
cascatella (wł.) — mały wodospad, kaskada. [przypis edytorski]
casemate (fr.) — sklepione i zabezpieczone przed pociskami pomieszczenie w fortyfikacji; stąd utworzono słowo: kazamaty. [przypis redakcyjny]
Caserta — miasto we Włoszech, ok. 30 km na płn. od Neapolu. [przypis edytorski]
cas (fr.) — przypadek. [przypis edytorski]
cas (gw.) — czas; raz w kielo cas — raz na długi czas, niekiedy. [przypis edytorski]
Casillas Fernández, Iker — ur. w 1981 r. hiszpański piłkarz, w latach 1998–2020 grał na pozycji bramkarza w drużynie Realu Madryt (krótko również w portugalskiej drużynie FC Porto). [przypis edytorski]
Casimir, roi de Pologne (fr.) — Kazimierz, król Polski. [przypis edytorski]
casino (wł. dosł.: domek; daw.) — dom wypoczynkowy lub wakacyjny, zwłaszcza we Włoszech. [przypis edytorski]
casino (wł.) — dziś popr.: kasyno; tu: lokal zebrań towarzyskich, rodzaj klubu. [przypis edytorski]
Casiquiare — rzeka w Ameryce Południowej o długości 326 km, należąca do dorzecza Amazonki, dopływ Río Negro, mająca połączenie z Orinoko poprzez bifurkację (odnogę). [przypis edytorski]
Cassini, Giovanni Domenico (1625–1712) — wł. astronom działający we Francji. [przypis edytorski]
Cassini — nazwisko rodziny francuskich astronomów włoskiego pochodzenia, z których najbardziej znany to Giovanni Domenico Cassini, znany też jako Jean-Dominique Cassini (1625–1712), odkrywca czterech księżyców Saturna oraz przerw w pierścieniach tej planety, badacz zjawiska światła zodiakalnego (prawidłowo ocenił, że jest to rozproszone światło słoneczne odbite od cząstek pyłu kosmicznego). [przypis edytorski]
Cassio — Kasjo, bohater Otella Williama Shakespeare'a. [przypis edytorski]
cassis à l'eau (fr.) — cassis (rodzaj alkoholu) z wodą. [przypis edytorski]
cassis à l'eau (fr.) — odświeżający napój alkoholowy z likieru z czarnych porzeczek zmieszanego z wodą. [przypis edytorski]
cassis — nalewka z czarnych porzeczek. [przypis edytorski]
cassiteros (gr.) — cyna. [przypis edytorski]
cassone (z wł.) — duża ozdobna skrzynia, charakterystyczny mebel włoskiego renesansu. [przypis edytorski]
Casta (…) dolet — Martialis, Epigrammata, I, 14. [przypis tłumacza]
Castel del Assucar — miejscowość zmyślona. [przypis edytorski]
Castel dell'Ovo — zamek warowny w Neapolu. [przypis redakcyjny]
Castelfidardo — miejscowość włoska w prowincji Ankona. W 1860 r. wojska Piemontu zwyciężyły tam nad wojskami papieskimi. [przypis edytorski]
Castel Guiglielmo — dziś: Castelguglielmo; miejscowość oddalona 80 km od Wenecji i 20 km od Rovigo. [przypis edytorski]
Castellammare [di Stabia] — nadmorska miejscowość w płd.-wsch. części Zat. Neapolitańskiej. [przypis edytorski]
Castellane, Louise Cordélia (1796–1847) — córka bankiera Louisa Greffulhe, żona Bonifacego de Castellane, oficera, marszałka Francji; prowadziła znany salon polityczny i literacki. [przypis edytorski]
Castellano di Vilna — Kasztelan wileński, Michał Radziwił. [przypis autorski]
Castelli, Benedykt (1557–1643) — wł. matematyk i astronom, członek zakonu benedyktynów, opat klasztoru na Monte Cassino, uczeń i przyjaciel Galileusza; profesor matematyki w Pizie oraz na uniwersytecie Sapienza w Rzymie; jako pierwszy użył helioskopu do obserwacji Słońca. [przypis edytorski]
