Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | czeski | dopełniacz | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | islandzki | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | regionalne | rosyjski | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 24072 przypisów.
asystencja — dwór, służba. [przypis redakcyjny]
asystencja — tu: orszak zbrojny. [przypis redakcyjny]
asystent — tu: dworzanin, członek świty. [przypis redakcyjny]
a tak — a więc. [przypis redakcyjny]
A tak cię tymi księgami daruję — słowa zacytowane przez Piotra Statoriusa-Stojeńskiego w gramatyce świadczą, że utwór powstał przed lipcem 1567. [przypis redakcyjny]
a tak — tu: więc. [przypis redakcyjny]
Atalanta — bohaterka niedościgniona w biegu, zabijała z tyłu włócznią każdego zalotnika, który ją w biegu wyprzedził (gdyż taki był warunek pozyskania jej ręki). Hippomenes wziął się na sposób i wyrzucał podczas biegu złote jabłka, które Atalanta zbierała i przez to dała się prześcignąć. [przypis redakcyjny]
Atar — w religii staroirańskiej nazwa ognia jako elementu oczyszczającego i zabezpieczającego przed złem. [przypis redakcyjny]
Ateizm to stara formuła — por. przypis do słów Męża „Jednak to obraz twój i wszystkich twoich, i wieku twego, i teorii twojej”, wypowiedzianych w rozmowie z Filozofem w początkowych scenach Części Drugiej dramatu. Ateizm traktowany jest tu jako jeden z elementów światopoglądu materialistycznego (fr. myślicieli XVIII w.), który Krasiński uważał za przestarzały i skompromitowany przez rewolucję 1789 r. [przypis redakcyjny]
a ten — chodzi o Orestesa. [przypis redakcyjny]
atencji — [dla] okazania względów. [przypis redakcyjny]
atencji — uwagi, grzeczności. [przypis redakcyjny]
atentować — kusić się. [przypis redakcyjny]
atentować — pilnować, doglądać. [przypis redakcyjny]
A teraz (…) strzeżesz — Szekspir, Cymbelin, akt III, sc. 6. Zdanie to wypowiada nie Imogena, lecz Belarius. [przypis redakcyjny]
Atesis — Adyga, rzeka w płn. Włoszech. [przypis redakcyjny]
atestacja — poświadczenie; tu w daw. pisowni z podwojoną spółgłoską: attestacyja. [przypis redakcyjny]
atestata — poświadczenia. [przypis redakcyjny]
Athenodorus pochodził według wyraźnego świadectwa Pauzaniasza z Klitoru — Phoc, cap. 9 p. 819 edit. Kuhn. [przypis redakcyjny]
atłan — okrzyk tatarski, „do koni!”(od at, koń). [przypis redakcyjny]
Atlańska granica — północna Afryka, gdzie leżą góry Atlas. [przypis redakcyjny]
Atlant — czarownik, wychowawca Rugiera i Marfizy. [przypis redakcyjny]
Atlantyda — mityczna kraina, która miała być miejscem istnienia rozwiniętej cywilizacji zniszczonej przez serię trzęsień ziemi i zatopionej przez wody morskie. [przypis redakcyjny]
Atlas (mit. gr.) — tytan, który za karę za udział w walce przeciw bogom olimpijskim z wyroku Zeusa dźwigał na swych barkach sklepienie niebieskie. [przypis redakcyjny]
Atlas (mit. gr.) — tytan podtrzymujący na swoich barkach kulę ziemską. [przypis redakcyjny]
Atlas — w mitologii greckiej olbrzym skazany przez Zeusa na podtrzymywanie stropu niebieskiego. [przypis redakcyjny]
Atlas — w mitologii greckiej tytan dźwigający z rozkazu Zeusa na barkach sklepienie niebios. [przypis redakcyjny]
atmosfera katakumbowa — nastrój smutku i przygnębienia; katakumby: cmentarze rzymskie, w czasach prześladowań pierwszych chrześcijan służyły im jako schronienie. [przypis redakcyjny]
atmosfera — tu: nastrój, usposobienie. [przypis redakcyjny]
A tobie, panie Pawle… — w „niejasnym” sformułowaniu zarzutu możemy się domyślać, że mowa tu o nowobogackich w rodzaju kamerdynera królewskiego Ryxa, który za intymne usługi oddane królowi został krociowym panem i starostą piaseczyńskim. [przypis redakcyjny]
