ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | poetyckie | pogardliwe | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 2786 przypisów.
jedno — tu: jednakowo. [przypis edytorski]
jedno — tu: tylko; Jedno mi chyba umrzeć: pozostaje mi chyba tylko umrzeć. [przypis edytorski]
Jedno Twe słowo, wielki niebios Panie — ostatnia strofa, z pewnymi przekształceniami została zachowana z wersji Goreckiego, gdzie brzmi ona: „Jedno twe słowo, wielki gromów Panie,/ Z prochów nas, z prochów wskrzesić było zdolne,/ Jeśli znów karać twa wola nastanie,/ Obróć nas w prochy, ale w prochy wolne”. [przypis edytorski]
Jednowski, Marian (1873–1932) — właśc. Marian Jednoróg; aktor. [przypis edytorski]
jednozgodnie, choć różnogłośnie — jednomyślnie, ale wieloma różnymi głosami (każdy na swój sposób i we własnym imieniu). [przypis edytorski]
jednozgodnie (daw.) — zgodnie, jednomyślnie. [przypis edytorski]
jednozgodnie — dziś: jednogłośnie a. zgodnie. [przypis edytorski]
jednozgodnie — dziś: jednogłośnie. [przypis edytorski]
jednozgodnie — jednogłośnie. [przypis edytorski]
jednozgodnie — jednogłośnie; zgodnie, bez sprzeciwu. [przypis edytorski]
jednozgodnie — jednomyślnie. [przypis edytorski]
jednozgodny (daw.) — dziś: jednogłośny a. zgodny. [przypis edytorski]
jednoznaczne — tu: oznaczające to samo. [przypis edytorski]
jednym śladem — jedynym śladem są. [przypis edytorski]
jednym z kalectw Krakowa było sztuczne zduszenie go w strefie „fortecy”. (…) Trzeba było wielu lat starań i walki z szykanami, nim Leo zdołał uzyskać zniesienie fortyfikacji, a tym samym wolny oddech dla peryferii Krakowa. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Miejsce dzisiejszej Alei Słowackiego, wówczas strategiczna kolej „cyrkumwalacyjna”, dławiąca pierścieniem Kraków. Pejzaż ten, o różnych porach dnia i roku, wielokrotnie powtarzał Wyspiański, jako jedyny dostępny mu z okna domu u wylotu ul. Krowoderskiej, gdzie był wieziony chorobą. [przypis edytorski]
jedny (starop. forma) — jedne. [przypis edytorski]
jedrona pałka (daw.) — przekleństwo. [przypis edytorski]
Jedu, jedu, ni dorohi, ni śledu…. (białorus.) — jadę, jadę, ani drogi, ani śladu, konia biczem poganiam, na śmierć spoglądam. [przypis edytorski]
jedwabie — tu: jedwabne nici. [przypis edytorski]
jedwabnik — gatunek motyla nocnego, który odżywia się liśćmi morwy (dużego krzewu). [przypis edytorski]
jedwo (starop.) — ledwo. [przypis edytorski]
jedynaście — dziś popr.: jedenaście. [przypis edytorski]
jedynasta — forma konsekwentnie używana przez Prusa; dziś: jedenasta. [przypis edytorski]
Jedynie człowiek zły żyje samotnie — Syn naturalny, akt IV, scena 3. [przypis edytorski]
jedynie tylko wiara w wyższy układ świata, wiara w to, że wszystkie ziemi zdarzenia i gorycze są dysonansami… — Zygmunt Krasiński, List do Adama Sołtana, 20 grudnia 1840. [przypis edytorski]
jedynowładzca — dziś: jedynowładca. [przypis edytorski]
jedynymi gadami są tu piękne, rogate jaszczurki należące do rodziny salamander — salamandry są płazami, a nie gadami, należą do zupełnie innej gromady zwierząt niż jaszczurki. [przypis edytorski]
