ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7574 przypisów.
driakiew — używany w medycynie ludowej uniwersalny lek roślinny, złożony m.in. z cynamonu, imbiru, dziurawca, miodu, mięsa żmii, ziemi z Lemnos, często z dodatkiem opium. [przypis edytorski]
driakiew — używany w medycynie ludowej uniwersalny lek roślinny, złożony m.in. z cynamonu, imbiru, dziurawca, miodu, mięsa żmii, ziemi z Lemnos, często z dodatkiem opium. [przypis redakcyjny]
Driant, Émile Augustin Cyprien (1855–1916) — francuski pisarz, polityk i oficer; zięć nacjonalistycznego generała Boulangera, ministra wojny w latach 1886–1887. [przypis edytorski]
Drina — rzeka w Bośni i Hercegowinie oraz w Serbii, dopływ Sawy. [przypis edytorski]
drinks (ang.) — napoje. [przypis tłumacza]
Drinkwater, John (1882–1937) — angielski poeta i dramatopisarz; autor m.in. dramatu Abraham Lincoln (1918). [przypis edytorski]
dr. Judym — główny bohater Ludzi Bezdomnych Stefana Żeromskiego. [przypis edytorski]
dr. jur. utr. — doktora praw obojga (skrót od łac.: doctor juris utriusque), tj. prawa świeckiego i prawa kanonicznego. [przypis edytorski]
dr. med. — doktora medycyny. [przypis edytorski]
dróg dnia ubitych kołami Tytana — odwołanie do mit. gr.: tytanem (należącym do drugiego ich pokolenia, był Helios, bóg i uosobienie słońca; według wierzeń staroż. Greków dzień trwał tyle, ile zajmowało mu przemierzenie nieba na złotym rydwanie zaprzężonym w cztery białe konie. [przypis edytorski]
dróp — drop, ptak z rzędu żurawiowych, uważany za najcięższego na świecie ptaka latającego, dziś gatunek ginący, w Polsce objęty ścisłą ochroną. [przypis edytorski]
dróżnik — osoba pilnująca bezpieczeństwa przejazdu na powierzonym mu odcinku torów kolejowych, tu raczej: osoba pilnująca ruchu łodzi i przepraw na rzece. [przypis edytorski]
drobiażdżek (zdr.) — drobiazg. [przypis edytorski]
drobiazg (pot.) — tu: małe dzieci. [przypis edytorski]
drobiazg — tu: dzieci. [przypis edytorski]
drobić — kruszyć. [przypis edytorski]
drobi, D lm drobiej (ros. дробь, дробей) — ułamek, ułamków. [przypis edytorski]
drobina — tu: cząsteczka związku chemicznego. [przypis edytorski]
drobną cegiełkę do tego Skarbu dołożyłem — order przesłany został z Tarnobrzega już po powstaniu Państwa Polskiego do Narodowej Organizacji Kobiet we Lwowie (Sekcja zbiórki złota i srebra), ta zaś oddała go na Skarb Narodowy na podkład waluty polskiej za pokwitowaniem następującej treści:
„Wdzięczna Ojczyzna Ofiarodawcom”. Nr 2977. Lwów 22 IV 1922, Ministerstwo Skarbu. Komitet zbierania ofiar na Skarb Narodowy. Jan Słomka nacz. gminy Dzikowa powiat Tarnobrzeg ofiarował na Skarb Narodowy 1 austr. srebrny krzyż zasługi z koroną. Delegat Skarbu: Maria Demelówna.
