Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dopełniacz | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8988 przypisów.
Marsowie — szczep samnicki w środkowej Italii nad rzeką Liris. [przypis redakcyjny]
marsowo (daw.) — groźnie, wojowniczo; od imienia Marsa, rzymskiego boga wojny. [przypis edytorski]
marsowy (daw.) — groźny, wojowniczy. [przypis edytorski]
marsowy (daw.) — związany z wojną, z rzemiosłem wojennym. [przypis edytorski]
marsowy — groźny, surowy. [przypis edytorski]
Marsowy piastun — stary, wysłużony żołnierz. Mars: rzymski bóg wojny. [przypis redakcyjny]
marsowy — surowy, groźny; Mars był przez starożytnych Rzymian czczony jako bóg wojny. [przypis edytorski]
marsowy — surowy, srogi. [przypis edytorski]
marsowy — tu: żołnierski; od imienia Marsa, rzymskiego boga wojny. [przypis edytorski]
marsowy — właściwy Marsowi, bogu wojny w mit. gr.; wojskowy, wojowniczy. [przypis edytorski]
Marspiter — Zamiast Mars pater mówili Rzymianie. [przypis autorski]
mars — ponury wyraz twarzy. [przypis edytorski]
mars — surowy wyraz twarzy, groźna mina; od imienia rzymskiego boga wojny, Marsa. [przypis edytorski]
mars — surowy wyraz twarzy; od imienia boga wojny w mit. rzym., Marsa. [przypis edytorski]
mars — surowy wyraz twarzy; od imienia Marsa, rzym. boga wojny. [przypis edytorski]
Marston Moor — chodzi o bitwę na Marston Moor (niedaleko wsi Long Marston w hrabstwie North Yorkshire), która miała miejsce 2 lipca 1644 podczas angielskiej wojny domowej. [przypis edytorski]
mars — tu: odwaga (od imienia Marsa, rzymskiego boga wojny). [przypis edytorski]
mars — tu: zmarszczenie czoła, groźna mina, od imienia rzymskiego boga wojny, Marsa. [przypis edytorski]
Marsu — dziś popr. forma C.lp: Marsowi. [przypis edytorski]
Mars — w mit. rzym. bóg wojny. [przypis edytorski]
Mars — w mit. rzym. bóg wojny. [przypis redakcyjny]
Marsyjasza — Marsjasza; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
marsyjczykom — dziś popr. Marsjanom. [przypis edytorski]
Marsylia — miasto w płd. Francji, nad Morzem Śródziemnym. [przypis edytorski]
Marsylia — miasto w południowej Francji, nad Morzem Śródziemnym. [przypis edytorski]
Marsylianka — francuski hymn narodowy, powstały w 1792. [przypis edytorski]
Marsylianka — hymn narodowy Francji; słowa i kompozycja autorstwa Claude'a Josepha Rougeta de Lisle'a. [przypis edytorski]
Marsylianka — patriotyczna pieśń francuska z czasów Rewolucji Francuskiej, napisana w 1792 jako Marsz wojenny Armii Renu. Zyskała wielką popularność i nową nazwę, kiedy do Paryża triumfalnie wkroczyły oddziały ochotników z Marsylii, śpiewające ją jako swoją piosenkę marszową. W 1795 Marsylianka została ogłoszona hymnem państwowym Republiki Francuskiej. [przypis edytorski]
Marsylianka — patriotyczna pieśń fr. z czasów Rewolucji Francuskiej, napisana w 1792 przez Claude'a Josepha Rouget de Lisle jako Marsz wojenny Armii Renu. Zyskała wielką popularność i nową nazwę, kiedy do Paryża triumfalnie wkroczyły oddziały ochotników z Marsylii, śpiewające ją jako swoją piosenkę marszową. W 1795 Marsylianka została ogłoszona hymnem państwowym Republiki Francuskiej. [przypis edytorski]
