Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 457 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161961 przypisów.
by — tu: niby, tak jak. [przypis edytorski]
by — tu: niby; tak jak. [przypis edytorski]
by — tu skrócone: niby, jakby. [przypis edytorski]
by — tu skrót od: choćby. [przypis edytorski]
by — tu w znaczeniu: jakby, niby. [przypis edytorski]
by — tu w znaczeniu: jakby. [przypis edytorski]
by — tu w znaczeniu takim jak: choćby. [przypis edytorski]
Byty pcha w górę doskonaleń rozwój (…) Łamie konieczność — A. Lange, Poezje, I, s. 139. [przypis autorski]
bywać (daw.) — udzielać się towarzysko; uczęszczać na przyjęcia i imprezy (premiery teatralne, koncerty itp.), na których spotyka się elita towarzyska. [przypis edytorski]
Bywają nawet tak mizerni i ladajacy [bogowie] (…) — Hezjod, Prace i dnie, 252. [przypis tłumacza]
bywają rozmowy — w wyd. z 1816 r.: dzieją się umowy. [przypis edytorski]
bywajcież (daw.) — konstrukcja z partykułą -że skróconą do -ż; znaczenie: bywajcie zatem, bywajcie więc (pozdrowienie na pożegnanie). [przypis edytorski]
Bywaj! (daw.) — Do mnie!; Chodźcie tu! itp. [przypis edytorski]
bywaj (daw.) — przybywaj, chodź. [przypis edytorski]
bywaj (daw.) — przybywaj. [przypis edytorski]
Bywaj dziewczę zdrowe… — utwór bywa też tytułowany: Pożegnanie. [przypis edytorski]
Bywaj mi zdrów, kraju kochany! — pierwszy wers wiersza Pożegnanie Child Harolda, parafrazy z G. Byrona, w tłumaczeniu A. Mickiewicza. [przypis edytorski]
Bywałem już na podobnym festynie u Ksisutra, króla Tracji — Berossos, autor chaldejski, podaje w istocie, że Ksisutrowi, królowi Tracji, zdarzyła się ta sama przygoda, a nawet cudowniejsza, gdyż arka jego miała pięć staj długości na dwie szerokości. Wszczął się wielki spór między uczonymi nad tym, kto jest dawniejszy, czy król Ksisutr czy Noe. [Berossos, zhellenizowany kapłan babiloński z IV/III w. p.n.e., w swoim napisanym po grecku dziele Babyloniaka, znanym z cytatów i skrótów u późniejszych autorów antycznych; Ksisutra był jednak królem w Mezopotamii, a nie Tracji; jego imię jest grecką formą imienia Ziusudry, bohatera sumeryjskiej opowieści o potopie; najbardziej znana mezopotamska wersja tego opowiadania pochodzi z odkrytego w XIX w. Eposu o Gilgameszu, gdzie bohater nosi imię Utnapisztim; obecnie nie budzi wątpliwości, że biblijna opowieść o potopie powstała na podstawie znacznie wcześniejszych tradycji mezopotamskich; red. WL]. [przypis autorski]
Bywałem kiedyś dawno w Łodzi… Jeszcze przed wojną… — mowa o pierwszej wojnie światowej; przed jej wybuchem miasto Łódź należało do zaboru rosyjskiego. [przypis edytorski]
bywał (…) farysem — człowiekiem mającym wyższe aspiracje i ideały; aluzja do popularnego wiersza Karola Balińskiego (1817–1864) pt. Farys-wieszcz (1844), zaczynającego się od słów: „O, i ja niegdyś byłem farysem”. [przypis edytorski]
bywał na zebraniach kolegiantów, śród których niemałą rolę odgrywali ariańscy Bracia Polscy, wygnani z ojczyzny — [por.] L. Chmaj, De Spinoza a Bracia Polscy, odb. z „Reformacji w Polsce”, 1924. [przypis tłumacza]
bywały (daw.) — obyty w świecie, doświadczony. [przypis edytorski]
Bywały nawet i takie niewiasty w tym rodzie, które wychodząc za obcych książąt, zwijały w palcach przy weselnych ucztach szerokie tasaki żelazne — chodzi prawdopodobnie o Cymbarkę, córkę księcia Ziemowita IV. [przypis edytorski]
bywały (tu forma lm: bywali) — doświadczony; por. wyraz pokr.: bywalec. [przypis redakcyjny]
bywa mi czczo — sens: odczuwam wewnętrzną pustkę; od czczy — pusty, bezcelowy. [przypis edytorski]
by wam nad dziatkami nie były takie to pozory, jele ja (…) dziś zeźrzała (…) nad swym (…) synem (starop.) — żebyście nie zobaczyły dzieci w takim stanie, w jakim ja dziś ujrzałam swego syna. [przypis edytorski]