jedyny murowany budynek w Szymborzu, stanowił zawsze szczególny mój podziw — błąd logiczny i stylistyczny; popr.: (…) stanowił zawsze przedmiot szczególnego mojego podziwu. [przypis edytorski]
jedźta (gw.) — forma 2.os. lm trybu rozkazującego: jedźcie. [przypis edytorski]
jedząc kuraka, oddzielili tłustość — podstawa oskarżenia przez inkwizycję o praktykowanie judaizmu. [przypis edytorski]
jedzącym tylko śliwki w czasie burzy — suszone śliwki spożywane jako lekarstwo na chorobę morską. [przypis edytorski]
je — dziś popr. forma B. lm r.mos.: ich. [przypis edytorski]
je — dziś popr. forma B. lm. r.mos.: ich (tu celowa archaizacja). [przypis edytorski]
je — dziś popr.: go. [przypis edytorski]
je — dziś popr.: ich. [przypis edytorski]
jeepu — dziś popr. forma D: jeepa. [przypis edytorski]
jefe (hiszp.) — szef, przywódca. [przypis edytorski]
Je ferai tomber des pluies de roses (fr.) — ześlę deszcz róż. [przypis edytorski]
Jefferson, Thomas (1743–1826) — amerykański prawnik, działacz niepodległościowy, archeolog, architekt, trzeci prezydent USA. [przypis edytorski]
je (fr.) — ja. [przypis edytorski]
Jefta a. Jefte (rel.) — jeden z sędziów we wczesnym okresie Izraela, pod którego dowództwem Bóg wyzwolił Izraelitów spod dominacji Ammonitów. Jefte złożył w tym celu ofiarę z własnej córki. [przypis edytorski]
Jefte (bibl.) — postać z Księgi Sędziów, syn Izraelity i nierządnicy; żeby zwyciężyć w bitwie przeciwko Ammonitom, przysiągł, że ofiaruje Bogu pierwszą istotę, która wyjdzie mu na spotkanie z jego domu; okazała się nią jego córka, którą dla wypełnienia przysięgi złożył w ofierze (Sdz 11, 30–39). [przypis edytorski]
Jefte — postać biblijna: jeden z Sędziów we wczesnym okresie Izraela; za zwycięstwo w bitwie przeciwko Ammonitom złożył córkę w ofierze (Sdz 11, 30-–39), ponieważ przygotowując się do walki, ślubował w razie zwycięstwa poświęcić na ołtarzu Jahwe pierwszą istotę lub rzecz, którą spotka na ojczystej ziemi, a zrządzeniem losu stało się tak, że pierwszą spotkaną osobą była jego córka. [przypis edytorski]
Jefte — postać biblijna ze Starego Testamentu, jeden z Sędziów we wczesnym okresie Izraela; by zwyciężyć w bitwie przeciwko Ammonitom, złożył córkę w ofierze (Sdz 11, 30–39). [przypis edytorski]
Jefte — przywódca wojskowy, który poprowadził Izraelitów do zwycięstwa nad Ammonitami; był synem Gileada i prostytutki (Sdz 11,1-40). [przypis edytorski]
Jefte z Salaadu — wedle Księgi Sędzów Jefte pochodził z Gileadu, po wygnaniu przez braci z domu ojca zamieszkał w kraju Tob (Sdz 11,1–3). [przypis edytorski]
Jegar-Sahaduta — aram. יגר (jegar): ‘kopiec, stos’, שהדותא (sahaduta): ‘świadek’. [przypis edytorski]
jegier — w dawnym wojsku żołnierz specjalnej formacji strzelców. [przypis edytorski]
jegier — w dawnym wojsku żołnierz specjalnej formacji strzelców w wojskach austriackich, pruskich i rosyjskich. [przypis edytorski]
jego [Asklepiosa] synowie na wojnie pod Troją — wg Iliady: Machaon i Podalejrios, rodzeni synowie Asklepiosa, wodzowie Tessalczyków. [przypis edytorski]
