ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dopełniacz | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8739 przypisów.
manier (daw., z fr. manière) — sposób. [przypis edytorski]
manier (daw., z fr.) — sposób. [przypis edytorski]
manierę — obyczaj. [przypis redakcyjny]
manierka — niewielkie naczynie metalowe, przeznaczone do przenoszenia napojów w warunkach polowych. [przypis edytorski]
manieryzm — nurt w sztuce europejskiej XVI wieku, funkcjonujący na pograniczu renesansu i baroku, cechujący się wyrafinowaniem formalnym; przen.: sztuka wyrafinowana formalnie. [przypis edytorski]
manier (z fr.) — sposób. [przypis edytorski]
manierzyna — manierka, buteleczka blaszana na alkohol. [przypis redakcyjny]
Manifest 93 — ogłoszony 4 X 1914 r. manifest Do świata kultury! (niem. An die Kulturwelt!) niemieckich naukowców, literatów oraz artystów, wyrażający ich poparcie dla niemieckich działań wojskowych w czasie I wojny światowej. [przypis edytorski]
manifestacja na Monte Sacro — Była to pierwsza milcząca manifestacja, kiedy słowo masy wyraziło się samą postacią. Senat od razu pojął, jak się ma znaleźć, i użył ludowego języka do porozumienia się z rzeszą za pomocą stosownej przypowieści: o żołądku i członkach ciała, zależnych od niego. Po pierwszy raz milczenie masy zyskało takt historyczny, bo epokę trybunów. [przypis autorski]
manifestacyj — dziś częstsza forma D. lm: manifestacji. [przypis edytorski]
manifesta — jawne skargi. [przypis redakcyjny]
manifesta — odezwy, skargi. [przypis redakcyjny]
manifest Artura Górskiego pod tym właśnie tytułem — Quasimodo Młoda Polska, „Życie” 1899, nr 15–19. [przypis autorski]
manifest — dokument wyrażający czyjeś poglądy i postulaty. [przypis edytorski]
manifest pisze — tu, zgodnie z tradycją poezji konfederacji barskiej, Matka Boska jest traktowana niby regimentarz, który pisze i rozsyła manifesty. [przypis redakcyjny]
manifest — tu: skarga na bezprawie przedstawiona w sądzie grodzkim. [przypis edytorski]
manifest z 22 stycznia — manifest opublikowany 22 stycznia 1863 r. przez Komitet Centralny Narodowy, ogłaszający wybuch powstania styczniowego, uwłaszczenie chłopów oraz zniesienie pańszczyzny. Manifest przekształcił Komitet Centralny w Tymczasowy Rząd Narodowy. Jego autorką była Maria Ilnicka. [przypis edytorski]
manifest (z łac.)— tutaj: skarga. [przypis redakcyjny]
manijerny — elegancki, wytworny. [przypis redakcyjny]
manikur — dziś popr.: manicure, manikiur. [przypis edytorski]
manikury — dziś popr.: manicure, manikiur. [przypis edytorski]
manilski — pochodzący z Manili, stolicy Filipin. [przypis edytorski]
Mani — mag perski, ur. ok. 214 po Chr., ścięty między 275 a 277 r.; naukę swą wyłożył w 7 pismach; jedno z nich, Księga tajemnic, napisane było w języku perskim, pozostałych sześć w syryjskim. [przypis autorski]
Manin, Daniele (1804–1857) — patriota, mąż stanu, najważniejszy działacz na rzecz Zjednoczenia Włoch w Wenecji. [przypis edytorski]
maniok — tropikalna roślina uprawna, której bulwy można przerobić na mączkę. [przypis edytorski]
Maniowy — wieś w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim. [przypis edytorski]
manipuł (z łac.) — jednostka wojskowa, kompania (60–120 ludzi). [przypis edytorski]
manipularz — przepaska tego samego koloru, co ornat i stuła, którą kapłan zawiesza na przedramieniu lewej ręki. [przypis edytorski]
manipularz — rodzaj krótkiej stuły. [przypis edytorski]