by (wargi) klątw nie rzuciły, ni skargi! — słowo przekleństwa rzucone podczas obrządku religijnego narusza i unicestwia jego znaczenie: obrządek religijny może się odbywać tylko w zbożnej ciszy. Oprócz tego słowo przekleństwa jest szczególnie groźne w ustach umierającego, bo wywołuje Erynie. [przypis redakcyjny]
By was nie ugryzł żart Żyda sąsiada — Poeta przypominając ważność ślubów wszystkim chrześcijanom, szczególnie zdaje się tu upominać idących do stanu duchownego. Chodzi o to, żeby lekkomyślnie nie składali ślubu kapłaństwa, ale z rozwagą i z głębokim wniknięciem w wewnętrzne namaszczenie łaską bożą swojego ducha i w moc swojej woli, czy to wysokie na ziemi posłannictwo godnie sprawować i w nim stale wytrwać potrafią. Dlatego poeta przypomina im „żart Żyda sąsiada”, że Żydzi mieszkający pomiędzy nami chrześcijanami, a których Stary Testament jest prawidłem ślubów i hierarchii kapłaństwa dla nas, wyznawców Nowego Testamentu, mieliby prawo żartować z takiego kapłana, który by wobec nich świętość i wysokość swojego ślubu lekceważył lub poniżał. [przypis redakcyjny]
By więc dowieść, że junakiem — inaczej: By dowieść, że jest junakiem; junak: dzielny młodzieniec. [przypis edytorski]
by wolał, żeby zupełnie nie — [Krasiński] wymawia się od dedykowania mu Stefana Czarnieckiego Kajetana Koźmiana, którego druk właśnie rozpoczęto. [przypis edytorski]
By wróg jakiś nam nie ściągnął łupów z tej narady (inimicus ne quis nostri spolia capiat consili) — znów wyrażenie zaczerpnięte z życia wojskowego; oznacza po prostu obawę o podsłuchanie. [przypis tłumacza]
bywszaja (ros.) — była, dawna. [przypis edytorski]
bywszy (daw. forma) — dziś: będąc. [przypis edytorski]
bywszy (daw. forma) — dziś imiesłów przysł. współcz.: będąc. [przypis edytorski]
bywszy — daw. imiesłów przysł. od: być. [przypis edytorski]
bywszy (starop. forma) — dziś imiesłów przysł.: będąc. [przypis edytorski]
By wszystkie twory, życia napoić uśmiechem — por. parting smile zachodzącego słońca w Panu wysp W. Scotta (V, 6). [przypis redakcyjny]
By wzięła tę chusteczkę — Molier zawsze działa na widza środkami najbardziej teatralnymi: odmalował już swego Tartufa w kilku pierwszych słowach, teraz dorzuca do nich gest. Zarazem z nieporównaną sztuką umie zawsze wywoływać wrażenie komiczne wtedy, kiedy wstręt i oburzenie mogłyby zaszkodzić wesołości komedii. [przypis tłumacza]
By zacną bursę biedne żaczki… — właśnie ci dwaj kanonicy rozdzielali miejsca w bursie, którymi ich Villon ironicznie obdarza. [przypis tłumacza]
by ze spiżu — jak ze spiżu. [przypis edytorski]
bździna (daw.) — gazy, pierdnięcie. [przypis edytorski]
bzdęga (daw., pot.) — wódka. [przypis redakcyjny]
bzduczeć — narzucać się. [przypis autorski]
bzdura (daw.) — o dziecku: trzpiotek, głuptasek. [przypis edytorski]
bzdurstwo (daw.) — bzdura, głupstwo, drobiazg. [przypis edytorski]
bzdury o pomniejszaniu wielkości i o „życiu ułatwionym” — chodzi o zarzuty w stosunku do Boy'a jako autora zbioru felietonów o twórcach literatury polskiej (m.in. o Mickiewiczu, Żmichowskiej, Fredrze) zebranych w tomach: Brązownicy (1930) i Obrachunki Fredrowskie (1934) oraz artykułów o tematyce obyczajowej zebranych w tomach: Dziewice konsystorskie (1929) i Piekło kobiet (1930); atakowali Boy'a m. in. Jan Emil Skiwski w artykule Życie ułatwione („Wiadomości Literackie” nr 47/1931), Karol Irzykowski w książce Beniaminek (1932) i in.; „pomniejszanie wielkości” oznaczać miało „szarganie świętości narodowych” i sprowadzanie uznanych, sławnych postaci do ich indywidualnego, ludzkiego wymiaru (zwracanie uwagi na ich małostki), zaś „życie ułatwione” było określeniem odnoszącym się głównie do poglądów obyczajowych Boy'a, który wraz z Ireną Krzywicką prowadził walkę piórem o wprowadzenie sensownego prawa dotyczącego rozwodów i aborcji oraz propagował edukację na rzecz świadomego macierzyństwa. [przypis edytorski]
