Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Tak, dorzucę się do Wolnych Lektur! Tym razem nie pomogę, przechodzę prosto do biblioteki
Strona główna
Informacje Ustawienia Spis treści

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Zasób opracowany na podstawie: Tadeusz Boy-Żeleński, Słówka: zbiór wierszy i piosenek, nakł. Księgarnia Polska B. Połonieckiego, Lwów; wyd. E. Wende, Warszawa 1913

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Dorota Kowalska, Marta Niedziałkowska.

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Szacowany czas do końca: -
Tadeusz Boy-Żeleński, Słówka (zbiór), Krakowski jubileusz

Tadeusz Boy-Żeleński

Krakowski jubileusz

Z podróży Lucjana Rydla na wschód → ← Nowa wiara

Spis treści

    1. Ojczyzna: 1
    2. Przemijanie: 1
    3. Śmiech: 1 2
    4. Święto: 1
    5. Uczta: 1

    Tadeusz Boy-ŻeleńskiSłówka (zbiór)Krakowski jubileusz

    1
    ŚmiechNie wiem, który to nasz przodek,
    W przydługi ponoś[1] karnawał,
    Gdy wyczerpał wszelki środek,
    Skąd wziąć jaki świeży kawał,
    5
    Wraz, po formy dążąc nowe,
    Chwycił kpiarstwa kaduceusz,
    Skrobnął się nim mocno w głowę
    I wymyślił — jubileusz.
    Przyjęła się ta zabawa,
    10
    Jako że w niej leży sposób,
    Co każdemu daje prawa
    Kpić z najszanowniejszych osób;
    PrzemijanieLecz, że wszystko mija w świecie,
    (Niech go jasny piorun trzaśnie!)
    15
    I zdarzyć się może przecie
    Że tradycja ta wygaśnie,
    Podam tu więc przepis cały,
    By wszedł do krakowskich kronik,
    Na ten jubel tak wspaniały,
    20
    Jak «rękawka» lub «lajkonik».
    Bierze się do tego celu
    Tęgiego, starego pryka;
    Sadza się go na fotelu
    I siarczyście go się tyka.
    25
    Odmiany wszak prawa znacie,
    Trudności nie będzie zatem;
    Więc: jubilat, jubilacie,
    Jubilata, z jubilatem…
    ŚmiechPubliczności zastęp liczny
    30
    Hurmem obsiada galerią,
    A cały ten obchód śliczny
    Sam pacjent bierze na serio.
    Wstaje rzędem człek niektóry,
    Kogo tam zaswędzi ozór,
    35
    I wygłasza srogie bzdury,
    W uroczysty dmąc je pozór.
    Brzmi powaga w każdem słowie,
    Choć od śmiechu drgają rzęsy:
    O, bo myśmy tu w Krakowie
    40
    Wszystko straszne sans rire pince'y[2].
    Reszta słucha, oczy mruży,
    Kpiąc po trosze sobie z pryka
    I z tego, który bajdurzy,
    I z tego, który to łyka.
    45
    «Z uwielbienia pełnym łonem
    Stawam tu, czcigodny panie,
    Z sercem… te… tak przepełnionem…
    Że mi ledwo tchu już stanie.
    Twe zasługi są tak duże,
    50
    Żeby trzeba, jakem szczery,
    Ryć… te… spiżem… na marmurze…
    (Po cichu: cztery litery).
    Twoje słowa mądre, wieszcze,
    Żyć w narodzie będą święcie,
    55
    I prawnuki nasze jeszcze,
    Mieć je będą… (cicho: w pięcie).
    Więc, gdy zasług jubilata
    Żaden czasu grom nie zetrze,
    Niech nam jeszcze długie lata…
    60
    (Po cichu: psuje powietrze…)»
    Coś tam jeszcze mówca bąka,
    Orkiestra kropi fanfarę,
    A jubilat głośno siąka,
    Łez rozkoszy roniąc parę.
    65
    Magnificus się podnosi:
    (Przypadkowo ginekolog)
    I znów z innej beczki głosi
    Lapidarny swój nekrolog.
    OjczyznaMyśli wątku nie rozprasza,
    70
    Ale skupia w treść ogólną:
    «Panie… ten… ojczyzna nasza…
    Jest nam wszystkim… matką wspólną…
    Ona poi nas swym mlekiem
    I karmi niby dziecinę,
    75
    Zanim stanie się człowiekiem…
    Przez swą… panie… pępowinę…
    Znak to niskiej, podłej duszy
    Narodowym to występkiem,
    Gdy kto związki — panie — skruszy
    80
    Z tym matczynym… panie… pępkiem…
    I choć wrogie siły czasem
    Sznur pępkowy… panie… przedrą…
    (Cóż u diabła z tym kutasem!
    Jak powiada stary Fredro…)»
    85
    Uczta, ŚwiętoEt caetera, et caetera,
    Jeden gada, drugi gada,
    «…Praca żmudna, ciężka, szczera…
    (Sam jubilat odpowiada.)
    I tak dalej, i tak dalej,
    90
    Coraz cieplej, coraz parniej,
    W końcu obiad w dużej sali,
    Barszczyk, łosoś, comber sarni,
    Znów podają «jubilata»
    W różnych sosach na patelni,
    95
    Znów się każdy głąb z nim brata,
    Kpiąc zeń coraz to bezczelniej,
    Aż wreszcie, dobrze gdzieś rano,
    Gdy wyssą wszystkie likwory,
    I każdy pałę zawianą,
    100
    A brzuch ma od śmiechu chory,
    Pacjenta odwożą do dom,
    Gdzie w pierzynie ciepłej legnie,
    Nim ku nowym takim godom
    Znowu latek dziesięć zbiegnie;
    105
    A ci szelmy krakowianie
    Dalej sobie łamią głowy,
    Komu by tu wyrżnąć — panie —
    Kawał «jubileuszowy».