manipule — Legia rzymska we trzy rzędy ułożona stawała na pobojowisku. Pierwszy rząd składali hastati, drugi principes, trzeci triarii. Każdy rząd dzielił się na dwanaście manpulów. Dwie manipule stanowiły centurię, której przełożony zwał się centurion, a trzy manipule składały kohortę. W manipuli bywało najmniej po sześćdziesiąt, najwięcej po sto dwadzieścia żołnierzy. [przypis autorski]
Man ist so alt, wie eine Kuh,/ Und lernt man immer was dazu (niem., przysł.) — Człowiek jest stary jak krowa, a wciąż się czegoś uczy. [przypis edytorski]
Manitowie — lm od Manitu a. Manitou: w wierzeniach Indian z plemion algonkińskich duchowa siła przenikająca całą przyrodę. [przypis edytorski]
maniwelka (z fr. manivelle) — rączka, korba. [przypis edytorski]
mankament — defekt, wada. [przypis edytorski]
mankament (z łac.) — brak, wada, usterka. [przypis redakcyjny]
manko (hand., z wł. mancamento: brak, błąd) — niedobór pieniędzy w kasie a. towaru w sklepie lub magazynie wykryty przy porównaniu stanu rzeczywistego ze stanem rachunkowym. [przypis edytorski]
Manlijusz — właśc. Marcus Manlius Capitolinus (żył w IV w. p.n.e.), rzymski bohater, który w 390 r. p.n.e. w czasie najazdu Brennusa jako pierwszy został obudzony gęganiem poświęconych Junonie gęsi chowanych na Kapitolu, podniósł alarm i czynnie, dając przykład innym, wystąpił przeciw nacierającym na Rzym Galom. [przypis edytorski]
Manlius z Francuzem — Liwiusz, Decades, ks. 7. [przypis edytorski]
Manliusz Kapitoliński , fr. Manlius Capitolinus — tragedia Antoine'a de La Fosse (1653–1708) z roku 1698. [przypis edytorski]
Mannah — dziś popr.: Mano, rzeka w zach. Afryce, na pograniczu Liberii i Sierra Leone. [przypis edytorski]
manna — jadalne grudki słodkiego soku wydzielanego na powierzchni uszkodzonych pędów krzewów i drzew, szczególnie tamaryszkowych z Bliskiego Wschodu. [przypis edytorski]
Mannanan — syn Lira, również bóstwo morza. [przypis edytorski]
manna — pokarm, który został zesłany Izraelitom przez Boga, w trakcie podróży przez pustynię po ucieczce z Egiptu (Wj 16,15). Manna miała postać drobnych ziaren leżących na ziemi (Wj 16,14). [przypis edytorski]
manna sycyliska — słodka substancja pozyskiwana z pni jesionów mannowych, rosnących często na Sycylii, ale hodowanych w całej Europie. [przypis edytorski]
manna — w Biblii: jedzenie, które Bóg zesłał Żydom wędrującym przez Pustynię do Ziemi Obiecanej; tu: coś pysznego. [przypis edytorski]
manna — w Biblii: pokarm, który został zesłany Izraelitom przez Boga w trakcie ich wędrówki przez pustynię po ucieczce z Egiptu (Wj 16,14–15; Lb 11,7–9). [przypis edytorski]
Manneos — Μαννέος (N), Μανναῖος (D). [przypis tłumacza]
mannlicher — karabin (od nazwiska austriackiego inżyniera Ferdinanda Mannlichera, konstruktora broni palnej). [przypis edytorski]
Mannlicher — karabin (od nazwiska austriackiego inżyniera Ferdinanda Mannlichera, konstruktora broni palnej). [przypis edytorski]
Mann, Thomas (1875–1955) — jeden z najwybitniejszych prozaików niemieckich XX w., laureat literackiej Nagrody Nobla (1929); jego najlepsze i najsłynniejsze dzieło to powieść Czarodziejska góra (1924). [przypis edytorski]
Mann, Tomasz (1875–1955) — niemiecki prozaik, laureat Nagrody Nobla w roku 1929, autor m. in powieści Czarodziejska góra (1924) i Doktor Faustus (1947). [przypis edytorski]
