Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geografia, geograficzny | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | polski | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 3668 przypisów.

imć (daw.) — skrócona forma starop. zwrotu grzecznościowego: jej/jego miłość, jejmość/jegomość, stawianego przeważnie przed nazwiskiem lub tytułem. [przypis edytorski]

imć panu Grynieńskiemu… — Filip Brunei de Grigny, człowiek zrujnowany i wiecznie goniący za pieniędzmi. [przypis tłumacza]

imć — skrót od wyrażenia grzecznościowego jego miłość, stawianego przeważnie przed nazwiskiem. [przypis edytorski]

Imci (daw.) — skrót od Jego Mości. [przypis edytorski]

imci (daw.) — tu: tytuł grzecznościowy pary małżeńskiej; liczba mnoga od „imć” oznaczającego „jejmość” lub „jegomość” („jej/jego miłość”). [przypis edytorski]

imci — skrót od: jegomości. [przypis edytorski]

imci właśc. imć — skrót od starop. wyrażenia grzecznościowego stawianego przeważnie przed nazwiskiem lub tytułem: jego miłość. [przypis edytorski]

imci, właśc. imć — skrót od wyrażenia grzecznościowego jego miłość, stawianego przeważnie przed nazwiskiem. [przypis edytorski]

imem dłużej milczał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: im dłużej milczałem. [przypis edytorski]

im engen Hause — im Grab. [przypis edytorski]

imfamia (z łac.) — hańba, niesława, pozbawienie praw. [przypis edytorski]

Imhotep (ok. XXVIII w. p.n.e) — wezyr faraona Dżesera, twórca piramidy schodkowej w Sakkarze; w późniejszej tradycji uznawany za autora tekstów mądrościowych i lekarza, czczony jako bóg architektury, matematyki i medycyny, patron skrybów. [przypis edytorski]

I miał żywej radości w serca nie uchować — w sercu nie chować, tylko ją okazać na zewnątrz; córę szczęścić: uszczęśliwiać, szczęścić jako słowo przechodnie, niegdyś często spotykane obok: szczęśliwić; dziś używane tylko w zwrocie: szczęść Boże, i to nie was, ale wam. [przypis redakcyjny]

imia suszczestwitielnoje (…) miestoimienije (ros.) — rzeczownik, przymiotnik, zaimek. [przypis edytorski]

imię a. imienie — tu daw.: majątek, posiadłość. [przypis edytorski]

Imię dali od wonnej różej — poeta ma na myśli miasto Rowigo, rzymskie Rhodigium, które wyprowadzano od [gr.] ροδον [rodon]: róża. [przypis redakcyjny]

imię (daw.) — rzeczownik. [przypis edytorski]

imię (daw.) — tu: mienie, majątek. [przypis edytorski]

imię kochanego króla — Saturna, którego imię ta gwiazda jeszcze teraz nosi. Mitologia pod panowaniem tego króla umieściła wiek złoty. [przypis redakcyjny]

imię moje jeszcze dość nie słynie — Dante już w roku 1300 słynął jako poeta i pisarz wielu pism prozą pisanych. Że się tu ze swojej sławy nie chlubi, zapewne musiał być pod przykrym wrażeniem widoku ciężarów, pod którymi widział ugięte duchy, co zgrzeszyły przez dumę. [przypis redakcyjny]

Imię mylnie objaśniałem zwiedziony jego przyrostkiem, myśląc o jakimś Skvarcdь, ale Skw- trzyma się dosyć upornie (por. Skwierniewice, później Skierniewice: Skwierzyna). Wedle Kozierowskiego. Poznańskie II 279, piszą jezioro i miasto w XV w. Swarzadz 1408, Swarocz 1419, Swarzoncz w w. XVI; w XIV czytamy Swanrancz 1366. Swanrzancz 1377 i 1397; Swarzotsky z r. 1398 pozostaje wątpliwym. Ks. Kozierowski dodaje: „nazwa niejasna, pytanie czy rodzima; z pierwszą zgłoską swan- por. nazwę herbu Swangrody”. Pisowni swan- nie przydawałbym większego znaczenia; wprawdzie zwykłą myłką pisarską wobec kilkukrotnego powtarzania nie będzie; może pod wpływem następnej ą nosówka i do pierwszej zgłoski się dostała? Przyrostkiem jest -ięd, co jak i -ęd powtarza się nieraz w nazwach mazurskich, por. wedle notatek Pawińskiego, powtórzonych w Pracach Filologicznych VIII Molęda (jest i w Krakowie), Łabęda (ale to do łabędzi należy, Łabęcki), Mrzegenda (?). [przypis autorski]

Imię pięknego kwiatu — To jest Róży jako symbolu Przeczystej Dziewicy Marii, do której poeta, o czym i sam tu nadmienia, modli się zawsze ze szczególnym nabożeństwem. [przypis redakcyjny]