„A toć jest — powiada dalej Biblia — pismo, które jest rozłożone: Mene, Thekel, Ufarsin, co prorok Daniel wytłumaczył królowi: policzone, zważone, rozdarte”. Baldasar, Belsarzar, zwany także Baltasarem, ostatni król babiloński. [przypis redakcyjny]
A to za krzywdę biorą twoje lata — będąc już w takim wieku, wyrządzasz sobie (ściślej: swojemu wiekowi) krzywdę. [przypis redakcyjny]
Atrarwan — stan kapłański w staroirańskim mazdaizmie. [przypis redakcyjny]
atrium — salon, miejsce przyjęć. [przypis redakcyjny]
A trochę dalej: Gianni, Ganello, (…) Tribaldello — Wszyscy ci trzej zdrajcy swojego kraju. [przypis redakcyjny]
atrybucje — uprawnienia komuś przysługujące. [przypis redakcyjny]
atrybut — cecha, przymiot. [przypis redakcyjny]
Atrydzi (mit. gr.) — Menelaos i Agamemnon jako synowie Atreusza. [przypis redakcyjny]
attendentiam (łac.) — pieczę. [przypis redakcyjny]
attendere (łac.) — baczyć, pilnować. [przypis redakcyjny]
attendere (łac.) — pilnować, poświęcać uwagę. [przypis redakcyjny]
attestacje (lm) — poświadczenia. [przypis redakcyjny]
Attolli malos zamiast Attolli vela (…) cum navigarent, non est dubium, quod olim erexerant arbores (łac.) — „Wznieść maszty” zamiast „wznieść żagle”… [bo] „skoro płynęli, to niewątpliwie podnieśli uprzednio maszty”. [przypis redakcyjny]
attyk — wyrażenie pochodzące z retoryki greckiej; attycyzm — grecki styl retoryczny, charakteryzujący się prostym i jednoznacznym wyrażaniem myśli. [przypis redakcyjny]
attyk — wyrażenie pochodzące z retoryki greckiej, np. stugębna sława; attycyzm — grecki styl retoryczny, charakteryzujący się prostym i jednoznacznym wyrażaniem myśli. [przypis redakcyjny]
Attylę (…) Pirrusa, Seksta — Attyla, przezwany „biczem bożym”; Pirrus, król Epiru, najzaciętszy wróg Rzymian i niszczyciel ziem greckich; Sekstus Pompejusz — morski rozbójnik. [przypis redakcyjny]
A tuć wszytkim historiografom przestrone — Odtąd Brückner opiera się na autografie Potockiego, który zaczyna się na karcie XII rkpsu Ossol. 1822. [przypis redakcyjny]
A ty czemu uciskałeś poddanych?… etc. — zarzuty, stawiane przez Pankracego w rozmowie z Henrykiem pod adresem arystokracji, hr. Henryk powtarza, uzupełniając je „przestępstwami” świeższej daty. [przypis redakcyjny]
a ty (starop. forma) — a tych. [przypis redakcyjny]
auctores (łac.) — sprawcy. [przypis redakcyjny]
auctor lamentorum, profusionum sanguinis et universae in regno miseriae (łac.) — sprawcą łez, rozlewu krwi i powszechnej w królestwie nędzy. [przypis redakcyjny]
audiencją (z łac.) — [forma B.lp r.ż.] posłuchanie. [przypis redakcyjny]
auditor auditorum (łac.) — uczeń wysłuchujący audytorów. [przypis redakcyjny]
audytorów — zastępców biskupich. [przypis redakcyjny]
audytor — słuchacz. [przypis redakcyjny]
audytor — tutaj: uczeń wysłuchujący [od] kolegów [zadanych] lekcji przed przyjściem nauczyciela. [przypis redakcyjny]
Augur — kapłan przepowiadający przyszłość, kapłan wróżbita. [przypis redakcyjny]
augur — kapłan, wróżbita u Rzymian. [przypis redakcyjny]
Augury — „u Rzymian zwali się kapłani, którzy z lotu ptaków czynili wieszczbiarstwa. Rozciągały się te wieszczby […] do sposobu jedzenia lub krzyków ptaszych. Zabobonność ta powszechna prawie była u wszystkich narodów. […] Augures u Rzymian z najznamienitszych obywatelów wybierani bywali”. (Zbiór potrzebn. wiad.). Wróżb nadużywali często augurzy do celów osobistych i politycznych. [przypis redakcyjny]
