Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 457 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161961 przypisów.
całki (gw.) — cały. [przypis edytorski]
całki (reg.) — cały. [przypis edytorski]
całkowanie (mat.) — rodzaj sumowania nieskończenie wielu nieskończenie małych wartości, stosowany dla wielkości zmieniających się w sposób ciągły. [przypis edytorski]
całkowita siła rządu nie ulega zmianie, będąc zawsze siłą państwa — całkowita siła rządu, którą Russo nazywa także siłą absolutną, jest siłą państwa, jego ludności, bogactwa, zasobów psychicznych itd. Jest przeto wartością niezależną od takiej lub innej organizacji rządu. Od tej organizacji zależy natomiast sposób użycia tej siły w konkretnym działaniu, energia, sprężystość, szybkość akcji rządowej, co Russo nazywa względną siłą rządu. [przypis tłumacza]
całkownik — kmieć, chłop. [przypis edytorski]
całopalenie — ofiara całopalna, polegająca na spaleniu całego zwierzęcia poświęconego na ofiarę; tu: symbol poświęcenia. [przypis edytorski]
całość (daw.) — bezpieczeństwo. [przypis edytorski]
Całość, postać, struktura jest dopiero tym, co wyznacza nowy charakter swoich członów w sposób jednowartościowy (…) organiczne wbudowanie ich w nową całość charakteryzuje je jednoznacznie w sposób swoisty, co do własności i co do stosunków wzajemnych — J. Metallmann, Problemat struktury i jego dominujące stanowisko w nauce współczesnej, „Kwartalnik Filozoficzny” 1933, s. 340. [przypis autorski]
całować własne kciuki złożone na krzyż — Jak jest obyczajem pobożnych w braku krzyża. [przypis tłumacza]
Całowałem Morawiankę — zapewne cząstkowa parafraza jakiejś piosenki, może żołnierskiej (Galicja i Czechy z Morawami wchodziły w skład Austrii, łączyła ich mieszkańców często wspólna służba wojskowa). [przypis redakcyjny]
całuna (daw. forma) — dziś: całunu. [przypis edytorski]
całunek (daw.) — pocałunek. [przypis edytorski]
całun — tkanina, którą okrywa się zwłoki. [przypis edytorski]
całun — tkanina, którą przykrywa się zwłoki. [przypis edytorski]
całun z amiantu dla popiołów — Żeby rozeznać po spaleniu na stosie popioły ciała od popiołów stosu, starożytni zwykli trupy obwijać w koszule utkane z włókien kamienia zwanego asbest. Takie włókna prząść się dają i zowią się amiantem. [przypis autorski]
całuskom stworzone — stworzone do całusków, do całowania. [przypis edytorski]
całuszka (reg.) — kromka z końca chleba, przylepka. [przypis edytorski]
cały dwór klasnął — wyrażenie europejskie. W duchu wschodnim należałoby powiedzieć: „cały dwór włożył do ust otwartych milczenia palec podziwu”. [przypis autorski]
Cały grzbiet mnie swędzi — bo przeczuwa baty za fałszywe posądzenie. [przypis tłumacza]
cały jest obwarowany — obwarowań tych dokonał Józef. Na górze prócz dwóch klasztorów, greckiego i łacińskiego (franciszkanów), znajduje pielgrzym ruiny z różnych pochodzące epok. Szczątki ogromnego muru po stronie południowo-wschodniej mogą pochodzić z tych czasów, aczkolwiek głazy są zbyt duże, raczej rzymskiej roboty niż owej pospiesznej Flawiusza, dokonanej w ciągu 40 dni. [przypis tłumacza]
cały lud zwoływa — wchodząc w kompetencje naczelnego wodza. [przypis edytorski]
całym (daw. forma) — skrócone: cały jestem. [przypis edytorski]
całym morgiem ciemierzycy (ellebori iungere; iungus = Ζεύγος, Lindsay) — ciemierzycę (elleborum) uważali ówcześni lekarze za lekarstwo przeciw pomieszaniu zmysłów; w tym wypadku jednak sądzi Lekarz, że nawet taka ilość ciemierzycy, jaka urośnie na morgu pola, nie zaradzi. [przypis tłumacza]
całym wojskom ich, które dla Rzeczypospolitej z ochotą tam szły, gdzie wiedziały, iż się stamtąd nie miały wrócić — Cyceron, Katon Starszy o starości (Cato Maior de senectute), 20; tamże przykłady indywidualnego poświęcenia, m.in. obu Decjuszów i Regulusa. [przypis edytorski]
cały organizm — w oryg. niem. Geschichte: historia, opowieść; tu raczej: sprawę, wszystko (w zdaniu w oryg. niem. Ein wenig Alkohol wird die Geschichte gleich in Ordnung bringen: Odrobina alkoholu od razu doprowadzi wszystko do porządku; red. WL). [przypis edytorski]
cały planeta (daw., r.m.) — dziś popr.: cała planeta (r.ż.). [przypis edytorski]