Castello, Antonino Paternò (1852–1914) — markiz San Giuliano, włoski polityk, minister spraw zagranicznych w latach 1910–1914. [przypis edytorski]
Castello dell'Ovo — warowny zamek w Neapolu, [przypis redakcyjny]
Castel, [Louis Bertrand] (1688–1757) — głośny matematyk i fizyk, pełen śmiałych i oryginalnych myśli. Spędził część życia na próbach skonstruowania tzw. „ocznego klawikordu”, tj. instrumentu, który za pomocą harmonijnego następstwa kolorów mógłby działać na oko tak, jak klawikord działa na słuch. [przypis tłumacza]
Castel, Ludwik Bertrand (1688–1757) — jezuita, głośny matematyk i fizyk. [przypis tłumacza]
castellum (łac.) — zamczysko. [przypis autorski]
Castelnau, Noël de (1851–1944) — generał francuski podczas I wojny światowej. [przypis edytorski]
Castel Sant'Angelo — Zamek Świętego Anioła a. Mauzoleum Hadriana; grobowiec cesarza Hadriana i jego rodziny, znajdujący się w Rzymie. [przypis edytorski]
Castelvecchio — średniowieczny zamek gotycki znajdujący się w Weronie. [przypis edytorski]
castel (wł.) — zamek. [przypis edytorski]
castigat ridendo mores (łac.) — śmiejąc się, poprawia obyczaje; autor cytatu: J. Santeul, francuski poeta wczesnorenesansowy. [przypis edytorski]
Castiglione, Baldassare (1478–1529) — pisarz i dyplomata włoski, autor dzieła w formie dialogu pt. Książka o dworzaninie (Il libro del Cortegiano, znanego też jako Il Cortegiano, powst. 1508–1516 na dworze w Urbino, druk 1528 w Wenecji); przyjaźnił się z wieloma humanistami swego czasu (m.in. Rafaelem Santim); jego dzieło wywarło duży wpływ na poglądy i maniery wśród elity epoki, zostało spolszczone (tj. przetłumaczone z dostosowaniem do realiów polskich) przez Łukasza Górnickiego pt. Dworzanin polski (1565). [przypis edytorski]
Castille Jeannin de Montjeu, Marie Louise Chrétienne de (1680–1736) — francuska arystokratka. [przypis edytorski]
castillo (hiszp.) — zamek. [przypis edytorski]
Castle-Garden — także: Clinton Garden; wybudowany w 1812 r. fort na południowym cyplu wyspy Manhattan, w obrębie którego w drugiej połowie XIX w. mieściły się zabudowania dla ludności przyjeżdżającej do Stanów Zjednoczonych; w latach 1855–1890 przez miejsce to przewinęło się ponad 8 milionów imigrantów, tj. 2/3 całej ich liczby. [przypis edytorski]
Castle in the air – Zamek w powietrzu. [przypis autorski]
Castro Palao, Fernando (1581–1633) — hiszpański jezuita, kwalifikator Inkwizycji, wykładał teologię moralną w Composteli, autor siedmiotomowego dzieła Opus morale de Virtutibus et Vitiis contrariis (Lyon, 1631–1651). [przypis edytorski]
Castruccio — władca Lukki, urodzony ok. 1280 r. Słynny kondotier i awanturnik. Żywot jego skreślił Machiavelli w dziełku La vita di Castruccio Castracani da Lucca. [przypis tłumacza]
castrum doloris (łac.) — twierdza boleści. [przypis edytorski]
Castrum Inui — też: Fanni; miasto Rutulów. [przypis edytorski]
casus belli (łac.) — powód do wypowiedzenia wojny. [przypis edytorski]
casus cognoscere meos (łac.) — poznać mój przypadek, moją historię. [przypis edytorski]
casus foederis (łac.) — przypadek, w którym sprzymierzeńcy zobowiązani są do wspólnej akcji. [przypis edytorski]
