Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | czeski | dopełniacz | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | islandzki | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | regionalne | rosyjski | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | żartobliwie | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 24906 przypisów.
Nowinaż to pogaństwu, co w swym interesie — od w. 763 do końca Brückner znów opiera się na autografie. [przypis redakcyjny]
nowocześni autorzy, którzy mieli własne systemy — ksiądz Dubos i ci, którzy przyszli po nim. [przypis redakcyjny]
nowocześni autorzy, którzy mieli własne systemy, (…) wyciągnęli stąd ten wniosek, że nasi królowie z dwóch pierwszych dynastii zajęli miejsce cesarzy rzymskich i nic nie zmienili w ich rządzie — patrzcie słabość argumentów księdza Dubos; zwłaszcza wniosek, jaki wyciąga z Grzegorza z Tours o sprzeczce jego kościoła z królem Charybertem. [przypis redakcyjny]
nowo — po raz pierwszy. [przypis redakcyjny]
nowożenia (daw.) — nowożeniec. [przypis redakcyjny]
Nowydwór — dobra królewskie w pobliżu Grodna. [przypis redakcyjny]
nowy, jeszcze nie wykończony sklep… — nowy sklep Wokulskiego umieścił Prus na Krakowskim Przedmieściu pod nr 7 (tzw. „dom Grodzickiego”). Dom ten, wypalony w 1944 r., obecnie został odbudowany. [przypis redakcyjny]
nowym błazeńskim pomysłem — aluzja do różnych efekciarskich demonstracji wojennych i politycznych pisarza. [przypis redakcyjny]
nowy Tytan — według mitologii starożytnej walczący z Zeusem Olbrzymi (już w starożytności myleni często z Tytanami) spiętrzyli szczyt Pelion na górze Ossie, aby dostać się na Olimp. [przypis redakcyjny]
Nowy więzień — pieniądze wiezione przez skąpca na pożyczki dla paniczów trwoniących je na balach i redutach. [przypis redakcyjny]
Nowy Zjazd biegł od Placu Zamkowego do żelaznego mostu na Wiśle i tworzył rodzaj wiaduktu na arkadach, w połączeniu z nasypem ziemnym (wiadukt Pancera). Nowy Zjazd był bardzo ruchliwym punktem Warszawy ze wzglądu na most (Kierbedzia) łączący Warszawę z Pragą. Tędy przechodzi obecnie Trasa W-Z i Most Śląsko-Dąbrowski. [przypis redakcyjny]
„Nox erat et coelo fulgebat Luna sereno” — Noc była, księżyc świecił na niebie jasnem. Epod. 15. [przypis redakcyjny]
np.: [przypis redakcyjny]
nu (daw.) — [wykrzyknienie; dziś:] no. [przypis redakcyjny]
nudny a cnotliwy romans… — taką powieścią dydaktyczną jest np. Pan Podstoli Ignacego Krasickiego (1735–1801). [przypis redakcyjny]
nudzić się — mieć nudności. [przypis redakcyjny]
nugator (łac.) — plotkarz, łgarz. [przypis redakcyjny]
nulla dies sine linea (łac.) — dosł.: ani dnia bez kreski (słowa przypisywane słynnemu malarzowi greckiemu Apellesowi, IV w. p.n.e.); potocznie: praca nad określonym dziełem posuwa się każdego dnia naprzód. [przypis redakcyjny]
nulla ex honesto spes, etiam publica mala singulis in occasionem gratiae trahuntur (łac.) — niczego od uczciwości się nie spodziewają; nawet nieszczęścia publiczne dla jednostek sposobnością dla uzyskania wpływu się stają. [przypis redakcyjny]
Nullo i jego towarzysze — K. Firlej-Bielańskiej. Książka ta wyszła w Warszawie w r. 1923. [przypis redakcyjny]
nullum dominium nisi benevolentia tutum est (łac.) — żadna władza bez życzliwości (poddanych) bezpieczna nie jest. [przypis redakcyjny]
nullus arguet (łac.) — nikt nie oskarży. [przypis redakcyjny]
nullus illum amat, qui semper da mihi clamat (łac.) — nikt nie kocha tego, kto zawsze woła: dawaj mi. [przypis redakcyjny]
nullus remedio locus, ubi quae fuerant vitia, iam mores sunt (łac.) — nie ma miejsca dla lekarstwa tam, gdzie to, co było występkiem, stało się już zwyczajem. [przypis redakcyjny]
Numa — główne bóstwo Samojedów, inaczej Wielki Duch. [przypis redakcyjny]
numero (łac.) — z kolei. [przypis redakcyjny]
numerosissime (łac.) — jak najliczniej. [przypis redakcyjny]
