Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161987 przypisów.
abrozėlis — paveikslėlis dažniausiai su Šventųjų atvaizdu. [przypis edytorski]
abrusas — staltiesė. [przypis edytorski]
Abruzzy — położone w środkowych Włoszech najwyższe pasmo Apeninów. [przypis edytorski]
Abruzzy, właśc. Abruzzo (wł.) a. Abruzja — górzysty region, leżący w centralnej części Półwyspu Apenińskiego, nad Morzem Adriatyckim. Tu prawdopodobnie metonimia dzikiego terenu, w którym grasują zbójcy. [przypis edytorski]
Abruzzy, właśc. Abruzzo (wł.) a. Abruzja — górzysty region w centralnej części Półwyspu Apenińskiego, nad Morzem Adriatyckim; w XIX w. nękany powstaniami, zbrojnymi walkami politycznymi i bandytyzmem. [przypis edytorski]
abrys (daw.) — obraz, plan. [przypis redakcyjny]
abrys (daw.) — plan. [przypis edytorski]
abrys (daw.) — rysunek, szkic; stroje ludowe, o których mówi Norwid, ozdabiane były kopiami runów z nagrobków, traktowanymi jednak nie jak pismo, a jako abstrakcyjne wzory. [przypis edytorski]
abrys (daw.) — szkic, zarys. [przypis edytorski]
abrys (daw.) — zarys, także: rycina. [przypis redakcyjny]
abrys (daw., z ros.) — szkic, zarys. [przypis redakcyjny]
Absalom (bibl.) — syn króla Dawida i Maaki (2Sm 3,2–3). Zabił on swojego przyrodniego brata Ammona (syna Dawida i Achinoam), w ramach odwetu za to, że Ammon zgwałcił rodzoną siostrę Absaloma, Tamar (2 Sm 13,1–29). Dumny ze swoich długich włosów, zginął w wojnie domowej przeciw ojcu, gdy uciekając zaczepił włosami o gałęzie drzewa i nie zdołał się wyswobodzić przed nadejściem pogoni. [przypis edytorski]
Absalom — syn Dawida i Maaki (2Sm 3,2–3). Zabił on swojego przyrodniego brata Ammona (syna Dawida i Achinoam), w ramach odwetu za to, że Ammon zgwałcił rodzoną siostrę Absaloma, Tamar (2 Sm 13,1–29). [przypis edytorski]
Absalon, właśc. Absalom — postać biblijna, syn króla Dawida; kiedy jego przyrodni brat, pierworodny potomek króla, zgwałcił rodzoną siostrę Absaloma, Tamar, i nie został ukarany, Absalom kazał swoim sługom zamordować go podstępnie podczas uczty, a następnie zbiegł; pozbawiony wstępu na dwór, zawiązał bunt przeciw ojcu, został obwołany przez swoich zwolenników królem i zajął Jerozolimę; zginął zabity podczas ucieczki po zakończonej klęską bitwie z wojskami Dawida. [przypis edytorski]
absence (fr.) — nieobecność. [przypis edytorski]
absentees (ang.) — nieobecni. [przypis redakcyjny]
absenteizm — uchylanie się od spełniania obowiązku, nieobecność w życiu społecznym. [przypis edytorski]
absent (fr.) — nieobecny. [przypis edytorski]
absit omen(łac.) — oby to nie była wróżba. [przypis redakcyjny]
Absit omen! (łac.) — Oby to nie było złą wróżbą! [przypis edytorski]
Absolomów […] brat rodzony, / Dla Tamary […] mieczem przebodziony — Amnon, zabity przez Absaloma za to, że gwałt uczynił siostrze jego Tamarze. [przypis redakcyjny]
