Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | poetyckie | pogardliwe | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4099 przypisów.
Ja? — Marianna objawia zdumienie, ale bynajmniej jeszcze nie rozpacz: sądzi, że się przesłyszała albo że ojciec z niej sobie żartuje, wystawiając ją na próbę. [przypis tłumacza]
Jama — staroż. indyjski bóg śmierci i zmarłych, władca zaświatów; w sanskrycie jego imię oznacza „bliźniak”, w Wedach jest bliźniaczym bratem bogini Jami. [przypis edytorski]
Jam August, Antonin, Aurelius — Imiona wielkich cezarów, policzonych po zgonie między bogi, stawały się tytułami dla ich następców lub książąt z rodu cesarskiego. I tak cesarze mianowali na Augustów, na Cezarów. Tak Heliogabal, przybrawszy jako honoryficzne [tj. honorowe; red. WL] tytuły imiona najlepszych cezarów, zwał się Antoninem, Aureliuszem itd. [przypis autorski]
jamb — dwusylabowa stopa rytmiczna, w grece i łacinie złożona z sylaby krótkiej, a potem długiej, po polsku zaś — z nieakcentowanej i akcentowanej. [przypis edytorski]
jamb — dwusylabowa stopa rytmiczna, w grece i łacinie złożona z sylaby krótkiej, a potem długiej (w wierszach polskich odpowiednikiem sylaby długiej jest sylaba akcentowana, zaś krótkiej nieakcentowana). [przypis edytorski]
Jamblich (ok. 250–326) — filozof grecki, urodzony w Chalkis w Syrii, gdzie założył własną, neoplatońską szkołę filozoficzną po odbyciu nauk u biskupa Laodycei Anatola oraz u Porfiriusza w Rzymie; jako filozof późnej starożytności starał się nadać nową teoretyczną podbudowę pogańskiemu politeizmowi. Główną księgą Jamblicha jest Zbiór nauk pitagorejskich w 10 księgach. [przypis edytorski]
Jamblich (ok. 250–326) — filozof syryjski, uczeń Porfiriusza, założyciel syryjskiej szkoły neoplatońskiej, mistyk, komentator Arystotelesa, Platona i innych filozofów. [przypis edytorski]
Jamblik — platoński teozof z IV wieku. [przypis tłumacza]
Jambon (…) jambon (fr.) — jambon (szynka) wymawia się podobnie jak: Jean Bond. [przypis redakcyjny]
jamboree (ang.) — wielki zlot skautów, ogólnonarodowy lub międzynarodowy. [przypis edytorski]
Jam Buonkonte, starszy syn Gwidona — Buokonte syn Gwidona z Montefeltro, gibelin, poległ w bitwie pod Kampaldino, w której zwycięski oręż gwelfów stronnictwo jego pobił i rozproszył. [przypis redakcyjny]
jamb — w metryce iloczasowej: stopa (sekwencja sylab) złożona z dwóch sylab: krótkiej i długiej (w wierszach polskich odpowiednikiem sylaby długiej jest sylaba akcentowana, zaś krótkiej nieakcentowana). [przypis edytorski]
jamb — w metryce iloczasowej: stopa (sekwencja sylab) złożona z dwóch sylab: krótkiej i długiej (w wierszach polskich odpowiednikiem sylaby długiej jest sylaba akcentowana, zaś krótkiej nieakcentowana); jamby: tu: wersy złożone z jambów. [przypis edytorski]
jamb — w metryce iloczasowej stopa złożona z dwóch sylab: krótkiej i długiej. [przypis edytorski]
jam był w słowie — „jam”, nie „ja”, bo ja osobą jest, a tam osoby nie było jeszcze. Ew[angelia] o Bogu mówi: W Nim był żywot, a żywot był oną światłością = ludzką, ale nie osobistościami ludzkimi. Bo ja jeżeli równocześnie z Bogiem było, to człowiek Boga rówiennikiem. [przypis autorski]
Jam ciebie zgoła nie pytał (…) legł w grobie — To jest, pytał nie jak człowiek widzący tylko zmysłem widzenia, który się przez śmierć rozwiązuje. [przypis redakcyjny]
Jam ciemny (…) Boga — utwór Micińskiego Lucifer bywa również traktowany jako kwadryptyk, którego część pierwszą stanowi niniejszy utwór, drugą fragment poetycki o incipicie Mój duch łańcuchem skuty do ziemi (…), część trzecią wiersz Melancolia, a czwartą fragment zaczynający się od słów Oto mej duszy świątynia — z czarnych jak miłość marmurów (…). [przypis edytorski]
jam (daw.) — ja jestem. [przypis edytorski]
jam (daw.) — skrócone: ja jestem. [przypis edytorski]
jamerlonk (niem.) — rodzaj płaszcza. [przypis edytorski]
