Przypisy

florem aetatis (łac. forma B.lp) — kwiat wieku. [przypis redakcyjny]

florem (łac.) — kwiat. [przypis redakcyjny]

Florencjo (…) obywateli twych znalazłem pięciu — Tu Poeta z gorzką ironią wyrzeka na zepsucie obyczajów publicznych w średniowiecznej rzeczypospolitej florenckiej; ze szlachetnych jej rodzin nalicza aż pięciu złodziei, zapewne skarbu publicznego, których nazwiska wymienił w pieśni uprzedniej. [przypis redakcyjny]

Florencyja (…) nie znała wieńców sadzonych perłami — Niegdyś za czasów starożytnej prostoty, niewiasty i dziewczęta nie starały się zdobić przyrodzonych swoich wdzięków sztucznymi ozdobami i błyskotkami. [przypis redakcyjny]

Florenta miłość — Gower w poemacie De confessione amantis opisuje szpetną czarownicę, którą przyrzeka wziąć za żonę młody rycerz Florent, byle go nauczyła rozwiązać zagadkę, od której rozwiązania życie jego zależało. [przypis redakcyjny]

Florestano Pepe — generał komenderujący w Neapolu. [przypis redakcyjny]

flores — tutaj: dziwaczny rysunek. [przypis redakcyjny]

floresy — wzory kwiatowe, zawiłe desenie. [przypis redakcyjny]

floresy (z łac. flores: kwiaty) — ozdoby, ornamenty przedstawiające gałązki, łodygi i kwiaty. [przypis redakcyjny]

floruit (łac.) — kwitła. [przypis redakcyjny]

flota angielska wpłynęła na Dardanele — w czasie wojny z Rosją Turcja odwołała się do interwencji państw zachodnich. W związku z tym Anglia zażądała od Rosji wstrzymania kroków wojennych. Ponieważ ze strony Rosji nie było odpowiedzi, flota angielska w połowie lutego przepłynęła Dardanele i zajęła stanowisko naprzeciw Konstantynopola. [przypis redakcyjny]

fluid — dosłownie płyn, przenośnie: bliżej nie określone oddziaływanie jednej osoby na drugą (tu: hipnotyzm). [przypis redakcyjny]

fluidyczne woale — pasma zagadkowej materii, wydzielające się z organizmu osobników medialnych w czasie transu. [przypis redakcyjny]

fluks (daw., z łac.) — bieg. [przypis redakcyjny]

fluksja — zapalenie lub ropień dziąsła. [przypis redakcyjny]

Fochna — Faustyna Morzycka, jedna z „entuzjastek”, przyjaciółka Narcyzy z lat młodości. [przypis redakcyjny]

foch — tu: fortel, sztuczka. [przypis redakcyjny]

fochy (daw.) — [tu:] figle, kuglarstwa. [przypis redakcyjny]

fochy — żarty, sposoby. [przypis redakcyjny]

fochy (z niem.) — tu: zaloty, figle. [przypis redakcyjny]

Focyda — kraina położona w środkowej Grecji nad zatoką Koryncką, na zachód od Beocji. W Focydzie leżało miasto Delfy, jak również miejscowość Daulis. [przypis redakcyjny]

fodza (daw.) — sposób, moda. [przypis redakcyjny]

foederati (łac.) — sprzymierzeni. [przypis redakcyjny]

Foitsberg — Zamek Rheinstein w średnich wiekach zwał się Foitsbergiem. [przypis redakcyjny]

Fokara — góra blisko Katoliki skąd często wiejące wiatry i burze mitrężą żeglugę. Ponieważ zginęli, nie potrzebują już obawiać się tych wichrów. [przypis redakcyjny]

fok — żagiel przedni. [przypis redakcyjny]

folady (łac. Pholas) — rodzaj jadalnych małży morskich. [przypis redakcyjny]

folga (z niem.) — wypoczynek, dogodność. [przypis redakcyjny]

folgując — ulegając, poddając się. [przypis redakcyjny]

folgują (starop.) — wzgląd mają. [przypis redakcyjny]

foliał (z łac. folium: liść) — stara księga wielkich rozmiarów (o formacie arkusza złożonego na pół, czyli ok. 40 na 50 cm.; dziś format taki oznacza się jako A2). [przypis redakcyjny]