Absolona właśc. Absalom — postać biblijna, syn króla Dawida, słynny z urody, szczególnie z bujnych włosów. Kiedy jego przyrodni brat, Amnon, pierworodny potomek króla, zgwałcił rodzoną siostrę Absaloma, Tamar i nie został ukarany, Absalom kazał swoim sługom zamordować go podstępnie podczas uczty, a następnie zbiegł na dwór swego dziada, Talmaja, króla Geszur. Po trzech latach uzyskał zgodę Dawida na powrót do Jerozolimy, ale nie miał wstępu na dwór. Absalom zawiązał bunt przeciw ojcu, został w Hebronie obwołany przez swoich zwolenników królem i wkrótce zajął Jerozolimę. Kiedy doszło do decydującego starcia w lesie Efraima, wojska Dawida odniosły zwycięstwo. Absalom ocalał, lecz kiedy uchodząc po bitwie przejeżdżał pod dębem, zaczepił włosami o jego gałęzie, zaś jego wierzchowiec umknął: tak uwięzionego znalazł go jeden z dowódców wojsk Dawida, Joab i, wraz ze swymi sługami, zabił buntownika. Stało się to wbrew woli Dawida, który nakazał oględnie obchodzić się z synem. [przypis edytorski]
absolucja — rozgrzeszenie. [przypis edytorski]
absolucja (z łac., rel.) — odpuszczenie grzechów. [przypis edytorski]
absolucja (z łac., rel.) — odpuszczenie grzechów, rozgrzeszenie. [przypis edytorski]
absolucja (z łac.; rel.) — tu: odpuszczenie grzechów. [przypis edytorski]
absolucja (z łac.) — rozgrzeszenie. [przypis edytorski]
absolument suspect (fr.) — absolutnie podejrzane. [przypis edytorski]
absolute (łac.) — na pewno. [przypis redakcyjny]
absolute (łac.) — stanowczo. [przypis redakcyjny]
absolutissime (łac.) — najzupełniej. [przypis redakcyjny]
absolutna konieczność — inderterminizm w obrębie fizyki uważam za stan przejściowy albo też, w przeciwnym razie, za symptom, że fizyka w naszym układzie zatrzymała się w punkcie niedoskonałym swego rozwoju. (O tym problemie później). Można by przypuścić również, że indeterminizm fizykalny jest potwierdzeniem w pewnym sensie przedstawionej tu teorii „materii martwej” i że fizyka dobrała się w swoim posuwaniu się w kierunku małości do drobnych (IPN), składających naszą „materię martwą” — ale to byłoby niezmiernie nieprawdopodobne. Najprawdopodobniej będzie to pewnego gatunku konwencjonalizm, przy pomocy którego konsekwentniej możemy opisać w danej chwili świat w pewnym stopniu małości — nie będzie to indeterminizm obiektywny, bo takie pojęcie sensu poza ruchami żywego stworu nie ma, tylko indeterminizm „ułomnościowy”, wynikający z małości badanych przedmiotów. [przypis autorski]
absolutna władza złagodzona piosenką — aforyzm Chamforta. [przypis redakcyjny]
absolutność — zuchwała bezwzględność. [przypis redakcyjny]
Absolutny pesymista na tle materializmu (…) Sam się wyniszcza, a oskarża naturę o zdradę — T. Jeske-Choiński, Na schyłku wieku, Warszawa 1894; data napisania: sierpień-grudzień 1893; wyd. II, Warszawa 1895, s. 113–114. [przypis autorski]
absolutorium (z łac.) — tu: zwolnienie. [przypis edytorski]
absolutum dominium (łac.) — panowanie absolutne, władza absolutna. [przypis edytorski]
absolutum dominium (łac.) — panowanie absolutne, władza absolutna. [przypis redakcyjny]
absolutum dominium (łac.) — samowładny rząd. [przypis redakcyjny]
absolutum dominium (łac.) — władza absolutna; absolutyzm. [przypis edytorski]
absolutum dominium (łac.) — władza absolutna. [przypis edytorski]
absolutystka — wyznawczyni absolutyzmu, filoz. poglądu, że wartości takie jak prawda, dobro lub piękno mają charakter obiektywny i niezmienny, nie są względne. [przypis edytorski]
absolut (z łac. absolutus) — pierwotny, osobowy lub bezosobowy, doskonały, najwyższy, wieczny byt. [przypis edytorski]