    Przypisy

    [1]

    ponoś — tu: ponoć, podobno. [przypis edytorski]

    [2]

    sans rire pince, własc. pince sans rire (od fr. pincer: szczypać i sans rire: bez śmiechu) — [tu wym.: sã rir pęsy] rodzaj humoru, bliski ironii, polegający na wypowiadaniu twierdzeń przesadzonych, często w stylu czarnego humoru, z poważnym wyrazem twarzy. Może się wiązać z ośmieszeniem rozmówcy, jeśli ten nie zrozumie, że to żart. Określenie pince sans rire pochodzi od nazwy zabawy, opisanej w XVII w., w której prowadzący szczypał twarz „ofiary” palcami ubrudzonymi w sadzy do momentu, kiedy ktoś z obecnych nie wytrzymał i wybuchnął śmiechem na widok takiego „makijażu”; śmiejący się zajmował wówczas miejsce „ofiary”. [przypis edytorski]

    15 zł

    tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

    35 zł

    tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

    55 zł

    tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

    200 zł

    tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

    500 zł

    Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

    20 zł /mies.

    Dziękujemy, że jesteś z nami!

    35 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

    55 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

    100 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

    Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard PayPal

    Dane do przelewu tradycyjnego:

    nazwa odbiorcy

    Fundacja Wolne Lektury

    adres odbiorcy

    ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

    numer konta

    75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

    tytuł przelewu

    Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

    wpłaty w EUR

    PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

    Wpłaty w USD

    PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

    SWIFT

    WBKPPLPP

    x
    Skopiuj link Skopiuj cytat
    Zakładka Istniejąca zakładka Notka
    Słuchaj od tego miejsca

    Pora na chwilę przerwy :)

    Podoba Ci się nasza biblioteka? Wesprzyj ją drobną wpłatą, a otrzymasz wcześniejszy dostęp do prapremier!

    Bez pomocy czytelników biblioteka przestanie się rozwijać. Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku!

    KRS: 0000070056
    Nazwa organizacji: Wolne Lektury

    Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
    Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

    Kto raz pokocha czytanie, już nigdy nie będzie całkiem sam. Książki ratują życie. W Wolnych Lekturach znajdziecie ich bez liku.

    Paulina Młynarska

    Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

    Zapisz się na newsletter, a nie przegapisz naszych publikacji. Zawsze możesz zrezygnować. Kliknij i podaj adres email

    Nie bądź wuj ponury, wspieraj Wolne Lektury!

    Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.
    Czy wiesz, że jeśli włączysz subskrypcję, to pomożesz uwolnić kolejną książkę?

    Kliknij obrazek, by subskrybować!

    Chcesz pomóc bibliotece? Najlepszą metodą pomocy są niewielkie, ale stałe wpłaty. Kliknij i dorzuć się!

    Czy wiesz, że wystarczyłoby 1000 osób, udzielających nam regularnego wsparcia, żeby zaspokoić podstawowe potrzeby Wolnych Lektur? Kliknij i dorzuć się!

    Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.
    • NIP: 952-187-70-87
    • KRS: 0000070056
    • REGON: 017423865
    • Numer konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
    Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
    MKiDN
    Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.