[przypis autorski]
drobna jakaś rzeczka —Retrone (przyp. z wydania z 1884 r.) [przypis autorski]
Drobne Przyjemności Króla (fr. Menus-Plaisirs du Roi) — przed Wielką Rewolucją Francuską (1789) oraz w czasach Restauracji (1814–1830) specjalny urząd zajmujący się organizacją ceremonii, uroczystości i widowisk dworskich, odpowiedzialny również za wystrój, kostiumy i rekwizyty. [przypis edytorski]
Drobnostka, maleńkie włókienko (…) uczyniłoby z Erazma i Fontenelle'a dwóch głupców, jak to spostrzega sam Fontenelle (…) — Jest to prawie dosłowny ustęp z Dialogów umarłych Fontenelle'a, mianowicie z rozmowy między Karolem V a Erazmem z Rotterdamu. Karol V dowodzi Erazmowi, że człowiek nie ma dostatecznej podstawy ani do pysznienia się swym rozumem, ani do chełpienia się pochodzeniem. Pogląd Fontenelle'a na przyczyny upośledzenia umysłowego i obłędu podzielał również Fryderyk II, idąc widocznie za myślą de la Mettriego, jak wynika z jednego z listów tego króla do Voltaire'a (1775). [przypis tłumacza]
drobnowidz (daw.) — mikroskop. [przypis edytorski]
drobnych poróżnień niepomna — Słowa te mówi Arsena obłudnie, z odcieniem ironii; przyszła oczywiście po to, aby się nacieszyć upokorzeniem znienawidzonej rywalki. [przypis tłumacza]
drobny — τὴν σάρκα πεπιλημένος, densa habitudine, sehnig (Cl.), [pominięto tłum. na rosyjski]. Może łykowaty? bo „żylasty” jakoś nie stoi w związku z λεπτός, mdły. [przypis tłumacza]
D. Rodrik, Jedna ekonomia…, s. 283. [przypis autorski]
D. Rodrik, Jedna ekonomia…, s. 284. [przypis autorski]
drodzy — bliscy. [przypis edytorski]
drogą miłość — w rękopisie: drugą. [przypis redakcyjny]
drogą rozwidnień i oświeceń — Genesis z Ducha. [przypis autorski]
droga Appijska — Via Appia Antica, najstarsza droga rzymska, zaczynająca się w Rzymie przy Circo Massimo, na przedmieściach przebiegająca w pobliżu ruin willi staroż. rodów rzymskich oraz niedaleko katakumb, a następnie biegnąca na południe w okolice Kapui pod Neapolem, a stamtąd na wschód, prowadząc aż do wybrzeża Adriatyku, do Brindisi. [przypis edytorski]
droga aureliańska — Via Aurelia, starożytna rzymska droga, prowadząca od Rzymu na północ wzdłuż zach. wybrzeża Italii, na następnie wybrzeżem płd. Galii aż do Arelate (ob. Arles). [przypis edytorski]
Droga Fitchburska — ang. Fitchburg Road; Fitchburg: miasto w Stanach Zjednoczonych (w stanie Massachusetts). [przypis edytorski]
droga odwrotu „Dziesięciu tysięcy” — w 401 p.n.e. perski książę Cyrus Młodszy zbuntował się przeciw swemu bratu, królowi Artakserksesowi II, gromadząc oddziały perskie oraz 13 tys. greckich najemników; zginął, walcząc o władzę, w bitwie pod Kunaksą. Żołnierze greccy rozpoczęli tzw. odwrót Dziesięciu Tysięcy, marsz do ojczyzny liczącą 1000 mil drogą z Mezopotamii wzdłuż rzeki Tygrys i przez wyżyny Armenii na północny zachód, do morza, przez wrogi kraj, bez zaopatrzenia, ścigani przez Persów i atakowani przez barbarzyńskie plemiona. Po pięciu miesiącach dotarli do Trapezuntu, greckiej kolonii nad brzegami Morza Czarnego. Wydarzenia te opisał jeden z dowódców odwrotu, Ksenofont, w swoich słynnych pamiętnikach wojennych noszących tytuł Anabaza. [przypis edytorski]
Droga, o słodka moja Beatryce — Wykrzyknik podziwu i zachwycenia. [przypis redakcyjny]
droga Pobrzeżna — Via Littoralis. [przypis redakcyjny]
Droga przyjaciółko (…) a ja tobie jutro — Pamiętniki pani d'Epinay, Geliotte. Praga, Celowiec, całe Morawy etc. Kobiety są tam bardzo sprytne, a mężczyźni wielcy myśliwi. Przyjaźń między kobietami jest tutaj bardzo częsta. Najpiękniejszą porą roku jest tu zima: urządza się kolejno polowania trwające po dwa tygodnie i dłużej w dobrach okolicznych magnatów. Jeden z najinteligentniejszych mężczyzn powiadał mi raz, że Karol V władał prawnie całą Italią i że tym samym na próżno Włosi chcieliby się buntować. Żona tego zacnego człowieka czytywała Listy panny de Lespinasse. Znaym 1816. [przypis autorski]
droga Salaryjska — via Salaria (łac. dosł.: droga solna), łączyła Rzym z Morzem Adriatyckim. [przypis edytorski]