Casus (…) — Iuvenalis, Satirae VIII, 9. [przypis tłumacza]
casus (łac.) — przypadek. [przypis edytorski]
casus (łac.) — przypadek. [przypis redakcyjny]
casus (łac.) — przypadek; sprawa. [przypis edytorski]
casus (łac.) — przypadek, traf; zdarzenie. [przypis edytorski]
casus nominum cum temporibus et modis verborum (łac.) — przypadki imion [rzeczowników] oraz czasy i tryby słów (czasowników). [przypis redakcyjny]
caszy — większość gwar polskich cechuje tzw. mazurzenie, tj. wymowa spółgłosek: s, z, c, dz — zamiast ogólnopolskich: sz, ż, cz, dż, a więc „casy” zamiast „czasy”. Z kolei jednak u ludzi wywodzących się ze wsi, pojawia się, w obawie przed mazurzeniem, skłonność do wymawiania: sz, cz, ż dż, nawet w takich miejscach, gdzie w języku poprawnym występuje: s, c, z, dz (tzw. szadzenie), dlatego dozorca mówi „caszy”. [przypis redakcyjny]
Catalani, Angelina (1780–1849) – włoska śpiewaczka operowa. [przypis edytorski]
catalogus desideratorum (łac.) — katalog pragnień. [przypis edytorski]
catfish (ang.) — sum. [przypis edytorski]
Catinat, Nicolas (1637–1712) — marszałek Francji za czasów Ludwika XIV; wśród dowódców wyróżniał się tym, że nie szafował życiem żołnierzy, nie miał wysokich ambicji, zaś po porażce w wojnie o sukcesję hiszpańską osiadł na wsi i zajął się uprawianiem ogrodu. [przypis edytorski]
Caton Horacjusza — Horat. Serm. lib. I. Sat. II, 31. [przypis redakcyjny]
Catoni (…) erat — Cicero, De officiis, I, 31. [przypis tłumacza]
Catskill — rozległy płaskowyż w płd.-wsch. części amerykańskiego stanu Nowy Jork. [przypis edytorski]
Cattaneo, Carlo (1801–1869) — publicysta włoski, wybitny uczestnik ruchu rewolucyjnego, republikanin, który jako zwolennik idei federacyjnej odmówił swego udziału w zjednoczonym parlamencie i nie złożył przysięgi na wierność królowi. [red. WL]. [przypis redakcyjny]
Cattaro a. Kotor — miasto portowe w płd.-zach. części Czarnogóry. [przypis edytorski]
Cattaro, dziś Kotor — miasto w dzisiejszej Czarnogórze, w Dalmacji, do którego w 1801 r. deportowano 38 patriotów włoskich. [przypis redakcyjny]
cauda (łac.) — świta (dosł. ogon). [przypis edytorski]
Caulaincourt, Armand (1773–1827) — francuski generał i dyplomata. [przypis edytorski]
causa efficiens (łac.) — powód wywołujący skutek. [przypis edytorski]
causa enormis — wyrażenie ówczesne. [przypis autorski]
causa finalis (łac.) — ostateczna przyczyna. [przypis edytorski]
causa finalis movet non secundum suum esse reale, sed secundum esse cognitum (łac.) — przyczyna ostateczna (celowa: cel, pobudka) nie działa wedle swojego bytu realnego, ale wedle poznanego (pomyślanego). [przypis tłumacza]
causam criminalem (łac.) — sprawę gardłową. [przypis redakcyjny]
causanda (łac.) — jest tego przyczyną. [przypis redakcyjny]
causa prima (łac.) — pierwsza przyczyna. [przypis edytorski]
causa — przyczyna. [przypis edytorski]
causa sui (łac.) — przyczyny własnej; będący sam dla siebie przyczyną. [przypis edytorski]
causa turpis (łac.) — brzydka sprawa; coś, o czym się głośno nie mówi. [przypis edytorski]
causavit (łac.) — sprawiło. [przypis redakcyjny]
causavit (łac.) — ustroiła, spowodowała. [przypis redakcyjny]
cause célebre (fr.) — głośna sprawa, słynny proces sądowy. [przypis edytorski]