numidzki – od: Numidia, dzisiejszy Algier. [przypis redakcyjny]
nummismata (łac.) — monety. [przypis redakcyjny]
nummosus (łac.) — zasobny w pieniądze; bogaty. [przypis redakcyjny]
Nunc erubescit ver — „Właśnie czerwieni się wiosna” [komentatorzy Stendhala nie znajdują tych słów u Wergilego; red. WL]. [przypis redakcyjny]
nundinabantur libertatem nostram (łac.) — frymarczyli wolnością naszą. [przypis redakcyjny]
nunquam respondebat fortuna, semper opinio, quamvis poenituisset, audere libebat (łac.) — nigdy nie odpowiadało szczęście, zawsze mniemanie; chociażby miał żałować, lubił być śmiałkiem. [przypis redakcyjny]
Nuremberk — Norymberga. [przypis redakcyjny]
Nursyński kraj — okolica miasta Nursia, dziś Norcia w środkowych Włoszech; znajdują się tam w górze Monte-Vittore groty, w których czarownicy mieli odbywać swe schadzki. [przypis redakcyjny]
nutare coepit (łac.) — chwiać się poczęła. [przypis redakcyjny]
nuworysz — nowobogacki. [przypis redakcyjny]
nużnieć (daw.) — nędznieć. [przypis redakcyjny]
nużny (daw.) — nędzny. [przypis redakcyjny]
nużny (daw., reg.) — nędzny. [przypis redakcyjny]
Nyköping — miasto na zach. wybrzeżu Zelandii, naprzeciw Ebeltoft. [przypis redakcyjny]
Nysa — miejscowość Eubei. W Nysie ponoć nimfy piastowały młodziutkiego Bakchusa, stąd wyprowadzano jego drugą nazwę: Dionysos. [przypis redakcyjny]
ósemka — jedna z figur tańca. [przypis redakcyjny]
ósma światłość — Seweryn Boecjusz, przyjaciel osobisty i w poufnych żyjący stosunkach z osrogockim królem Teodorykiem, który go potem do więzienia wtrącił i śmiercią głodową umęczył. W więzieniu pisał swoje sławne dzieło: De Consolatione (Dante lubił je często czytać, a piękniejsze z niego maksymy i zdania powtarzał z pamięci i kilka z nich w tekście Boskiej Komedii zacytował). Boecjusza prochy spoczywają w Pawii, w kościele św. Piotra, nazywanym Ciel Aureo. [przypis redakcyjny]
ósma sfera gwiazd — Niebo ósme, sfera gwiazd stałych. [przypis redakcyjny]
ów cień, co zbłądził wielkim ustępstwem — Papież Klemens V. Ustąpił on 1294 r. stolicy świętej Bonifacemu VIII, którego Dante z powodów politycznych jak najgoręcej nienawidził. [przypis redakcyjny]
ów hellenista o imieniu i mózgu ptasim — mésange znaczy: sikora. [przypis redakcyjny]
Ów jeden jedyny, co życie w mogilne znów wnosił ukrycie — Asklepios, genialny lekarz mityczny, który według podania przywrócił do życia zmarłego i za to został strzaskany piorunem Zeusa. Potem był czczony jako bóg-lekarz. [przypis redakcyjny]
ów, który stękał — według legendy, Aleksander Macedoński, podbiwszy prawie cały znany ówcześnie świat, narzekał, że nie ma z kim wojować. O „niezmiernych żądzach” Aleksandra czytamy w wierszu Krasickiego Do księdza plebana: „Ów głupi, co świat posiadł, a posiadłszy płacze, / Bo już nie miał co posiąść! Niechby Jowisz zatem, / Chcąc go więcej szczęśliwym czynić i bogatym, / Stworzył jeszcze świat drugi, a właśnie dla niego, / Posiadłby go i płakał, iż nie masz trzeciego.” (I. Krasicki, Pisma wybrane, t. II, s. 139–140). [przypis redakcyjny]
ówten, ówta (starop.) — tamten, tamta. [przypis redakcyjny]
ówten (starop.) — tamten. [przypis redakcyjny]
o abominacji, desolacji — abominacja (z łac.): rzeczy wstrętne; desolacja (z fr.): spustoszenie. [przypis redakcyjny]
o Adamie — Mickiewiczu. [przypis redakcyjny]
Oaristys — tytuł idylli aleksandryjskiej, którą naśladował André Chénier. [przypis redakcyjny]
obaczać (starop.) — uważać. [przypis redakcyjny]
obaczę listek krzewu różanego oząbkowany drobno — Rysunek liścia róży. [przypis redakcyjny]
ob[acz] Romantyczność — słowa te wskazują na łączność postaci Dziewczyny z Karusią rozpaczającą w Romantyczności po śmierci kochanka. [przypis redakcyjny]
obaczyć się (starop.) — upamiętać [się; opamiętać się, powściągnąć się]. [przypis redakcyjny]
obaczyć — tu: przewidzieć. [przypis redakcyjny]