jego [Asklepiosa] synowie pod Troją nie gniewali się na służącą, kiedy zranionemu Eurypylosowi dawała pić wino pramnijskie obficie zasypane (…) i nie ganili Patroklosa za to leczenie — pomieszane dwa różne wydarzenia: wino takie przygotowała Hekamede, branka Nestora, podając jako posilny napój wojownikom, którzy wrócili z pola walki: Nestorowi oraz ranionemu przez Parysa w bark Machaonowi, synowi Asklepiosa, którego jako lekarza dla bezpieczeństwa zwieziono z bitwy (Iliada XI 621 i nast.); u Homera nie ma w tej scenie wzmianki o leczeniu ani o Eurypylosie; Patroklos jest gościem w namiocie Nestora, zaś wracającego z pola bitwy rannego Eurypylosa napotyka później i sam go leczy, w jego namiocie (XI 806–XII 1, XV 390–394). [przypis edytorski]
jego córy — córka Chryzesa została wzięta w niewolę przez Agamemnona. [przypis edytorski]
jegomość (daw.) — jakiś mężczyzna, facet. [przypis edytorski]
jegomość (daw.) — skrót od daw. formy grzecznościowej: jego miłość; używany w stosunku do osób szlachetnie urodzonych, szczególnie do władcy a. głowy rodu. [przypis edytorski]
jegomość (daw.) — zwyczajowe określenie księdza, proboszcza parafii. [przypis edytorski]
jegomość — ksiądz proboszcz. [przypis edytorski]
jegomość — mężczyzna. [przypis edytorski]
jegomość — tu: ksiądz. [przypis edytorski]
jego natury — te słowa dodano w wydaniu z 1816 r. [przypis edytorski]
jego [Rogera Bacona] imiennika kanclerza — chodzi o Francisa Bacona (1561–1626), angielskiego filozofa, jednego z twórców empiryzmu i nowożytnej metody naukowej opartej na eksperymencie i indukcji, który był lordem kanclerzem na dworze króla Jakuba I Stuarta. [przypis edytorski]
jego samego — Stefana Czarnieckiego, wojewody, dowódcy Paska. [przypis edytorski]
jego syn — syn cesarza Napoleona I, Napoleon II (1811–1832), od 1818 znany jako Franciszek, książę Reichstadtu, którego bonapartyści mieli nadzieję wprowadzić na tron. [przypis edytorski]
jego [Teajteta] kolegę z gimnastyki, tego tu Sokratesa — Teodor zapoznał Sokratesa z Teajtetem w gimnazjonie, ośrodku ćwiczeń fizycznych i treningu sportowego. [przypis edytorski]
jego — tj. Witolda. [przypis edytorski]
jego uczynek za przekleństwo poczytał Piotr — Dz 8, 19. [przypis edytorski]
jego woli ucho skłania — przychyla się do jego woli; słucha jego woli. [przypis edytorski]
jego — w oprac. Hertza: moje. [przypis edytorski]
jego wuja — był nim Charles-Irénée Castel de Saint-Pierre (1658–1743), pisarz i dyplomata, który w pracy Projet pour rendre la paix perpétuelle en Europe (Projekt wiecznego pokoju w Europie; t.1–2: 1713, t.3: 1717) jako pierwszy zaproponował utworzenie federacji państw europejskich, w której spory rozstrzygano by metodami pokojowymi zamiast militarnymi. [przypis edytorski]
jego wysokoprewoschoditielstwo (ros. его высокопревосходительство) — tytuł, którym zwracano się w carskiej Rosji do urzędników (wojskowych lub cywilnych) pierwszej i drugiej rangi. [przypis edytorski]
jegoż (daw.) — którego. [przypis edytorski]
jego założyciele — nieznane są początki zamku w Czorsztynie; pierwsza wzmianka o nim z 1246 r. wskazuje jako właściciela Piotra Wydżgę, szlachcica z ziemi krakowskiej, kasztelana sądeckiego i krzyżowca. [przypis edytorski]
jego znalezieniem się — jego zachowaniem. [przypis edytorski]