Marsylianka — pieśń rewolucyjna z czasów Rewolucji Francuskiej, w 1795 ogłoszona hymnem państwowym Republiki Francuskiej; w czasach cesarstwa i późniejszych zastąpiona w tej roli innymi pieśniami; w XIX w. stanowiła nieformalny hymn międzynarodowego ruchu rewolucyjnego; w 1879 przywrócono ją jako hymn państwowy Francji. [przypis edytorski]
Marsylianka — pieśń z czasów Rewolucji Francuskiej (1791), obecnie hymn Francji. [przypis edytorski]
Marsylianka — pieśń z czasów Rewolucji Francuskiej, która stała się hymnem Francji. [przypis edytorski]
„Marsylianka” — rewolucyjna pieśń francuska, ułożona w r. 1792 przez Rouget de l'Isle, która stała się francuskim hymnem narodowym. [przypis redakcyjny]
Marsylia — wielkie miasto w płd. Francji, nad Morzem Śródziemnym, z największym francuskim portem morskim. [przypis edytorski]
Marsylija (…) wody w swym porcie swoją krwią zagrzała — Tu poeta przypomina oblężenie Marsylii przez legie rzymskie pod dowództwem Juliusza Cezara. [przypis redakcyjny]
Marsyli — król hiszpański. [przypis redakcyjny]
mars (żegl.) — bocianie gniazdo, platforma obserwacyjna umieszczona wysoko na maszcie statku, służąca również jako punkt oparcia podczas zmiany żagli i olinowania. [przypis edytorski]
marszador — koń o specjalnym kroku, łagodnie niosący jeźdźca. [przypis autorski]
marszałek Belle-Isle, właśc. Charles Louis Auguste Fouquet, książę de Belle-Isle (1684–1761) — wybitny francuski marszałek i polityk. [przypis edytorski]
marszałek de Richelieu, Crebillon, Fontenelle, Jan Jakub Rousseau — wybitne postacie życia Francji XVIII w.: Louis François Armand du Plessis, książę de Richelieu (1696–1788): arystokrata, żołnierz i dyplomata; Prosper Jolyot de Crébillon (1674–1762): poeta i dramaturg; Bernard Le Bouyer de Fontenelle (1657–1757): filozof, religioznawca, pisarz; Jean-Jacques Rousseau (1712–1778): pisarz, filozof. [przypis edytorski]
marszałek d'Huxelles, właśc. Nicolas Chalon du Blé, markiz d'Huxelles i Cormatin (1652–1730) — francuski dowódca i polityk, marszałek Francji; jeden z najbardziej znanych homoseksualistów w swoich czasach. [przypis edytorski]
Marszałek dworu — urzędnik zarządzający dworem (zazwyczaj panującego), jedna z najwyższych godności w hierarchii urzędniczej. [przypis redakcyjny]
marszałek dworu — w oryginale ang.: the steward, Lord Wielki Steward był od XII w. najwyższym dostojnikiem dworskim w Anglii. [przypis edytorski]
marszałek nadworny koronny — urząd ministerialny w dawnej Polsce; początkowo sprawca i kierownik wszystkich ceremonii i zajęć dworskich. [przypis redakcyjny]
marszałek — tu przedstawiciel szlachty z całej guberni prowadzący zarazem księgi rodowodowe szlachty. [przypis redakcyjny]
marszałek — tutaj: przewodniczący w trybunale. [przypis redakcyjny]
marszałek — urzędnik zarządzający dworem. [przypis edytorski]
marszałek Ustrzycki — Adam Ustrzycki. [przypis redakcyjny]
marszałka koronnego — Fryderyka Józefa Moszyńskiego (1737–1817), który był członkiem konfederacji targowickiej i jednym z twórców ustaw sejmu grodzieńskiego; marszałkiem wielkim koronnym został mianowany w 1793 na życzenie rosyjskiego ambasadora; jako członek reaktywowanej Rady Nieustającej kierował Departamentem Policji. [przypis edytorski]
