Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161961 przypisów.
ćma (daw.) — ogromna ilość, tłum. [przypis redakcyjny]
ćma (daw.) — tłum. [przypis edytorski]
ćma (daw.) — tu: chmara, mnóstwo. [przypis edytorski]
ćma (daw.) — tu: ciemność. [przypis edytorski]
ćma (daw.) — tu: mnóstwo, tłum. [przypis edytorski]
ćmaje (gw.) — udaje, kłamie, ćmi. [przypis autorski]
ćmak — mrok. [przypis edytorski]
ćma — tu: ciemność. [przypis edytorski]
ćma (tu daw.) — ogromna ilość, tłum. [przypis edytorski]
ćma (tu daw.) — wielka ilość, tłum. [przypis edytorski]
ćma — tu: duża liczba, tłum. [przypis edytorski]
ćma — tu: tłum. [przypis edytorski]
ćmić się — o oczach: zaćmiewać się, tracić zdolność wyraźnego widzenia. [przypis edytorski]
ćmić się — tu: ciemnieć. [przypis edytorski]
ćmić się — tu: zaćmiewać się, niknąć w ciemności. [przypis edytorski]
ćmić — tu: oszukiwać, żartować. [przypis edytorski]
ćmić — tu: zaćmiewać, przyćmiewać. [przypis edytorski]
ćmić — zaćmiewać, zasłaniać. [przypis edytorski]
ćmieć — dziś popr. forma: ćmić; tj. ledwo dostrzegalnie świecić. [przypis edytorski]
Čort… — Velnias… [przypis edytorski]
ćpać (daw. pot.) — żarłocznie jeść. [przypis edytorski]
ćpał — tu: jadł łapczywie. [przypis edytorski]
Črtьogъ wywodzi Berneker za Miklosichem, który owo pierwotne słuszne zdanie odmienił, z turecko-persk. čartak (cztery balkony dosłownie). Ależ tureckie čardak przejęli wschodni Słowianie istotnie jako čerdak i čardak; natomiast tureckie čar-tak jest może tylko zmyśleniem słownikarskim, jak Korsz przepuszcza. Naturalnie i jemu wydaje się črьtogъ pożyczką, z jakiegoś „alańskiego” Kartaka — co powstało z fińskiego karta-, co znowu z aryjskiego gordo-, garda-, sfińszczono (!). Dodam, że obok g, ż pojawia się acz rzadko dublet zg, odmianka czysto fonetyczna, np. drebezg (drobiazg) od dreb (drebnyj, drobny) jak młodzież od młod-; meluzga drobiazg. Inne przykłady — łaczuga, bieługa, chapuga piczuga, pijanczuga; bułyga, zabułdyga; biedniaga, portniaga, koriaga (nie ma stopnia kor-n!): kovriga i szemliga (żemła) itd. [przypis autorski]
Čufut-Kalė — miestelis ant aukštos uolos; namai pakraščiu stovintys pa- našūs į kregždžių lizdus; takas, kur einama ant kalno, yra pa- vojingas it kabąs ties pakriaušiu. Pačiame miestelyje namų sienos vienijasi beveik su uolos rentiniu; dirstelėjus pro langą, žvilgis dingsta neišmatuojamoje gelmėje. [przypis tłumacza]
ćwiczeńszy (starop. forma) — dziś popr.: bardziej wyćwiczony. [przypis edytorski]
Ćwiczenia gimnastyczne, ustanowione przez Greków — Gimnastyka dzieliła się na dwie części: taniec i walkę. Widziało się na Krecie strojne tańce Kuretów, w Lakonii tańce Kastora i Polluksa; w Atenach zbrojne tańce Pallady, bardzo sposobne dla tych, którzy jeszcze nie są w wieku, aby iść na wojnę. Zapasy są obrazem wojny, powiada Platon (Prawa, VIII). Chwali starożytnych, iż ustanowili tylko dwa tańce: pokojowy i pyrryjski. Patrzcie, jak ten ostatni taniec nadaje się do sztuki wojennej (Platon, ibid.). [przypis autorski]
ćwiczenia, tak snadno zdolne uczynić człowieka twardym i dzikim — Arystoteles powiada, iż dzieci lacedemońskie, które zaczynały te ćwiczenia od najmłodszego wieku, nabierały w nich zbyt wielkiego okrucieństwa, Polityka VII, 4. [przypis autorski]
ćwiczenie — tu: chłosta; por. oćwiczyć kogo. [przypis edytorski]
ćwiczonoż nas (daw.) — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy ćwiczono nas, czyż ćwiczono nas. [przypis edytorski]