Imię Saltrela (…) Cyncynata — Salterello to sławny we Florencji z wykrętów prawnych adwokat. Cyncynat, znany ze skromnych cnót swoich Rzymianin, postawiony tu obok dla przeciwieństwa i dla dowodu, jak różne za czasów dawnych, a czasów poety były pojęcia o sławie nazwisk między ludnością florencką. [przypis redakcyjny]

imię tej trzeciej osoby, Duch, tj. tchnienie, jako symbol wolności — Soloviev, La Russie et l'Eglise Universelle, Paris 1889, s. 218. [przypis autorski]

imię — tu: nazwisko. [przypis edytorski]

Imię twe piękne: Pratoranil'ange Gardienne de la terre, appellé NAANG PPRATHORANI [tzn. anioł Strażnik ziemi zwany Naag Pratorani] (Patrz: Voyage de Siam des pères Jésuites etc., streszczone przez Poetę w Raptularzu pt. Religia Siam). [przypis redakcyjny]

imię wzgardy — chłop, człowiek pracujący na roli, nabrało znaczenia pogardliwego w Polsce z chwilą ugruntowania poddaństwa. [przypis redakcyjny]

imie — dziś popr. pisownia: imię. [przypis edytorski]

I miej kalemkiar ciemny z musselinu/ Lub czewrę (…) — Rodzaj zasłony kobiet tureckich. [przypis autorski]

Imienia Bożego daremnie nie bierz, ani fałszywie używaj — 2 Mojż 20, 7. [przypis edytorski]

i mienić, i muszą się psować — muszą się zmieniać i psuć. [przypis edytorski]

imienie (daw.) — majątek ziemski. [przypis edytorski]

imienie (daw.) — mienie, majątek, bogactwo. [przypis edytorski]

imieniem całey osady — dziś: w imieniu całej osady. [przypis edytorski]

imieniem (daw.) — dziś: w imieniu. [przypis edytorski]

imieniem — dziś: w imieniu. [przypis edytorski]

imieniem króla (daw.) — dziś: w imieniu króla. [przypis edytorski]

imieniem — tu: w imieniu. [przypis edytorski]

imieniowi (daw. forma) — dziś C.lp: imieniu. [przypis edytorski]

imieniowi (daw. forma) — dziś: imieniu. [przypis edytorski]

imieniowi — dziś: imieniu. [przypis edytorski]

imieniowi — dziś popr. forma C. lp: imieniu. [przypis edytorski]

imieniowi — dziś popr. forma C. lp: imieniu. [przypis redakcyjny]

imieniowi (gw.) — popr. forma C. lp: imieniu. [przypis edytorski]

imieniowi — popr. forma C. lp: imieniu. [przypis edytorski]

imienno (z ros.) — właśnie. [przypis edytorski]

imie się (starop.) — forma 3.os.lp: chwyci się. [przypis edytorski]

imie się (starop. forma) — trzyma się. [przypis edytorski]

imie (starop.) — imię. [przypis edytorski]

I mignie mu pod oczy święconym obrazkiem — Zdarzyło mi się widzieć szczególną w tym rodzaju pamiątkę. Na szabli Tureckiej, gdzie wzdłuż klingi wypisane były zdania z Alkoranu, znajdował się wyryty przy rękojeści wizerunek N. S. Panny z napisem polskim gockimi literami. Szabla ta należała do jednego Anglika, który ją we Włoszech nabył; dalekie więc, a zapewne nieraz i krwawe, odbywała podróże. Szkoda tylko, iż w napisie nie było ani roku, ani przez kogo zdobyta. [przypis autorski]

imiona aniołów — ἀγγέλων ὀνόματα. Graetz słusznie mówi: „Mit dem Geheimnisse des Gottesnamens hing aufs innigste die Bedeutung der Engelnamen zusammen” (III, 95). „Czemu mnie pytasz o imieniu moim?” (Rdz 32, 30). Patrz Karłowicza O człowieku pierwotnym, rozdział „Cudowna moc słów”. Wskutek nakazu „nie będziesz używał imienia mego nadaremno” zaginęła tradycja wymawiania wyrazu יְהוָֹה (Jahwe), owego Flawiuszowego świętego tetragramu, „świętego napisu”, który składał się z czterech liter (patrz dalej V, V, 7). [przypis tłumacza]

imiona (daw.) — posiadłości, majątki. [przypis edytorski]