James Fenimore Cooper (1789-1851) — amerykański powieściopisarz; pisał głównie powieści przygodowo-awanturnicze, których akcja rozgrywała się w drugiej połowie XVIII w., w momencie walk pomiędzy Indianami a Francuzami. [przypis edytorski]
James Fenimore Cooper (1789–1851) — pisarz amer., autor powieści przygodowych z życia Indian. [przypis edytorski]
James, Henry (1843–1916) — amerykańsko-brytyjski pisarz, krytyk i teoretyk literatury. [przypis edytorski]
James Macpherson (1736–1796) — szkocki poeta; zainspirował Słowackiego bohaterem Pieśni Osjana, wędrownym śpiewakiem opisującym przeszłość ludów celtycko-germańskich, ich podboje i towarzyszących im harfiarzy o tajemniczych mocach. [przypis edytorski]
James, William (1842–1910) — amerykański filozof i psycholog, współtwórca pragmatyzmu (obok Ch. S. Peirce'a) i jego popularyzator. [przypis edytorski]
James, William (1842–1910) — amerykański filozof i psycholog; współzałożyciel filozoficznej szkoły pragmatyzmu oraz jeden z głównych przedstawicieli funkcjonalizmu w psychologii; założył pierwsze w historii laboratorium psychologiczne. [przypis edytorski]
James, William (1842–1910) — amerykański filozof, psycholog, psychofizjolog, psycholog religii, prekursor psychologii humanistycznej i fenomenologii. [przypis edytorski]
Jamim Noraim (Jomim Nojroim) — Groźne Dni, dziesięć dni pokuty od Rosz Haszana do Jom Kipur. Według wierzeń żydowskich decyduje się wówczas los człowieka na następny rok. [przypis tłumacza]
jam jam labentis cum libertate Regni Poloni (łac.) — już już upadającego wraz z wolnością królestwa polskiego. [przypis redakcyjny]
jam jest — dziś: ja jestem. [przypis edytorski]
Jam jest, który stawiam, stwarzam cele. (…) wiatr gra na Eolowej harfie, Mefisto szydzi — S. Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 35–36. [przypis autorski]
Jam jest, ktom jest, i to jest imię moje (…) ten, który jest — Wj 3, 14. [przypis edytorski]
Jam jest prawdziwy chleb niebieski — J 6, 35. [przypis tłumacza]
Jam jest siostra twoja […] i czy ktokolwiek będzie z tobą? — autentyczne. [przypis autorski]
jam jest (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: ja jestem. [przypis edytorski]
ja, młody Francuz urodzony na północ od Paryża — w rzeczywistości Stendhal urodził się w Grenoble. [przypis redakcyjny]
Jam Lech — kalambur od imienia Michała Korybuta Wiśniowieckiego (Michael). [przypis edytorski]
jam młoda — skrót od: ja jestem młoda. [przypis edytorski]
jam niczyją żoną (daw.) — nie jestem niczyją żoną. [przypis edytorski]
jam nie zapomniał — inaczej: ja nie zapomniałem (przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
jam nie złodziej — nie jestem złodziejem. [przypis edytorski]
jam (…) nosił (…) i (…) rozpaczał — konstrukcje z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: [ja] nosiłem i rozpaczałem. [przypis edytorski]
Ja mówiłem wam nieraz (…) Dawniej lepiej bywało! — druga strofa pieśni Bartłomiej Głowacki Gustawa Ehrenberga (1818–1895), polskiego poety i działacza niepodległościowego. [przypis edytorski]
jam oczy me pieścił wielkiego gniewu prawdziwą przyczyną — Drzewo w raju, jabłoń, z której zakazany owoc był zerwany przez nieposłuszeństwo Ewy skuszonej przez węża. [przypis redakcyjny]
Jam Orest — Wspomnienie pełnej poświęcenia się przyjaźni Oresta dla Piladesa. [przypis redakcyjny]
jamory (gw.) — amory; miłość. [przypis edytorski]
jamory (gw.) — amory, miłostki. [przypis edytorski]
jam Pia (…) zginęłam w Maremie — Pia, żona Nello della Pietra. Mąż posądzający ją o cudzołóstwo zamknął ją w zamku Maremmy, gdzie wkrótce z grasującej choroby powietrznej umarła. [przypis redakcyjny]
Jampol (w obwodzie chmielnickim) — miasto (dziś miasteczko) w zach. części Ukrainy, należał niegdyś do rodów magnackich, m.in. do Zamoyskich, Koniecpolskich i Potockich. [przypis edytorski]
Jampol (w obwodzie winnickim) — miasto w płd.-zach. części Ukrainy, położone w jarze na lewym brzegu Dniestru (dziś przy granicy z Mołdawią), w XVII w. lokalny ośrodek handlowy. [przypis redakcyjny]