ćwiczony (daw.) — bity, chłostany. [przypis edytorski]
ćwiczyć (daw.) — napominać. [przypis edytorski]
ćwiczyć — tu: bić. [przypis edytorski]
ćwiczyć — tu daw.: bić, wymierzać karę chłosty. [przypis edytorski]
ćwiczył w dialektyce — dialektyka znaczy po grecku: rozmowa, sztuka rozmawiania; tutaj, w filozoficznym rozumieniu, wyraz ten oznacza dochodzenie do określenia pojęć przy pomocy rozmowy z kimś, kiedy kolejno rozważa się rozmaite zdania i oddziela prawdę od fałszu. Więc „ćwiczył w dialektyce” znaczy tyle, co u nas: ćwiczył w logice i metodologii (metodzie badania naukowego). [przypis tłumacza]
ćwiczyzna — ćwiczenia. [przypis redakcyjny]
ćwiczyzna (daw.) — ćwiczenie, służba. [przypis redakcyjny]
ćwieczek — gwóźdź, mały ćwiek. [przypis edytorski]
ćwieczek — mały gwóźdź, gwoździk. [przypis edytorski]
ćwieczkarnia — fabryka produkująca gwoździe. [przypis edytorski]
ćwiek — duży gwóźdź. [przypis edytorski]
ćwiek — gwóźdź. [przypis edytorski]
ćwierć (daw.) — tu: drewniane naczynie o pojemności ćwiartki korca. [przypis edytorski]
ćwierć (daw.) — tu: zapewne chodzi o używane dawniej drewniane naczynie. [przypis edytorski]
ćwierć kopy — 15; kopa — 60. [przypis edytorski]
ćwierć — płacy rocznej. [przypis redakcyjny]
ćwierć południka — autor południkiem (méridien) nazywa zamkniętą, zbliżoną do okręgu linię na powierzchni Ziemi, przechodzącą przez bieguny i obiegającą ją wokół. Obecnie południkiem nazywa się połowę takiej linii, od bieguna do bieguna. Stąd też wg obecnej terminologii metr jest równy w przybliżeniu jednej dziesięciomilionowej części połowy południka. [przypis edytorski]
ćwierć — trzy miesiące. [przypis edytorski]
ćwierć — wypłacany kwartalnie żołd. [przypis edytorski]
Ćwierciakiewiczowa — autorka 365 obiadów, zażywała w owym czasie w całej Polsce na wpół humorystycznej popularności. [przypis redakcyjny]
Ćwierciakiewiczowa — autorka niezwykle popularnej w okresie międzywojennym książki kucharskiej. [przypis edytorski]
Ćwierciakiewiczowa — autorka popularnych w XIX i na pocz. XX w. książek kucharskich. [przypis edytorski]
Ćwierczakiewicz, Józef (1822–1869) — działacz polityczny, dziennikarz; przedstawiciel Komitetu Centralnego Narodowego; komisarz Rządu Narodowego w Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]
Ćwierczakiewiczowa, Lucyna, właśc. Lucyna von Bachman — primo voto Staszewska, secundo voto Ćwierczakiewicz; niezwykle popularna postać XIX-wiecznej Warszawy, cieszyła się sympatią m.in. Bolesława Prusa, autorka poczytnych książek podejmujących tematykę prowadzenia gospodarstwa domowego oraz kuchni (m.in. wielokrotnie wznawiane 365 obiadów za pięć złotych, Warszawa 1860); współpracowała z czasopismami „Bluszcz” (gdzie w l. 1865–1894 prowadziła dział mody i gospodarstwa domowego) oraz „Kurier Warszawski”; od 1870 r. prowadziła przy ul. Królewskiej 3 w Warszawie salon, w którym podejmowała gości przyrządzanymi przez siebie daniami. [przypis edytorski]
ćwiertować — dziś popr.: ćwiartować. [przypis edytorski]
ćwiertowane — dziś: ćwiartowane. [przypis edytorski]
ćwiertują — dziś popr.: ćwiartują. [przypis edytorski]
ćwik (daw.) — człowiek ćwiczony, doświadczony, szczwany; wyjadacz. [przypis edytorski]
ćwik (daw.) — doświadczony, przebiegły człowiek. [przypis edytorski]
ćwik (daw.) — ktoś doświadczony, przebiegły, chytry. [przypis edytorski]