cały Symbirsk do szczętu się spalił — w lecie 1864 w Symbirsku wybuchł pożar, który zniszczył większość miasta. [przypis edytorski]
cały szereg (…) sypia — [cyt. z:] Sainte-Beuve, Port-Royal, t. II. [przypis tłumacza]
Cały ten układ rozciął (…) Ruch nacechowany tożsamością obwiódł po boku na prawo, a ten drugi ruch po średnicy na lewo… — opisane przez autora obręcze ukazują równik niebieski (okrąg na sferze niebieskiej prostopadły do jej osi obrotu) oraz nachyloną względem niego ukośnie, o ok. 23°, ekliptykę (okrąg na sferze niebieskiej, po którym w ciągu roku pozornie porusza się Słońce obserwowane z Ziemi). Z Ziemi gwiazdy wydają się „przytwierdzone” do wyimaginowanej wewnętrznej powierzchni kuli, sfery niebieskiej, obracającej się jednostajnie wokół osi prostopadłej do równika niebieskiego; dla obserwatora na półkuli północnej stojącego twarzą na południe: gwiazdy, Słońce i planety obracają się w kierunku „w prawo”, tzn. ze wschodu na zachód, co odzwierciedla dobowy obrót Ziemi wokół własnej osi. Słońce porusza się po ekliptyce i systematycznie zmienia swoje położenie względem gwiazd, w ciągu roku okrążając całe niebo w kierunku przeciwnym niż kierunek obrotu sfery niebieskiej, co odzwierciedla roczny obieg Ziemi wokół Słońca. [przypis edytorski]
cały — tu: ocalony. [przypis redakcyjny]
cały żelazny magazyn Wulkana — łańcuchy, okucia. [przypis edytorski]
calabozo (hiszp.) — więzienie. [przypis edytorski]
Caladium macrophizum — jeden z gatunków rodzaju Caladium (obraźnica), wieloletnich roślin zielnych, którym daw. nadawano rozmaite nazwy; macrophizum oznacza „o dużych kłączach”. [przypis edytorski]
Calais — francuskie miasto i gmina w regionie Nord-Pas-de-Calais-Pikardia, w departamencie Pas-de-Calais. [przypis edytorski]
Calais — miasto i gmina we Francji, w regionie Nord-Pas-de-Calais-Pikardia. [przypis edytorski]
Calais — miasto w płn.-wsch. Francji, ważny ośrodek transportowy i pasażerski; z brzegu morskiego u stóp Calais widać Wielką Brytanię, mianowicie Dover. [przypis edytorski]
calamitas, calamitatis (łac.) — nieszczęście; tu M. lm calamitates: nieszczęścia. [przypis edytorski]
calamitas (łac.) — szkoda, nieszczęście; klęska. [przypis edytorski]
Calamitosus (…) anxius (łac.) — „Nieszczęśliwy jest wszelki umysł troskający się o przyszłość” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 98; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
cal — anglosaska miara długości, równa 1/12 stopy, tj. ok. 2,5 cm, dzieląca się na 10 linii, po 2,5 mm każda. [przypis edytorski]
cal — anglosaska miara długości, równa 1/12 stopy, tj. ok. 2,5 cm. [przypis edytorski]
cal — anglosaska miara długości, równa ok. 2,5 cm. [przypis edytorski]
Calas — trzyaktowy dramat Ducange'a z roku 1819, którego bohaterem jest Jean Calas, protestant z Tuluzy torturowany i stracony w 1762 za rzekome morderstwo swojego syna, który chciał przejść na katolicyzm. [przypis edytorski]
cal — daw. jednostka miary długości, równa ok. 2,5 cm. [przypis edytorski]
cal — dawna miara długości: 2,4 cm. [przypis edytorski]
cal — dawna miara długości: 2,4 cm. [przypis redakcyjny]
cal — dawna miara długości, równa ok. 2,5 cm. [przypis edytorski]
Calderón de la Barca, Pedro (1600–1681) — hiszpański barokowy poeta i dramaturg. Najważniejsze dzieła: La vida es sueño (Życie jest snem), El gran teatro del mundo (Wielki teatr świata), El médico de su honra (Lekarz swojego honoru), El pintor de su deshonra (Malarz swojej hańby). Jego utwory charakteryzowały się dynamizmem, wykorzystaniem kontrastu i figur retorycznych. [przypis edytorski]
Calderon de la Barca (1600–1681) — dramaturg i poeta hiszp. okresu baroku; autor m.in. tragedii scenicznych Życie snem i Książę niezłomny. [przypis edytorski]
Calderon de la Barca (1600–1681) — hiszp. dramaturg i poeta; najważniejsze dzieła: Życie snem, Książę niezłomny. [przypis edytorski]
Calderon de la Barca (1600–1681) — poeta i dramaturg hiszpański okresu baroku. [przypis edytorski]
Calderon de la Barca, Pedro (1600–1681) — dramaturg i poeta hiszpański, klasyk europejskiego baroku; autor m.in. tragedii scenicznych Życie snem i Książę niezłomny. [przypis edytorski]
cale — całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]