Absolve, absolve o pater Sarbievi (łac.) — rozgrzesz, ojcze Sarbiewski. [przypis edytorski]
absolvo te (łac.) — rozgrzeszam cię; faktycznie część formuły spowiedniczej brzmi: ego te absolvo a peccatis tuis (ja ci odpuszczam grzechy twoje). [przypis edytorski]
abstine i sustine (łac.) — Podstawy filozofii Epikteta: wytrzymałość w niedoli, wstrzemięźliwość od rozkoszy. [przypis tłumacza]
Abstinenzerscheinungen (niem.) — objawy odstawienia. [przypis edytorski]
abstractum (łac.) — to, co oderwane, odcięte. [przypis edytorski]
abstractum (łac.) — tu: abstrakcja. [przypis edytorski]
abstrahendo ab omni sensu (łac.) — abstrahując od wszelkiego znaczenia. [przypis edytorski]
Abstrahendo a sensu Thomistarum et a sensu aliorum Theologorum (łac.) – Abstrahując od rozumienia tomistów i innych teologów. [przypis tłumacza]
abstraktor — sam Rabelais. [przypis tłumacza]
abstraktorzy, spodyzatorzy, massyterowie, preguści, tabachinowie (…) eniliny, archadasperyny, mebiny, giboryny — Nazwy tych fantastycznych urzędów są po największej części pochodzenia hebrajskiego. [przypis tłumacza]
abstynencji — wstrzemięźliwości. [przypis redakcyjny]
abstynować się (daw., z łac.) — wstrzymać się; tu: od głosowania za lub przeciw. [przypis edytorski]
absurdny — dziś popr.: absurdalny. [przypis edytorski]
absurdum (łac.) — absurd, bezsens. [przypis edytorski]
absurdum (łac.) — absurd, nonsens. [przypis edytorski]
absurdum (łac.) — absurd. [przypis edytorski]
absyda a. apsyda — półkoliste lub wieloboczne pomieszczenie dostawione do bryły świątyni i otwarte do jej wnętrza, zwykle zamykające prezbiterium, niekiedy nawę. [przypis edytorski]
absyda a. apsyda — półkoliste lub wieloboczne pomieszczenie dostawione do bryły świątyni i otwarte do jej wnętrza, zwykle zamykające prezbiterium, niekiedy nawę. [przypis edytorski]
absynt — wysokoprocentowy alkohol na bazie m.in. piołunu i anyżu, popularny w paryskich kręgach artystycznych przełomu XIX i XX w. [przypis edytorski]
absynt — wysokoprocentowy alkohol na bazie m.in. piołunu i anyżu. [przypis edytorski]
absynt — wysokoprocentowy alkohol na bazie m. in. piołunu i anyżu. [przypis edytorski]
abszejt (daw., z niem.) — odpuszczenie. [przypis redakcyjny]
absztyfikant (pot.) — konkurent w znaczeniu: kandydat na narzeczonego. [przypis edytorski]
absztyfikant (pot.) — zalotnik, konkurent do ręki, kandydat na narzeczonego. [przypis edytorski]
abszyt (z niem.) — zwolnienie ze służby wojskowej. [przypis edytorski]
abszyt — zwolnienie z wojska. [przypis redakcyjny]
abtreten (niem.) — odstąpić, odejść; odmaszerować. [przypis edytorski]
abuchty (daw.) — kiszki do jedzenia. [przypis redakcyjny]
Abul-Abassa — słoń podarowany Karolowi Wielkiemu przez kalifa Harun-al Raszida. [przypis edytorski]
abulia — brak woli. [przypis edytorski]
ab umbilice et inferius (łac.) — od pępka i piekła; przen. od dna. [przypis edytorski]
abundancja (z łac. abundatia: nadmiar, obfitość, bogactwo) — obfitość. [przypis edytorski]
Ab uno disce omnes (łac.) — dosł.: po tym jednym (przykładzie) sądź wszystkich; cytat z Eneidy Wergiliusza; słowa Eneasza, opowiadającego Dydonie o koniu trojańskim Greków. [przypis edytorski]
A buntów dobrowolnie bogatych sie kaję — wystrzegam się związków z bogatymi. [przypis redakcyjny]