Augustanie — żołnierze w liczbie pięciu tysięcy zwani Augustales, których zorganizował Neron w drużynę, oklaskującą go, gdy występował jako aktor lub śpiewak (por. Diona Casjusza Historje rzymskie ks. LXI). [przypis redakcyjny]
augusta — sierpnia. [przypis redakcyjny]
August — Cieszkowski. [przypis redakcyjny]
Augusti (łac.) — sierpnia. [przypis redakcyjny]
August i principino — August Cieszkowski i Jerzy Lubomirski. [przypis redakcyjny]
augustowych — Augusta Cieszkowskiego. [przypis redakcyjny]
August — [tu:] cesarz. [przypis redakcyjny]
augustyni — zakon według reguły św. Augustyna (żył od r. 354 do 430, pochodził z afrykańskiej Tagasty w Numidii). [przypis redakcyjny]
aukcji — pomnożenia, powiększenia. [przypis redakcyjny]
auksyliarny (z łac.) — posiłkowy. [przypis redakcyjny]
Aulis — port w Beocji, w którym zebrała się flota grecka przed wyprawą na Troję. Tam ofiarowano Ifigenię [córkę króla Agamemnona, przywódcy wyprawy] dla uzyskania przychylności bogów. [przypis redakcyjny]
Au printemps… — Na wiosnę liście wytryskują z drzewa i kwiaty upiększają łąkę; więc, pieszczotko moja, biegnijmy na trawę i naśladujmy barwne motyle. Widzisz, jak tulą się do róż? Jak one, ja przytulę moje usta do twoich i wykradnę słodki pocałunek. [Przyp. Aut.] [przypis redakcyjny]
aurea mediocritas (łac.) — złota droga średnia. [przypis redakcyjny]
aures habent et non audient (łac.) — mają uszy, a nie słyszą. [przypis redakcyjny]
auri ani argenti fodyny (łac.) — złota ani srebra kopalni. [przypis redakcyjny]
aury — powietrza, powiewu. [przypis redakcyjny]
auster (daw.) — wicher południowy. [przypis redakcyjny]
austeria (daw.) — gospoda. [przypis redakcyjny]
austeria (wł.) — gospoda, zajazd. [przypis redakcyjny]
Auster — wiatr południowy. [przypis redakcyjny]
Auster — wiatr południowy. [przypis redakcyjny]
austriaccy hrabiowie — z końcem XVIII w. i w początkach XIX w. rząd austriacki łatwo nadawał tytuły arystokratyczne za odpowiednią opłatą. Wówczas to wiele zamożnej szlachty galicyjskiej nabyło tytuły hrabiowskie. [przypis redakcyjny]
Austriacy wezmą Bośnię — wiadomość o powzięciu tej decyzji przez kongres berliński przyniosła prasa warszawska w ostatnich dniach czerwca 1878 r. [przypis redakcyjny]
Austrowe — od: Auster, wiatr południowy. [przypis redakcyjny]
aut, aut (łac.) — albo, albo. [przypis redakcyjny]
author mali (łac.) — sprawca złego. [przypis redakcyjny]
autodafé — palenie żywcem na stosie heretyków lub pism heretyckich. [przypis redakcyjny]
auto da fé (portug.) — ogłaszanie i wykonywanie wyroków Inkwizycji, w szczególności palenie skazanych na stosie, dosł.: akt wiary. [przypis redakcyjny]
autodafe (z port.) — palenie na stosie. [przypis redakcyjny]
Automedon — woźnica Achillesa. Imię to stało się rzeczownikiem pospolitym i znaczy tyle, co woźnica [tu mowa o Neronie]. [przypis redakcyjny]
autoramentu — zaciągu wojska. [przypis redakcyjny]
autorament — zaciąg. [przypis redakcyjny]
autor — Norwid uważał to słowo za trzyzgłoskowe: a-u-tor, i tak trzeba je tu, ze względu na rytm, czytać. [przypis redakcyjny]
auxilium (łac.) — pomoc, wsparcie; tu B. lm auxilia. [przypis redakcyjny]
auzoński róg (…) Trento — Granice neapolitańskie oznaczone przez trzy miasta i dwie rzeki na wschód i zachód wpadające do morza. [przypis redakcyjny]
Auzonia — inna nazwa Italii. [przypis redakcyjny]
Avanti, Savoya!… (wł.) — Naprzód, Sabaudio!… [przypis redakcyjny]
ave (łac.) — bądź zdrów. [przypis redakcyjny]
Ave Maria! (łac.) — Zdrowaś Maria. [przypis redakcyjny]
Ave maris stella (łac.) — Witaj gwiazdo morza (początek pieśni do N. Panny). [przypis redakcyjny]
Averroès et l'Averroïsme — znane dzieło Renana (1852). [red. WL]. [przypis redakcyjny]