Pomnik → ← Do polskiego czytelnika

Spis treści

Miasto: 1
Polak: 1
Samotność: 1
Wojna: 1
Żyd: 1

Co czytałem umarłymWładysław SzlengelTelefon

Z sercem rozbitem i chorem [1],

z myślami o tamtej stronie

siedziałem sobie wieczorem

przy telefonie —

I myślę sobie: zadzwonię,

do kogoś po tamtej stronie [2],

gdy dyżur mam przy telefonie

wieczorem —

I nagle myślę: na Boga —

nie mam właściwie do kogo,

w roku trzydziestym dziewiątym

poszedłem inną drogą —

Polak, Żyd, WojnaRozeszły się nasze drogi,

przyjaźni ugrzęzły w toni

i teraz, no proszę — nie mam

nawet do kogo zadzwonić.

A wieczór jesienny za szybą,

a wicher jesienny gna drogą

i myślę — chciałbym zadzwonić,

ale nie mam do kogo —

Biorę słuchawkę do ręki,

żałośnie chybocze się linka,

nakręcam numer znajomy,

odzywa się… zegarynka…

Przepraszam, czy mnie poznajesz?

pytam ściszonym głosem,

siódmego września przed laty,

zanim poszedłem na szosę,

Żegnając mój pokój o świcie,

wiedziałem, co się zaczyna —

i rzekłaś mi po raz ostatni,

że już jest szósta godzina…

SamotnośćA teraz, czy chcesz ze mną mówić,

bo mnie w gardle stają łzy,

powiedz mi coś, zegarynko…

…dziesiąta pięćdziesiąt trzy —

Jak często musiałem życie

z tym głosem spokojnym spleść

— pamiętasz, mnie, zegarynko,

— dziesiąta pięćdziesiąt sześć —

Dziesiąta pięćdziesiąt sześć,

chcesz — to będziemy wspominać,

w trzydziestym dziewiątym roku

wyszedłem teraz z kina —

— Dziesiąta pięćdziesiąt siedem,

wracałem do domu „Zerem”

z Chmielnej, z kina Atlantic,

z filmu z Gary Cooperem [3] —

MiastoNa rogu Złotej gazeciarz

sprzedawał „Kurier Czerwony”[4],

na asfalt się kładły jak zorze

kolorowe neony —

„Zero” skręcało koliście

w serce miłego miasta

… czy mówisz coś, zegarynko?

— jedenasta…

Jeszcze się iskrzył Nowy Świat,

jeszcze na spacer parki szły,

jeszcze zapraszał Café Club [5]

— jedenasta trzy…

W Quicku [6] świeże parówki

i kolacyjny tłok,

gnały z Adrii [7] taksówki,

z głośnika śpiewał Fogg [8].

Wracały do remizy tramwaje,

a nocne zaczęły wieźć,

która była mniej więcej?

— jedenasta czterdzieści sześć —

Jak dobrze się z tobą rozmawia

bez sporu, bez różnych zdań,

jesteś najmilsza, zegarynko —

ze wszystkich znajomych pań —

Już lżej teraz sercu będzie,

gdy wiem, że kiedy zadzwonię,

ktoś mnie spokojnie wysłucha,

choć jest po tamtej stronie.

Że ktoś to wszystko pamięta,

że wspólnie łączył nas los,

i mówić się ze mną nie boi,

i tak spokojny ma głos.

Już noc się jesienna pluszcze

i wiatr nad murkami gna,

gwarzymy sobie, marzymy

zegarynka i ja…

Bądź zdrowa, moja daleka,

są serca, gdzie nic się nie zmienia,

za pięć dwunasta — powiadasz —

masz rację………… więc do widzenia.

Przypisy

[1]

rozbitem i chorem — z uwagi na rym zachowujemy tu dawną formę N.lp. [przypis edytorski]

[2]

po tamtej stronie — tj. poza gettem. [przypis edytorski]

[3]

Cooper, Gary — właśc. Frank James Cooper (1901–1961) amerykański aktor filmowy z czasów końca kina niemego i początków kina dźwiękowego, znany m. in. z roli w westernie W samo południe (1952). [przypis edytorski]

[4]

„Kurier Czerwony” — dziennik popołudniowy o charakterze sensacyjnym, wydawany w Warszawie w latach 1922–1939, politycznie deklarujący się po stronie obozu piłsudczykowskiego. [przypis edytorski]

[5]

Café Club — kawiarnia mieszcząca się w nieistniejącej już kamienicy na rogu Alei Jerozolimskich i Nowego Światu. [przypis edytorski]

[6]

Quick — przedwojenny bar warszawski. [przypis edytorski]

[7]

Adria — elegancki lokal funkcjonujący w Warszawie przy ulicy Moniuszki 10 w latach 1931–1944. [przypis edytorski]

[8]

Fogg, Mieczysław — właśc. Mieczysław Fogiel (1901–1990), polski wokalista i producent muzyczny, którego kariera trwała ponad 60 lat. Uczestnik Powstania warszawskiego, wcześniej w czasie wojny zdołał uratować kilku żydowskich przyjaciół. [przypis edytorski]

Jednorazowo Miesięcznie

15 zł

tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

35 zł

tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

55 zł

tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

200 zł

tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

500 zł

Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

20 zł /mies.

Dziękujemy, że jesteś z nami!

35 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

55 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

100 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

Inna kwota

Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard

Dane do przelewu tradycyjnego:

nazwa odbiorcy

Fundacja Wolne Lektury

adres odbiorcy

ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

numer konta

75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

tytuł przelewu

Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

wpłaty w EUR

PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

Wpłaty w USD

PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

SWIFT

WBKPPLPP

Zamknij

Proszę czekać...

Czytaj w przypisie dolnym

Zaloguj się / Załóż konto

Słuchaj od tego miejsca

Lektury szkolne za darmo dla wszystkich dzieciaków? To możliwe! Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku!
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Wolne Lektury

Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

Warto wspierać czytanie w każdej formie, możliwie dostępne dla wszystkich. I takich książek, po które warto sięgnąć

Sylwia Chutnik

Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

Co nowego na Wolnych Lekturach? Dowiesz się z naszego newslettera. Kliknij, by się zapisać.

Potrzebujemy Twojej pomocy! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą. Kliknij i zadeklaruj comiesięczne wsparcie >>>

Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.

Regularnie dodajemy nowe książki. By ich nie przegapić, subskrybuj nasz kanał.

Kliknij obrazek, by subskrybować!

Nasi Przyjaciele pomagają nam stałymi, comiesięcznymi wpłatami. Jeśli będzie ich wystarczająco dużo, biblioteka będzie działać stabilnie, bez obaw o przyszłość. Kliknij i dorzuć się!

Czy wiesz, że wystarczyłoby 1000 osób, udzielających nam regularnego wsparcia, żeby zaspokoić podstawowe potrzeby Wolnych Lektur? Kliknij i dorzuć się!

Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.

Urke Nachalnik Rozpruwacze