droga — tu: podróż, wyjazd. [przypis redakcyjny]
droga — tu: ukochana. [przypis edytorski]
droga — tu: z Olszówki do Nowego Miasta Korczyna, gdzie Pasek miał spichlerz nad Wisłą. [przypis redakcyjny]
Drogę do góry wskażcie nam, gdy wiecie — W drugiej pieśni Piekła widzieliśmy, że poeta chwiejący się i wątpiący, zachęcony tylko słowami Wergiliusza, odważa się na koniec na tę podróż tajemniczą, ażeby poznać grzeszników w miejscu ich kary pośmiertnej. W 10 wierszu tejże pieśni w Dancie i Wergiliuszu objawia się podobne zwątpienie. Albowiem sam rozum, którego symbolem jest Wergiliusz, bez pomocy wiary i jej objawienia, nie czuje się dość silnym, ażeby mógł zarazem i poznać grzechy, i z grzechów się oczyścić. Podobne zwątpienie wyrażają tu przechodzące dusze, na nowym stanowisku, w jakim po raz pierwszy znajdują się. [przypis redakcyjny]
Drogę na ziemi (…) świętej, która dziś mało obchodzi papieża — Tu poeta zarzuca Bonifacemu VIII, że nie popierał żarliwie krucjaty do Ziemi Świętej dla odzyskania Grobu Bożego. [przypis redakcyjny]
Drogę przed nami — w późn. wyd. tłum. te słowa Rozaliny mówi Maria. [przypis edytorski]
drogę (…) wskażę, ile znam i znać ją mogę — Rozum, czyli jego symbol, Wergiliusz, prowadzić będzie poetę do kresu, do jakiego iść mu dozwolono. [przypis redakcyjny]
drogę żelazną, do Nadbrzezia biec mającą — był to końcowy odcinek linii kolejowej w cesarstwie austriackim, ze stacją, która obecnie znajduje się na terenie prawobrzeżnej części Sandomierza. [przypis edytorski]
drogę z P do R — w tym miejscu tekst odnosi się do szkicu zamieszczonego w źródle. [przypis edytorski]
drogi (daw. forma N.lm) — dziś: drogami. [przypis edytorski]
drogi deptał złotogłów nogami (starop. konstrukcja) — szyk przestawny; inaczej: drogi złotogłów deptał nogami. [przypis edytorski]
drogi dziadziu — w oryginale niem. bez zdrobnienia: Großvater. [przypis edytorski]
drogi — dziś popr. forma N. lm: drogami. [przypis edytorski]
drogi — dziś popr. N. lm: drogami. [przypis edytorski]
drogi — dziś popr. N. lm.: drogami. [przypis edytorski]
drogi Edmundzie — aluzja do przytoczonej poprzednio powieści [Zepsuty chłopek Retifa de la Bretonne]. [przypis tłumacza]
drogiem (daw. forma) — drogim. [przypis edytorski]
Drogi Henryku! — jest to odpowiedź na następujący ustęp listu Reeve'a z dn. 6 lutego 1832 r.: „Co do H., więcej Ci przynoszę niż słowo, niż westchnienie, niż drżenie powieki: napisała do mnie list wspaniały. Odpisałem jej jak najlepiej. — Chciałem zakończyć swą tajemniczą korespondencję i pół wyrażone zamiary przez list zarazem mocny, szczery i godny i Ciebie, i tej, do której był zwrócony. Nic lepszego w życiu swojem nie napisałem. Zachowałem odpis; nie posyłam Ci go, chcę, byśmy go razem przeczytali. Wszystko między nią a Tobą skończone; pozostanie Wam obojgu li tylko ogromne wspomnienie. Kocha Cię teraz tak właśnie, jakeś Ty ją kochać powinien. Ks. Czartoryski i Niemcewicz każą Cię po tysiąc razy pozdrowić. Z jednym i drugim wiele o Tobie rozmawiałem. Książę dał mi Matkę Polkę Mickiewicza. Przełożyłem ją i będzie drukowana. Z dnia na dzień oczekują tu rewolucji. Nieszczęsna Europa krwawi, a któż będzie mógł rany jej zagoić? Twój na zawsze H. R.”. [przypis redakcyjny]
drogi […] liliom złotem — tj. Francji, gdyż królowie francuscy używali herbu lilii. [przypis redakcyjny]
drogi — majętny, bogaty. [przypis redakcyjny]
drogi markizie — Pod mianem „markizów” Molier smagał niejednokrotnie szyderstwem złotą młodzież ze Dworu i sprawił tyle, iż ten chlubny tytuł stał się komicznym epitetem. [przypis tłumacza]
drogimi szafiry (daw. forma) — dziś: (…) szafirami. [przypis edytorski]
drogim ubiegł — inaczej: drogi ubiegłem (uszedłem drogi), konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika. [przypis edytorski]
Drogi nasz mistrzu, zasilaj koło nasze i mnie pożyw (…) Lotu nie mam dotąd — Adam Mickiewicz, List do Andrzeja Towiańskiego, 11 września 1842 [w:] Współudział Adama Mickiewicza w sprawie Andrzeja Towiańskiego. Listy i przemówienia, Paryż 1877, t. 1, s. 39. [przypis edytorski]