Mann, Tomasz (1875–1955) — niemiecki prozaik, laureat Nagrody Nobla w roku 1929, autor m. in powieści Czarodziejska góra (1924) i Doktor Faustus (1947). [przypis edytorski]
Mann, Tomasz (1875–1955) — niemiecki prozaik, laureat Nagrody Nobla w roku 1929, autor m.in powieści Czarodziejska góra (1924)i Doktor Faustus (1947). [przypis edytorski]
mano Kregżde (litewskie) — moja Jaskółka. [przypis autorski]
Manolescu, Georges (1871–1908) — rumuński złodziej hotelowy, oszust matrymonialny i hochsztapler. Syn podprefekta, jako trzynastolatek zrejterował z armii rum., by udać się do Wiednia i Paryża; tam po raz pierwszy został przyłapany i skazany za kradzież w hotelu. Ułaskawiony w 1889 r., pojechał do Rumunii, a następnie do Ameryki. Wróciwszy do Europy w 1897 r., został ponownie skazany za kradzież w Nicei. Po zwolnieniu z więzienia przybył do Genui, gdzie podając się za księcia Lahovary poślubił niem. hrabinę Angelikę Wilding von Königsbrück. Zamieszkał wraz z rodziną (w 1899 r. urodziła mu się córka) w Lindau nad Jeziorem Bodeńskim, ale wkrótce opuścił rodzinę i wyjechał do Lucerny, gdzie ponownie został aresztowany i skazany. Od grudnia 1900 r. do stycznia 1901 r. zamieszkiwał berlińskie hotele, oddając się z powodzeniem swojemu procederowi. 15 stycznia 1901 r. został aresztowany w Genui. Proces przed sądem karnym w Berlinie wzbudził ogromne zainteresowanie opinii publicznej i przysporzył Manolescu wielkiej popularności, a wydane w 1905 r. wspomnienia pt. Książę złodziei przyniosły spory zarobek. Ostatecznie został przez sąd uznany za niepoczytalnego, uniewinniony i umieszczony w szpitalu psychiatrycznym w Dalldorf. Historia Manolescu stała się inspiracją dla Thomasa Manna przy pisaniu powieści Wyznania oszusta Feliksa Krulla, a także kanwą dla scenariuszy kilku filmów (m.in. komedii Złote sidła w reż. Ernsta Lubitscha z 1932 r.). [przypis edytorski]
manometr — przyrząd do pomiaru ciśnienia gazów i cieczy. [przypis edytorski]
manometr — przyrząd do pomiaru ciśnienia gazów i cieczy. [przypis redakcyjny]
ma non Dio (wł.) — ale nie Bóg. [przypis edytorski]
Manon Lascaut — bohaterka powieści Antoine'a Prévosta Historia kawalera des Grieux i Manon Lescaut (1731), obiekt namiętnej miłości, ale też prowodyrka różnych nieszczęśliwych, a niekiedy też nieuczciwych przedsięwzięć. [przypis edytorski]
Manon Lescaut — właśc.: Historia kawalera des Grieux i Manon Lescaut, powieść Antoine'a Prévosta wyd. w 1731, poświęcona problemowi namiętności. [przypis edytorski]
Manor House — obszar północnego Londynu bezpośrednio graniczący z parkiem Finsbury. [przypis edytorski]
mano Wajks — mój syn. [przypis autorski]
manowce — bezdroża, opuszczone miejsca. [przypis edytorski]
manowce — kręte, błędne drogi; bezdroża. [przypis edytorski]
manowcy — dziś popr. forma N. lm: manowcami. [przypis edytorski]
manowiec — bezdroże. [przypis edytorski]
mano Zwajżgde (litewskie) — moja Gwiazda. [przypis autorski]
manque (fr.) — w grze: wycofanie stawki. [przypis edytorski]
mansarda — facjata, mieszkanie lub pokój na poddaszu, z oknem wychodzącym z dachu i nakrytym własnym daszkiem. [przypis edytorski]
mansarda — rodzaj dachu załamującego się tak, by było pod nim więcej przestrzeni bądź pomieszczenie bezpośrednio pod takim dachem. [przypis edytorski]
mansarda — tu: pomieszczenie na poddaszu. [przypis edytorski]
Mansard, François (1598–1666) — francuski architekt epoki baroku; spopularyzował typ dachu na jego cześć nazwany mansardowym. [przypis edytorski]