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
jam przeklęty (daw.) — skrót od: ja jestem przeklęty. [przypis edytorski]
jamraj a. borsuk workowaty, Perameles (biol.) — rodzina średniej wielkości wszystkożernych torbaczy z Australii i Nowej Gwinei. [przypis edytorski]
Jam respice canos (…) (łac.) — spojrzyj przecie na głowy sędziwe, na ręce bezwładne i ramiona bezsilne! Znika władza życia, wiek zużyliśmy na wojnach; odpuść na śmierć starców! [przypis redakcyjny]
jamry — skargi. [przypis autorski]
Jam się łakomstwem brzydził za żywota — Jak w piekle łakomcy i rozrzutnicy w jednym kręgu są karani, podobnie i w czyśćcu jedni i drudzy pokutują społem w jednym kręgu. I rozrzutników dręczy jak chciwców pragnienie złota, z tą tylko różnicą, że pierwsi zwykle tego pragną, czego sami zatrzymać nie umieją. [przypis redakcyjny]
jam się radował wiośnie (daw.) — cieszyłem się z wiosny. [przypis edytorski]
jam się zakradał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: ja się zakradałem. [przypis edytorski]
jams — pochrzyn, rodzaj wieloletnich pnączy z bulwiastymi kłączami, rosnący dziko i uprawiany ze względu na jadalne bulwy w Afryce Zachodniej oraz w Azji płd.-wsch., w Ameryce Południowej i na Karaibach. [przypis edytorski]
Jam sprawy nie zaspał — konstrukcja z ruchomą końcówka czasownika, inaczej: ja nie zaspałem; Jam sprawy nie zaspał: nie zlekceważyłem (a. nie przegapiłem) sprawy. [przypis edytorski]
Jam syn, zaiste, niedźwiedzicy matki — Tu jest aluzja do familii Orsinich, z której pochodził ten papież. [przypis redakcyjny]
Ja mszczę się umarłych — jam anioł zarazy — Zaraza, która w ostatnich czasach mściła się na Europie opuszczającej nasza sprawę, podała mi myśl połączenia anioła zarazy z zemsty aniołem. [przypis autorski]
jamszczyk (ros.) — woźnica. [przypis redakcyjny]
jam tam bywał (starop. konstrukcja) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: ja tam bywałem. [przypis edytorski]
Jam też nie z soli wyrósł ani z roli — słowa te miał wypowiedzieć Czarniecki, kiedy tytuł hetmana wielkiego przypadł Jerzemu Lubomirskiemu; jest to aluzja do źródeł bogactwa i wpływów Lubomirskich: żup solnych i rolnictwa, czemu Czarniecki przeciwstawiał własne zasługi wojskowe. [przypis edytorski]
Jam też tam lubił bawić wprzód, Lecz szkodzi mi północny chłód — żartobliwa aluzja do przymusowego wyjazdu autora na południe. [przypis tłumacza]
jam tu przyszła (gw., daw.) — konstrukcja z przechodnią końcówką czasownika; inaczej: ja tu przyszłam. [przypis edytorski]
jam uratowała — dziś: ja uratowałam. [przypis edytorski]
Ja (…) muszę władz w ojczyźnie słuchać, ale wy (…) powinniście… — ja muszę się układać z Persami, ale wy, niezależni od władz spartańskich, możecie nie upokarzać się przed tymi, co was dawniej gnębili, powinniście mieć więcej poczucia honoru niż inni i umożliwić prowadzenie wojny bez łaski barbarzyńców. [przypis tłumacza]
Jam vides onerata ferox ut ducat Jasis Per medias Istri plaustra bubulcus aquas — Już widzisz, jak wolarze prowadzą do Jass przez środek Istru obładowane woły. [przypis edytorski]
jam was oszukał — ja was oszukałem (konstrukcja z ruchomą końcówka czasownika). [przypis edytorski]
Jam zawarł zmysły w (…) ciemności — kochanak jest odrętwiały, niewrażliwy na bodźce. [przypis edytorski]
Jam zgrzeszył, a ta trzoda co zasłużyła, Panie Boże mój? Proszę, obróć rękę twoję na mię i na dom ojca mego, a ludu tego nie zabijaj — 1 Krn 21, 17. [przypis edytorski]
jam Zniczowa — należę do Znicza, jestem kapłanką świętego ognia. [przypis edytorski]
jam (…) zwołał — ja zwołałem. [przypis edytorski]
jańczarka — strzelba o długiej lufie i krótkiej zakrzywionej kolbie używana przez janczarów (żołnierzy dawnej piechoty tureckiej). [przypis edytorski]
Jańsbork — obecnie: Pisz. [przypis edytorski]