abusus (łac.) — nadużycie. [przypis edytorski]
abusus optimi pessimus (łac.) — nadużycie najlepszego jest najgorsze. [przypis edytorski]
ab utrinque (łac.) — obustronną. [przypis redakcyjny]
ab utrinque (łac.) — przez obie strony. [przypis redakcyjny]
ab utrinque (łac.) — z obydwu stron. [przypis redakcyjny]
ab utrinque praetensionum (łac.) — z obustronnych uraz. [przypis redakcyjny]
aby białą płcią bydź miała (starop.) — że miałaby być białą płcią; tj. że miałaby być kobietą. [przypis edytorski]
Aby być szczęśliwym w zbrodni (…) czy taki człowiek może istnieć — obacz w Swetoniuszu Nerona po zamordowaniu matki; a wszakże jakaż imponująca suma pochlebstwa otaczała go! [przypis autorski]
aby byli ustawieni instygatorowie — każdy sąd ma instygatora. [tj. oskarżyciela — Red.WL] Prócz tych są instygatorowie koronny i litewski, ci mają vice-instygatorów. Tych urząd jest pozywać na sejm z wiadomością marszałka de crimine laesae maiestatis. K. 1588 r. tit: De crimine laesae majestatis [O zbrodni obrazy majestatu — Red.WL]. In crimine perduellionis K. tegoż roku tit: Takiż postępek. O dobra stołowe i o prowenta K. 1598 tit: O pozwiech. Takoż in publica iniuria [w sprawie krzywdy publicznej — Red.WL] instygować i konwinkować może. K. 1611 titul: A gdzie by. Także pozywać ma dignitarios et officiales negligentes [ dygnitarzy i urzędników wykazujących się lekceważeniem — Red.WL]. K. 1565 tit: O negligencyi dignitariorum. Pozywać ma poborcę na trybunał etc. K. 1590 tit: O kwarcie. [przypis edytorski]
abych (daw.) — abym. [przypis edytorski]
abych — daw. forma liczby podwójnej; znaczenie: abyśmy (we dwóch a. we dwoje). [przypis edytorski]
abych (daw., reg.) — abym. [przypis edytorski]
abych — dziś popr.: abym. [przypis edytorski]
Abych (…) okrutnych razów nie podjęła — żebym nie doznała (nie otrzymała) okrutnych ciosów. [przypis redakcyjny]
abych (starop.) — abym, żebym. [przypis edytorski]
abych (starop. forma) — abym. [przypis edytorski]
Aby cię przewieźć, trzeba lżejszej łodzi — Dante między lekkimi cieniami, jeden z ciężkim ciałem, stoi nad brzegiem Acheronu; dlatego, ażeby go przewieźć przez rzekę, potrzeba lżejszej lodzi: wyrażenie dziwnie plastyczne. [przypis redakcyjny]
aby (daw.) — tu: tylko. [przypis edytorski]
Abydejczycy, oblegani przez Filipa (…) — Tytus Liwiusz, Dzieje Rzymu od założenia miasta, XXXI, 17–18. [przypis tłumacza]
aby dobra, którego pożąda dla siebie, pożądał i dla innych ludzi, jak wyżej (…) dowiedliśmy — Por. List 19 (dawniej 32) §§ 9–12. [przypis redakcyjny]
Abydos — egipskie Abdżu, miasto na zachodnim brzegu Nilu, 50 km na południe od dzisiejszego Sohag. Stolica 8. nomu Górnego Egiptu, z wielką nekropolią, zawierająca groby królewskie z czasów I i II dynastii. W egipskiej religii miejsce, w którym Izyda pochowała szczątki Ozyrysa, centrum misteriów ozyryjskich. W sformułowaniach religijnych wyrażenie „odejść do Abydos” było znaczyło „odejść do Krainy Zmarłych”. [przypis edytorski]
Abydos — kolonia Miletu na azjatyckim brzegu Hellespontu, w związku z Atenami przeciw Filipowi. [przypis tłumacza]
Abydos — staroż. miasto na azjatyckim brzegu Hellespontu (cieśniny Dardanele), kolonia Miletu. [przypis edytorski]