Folus, co był zły jak żmija — Folus centaur, za życia porywczy w gniewie, należał do tych, co porwali Hippodamię. [przypis redakcyjny]

folwark donacyjny — w Królestwie Polskim majątki skonfiskowane Polakom rząd carski przekazywał w darze „zasłużonym” urzędnikom i wyższym oficerom (nowi właściciele majątki te najczęściej puszczali w dzierżawę). [przypis redakcyjny]

folwark — gospodarstwo rolne, część większego majątku. [przypis redakcyjny]

fomes (łac.) — zarzewie, podnieta. [przypis redakcyjny]

fontana (daw.) — źródło. [przypis redakcyjny]

Fontebrandą — wspaniała fontanna w Sienie. [przypis redakcyjny]

Forbes — hrabstwo w Anglii. [przypis redakcyjny]

forbot (daw.) — obszycie. [przypis redakcyjny]

forboty — koronki. [przypis redakcyjny]

forboty (starop.) — rodzaj koronek. [przypis redakcyjny]

forboty — wstążki (z hiszpańskiego). [przypis redakcyjny]

fordan — cło na rzece. [przypis redakcyjny]

fordyment — kaptur u szabli. [przypis redakcyjny]

foremnie (daw.) — gładko, sztucznie, zgrabnie. [przypis redakcyjny]

foremnie — gładko, sztucznie, zgrabnie. [przypis redakcyjny]

foremniejszy — dowcipniejszy. [przypis redakcyjny]

foremny blask (daw.) — [tu:] dziwny blask. [przypis redakcyjny]

foremny (daw.) — [tu:] dziwny. [przypis redakcyjny]

foremny (starop.) — zręczny, trafny. [przypis redakcyjny]

forestier (z wł.) — cudzoziemiec. [przypis redakcyjny]

Foreze — tyle tylko wiemy o nim, że pochodził z familii Donatów, a zatem spokrewniony był i z Dantem. [przypis redakcyjny]

forga (daw.) — pióropusz. [przypis redakcyjny]

forga — pióropusz. [przypis redakcyjny]

forkasztel — także: kasztel a. grodziec przedni: podwyższenie pokładu na przodzie okrętu, gdzie mieszczą się kwatery prostych okrętników [tj. członków załogi; red. WL]. [przypis redakcyjny]

formalny — tu: mający formalne pełnomocnictwa. [przypis redakcyjny]

Forma mentis aeterna (…) (łac.) — jako oblicza ludzkie, tak i wizerunki oblicza są niedołężne i znikome. Forma myśli nieśmiertelna, którą utrzymać i wyrazić możesz nie za pomocą obcej materii i sztuki, lecz własnymi twymi obyczajami. [przypis redakcyjny]

formastis (łac.) — złożyliście. [przypis redakcyjny]

forma — Zob. objaśnienie tego wyrazu wyżej. [przypis redakcyjny]

forma — Zob. objaśnienie tego wyrazu [wyżej]. [przypis redakcyjny]

formidabilis vicina potentia (łac.) — straszną jest potęga sąsiada. [przypis redakcyjny]

formidine poenae (łac.) — z obawy kary. [przypis redakcyjny]

formuła jakiegoś spryciarza — tradycja przypisuje ją królowi Filipowi Macedońskiemu (359–336 p.n.e.) [przypis redakcyjny]

for my futurs writings — za to, co napiszę w przyszłości. [przypis redakcyjny]

Forsan (…) civitatem (łac.) — Może wypada wam wrócić do miasta. [przypis redakcyjny]

forsa — siła, przemoc. [przypis redakcyjny]

forsować — wytężać, wysilać. [przypis redakcyjny]

forsy — siły, poparcia. [przypis redakcyjny]

forsy — wysiłku, zabiegów. [przypis redakcyjny]

forsztelacja (z niem.) — przedstawienie do stopnia, podniesienie na stopień albo urząd. [przypis redakcyjny]

fortelny Przemysł — przebiegły Przemysław (Lestko I), przedhistoryczny polski książę, według legendy pokonał wojska Aleksandra Wielkiego umieszczając na drzewach malowane tarcze, ku którym zwabił żołnierzy wroga. [przypis redakcyjny]

fortel — podstęp. [przypis redakcyjny]

