Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 158528 przypisów.
kulik (gw.) — mały snop słomy. [przypis edytorski]
kulik — korowód sań, w których jeżdżą od dworu do dworu zamaskowani i poprzebierani w różne kostiumy uczestnicy balów, urządzanych w tzw. „ostatki” karnawału, czyli zapusty. [przypis redakcyjny]
kulik — niewielki ptak brodzący o długim dziobie. [przypis edytorski]
kulisa — dekoracja teatralna w formie kotary lub ścianki. [przypis edytorski]
kulis — azjatycki robotnik. [przypis edytorski]
kulis — niskopłatny robotnik azjatycki. [przypis edytorski]
kulis — niskopłatny robotnik azjatycki. [przypis edytorski]
kulis — niskopłatny robotnik azjatycki, tragarz. [przypis edytorski]
kulisowo — o kompozycji malarskiej: w taki sposób, że bliższe plany zasłaniają dalsze. [przypis edytorski]
kulis — tragarz. [przypis edytorski]
kulis — w południowo-wschodniej Azji: robotnik wykonujący najgorzej płatne prace, zwykle tragarz; kulisowie: dziś popr. M. lm: kulisi. [przypis edytorski]
kulis — w południowo-wschodniej Azji: robotnik wykonujący najgorzej płatne prace, zwykle tragarz. [przypis edytorski]
Kulisz, Pantełejmon Ołeksandrowycz (1819–1897) — ukraiński pisarz, poeta, etnograf i tłumacz; autor pierwszej ukraińskiej powieści historycznej: Czorna rada (Czarna rada; 1857). [przypis edytorski]
kulka (gwar.) — zakrzywiony kijek. [przypis redakcyjny]
kulki s. 374 — patrz rozdział XVIII: „Widział sieć miliona kanalików (…) dźwięczała mu w duszy muzyka panteistyczna wysnuta z kulek, które w nim już dawno płynęły”. [przypis edytorski]
kulomiot (daw.) — karabin maszynowy. [przypis edytorski]
kulon — ptak wędrowny, żyje na stepach i suchych ugorach w pobliżu rzek, kiedyś licznie występujący w Polsce, dziś bardzo rzadki. [przypis edytorski]
Kulparków — zakład dla chorych umysłowo w dzielnicy Lwowa. [przypis edytorski]
kulsza — kość biodrowa. [przypis edytorski]
kultas a. kutas (z tur.) — ozdoba szmuklerska w postaci pędzla z nici lub sznureczków. [przypis redakcyjny]
kult Bachusa i Astarte — Bachus w mit. rzym.: bóg wina; Astarte: babilońska i fenicka bogini miłości (także: wojny, księżyca, niebios). [przypis redakcyjny]
kultiapa — w ludowym narzeczu oznacza człowieka bez rąk, bez palców, kalekę. [przypis tłumacza]
kultura oryniacka — prehistoryczna kultura funkcjonująca także na ziemiach polskich ok. 40–20 tys. lat temu. [przypis edytorski]
Kulturbund (niem.) — Związek Kultury; stowarzyszenie kulturalne, działające w NRD od 1945 r. [przypis edytorski]
Kulturkampf (niem.: walka o kulturę) — tendencja polityczno-społeczna w Niemczech w latach 70. XIX w., inspirowane przez kanclerza Bismarcka dążenie do ograniczenia wpływów kościoła katolickiego w Niemczech, połączone z germanizacją Słowian na terenie Prus. [przypis edytorski]
kulturny — dziś popr. kulturalny; może to być rodzaj żartu językowego autora. [przypis edytorski]
kulturträger (niem.) — dosłownie: szerzyciel kultury; osoba uzurpująca sobie prawo do narzucania innym społeczeństwom swojej narodowej kultury i zasad. [przypis edytorski]
kulturtraeger — szerzyciel kultury; nazwa nadana sobie samym przez Niemców. Tu (i przeważnie zawsze) ma znaczenie ironiczne. [przypis redakcyjny]
kulturtregerstwo (z niem. Kulturträger: szerzyciel kultury) — narzucanie innym narodom swojej kultury i zasad (zwykle ironicznie o zaborczej polityce Niemiec prowadzonej pod pretekstem krzewienia kultury). [przypis edytorski]
kuluary — tu: korytarz, przejście. [przypis edytorski]
kuluar (z fr.) — korytarz. [przypis edytorski]
kuluar (z fr.) — tu: korytarz; pomieszczenie na zewnątrz sali reprezentacyjnej (sali obrad, sali widowiskowej, widowni teatru), pełniące funkcje komunikacyjne i rekreacyjne w czasie przerw w obradach, imprezach, przedstawieniach. [przypis edytorski]
kumać się — bratać się; por. daw. kum: sąsiad a. kuzyn. [przypis edytorski]
kumać się (daw.) — stowarzyszać się, przyjaźnić. [przypis edytorski]
kumać się (gw.) — poznać się, przyjaźnić. [przypis edytorski]