je (gw.) — jest. [przypis edytorski]
je (gw.) — tu: ich (kupców). [przypis edytorski]
Je hais ces brigands (fr.) — nienawidzę tych bandytów. [przypis edytorski]
Jehan-Rictus, własc. Gabriel Randon (1867–1933) — poeta fr., w młodości symbolista, następnie twórca poematów stylizowanych na mowę paryskiej ulicy. [przypis edytorski]
Jehoszua ben Hanani właśc. Jehoszua ben Chanania (zm. 131 r. n.e.) — jeden z ważniejszych tannaitów trzeciej generacji; przeciwnik ascetyzmu. Wraz z rabbanem Gamalielem, rabbim Eleazarem ben Azarią i rabbim Akibą ben Josefem odbył podróż do Rzymu. [przypis edytorski]
Jehoszua ben Ileni a. Juda ben Ilai — tannaita z czwartej generacji, działający w II w. n.e., najczęściej wymieniany mędrzec Miszny. [przypis edytorski]
Jehoszua ben Karcha — tannaita trzeciej generacji. Prawdopodobnie syn Rabbiego Akiby. Najwięcj jego komentarzy znajduje się w Agadach. [przypis edytorski]
Jehowa — dziś częściej: Jahwe, imię własne Boga żydów i chrześcijan. [przypis edytorski]
Jehowa — Jahwe, hebrajskie określenie Boga. [przypis edytorski]
Jehowa — Jahwe, imię narodowego Boga Żydów. [przypis edytorski]
Jehowa — Jahwe, wymowa hebrajskiego imienia Boga. [przypis edytorski]
Jehudą ben Bawa — tannita trzeciej generacji; za nauczanie Tory umęczony. Zaliczany do Dziesięciu Męczenników żydowskich. [przypis edytorski]
Jehuda ben Dama — ta postać nie pojawia się w Talmudzie, jednak jest zawsze wymieniana jako jedna z Dziesięciu Męczenników żydowskich w midraszach. [przypis edytorski]
Jehuda — od hebr. ידה (jada) ‘składać podziękowania, wychwalać’. [przypis edytorski]
Jehuda — przemówił Jehuda, ponieważ to on poręczył za zwrócenie Binjamina ojcu, zob. Chizkuni do 44:18. [przypis edytorski]
Jehud — miasto na temat którego pierwsze wzmianki pochodzą z czasów podboju ziemi Kanaan przez Izraelitów; wymieniane w Biblii hebrajskiej, jako tereny należące do pokolenia Dana (Joz 19,40–45). [przypis edytorski]
jeibė — žala, nuostolis. [przypis edytorski]
jeich (gw.) — ich. [przypis edytorski]
Jej Bohu, ne znaju (ukr.) — na Boga, nie wiem. [przypis edytorski]
jej Bohu (ukr.) — o Boże. [przypis edytorski]
jej chłopczyka zabrał los… — według informacji podanych przez Halinę Birenbaum ta piosenka została napisana przez Polę Braun podczas jej pobytu na Majdanku, „kiedy więźniarki wróciły z pracy i zobaczyły, że zabrano dzieci z baraku, w którym je trzymano i zawleczono je do komory gazowej”. [przypis edytorski]
jej dognał (starop. forma) — dziś: dognał ją (D. zamiast B.). [przypis edytorski]
J. E. — Jego Ekscelencji. [przypis edytorski]
jeje — hiszp.: jején, nazwa nadawana licznym gatunkom drobnych owadów, często pijących krew ssaków. [przypis edytorski]
je — jest (forma gwarowa). [przypis edytorski]
jej gwoli (daw.) — ze względu na nią. [przypis edytorski]
Je jig, tu jigs, il jig. Nous jigons — żart słowny, związany z odmianą czasowników fr. (ang. je cat, nous cattons). [przypis edytorski]
Jej [kochanki Wetumna] odpłatnym darem / Giąć się będą jesiennym gałęzie ciężarem — Pomona sprawi, by drzewa obficie jesienią rodziły owoce, co będzie stanowić dar bogini za wystawioną jej świątynię. [przypis edytorski]