Jański, Bogdan Teodor (1807–1840) — pol. działacz emigracyjny, założyciel Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego (tzw. zmartwychwstańców), Sługa Boży Kościoła katolickiego; wydawca dzieł Adama Mickiewicza, Maurycego Mochnackiego, Joachima Lelewela i in.; autor przekładów na francuski m.in. Konrada Wallenroda, Dziadów oraz Ksiąg narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego. [przypis edytorski]
Jan 7, 40. Spór między żydami, jak pomiędzy chrześcijanami dzisiaj — W całym tym rozdziale znajdują się aluzje do cudu, który zdarzył się w Port-Royal i który stał się powodem gwałtownych sporów. [przypis tłumacza]
Jana Jakuba — chodzi o Jana Jakuba Rousseau (1712–1778), genewskiego pisarza i filozofa tworzącego w jęz. fr., wybitnego przedstawiciela oświecenia. [przypis edytorski]
Jana Kalwina i Marcina Lutra — przytoczeni nie jako rzeczywiste potwory moralne, ale ironicznie, ze względu na zgrozę, jaką ich imiona budziły w ciemnej szlachcie; w wydaniu z 1816 r.: gorszym od heretyka. [przypis redakcyjny]
Ja natomiast poddaję się bogom — jestem posłuszny temu naturalnemu popędowi do posiadania, jaki bogowie wszczepili w ludzką duszę. [przypis tłumacza]
Janauschek, Fanny (1829–1904) — austriacka aktorka teatralna urodzona w Pradze; grała w teatrach niemieckich, od 1863 w Ameryce i w Anglii. [przypis edytorski]
Jana w dwóch osobach Styki — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Jan Styka, ofiara Zielonego Balonika (rys. K. Sichulski). [przypis edytorski]
Jana z Kęt a. Jan Kanty (1390–1473) — święty Kościoła katolickiego, ksiądz, wykładowca Akademii Krakowskiej. [przypis edytorski]
Jana zwycięstwo… — chodzi o zwycięstwo króla polskiego Jana III Sobieskiego nad wojskami tureckimi pod Wiedniem (tzw. wiktoria wiedeńska, 1683). [przypis edytorski]
Jan Baptysta Rousseau (1670–1741) — imiennik późniejszego odeń Jana Jakuba, największą część swej sławy zawdzięczał sprośnym epigramom. [przypis tłumacza]
Jan Bentivoglio, właśc. Giovanni II Bentivoglio (1443–1508) — syn Hannibala I Bentivoglio, autorytarny pan Bolonii w latach 1463–1506; w listopadzie 1506 uciekł z miasta przed przeważającymi wojskami papieskimi, interweniującymi na prośbę jego przeciwników. [przypis edytorski]
Jan bez Ziemi (1166–1216) — król Anglii, brat m.in. Ryszarda Lwie Serce; w odróżnieniu od starszych braci nie odziedziczył żadnych posiadłości ziemskich. [przypis edytorski]
Jan Binet — genewianin, kolega Krasińskiego i Reeve'a na uniwersytecie genewskim. [przypis redakcyjny]
Jan Breughel — Jan Breughel starszy (1568–1625), zwany Aksamitnym, a. Jan Breughel młodszy (1601–1678), dwóch przedstawicieli słynnej flamandzkiej rodziny, która wydała wielu malarzy. Obaj chętnie malowali sielankowe pejzaże i kwiaty. [przypis edytorski]
Jan Bugaj — pseudonim okupacyjny Krzysztofa Baczyńskiego. [przypis autorski]
Jan Chapelain (1595–1674) — zażywał długi czas wielkiej reputacji jako poeta, zanim Boileau krytyką swoją strącił go z piedestału. [przypis tłumacza]
Jan Chryzostom, czyli Złotousty (ok. 350–407) — biskup Konstantynopola, pisarz i słynny kaznodzieja, teolog; święty prawosławny i katolicki; piętnował obyczaje dworu, za co z inicjatywy cesarzowej Eudoksji został skazany na wygnanie. [przypis edytorski]
Jan Chryzostom, czyli Złotousty (ok. 350–407) – biskup Konstantynopola, pisarz i słynny kaznodzieja, teolog; święty prawosławny i katolicki, doktor Kościoła. [przypis edytorski]
Jan Chryzostom, czyli Złotousty (ok. 350–407) — biskup Konstantynopola, pisarz i słynny kaznodzieja, teolog; święty prawosławny i katolicki. [przypis edytorski]
Jan Chrzciciel gdy go żołnierze pytali, co by czynić mieli, odpowiedział — Łk 3, 14. [przypis edytorski]
Jancychryst — Antychryst. [przypis edytorski]
jancykryst (gw.) — antychryst. [przypis edytorski]
janczaraga — dowódca janczarów. [przypis redakcyjny]
janczar — dziś popr. forma D.lm: janczarów. [przypis redakcyjny]