drogiś zabaczył (daw.) — zapomniałeś drogi. [przypis edytorski]
drogista (daw.) — właściciel lub sprzedawca w drogerii, sklepie z lekami dostępnymi bez recepty, kosmetykami itp. [przypis edytorski]
drogi — tu: wielki, bogaty. [przypis redakcyjny]
drogman — drogoman, tłumacz; wyraz arabskiego pochodzenia: tardżaman. [przypis redakcyjny]
drogman (fr.) — dragoman, bliskowschodni tłumacz i przewodnik. [przypis edytorski]
drogman — właść. dragoman (z arab.), tłumacz, pośrednik między mieszkańcami Bliskiego Wschodu a cudzoziemcami. [przypis edytorski]
drogman (z arab.) — bliskowschodni tłumacz i przewodnik. [przypis edytorski]
drog — narkotyk. [przypis edytorski]
drogocenne pokrycia dziewięciu bram stanowiły dar Aleksandra — Tyberiusz Juliusz Aleksander, syn Lizymacha, brat Filona, arabarcha (nie: alabarcha), ojciec Tyberiusza Aleksandra, który oblegał z Tytusem Jerozolimę. [przypis tłumacza]
drogocenny — hebr. שהם (szoham): znaczenie niepewne, może to być onyks lub chryzopraz lub beryl lub malachit. Cylkow preferuje 'kamień berylowy'. [przypis edytorski]
drogość — dziś popr.: wysoka cena. [przypis edytorski]
drogoskaz — dziś popr.: drogowskaz. [przypis edytorski]
drog — (z ang. drug) narkotyk. [przypis edytorski]
drog (z fr. drogue) — narkotyk. [przypis edytorski]
Drohiczyn — miasteczko nad Bugiem w powiecie Biała Podlaska. [przypis redakcyjny]
Drohiczyn — miasto nad Bugiem na Podlasiu. [przypis redakcyjny]
Drohobycz — miasto w zach. części Ukrainy. [przypis edytorski]
droit de franc-fief (fr.) — nazwa podatku, płaconego królowi Francji lub jego dzierżawcom za zezwolenie na posiadanie majątku przez nie szlachtę; francuskie prawo, którego przedmiotem były lenna szlacheckie, należące do plebsu. [przypis edytorski]
dromader — wielbłąd jednogarbny. [przypis edytorski]
dromader — wielbłąd jednogarbny. [przypis redakcyjny]
Dromionie, oskrob ryby! a ty, Macherionie, Wyjm kość grzbietową z szczupaka morskiego… — Plaut, Skarb (łac. Aulularia). [przypis edytorski]
dromla — drumla, prosty instrument muzyczny, pochodzący z Azji, na którym gra się, szarpiąc blaszkę trzymaną w ustach, w strumieniu wydychanego powietrza. [przypis edytorski]
Dromos (gr.) — miejsce wyścigów konnych w Sparcie. [przypis edytorski]
dro, nie wydro (gw.) — drą, nie wydrą, co znaczy, że nie mogą wyciągnąć spod ziemi. [przypis edytorski]
Dronthajm — Drontheim, miasto w Norwegii, ważny port handlowy i rybacki; dziś: Trondheim. [przypis edytorski]
drop — duży ptak żyjący na otwartych trawiastych terenach, doskonale biegający, ale niechętnie latający. [przypis edytorski]
dropie (biol.) — rodzina dużych ptaków, do której zaliczają się największe obecnie żyjące ptaki latające; dropie zamieszkują Europę, Azję, Afrykę, a jeden z gatunków także Australię; europejski drop zwyczajny jest obecnie gatunkiem zagrożonym wyginięciem, na terenie Polski wymarłym. [przypis edytorski]
dropieć (neol.) — czas. utworzony od przym. dropiaty, tj. pstry, nakrapiany; znaczenie: pokryć się plamami, cętkami. [przypis edytorski]
drop — najcięższy latający ptak na świecie, gatunek ginący, w Polsce objęty ścisłą ochroną. [przypis edytorski]
drop — ptak z rodziny żurawiowych, najcięższy ptak latający na świecie, gatunek ginący, w Polsce objęty ścisłą ochroną. [przypis edytorski]
drop — ptak z rzędu żurawiowych, uważany za jednego z najcięższych na świecie ptaków latających, dziś gatunek ginący, w Polsce objęty ścisłą ochroną. [przypis edytorski]
drop — ptak z rzędu żurawi. [przypis edytorski]
Drop this subject please (ang.) — porzuć ten temat, proszę. [przypis edytorski]
drosofilia — nazwa gatunkowa muszki owocówki. [przypis edytorski]
Droste-Hülshoff, Annette von (1797–1848) — prozaiczka i poetka niemiecka, jedna z najwybitniejszych prekursorek realizmu. [przypis edytorski]
drosza (drasza, drasz) — uczony komentarz do odczytanych przez siebie fragmentów Tory i Talmudu, który chłopiec wygłasza w dniu bar-micwy. [przypis edytorski]
drosza — kazanie. [przypis tłumacza]
droszcz — dreszcz, jest [to słowo; Red. WL] i u Lindego. [przypis redakcyjny]