bzdycyć się a. bzdyczyć się — dąsać się. [przypis edytorski]
bzdyczyć się — dąsać się. [przypis edytorski]
bzdyś — określenie pogardliwe. [przypis redakcyjny]
bzdyś — pogardliwe określenie. [przypis redakcyjny]
Bzicki nie żył już 23 czerwca 1567. [przypis redakcyjny]
ça arrive souvent, que (fr.) — zdarza się często, że. [przypis edytorski]
Ça dépasse toute idée (fr.) — to przechodzi wszelkie wyobrażenie. [przypis redakcyjny]
ça (fr.) — to. [przypis redakcyjny]
Ça ira (fr.) — Powiedzie się; tytuł i refren popularnej pieśni z czasów Rewolucji Francuskiej. [przypis edytorski]
Ça ira (fr.) — tu: powiedzie się; tytuł i początkowe słowa popularnej pieśni rewolucyjnej powstałej w 1790 r., która do czasu Marsylianki pełniła funkcję nieoficjalnego hymnu republiki. Słowa te, jak się przyjmuje, zostały zainspirowane przez Benjamina Franklina, który zapytany o wojnę o niepodległość Stanów Zjednoczonych podobno odpowiadał łamaną francuszczyzną „Ça ira, ça ira” („Będzie dobrze, będzie dobrze”). [przypis edytorski]
ça ira, ira, ira (fr.) — jakoś to będzie. [przypis edytorski]
Čalirdagas — aukščiausias Krymo retežyje kalnas pietų krašte, iš tolo beveik 200 varstų iš visų pusių matomas paveiksle didintėlio mėlsvos varsos debesio. [przypis redakcyjny]
ça mine la sante (fr.) — to podkopuje zdrowie. [przypis edytorski]
ça ne m'amuse plus (fr.) — to mnie już nie bawi. [przypis edytorski]
Ça ne tire pas à consequence (fr.) — to nie pociąga za sobą żadnych konsekwencji. [przypis edytorski]
ça ne va pas (fr.) — to nie jest w porządku; to nie uchodzi. [przypis edytorski]
Ça n'ira pas plus haut (fr.) — To nie pójdzie wyżej. [przypis edytorski]
Ça! Par exemple! (fr.) — To! Na przykład! [przypis edytorski]
Ça ressemble un peu mal! (fr.) — To niepodobna! [przypis edytorski]
Ça sent la m…e et les lilas… (fr.) — pachnie g…m i bzem. [przypis edytorski]
ça va sans dire (fr.) — bez dwóch zdań; ewidentnie; oczywiście. [przypis edytorski]
ćchać (daw.) — uderzać, niszczyć, psuć; dźgać. [przypis edytorski]
ćcić (starop. forma) — dziś popr.: czcić. [przypis edytorski]
čėdyti (brus.) — gailėti. [przypis edytorski]
čėdyti — gailėtis. [przypis edytorski]
čėdyti — mėgti; čia: valgyti, maitintis. [przypis edytorski]
čėsas — tisas, kukmedis. [przypis edytorski]
čėsiškas — laikinas. [przypis edytorski]
čebatas (brus.) — ilgas aulinias batas. [przypis edytorski]
čebatas (brus.) — ilgas, aulinis batas. [przypis edytorski]
čebatas — ilgas, aulinis batas. [przypis edytorski]
čerkasas — naminis audeklas. [przypis edytorski]
čerkasinės — pasiūtos iš čerkaso (naiminio audeklo). [przypis edytorski]
Česká Skalice (niem. Böhmisch Skalitz) — miasto w Czechach, nad rzeką Upą. [przypis edytorski]
čežėti — šlamėti, šnarėti. [przypis edytorski]
Čia jojiks arklio kojoms skiria savo protą. — Krymo arklys sunkioje ir pavojingoje kelionėje rodosi turįs tam tikrą atsargos bei tikrumo instinktą: pirm žengdamas, laiko koją ore ir, ieškodamas akmens, bando, ar tikrai galima žengti ir stoti. [przypis tłumacza]
čiastavoti — vaišinti. [przypis edytorski]
čielybė — čia: visuma, tiesa. [przypis edytorski]
čierka — taurelė, stikliukas. [przypis edytorski]
činto — čiuntas, skutas, gabalas. [przypis edytorski]
Čionai — čia. [przypis edytorski]
čiujkavurų viršutinis drabužis. [przypis edytorski]
čiujnas — išmaningas, pastabus. [przypis edytorski]
čiupra — galvos plaukai. [przypis edytorski]
čiuprė — galvos plaukai. [przypis edytorski]
čiupryna (brus.) — galvos plaukai. [przypis edytorski]
ćkać (gw.) —jeść. [przypis edytorski]
ćkórz (gwar.) — tchórz. [przypis redakcyjny]
ćma (daw.) — ciemność. [przypis edytorski]
ćma (daw.) — ciemność. [przypis redakcyjny]
ćma* (daw.) — ciemności. [przypis redakcyjny]
ćma (daw., gw.) — ciemność. [przypis edytorski]
ćma (daw.) — mnóstwo. [przypis edytorski]
ćma (daw.) — mrowie, tłum. [przypis edytorski]