Fortes creantur fortibus et bonis est in iuvencis, est in equis patrum virtus, neque imbellem feroces progenerant aquilae columbam (łac.) — Bohater w bohaterskim odradza się synie./ W młodych źrebcach i byczkach krew ojców nie ginie;/ Śmiali orłowie, gdy się sparzą,/ Nie gołębia życiem obdarzą./ (Horacy, Pieśni, IV, 4, 29). [przypis redakcyjny]

fort! fort!… (niem.) — precz! precz!… [przypis redakcyjny]

fortitudo bellica (łac.) — męstwo wojenne. [przypis redakcyjny]

fortitudo (łac.) — męstwo. [przypis redakcyjny]

Fortuna — „bogini szafująca złem i dobrem, szczęściem i nieszczęściem. Wyobrażają Fortunę ślepą i łysą, nigdy nie siedzącą, ale skwapliwą do biegu, mającą skrzydła u nóg, jedną nogą stojącą na kole szybko obracającym się, drugą na powietrzu”. (P. Chompre, Słownik mytologiczny). [przypis redakcyjny]

fortunae (łac.) — losu. [przypis redakcyjny]

fortuna (łac.) — szczęście. [przypis redakcyjny]

Fortuna (mit. rzym.) — bogini losu i szczęścia. [przypis redakcyjny]

Fortuna (mit. rzym.) — bogini ślepego przypadku. Przedstawiano ją z rogiem obfitości, trzymającą ster (była sternikiem życia ludzkiego), zazwyczaj ślepą. Motyw Fortuny odgrywał niezwykle ważną rolę w filozofii Pieśni Kochanowskiego. [przypis redakcyjny]

Fortuna — rzym. bogini przypadku; los. Motyw ważny w filozofii Pieśni Kochanowskiego; zob. też Ks. 1, Pieśń IX. [przypis redakcyjny]

Fortuna — rzym. bogini ślepego przypadku. Przedstawiano ją z rogiem obfitości, trzymającą ster (była sternikiem życia ludzkiego), zazwyczaj ślepą. Motyw Fortuny odgrywał niezwykle ważną rolę w filozofii Pieśni Kochanowskiego. [przypis redakcyjny]

fortunat (daw., z łac.) — szczęśliwiec. [przypis redakcyjny]

Fortuna — [tu jest ukazana jako] służebnica boża (Patrz o niej przypisek w pieśni VII Piekła). [przypis redakcyjny]

Fortuna — w mit. rzym. bogini przypadku; los. Motyw ważny w filozofii Pieśni Kochanowskiego; zob też Pieśń IX, Ks. 1. [przypis redakcyjny]

Fortuna (…) zajźrzała — los pozazdrościł. [przypis redakcyjny]

fortuna (z łac.) — tu: szczęśliwy los. [przypis redakcyjny]

fortunniej postawionych — tj. lepiej sytuowanych, bogatszych, szczęśliwszych. [przypis redakcyjny]

fortunny (z łac.) — szczęśliwy; por. Fortuna: bogini szczęścia w mitologii starożytnych Rzymian. [przypis redakcyjny]

fortuny — mienia, majątku. [przypis redakcyjny]

fortyle — dziś popr. forma M.lm: fortele. [przypis redakcyjny]

forum (łac.) — miejsca sądu. [przypis redakcyjny]

forum (łac.) — sąd właściwy. [przypis redakcyjny]

forward (ang.) — naprzód. [przypis redakcyjny]

foryś — konny pachołek, pomocnik stangreta. [przypis redakcyjny]

foryś (z niem.) — woźnica, siedzący na jednym z przodowych koni poszóstnej karety; [pomocnik stangreta; czasem ze światłem lub trąbką dla ułatwiania bądź obwieszczania przejazdu; red. WL]. [przypis redakcyjny]

foryszter (z wł. forestiere) — cudzoziemiec. [przypis redakcyjny]

forytować (daw.) — darzyć kogoś lub coś szczególnymi względami, popierać, protegować. [przypis redakcyjny]

Fosfor — Jutrzenka poranna. [przypis redakcyjny]