Imiona: Łazicki od łażenia, w sensie nieprzyzwoitym, chodzenia na kobiety;Barzy (czyt. Bar-zy) — szybki, prędki. [przypis redakcyjny]

imiona stołu królewskiego — chodzi o królewszczyzny, dobra ziemskie należące do króla. [przypis edytorski]

imiona — tu: mienie; majątki ziemskie. [przypis edytorski]

imiona — tu: mienie; własność. [przypis edytorski]

imionnik — odmiana pamiętnika, zeszycik do wpisywania aforyzmów i wierszy okolicznościowych. [przypis edytorski]

imiony — dziś popr. forma N. lm: imionami. [przypis edytorski]

imiony wielkimi stolicę onę nadał — mowa o darowiznach z tzw. Donacji Konstantyna, sfałszowanego dokumentu cesarza Konstantyna Wielkiego, w którym rzekomo przekazuje on papieżowi Sylwestrowi I Pałac Laterański, Rzym, Italię i całą zachodnią część państwa rzymskiego. Używany w średniowieczu dla poparcia politycznych roszczeń papiestwa, dokument ten w rzeczywistości powstał na przełomie VIII i IX w., zaś fałszerstwo wykazano w XV w. Przyparty do muru Skarga, zarzut powoływania się na to fałszerstwo skomentował: „Co sie tycze darowizny Konstantego, iż Rzymu Papieżowi ustąpił: o czym ten krzywolog wiele kart popluskał […] Na to mu tylko powiemy […]: Kto dał, ten dał. Papieże tego i Kościół źle nie nabył, ani wydarł” (Na treny i lament Theophila Orthologa, Do Rusi Gręckiego [!] Nabożeństwa, Przestroga, Kraków 1610, s. 46). [przypis edytorski]

imitacja — rzecz naśladująca inną, podróbka. [przypis edytorski]

imitatywny (daw.) — naśladowczy. [przypis edytorski]

im jest znakomitszy, tym wcześniej… — Później okaże się to jasne, dlaczego ludzie wybitni już w bardzo wczesnym wieku (np. w czwartym roku życia) potrafią się kochać. [przypis autorski]

Imka, w której jest basen krytyImka: spolszczenie ang. YMCA, skrótu nazwy międzynarodowej organizacji Young Men's Christian Association (Związek Chrześcijańskiej Młodzieży Męskiej). YMCA w 1933 wybudowała w Jerozolimie budynek mający stanowić ośrodek życia kulturalnego, sportowego i społecznego, mieszczący m.in. pierwszy w mieście kryty basen i pierwszą prawdziwą salę gimnastyczną. [przypis edytorski]

imkluz — pieniądz diabelski. [przypis autorski]

Im ktoś był niedostępniejszy takim oględzinom, tym stawał się bardziej podejrzany — Kronikarz nie ma zamiaru uogólniać. W dalszym biegu opowieści będzie miał sposobność wysławić wspaniałe na Monumencie Nędzy Polskiej postacie tych, którzy z siebie uczynili most dla Nike Skrzydlatej lub Nike chodzącej za pługiem! [przypis autorski]

immanentnie — w sposób sobie właściwy, w swej wewnętrznej istocie. [przypis edytorski]

immanentność (filoz.) — wewnętrzna cecha tkwiąca w czymś, niezależna od innych przedmiotów, niewynikająca z działania czynnika zewnętrznego. [przypis edytorski]

immanentny (filoz.) — tkwiący w czymś jako wewnętrzna cecha, niezależna od innych przedmiotów, niewynikająca z działania czynnika zewnętrznego. [przypis edytorski]

immanentny (filoz.) — tkwiący w czymś, niewynikający z działania czynnika zewnętrznego. [przypis edytorski]

immanentny (filoz.) — zawarty w czymś. [przypis edytorski]

immanentyzm — w teorii poznania pogląd sprowadzający doświadczenie do doświadczenia wewnętrznego podmiotu poznającego. [przypis edytorski]

immarcescibilem (łac.) — niezwiędłe, niezatarte. [przypis redakcyjny]

immediate (łac.) — bezpośrednio. [przypis redakcyjny]

Immer hinein (niem.) — Zawsze do środka. [przypis edytorski]

immerhin wird an iranische Beeinfluszung zunächst zu denken sein (niem.) — mimo wszystko jest tu do pomyślenia wpływ irański. [przypis edytorski]

immer langsam voran (niem.) — przede wszystkim zawsze powoli. [przypis edytorski]

immer (niem.) — zawsze. [przypis edytorski]

im mniej mają one wykształcenia (…) tym więcej są warte — wyłączam wychowanie tyczące form: lepiej umieją wejść do salonu przy ulicy Verte niż przy ulicy Saint-Martin. [przypis autorski]

Immortalia (…) notantes — Lucretius, De rerum natura, V, 122. [przypis tłumacza]

Immunis (…) mica (łac.) — „Kto czystą ręką dotknie ołtarzy,/ Choć nie da bóstwu żertwy bogatej, Gdy świętą mąkę i sól zapraży/ Snadnie ubłaga gniewne penaty” (Horatius, Odae, III, 23, 17; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

immunitas (łac.) — nietykalność, przywilej. [przypis edytorski]

immunitatem (łac.) — wolności. [przypis redakcyjny]

immunitatis (łac.) — przywilej nietykalności. [przypis redakcyjny]

imnę się — forma utworzona od imać się: chwytać za coś. [przypis edytorski]

i mnie skoro — i ja się spieszę. [przypis edytorski]