kuma (daw.) — chrzestna lub sąsiadka. [przypis edytorski]
kuma (daw.) — matka chrzestna w stosunku do ojca chrzestnego i rodziców dziecka albo matka dziecka w stosunku do rodziców chrzestnych; pot.: dobra znajoma, sąsiadka; tu: baba, wiejska kobieta. [przypis edytorski]
kuma (daw. pot.) — przyjaciółka, koleżanka. [przypis edytorski]
kuma (daw., pot.) — przyjaciółka. [przypis edytorski]
kuma (daw.) — przyjaciółka, koleżanka. [przypis edytorski]
Kumai gród — Kume (łac. Cumae), staroż. miasto w regionie Kampanii na Płw. Apenińskim (dziś k. Neapolu we Włoszech), założone przez Greków z Eubei; słynęło m.in. z wyroczni Sybilli. [przypis edytorski]
kumak — rodzaj płaza bezogonowego, podobnego do ropuchy. [przypis edytorski]
Kumanowie a. Połowcy — ałtajski lud, posługujący się językiem z grupy kipczackiej; od VIII w. wędrowali z rejonu dzisiejszego Kazachstanu na tereny obecnej Ukrainy, w XII w. wyparci przez władcę Rusi Kijowskiej za Don i Wołgę, wchodzili w koalicje z książętami ruskimi, ich wodzowie wżeniali się w dynastie panujące Serbii, Węgier i Bułgarii, ale także organizowali najazdy na te ziemie. W następnych wiekach zasymilowali się wśród ludów Złotej Ordy. Połowiecki dostojnik, sprzedany w niewolę do Egiptu, założył tam dynastię rządzącą w latach 1250–1382. [przypis edytorski]
Kumanowie a. Połowcy — lud pochodzenia ałtajskiego, w średniowieczu wschodni sąsiedzi Słowian; w XI–XII w. plądrowali przygraniczne tereny kijowskie i węgierskie, najechali także ziemie polskie; w XIII w. pokonani i wchłonięci przez Mongołów Złotej Ordy. [przypis edytorski]
Kumanowie — Połowcy, lud koczowniczy przybyły znad Morza Czarnego na Węgry. [przypis edytorski]
Kumanowie — tu: mieszkańcy starożytnego miasta Kyme (łac. Cumae), w Eolii, na wybrzeżu płn.-zach. Azji Mniejszej; miejscowy obyczaj karania cudzołóstwa podaje Plutarch, Moralia. Quaestiones Graecae 2, objaśniając pochodzenie określenia „dosiadająca osła”. [przypis edytorski]
kuma — sąsiadka a. kuzynka. [przypis edytorski]
Kumasi — miasto w Ghanie, ok. 250 km na płn.-zach. od Akry; od 1695 stolica państwa Aszantów, częściowo zniszczona podczas trzeciej wojny Brytyjczyków z Aszantami w 1874; obecnie stolica regionu Aszanti. [przypis edytorski]
Kumassi — dziś popr.: Kumasi, miasto w Ghanie, ok. 250 km na płn.-zach. od Akry; od 1695 stolica państwa Aszantów, częściowo zniszczona podczas trzeciej wojny Brytyjczyków z Aszantami w 1874; obecnie stolica regionu Aszanti. [przypis edytorski]
kuma — tu: matka chrzestna (w oryginale wł.: comare). [przypis edytorski]
kum (daw.) — ojciec chrzestny w stosunku do matki chrzestnej i rodziców dziecka albo ojciec dziecka w stosunku do rodziców chrzestnych; pot.: dobry znajomy, sąsiad. [przypis edytorski]
kum (daw.) — tu: chrzestny. [przypis edytorski]
Kumejki — miejscowość w centralnej części Ukrainy, miejsce bitwy, w której wojska Mikołaja Potockiego i Jeremiego Wiśniowieckiego pokonały zbuntowanych Kozaków, kładąc kres powstaniu Pawluka (1637). [przypis redakcyjny]
Kumejki — miejscowość w centralnej Ukrainie; miejsce zwycięskiej bitwy wojsk polskich dowodzonych przez Mikołaja Potockiego z armią kozacką dowodzoną przez Pawła Pawluka (1637). [przypis edytorski]
kum — kolega, sąsiad. [przypis edytorski]
Kummer zaś stwierdza, że młodzież literacka około 1890 roku intuicyjnie ujmowała swoje prawa w kategorie pokolenia (…) elastyczniejsze ramy ewolucji literackiej — F. Kummer, Deutsche Literaturgeschichte des 19. und 20. Jahrhunderts nach Generationen dargestellt, Dresden 1922, I, s. VII. [przypis autorski]
kum — ojciec chrzestny, pot. przyjaciel; kuma: matka chrzestna, (pot.) przyjaciółka, sąsiadka. [przypis edytorski]
kum — ojciec chrzestny. [przypis edytorski]
ku Mokotowu — w stronę Mokotowa. [przypis edytorski]
kumolu (gw., tu: W. lp) — zdr.: kuma a. kum. [przypis edytorski]
kumora (gw.) — komora. [przypis edytorski]
kumosia (zdr.), właśc. kuma (daw.) — przyjaciółka lub sąsiadka. [przypis edytorski]