Mansfeld, Ernst von — właśc. Piotr Ernest II von Mansfeld-Friedeburg (ok. 1580–1626), niemiecki dowódca najemników w czasach wojny trzydziestoletniej, walczący po stronie protestanckiej. [przypis edytorski]
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Mansfield a. Mansvelt, Edward (XVII w.) — holenderski korsarz, aktywny w l. 1659–1666, uznawany za nieformalnego przywódcę Bractwa Wybrzeża; jako pierwszy zorganizował najazdy na dużą skalę przeciwko hiszpańskim osadom; po jego śmierci przywództwo przejął jego protegowany i zastępca, Henry Morgan. [przypis edytorski]
Mansion House — rezydencja Lorda Mayora Londynu. [przypis edytorski]
mansjonarz — kapłan katolicki niższej rangi, zobowiązany przebywać w określonym miejscu (zwykle przy parafii, bazylice a. katedrze). [przypis edytorski]
mansjonarz (z łac.) — ksiądz, wolny od obowiązków, prócz odprawienia mszy i pacierzy kapłańskich. [przypis redakcyjny]
manslaughter — niezamierzone (mimowolne) zabójstwo. [przypis tłumacza]
Man spricht davon. Es fällt mir schwer das zu glauben (niem.) — Stamtąd coś mówi. Z trudem przychodzi mi w to uwierzyć. [przypis edytorski]
man-Suder — dla rymu, zamiast Suderman. [przypis redakcyjny]
mansum ex ore daret (łac.) — od ust by sobie odjął. [przypis redakcyjny]
manszesterowy (daw.) — przym. od: manszester: rodzaj tkaniny bawełnianej (od ang. miasta Manchester). [przypis edytorski]
manszet (daw.) — mankiet. [przypis edytorski]
manszet — mankiet, zakończenie rękawa wzmocnione dodatkowym paskiem tkaniny. [przypis edytorski]
manszety — autor ma na myśli fryzowane koronki, noszone w XVIII wieku u rękawów, na wzór francuski. [przypis redakcyjny]
Mansztejn, Siergiej Andrejewicz (1861–1934) — ros. filolog klasyczny. [przypis edytorski]
manta (hiszp.) — noszony przez mężczyzn sukienny pled, służący jako okrycie pleców, przerzucany przez ramię lub zarzucany na głowę, określany również jako chusta lub szal, będący elementem hiszpańskiego stroju ludowego. [przypis edytorski]
manta-szust — dawny ubiór kobiecy. [przypis redakcyjny]
Mantegna, Andrea (ok. 1430–1506) — włoski malarz i rytownik, prekursor miedziorytu. [przypis edytorski]
Mantegna, Andrea (ok. 1431–1506) — włoski malarz i rytownik; autor m.in. trzech obrazów ukazujących męczeństwo św. Sebastiana, przywiązanego do kolumny i przeszytego strzałami: na dwóch z nich, znajdujących się w muzeach w Wiedniu i w Luwrze, na dalekim planie artysta umieścił położone na wzgórzu miasto. [przypis edytorski]
mantelletta — rodzaj krótkiego płaszcza noszonego przez biskupów. [przypis redakcyjny]
mantelzaczek a. mantelzak (daw.) — tobołek podróżny. [przypis edytorski]
mantelzak — wojskowy worek na płaszcz, mocowany u siodła. [przypis edytorski]
mantelzak — worek troczony z tyłu siodła, zwykle służący do przewożenia płaszcza. [przypis edytorski]
mantelzak (z niem. Mantelsack: worek na płaszcz) — worek mocowany przy siodle, służący do przewożenia towarów. [przypis edytorski]
mantelzak (z niem.) — tłumok podróżny, tobołek. [przypis edytorski]
mantelzak (z niem.) — tłumok, tobół podróżny. [przypis edytorski]
mantelzak (z niem.) — tobołek podróżny, zawiniątko. [przypis edytorski]
mantelzak (z niem.) — torba podróżna. [przypis edytorski]
Mantes — miasto nad Sekwaną, w XI w. w granicach księstwa Normandii; w 1067 r. podczas walk o Mantes z królem Francji zginął Wilhelm Zdobywca. [przypis edytorski]