calec — tu: odosobniona, naga skała. [przypis edytorski]
calec — twardy grunt pod warstwą orną; jednolity masyw skały. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkiem, całkowicie. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkiem, całkowicie; zupełnie. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkiem, całkowicie, zupełnie. [przypis edytorski]
cale — (daw.) całkiem. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkiem. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkiem. [przypis redakcyjny]
cale (daw.) — całkiem, tu: wcale. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkiem, zupełnie; tu: wcale. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkowicie. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkowicie, zupełnie. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkowicie; zupełnie. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkowicie, zupełnie; wcale. [przypis edytorski]
cale (daw., gw.) — całkiem, całkowicie, w pełni. [przypis edytorski]
cale (daw.) — tu: całkowicie; zupełnie. [przypis edytorski]
cale (daw.) — wcale. [przypis edytorski]
cale (daw.) — wcale; zupełnie, całkiem. [przypis edytorski]
cale (daw.) — wcale, zupełnie. [przypis edytorski]
cale (daw.) — zupełnie, całkowicie. [przypis edytorski]
cale (daw.) — zupełnie. [przypis edytorski]
Calel Perechodnik (1916–1944) — polski inżynier agronom żydowskiego pochodzenia, w czasie okupacji przebywał w getcie w Otwocku, gdzie służył w Żydowskiej Służbie Porządkowej, od 1942 do 1944 ukrywał się w Warszawie, uczestnik powstania warszawskiego, zginął w październiku 1944 r. w niejasnych okolicznościach. Pozostawił po sobie pamiętnik, w którym poddał ostrej krytyce postawę zarówno Polaków, jak i Żydów wobec niemieckiego ludobójstwa. [przypis edytorski]
calem bluźnił — inaczej: cale bluźniłem; bluźniłem zupełnie. [przypis edytorski]
cale (starop.) — całkiem; wcale. [przypis edytorski]
cale (starop.) — całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]
cale (starop.) — całkowicie, w całości. [przypis edytorski]
cale (starop.) — w całości. [przypis edytorski]
cale — wcale, w ogóle. [przypis edytorski]
cale — w pełni, całkowicie. [przypis edytorski]
cale zachowany (starop.) — zachowany w całości; całkowicie zachowany; tu: w pełni dochowany (ślub). [przypis edytorski]
cale — zupełnie, całkiem. [przypis edytorski]
Calicut — nazwa w polskim tłumaczeniu jest nieco myląca, wskazuje bowiem jedynie na miasto w Indiach. W oryginale: Caligutte, słowo oznaczające w dialekcie z Tarquinii (caligùtte) bardzo odległe miejsce fikcyjne (znane jest powiedzenie „Jedź do Caligutte, na kolację z księżycem!”). Termin bywa w tym dialekcie stosowany również w odniesieniu do indyjskiego Calicut, jednak polszczyzna nie oddaje w tym przypadku gry słów. [przypis edytorski]
Calińskich było stare wino, dawny zabytek szlacheckiego mienia — matka Józefa Sawy Calińskiego była szlachcianką. [przypis edytorski]
calizna — inaczej: filar; pokład kopalny między chodnikami. [przypis redakcyjny]
calizna — ziemia niezorana. [przypis redakcyjny]
cal — jednostka miary (2,54 cm) dziś używana już tylko w krajach anglosaskich. [przypis edytorski]
cal — jednostka miary długości; ok. 2,5 cm. [przypis edytorski]
cal — jednostka miary długości równa ok. 2,5 cm; czternasta część cala to nieco mniej niż milimetr. [przypis edytorski]
cal — jednostka miary długości równa ok. 2,5 cm. [przypis edytorski]
cal — jednostka miary długości równa ok. 2,5 cm. [przypis edytorski]
calle (hiszp.) — ulica. [przypis edytorski]
calle (wł.) — typowa ulica wenecka, wąska, wciśnięta między dwa szeregi budynków. [przypis edytorski]
Callot, Jacques (1592–1635) — francuski grafik i rysownik, odznaczał się śmiałością i fantastycznością swych dzieł. [przypis redakcyjny]
Callot, Jacques (1592–1635) — francuski grafik i rysownik. [przypis edytorski]
Callot, Jakub (1590–1635) — sławny malarz i rytownik odznaczał się śmiałością i fantastycznością swych utworów. Ulubionym jego tematem byli komedianci, cyganie i włóczęgi, z którymi w młodości swej chętnie przestawał. [przypis tłumacza]
cal — ok. 2,5 cm. [przypis edytorski]