kumoszka (daw., pot.) — kuma; przyjaciółka, koleżanka. [przypis edytorski]
kumoszka — kobieta gadatliwa, plotkara. [przypis edytorski]
kumoszka (pot.) — kobieta gadatliwa, wścibska. [przypis edytorski]
kumoszka (pot.) — kobieta zajmująca się plotkami. [przypis edytorski]
kumoszka — wścibska, gadatliwa kobieta. [przypis edytorski]
„Kumoszki” — Ferrand i Minard, para jansenistów wspomnianych w księdze X. [przypis edytorski]
kumoter — ktoś z grupy osób związanych wspólnymi interesami. [przypis edytorski]
kumoter — tu: ojciec chrzestny. [przypis edytorski]
kumpiak (gw.) — szynka, udziec. [przypis edytorski]
kumpiak (gw.) — szynka, udziec; tu: udo zwierzęcia. [przypis edytorski]
kumpie (daw.) — wędlina wieprzowa. [przypis redakcyjny]
kumpoł — wyjaśnień co do tej ostatniej może udzielić sam autor lub jaki inny były oficer lejbgwardii pawłowskiego pułku, z I batalionu [przyp. Witk.]. [przypis autorski]
kum (pot.) — kolega a. powinowaty. [przypis edytorski]
kum — sąsiad, kolega. [przypis edytorski]
kum — sąsiad, znajomy. [przypis edytorski]
kum — tu: kolega, sąsiad. [przypis edytorski]
kum — tu: ojciec chrzestny. [przypis edytorski]
kum — tu: przyjaciel. [przypis edytorski]
kum — tu: przyjaciel, towarzysz. [przypis edytorski]
Kum, właśc. Kom — miasto w środkowym Iranie, u podnóża gór Kuh-e Rud; jedno ze świętych miast szyitów; w Kum, dokąd grobowiec Fatimy, żony Alego a córki Mahometa ciągnie pobożne tłumy: celem pielgrzymek do Kom jest grobowiec Fatimy al-Masumy, siostry ósmego imama Alego ar-Ridy i córki siódmego imama Musy al-Kazima. [przypis edytorski]
kumys — musujący napój alkoholowy, przyrządzany z mleka klaczy (także oślicy, wielbłądzicy, samicy jaka), znany przede wszystkim ludom koczowniczym (Mongołom, Tatarom, Kirgizom i in.). [przypis edytorski]
kumys — musujący napój ze sfermentowanego mleka końskiego, zawierający od 1% do 3% alkoholu. Ważny element kultury wielu ludów centralnej Azji. W XIX w. w Europie był nazywany mlecznym szampanem. [przypis edytorski]
kumys — napój alkoholowy ze sfermentowanego mleka, najczęściej mleka klaczy. [przypis edytorski]
kumys — napój ze sfermentowanego mleka. [przypis edytorski]
kuń (gw.) — koń. [przypis edytorski]
kuna — kółko, w które zamykano winowajców, wystawionych na sromotę publiczną. [przypis redakcyjny]
kunak — przyjaciel. [przypis autorski]
kuna — metalowa obejma na szyję, która utrzymywała skazańca przy pręgierzu. [przypis edytorski]
kuna — pręgierz; sztaba, w którą zakuwano skazańca. [przypis edytorski]
kuna — pręgierz; żelazne obręcze, w które zakuwano szyję i ręce skazanego. [przypis edytorski]
kuna — słup z kółkiem żelaznym. [przypis edytorski]
kuna — tu: obręcz. [przypis edytorski]
kuna — żelazna klatka umieszczona na rynku, w której zamykano za karę drobnych przestępców, wystawiając ich na publiczne zniewagi. [przypis edytorski]
kuna — żelazna obręcz na głowę lub rękę skazanego, przypinanego nią do słupa. [przypis edytorski]
kuna — żelazna obręcz, w którą zakuwano szyję skazańca, przymocowana do pręgierza a. ściany budynku (np. ratusza, gdzie odbywały się sądy, kościoła itp.); daw. narzędzie tortur. [przypis edytorski]
kuna — żelazne obręcze, służące do zawieszania czegoś na ścianie, także do przykuwania do ścian np. kościoła lub ratusza skazańców wystawionych na widok publiczny. [przypis edytorski]
Kun, Béla, pierwotnie Béla Kohn (1886–1939) — węgierski działacz komunistyczny, uczestnik rewolucji październikowej w Rosji 1917, przywódca komunistycznej Węgierskiej Republiki Rad (marzec–sierpień 1919); od 1920 w Rosji, po zdobyciu Krymu przez Armię Czerwoną mianowany przewodniczącym krymskiego Komitetu Rewolucyjnego; od 1921 członek Komitetu Wykonawczego Międzynarodówki Komunistycznej; w 1937 aresztowany przez NKWD, skazany na śmierć i stracony. [przypis edytorski]
Kun, Bela właśc. Kohn, Béla (1886–1939) — węgierski działacz komunistyczny, w 1919 r. współorganizator Węgierskiej Republiki Rad. Zginął w czystkach stalinowskich. [przypis edytorski]