obaczyć — tu: przyjść do siebie. [przypis redakcyjny]
obaczy się (starop.) — spostrzeże [się], upamięta [się]. [przypis redakcyjny]
obaczywane (starop.) — uważane. [przypis redakcyjny]
obaczywszy (starop.) — [tu:] poznawszy. [przypis redakcyjny]
obarczyciel — sprawca ucisku, ciemięzca, tyran. [przypis redakcyjny]
obarzanek — poprawniej: obwarzanek. [przypis redakcyjny]
obbiedz a. obbieżeć (starop.) — obiegać, biec dookoła. [przypis redakcyjny]
obbiedz, obbieżeć (starop.) — obiec, obejść. [przypis redakcyjny]
obbieżeć a. obbiedz (starop.) — dziś popr.: obiec; 3.os.lp: obbieżał, tj. okrążył biegiem dookoła. [przypis redakcyjny]
obbieżeć (starop. forma) — obejść; obbieżeć gdzie stroną: obejść gdzieś bokiem. [przypis redakcyjny]
ob caricas Atticas (łac.) — dla fig attyckich. [przypis redakcyjny]
obcesem — natrętnie, zuchwale. [przypis redakcyjny]
obcesem — obcesowo, gwałtownie. [przypis redakcyjny]
obciążliwy krzywdą (starop.) — skrzywdzony. [przypis redakcyjny]
obcowanie (starop.) — mieszkanie. [przypis redakcyjny]
obdłużnemi — długimi. [przypis redakcyjny]
obediencja — posłuch. [przypis redakcyjny]
obediencja — posłuszeństwo. [przypis redakcyjny]
obegnać (starop.) — otoczyć. [przypis redakcyjny]
obejma (3 os. lp cz.ter.) — dziś popr.: obejmuje. [przypis redakcyjny]
obejmani (M. lm m.os.) — dziś popr.: obejmowani. [przypis redakcyjny]
obelisk — mowa o słynnym obelisku egipskim, zdobiącym plac Zgody w Paryżu [przypis redakcyjny]
obelisk — słup kamienny, czworoboczny, zwężający się ku górze. W Egipcie był symbolem kultu boga słońca. Wspomniany tu granitowy obelisk, wysokości 23 m, pochodzi ze świątyni egipskiej w Luksorze (starożytne Teby). Był darem paszy egipskiego dla króla Ludwika Filipa. Ustawiony w r. 1836. [przypis redakcyjny]
obercuch (starop.) — wierzchnia suknia. [przypis redakcyjny]
obercuchy (starop.) — wierzchnia suknia. [przypis redakcyjny]
obercuchy sznurkują (starop.) — suknie wierzchnie sznurkami oszywają. [przypis redakcyjny]
Oberman — znana powieść francuskiego autora, Étienne'a Eivert de Senancourta (1770–1846), wyd. w r. 1804. [red. WL]. [przypis redakcyjny]
obersztlajtnanci — podpułkownicy. [przypis redakcyjny]
oberwać (starop.) — [tu:] wyłudzić. [przypis redakcyjny]
obeszła wodami — [tu:] otoczona wodami. [przypis redakcyjny]
obeszły (daw.) — otoczony. [przypis redakcyjny]
obeszły (daw.) — [tu:] otoczony. [przypis redakcyjny]
obeszły (starop. forma) — w znaczeniu biernym: [otoczony przez gmin; red. WL]. [przypis redakcyjny]
obeszły (starop.) — otoczony; opływany; wysep obeszły wodami: wyspa opływana wodami. [przypis redakcyjny]
obeszły (starop.) — otoczony; tu: opływany; wysep obeszły wodami: wyspa opływana przez wody. [przypis redakcyjny]
obeznawał się wprzódy — dziś: zapoznawał się najpierw. [przypis redakcyjny]
Obezzo d'Este — margrabia Ferary i Ankony, za życia bawił się rozbojami; zapalony gwałtownym gniewem własny pasierb go zabił. [przypis redakcyjny]
obfitość wykrzyknień, pytań — Prof. M. Szyjkowski dowiódł statystycznie w pracy pt. Wykrzyknik i pytanie retoryczne w młodocianej twórczości Słowackiego (Rozpr. Wydz. filolog. Ak. Umiej. 1909), że obie te figury stylistyczne występują w poezji romantycznej o wiele obficiej niż w klasycznej. Wykazał nadto, że u Słowackiego obficiej niż u Mickiewicza. U pierwszego jest w pierwszym siedmioleciu jego twórczości jedno pytanie na 34 wiersze przeciętnie; wykrzyknień u Mickiewicza, aż do Wallenroda włącznie, jest 1 na 24 w., u Słowackiego w pierwszym siedmioleciu 1 na 17. U Malczewskiego wykrzyknień przeciętnie 1 na 9 w., a pytań 1 na 17 i 1/2. [przypis redakcyjny]
obiad nie chciał pojąć żony — obiad nie chciał połączyć się z wieczerzą. [przypis redakcyjny]
obiata (daw.) — ofiara. [przypis redakcyjny]
obiata — ofiara, ślubowanie, obietnica (w słowie tym występuje ten sam pierwiastek, co w słowie: „obiecać”). [przypis redakcyjny]