ćwik (daw.) — spryciarz. [przypis edytorski]
ćwik (daw.) — tu: kapłon, wykastrowany, specjalnie utuczony młody kogut; wyglądać jak ćwik: być zarumienionym. [przypis edytorski]
ćwik (daw.) — zuch, spryciarz (także: istota niedojrzała lub nieokreślona pod względem płci). [przypis edytorski]
ćwiknąć (gwar.) — uderzyć. [przypis redakcyjny]
ćwik (starop.) — mąż sędziwy, ale czerstwy. [przypis redakcyjny]
ćwik — zuch. [przypis edytorski]
ćwik — zuch, śmiałek. [przypis redakcyjny]
ćwirć — ćwierć; tu: drewniane naczynie służące do mierzenia (o pojemności ok. 25 litrów). [przypis redakcyjny]
čypdyti — skriausti. [przypis edytorski]
čysta (sl.) — čia: skaisti. [przypis edytorski]
čyžė — duoklė, mokestis. [przypis edytorski]
caballero (daw. hiszp.) — kawaler, szlachcic. [przypis edytorski]
Caballero, Francisco Largo (1869–1946) — hiszpański działacz związkowy i polityk, od września 1936 do maja 1937 premier rządu republikańskiego. [przypis edytorski]
caballero (hiszp.) — kawaler. [przypis edytorski]
caballero (hiszp.) — kawaler; szlachcic. [przypis edytorski]
caballero (hiszp., lm.: caballeros) — kawaler; szlachcic. [przypis edytorski]
Cabanellas, Miguel (1872–1938) — oficer hiszpański, jedna z czołowych postaci przewrotu wojskowego w 1936 i rebeliantów podczas hiszpańskiej wojny domowej. [przypis edytorski]
cab (ang.) — taksówka. [przypis edytorski]
caban (gw.) a. czaban (daw.) — duży wół lub baran. [przypis edytorski]
Cabanis, Pierre (1757–1808) — lekarz króla Francji Ludwika XVI, filozof, przyczynił się także do rozwoju psychologii. [przypis edytorski]
cabanista — zwolennik Pierre'a Cabanisa (1757–1808), fr. lekarza-fizjologa, oświeceniowego empirysty i materialisty. [przypis edytorski]
caban (ukr.) — wielki wół podolski; tutaj: wielki koń. [przypis redakcyjny]
Cabaret du Néant (fr.) — kabaret śmierci. [przypis edytorski]
Cabet, Étienne (1788–1856) — francuski teoretyk wczesnego socjalizmu. [przypis edytorski]
cabildo (hiszp.) — ratusz. [przypis edytorski]
caboco, częściej: caboclo — brazylijskie określenie potomka miejscowych Indian i Europejczyków, niekiedy oznaczające Indianina, który wskutek działań kolonizatorów utracił przynależność plemienną i porzucił tradycyjny tryb życia. [przypis edytorski]
Cabourg — nadmorska miejscowość w Normandii. [przypis edytorski]
Cabrera, Pedro de — teolog hiszpański z zakonu hieronimitów, autor de Sacramentis in genere (…) (1611). [przypis edytorski]
cacao-choix — likier kakaowy otrzymywany z ziarna lub proszku kakaowego, zawiera 25-35% alkoholu. [przypis edytorski]
cachas, właśc. cachaça — popularny rodzaj alkoholu w Brazylii. [przypis edytorski]
cachet (fr.) — piętno, znamię, znak. [przypis edytorski]
cachorro — pies po portugalsku. [przypis autorski]
cackać (daw.) — pieścić. [przypis edytorski]
cacko — daw. zabawka, później: ozdoba. [przypis edytorski]
cacko (daw.) — zabawka. [przypis edytorski]
cacko kosztowne — To jest: krzyż złożony ze świateł błogosławionych. [przypis redakcyjny]
cacko (starop.) — oboczna forma pisowni występująca w staropolszczyźnie XVI w. u Reja: czacz, czaczko. [przypis edytorski]
cacko (starop.) — także formy: czaczko, czacz. [przypis edytorski]
cacko — tu: zabawka. [przypis edytorski]
cacko — zabawka, ozdoba; kunsztownie wykonany przedmiot. [przypis edytorski]
cadaver, cadaveris (łac.) — trup, ruina; tu M. lm cadavera: trupy, ruiny. [przypis edytorski]