marszałkiem Anglii — w oryginale: seneszalem; seneszal: najwyższy rangą dostojnik świecki w państwie Franków, a później we Francji. [przypis edytorski]
marszałkowie — marszałków na sejmie było czterech: 2 koronnych (wielki i nadworny) i 2 litewskich. [przypis redakcyjny]
marszałkowscy żołnierze — straż marszałkowska, chorągiew piechoty podległa urzędnikowi królewskiemu, marszałkowi, mająca za zadanie zapewnienie bezpieczeństwa i porządku w miejscu pobytu króla, sprawująca funkcje policyjne w całej Warszawie; ich wartownia znajdowała się w Barbakanie, w pobliżu ich koszar w klasztorze paulinów; w okresie insurekcji dowodził nimi rotmistrz Piotr Hoffman herbu Rota. [przypis edytorski]
marszałkowski — tu: należący do marszałka, przewodniczącego sejmu lub senatu. [przypis edytorski]
marszczek — zmarszczka, nierówność. [przypis edytorski]
marszczka — dziś: zmarszczka. [przypis edytorski]
marszczki — dziś: zmarszczki. [przypis edytorski]
Marsz, marsz Polonia, Nasz dzielny narodzie. Odpoczniemy po swej pracy W ojczystej zagrodzie. — fragment pieśni Marsz, marsz Polonia, będącej swoistą emigracyjną wariacją na temat hymnu polskiego. [przypis edytorski]
Marsz, marsz — w pierwotnej wersji tekst kończył się strofą następującą: „Na to wszystkich jedne głosy:/ «Dosyć tej niewoli/ mamy racławickie kosy,/ Kościuszkę, Bóg pozwoli»”. Jest to niejako odpowiedź na kwestię wypowiedzianą przez „ojca Basi”. Przywołanie postaci Kościuszki, obok Dąbrowskiego, Czarnieckiego i Napoleona Bonaparte służy wpisaniu w tekst pieśni idei wodzowskiej. [przypis edytorski]
„Marsz Rakoczego” — narodowy marsz węgierski, skomponowany w połowie XVII w. dla księcia siedmiogrodzkiego, Franciszka II Rakoczego. [przypis redakcyjny]
marszruta — tu: rozkaz wymarszu. [przypis edytorski]
Marsz Żuawów — pieśń Włodzimierza Wolskiego o Pułku Żuawów Śmierci, doborowym oddziale wojskowym powstania styczniowego. [przypis edytorski]
Martainville, Auger, Destains — Alphonse Martainville (1776–1830): francuski dziennikarz polityczny i dramaturg, redaktor „Białego Sztandaru”; Luis Simon Auger (1772–1829): francuski dziennikarz, krytyk literacki i dramaturg, przeciwnik romantyzmu, w czasach Restauracji współpracownik pism rojalistycznych i cenzor królewski; Eugène Destains (1793–1830): francuski pisarz i dziennikarz. [przypis edytorski]
Martan — gach Orygilli. [przypis redakcyjny]
martauz (daw.) — zbój, handlarz niewolników. [przypis redakcyjny]
Martensen, Hans Lassen (1808–1884) — duński uczony i biskup luterański. [przypis edytorski]
marter (z łac.) — świadek, męczennik. [przypis redakcyjny]
Marthe (fr.) — Marta. [przypis edytorski]
(…) — Martialis, Epigrammata, II, 80, 2. [przypis tłumacza]
Martialis opowiada, jak w jednej z popularnych w Rzymie sztuk widział… — Helbing-Bauer, op. cit., s. 44. [przypis autorski]
Martianus Capella — Rzymski powieściopisarz z V stulecia. [przypis tłumacza]
martichoras, częściej: mantykora — legendarny potwór perski mający ciało czerwonego lwa i ludzką głowę z trzema rzędami zębów; opisywany przez staroż. autorów greckich. [przypis edytorski]
Mar[tii] 8 (łac.) — 8 marca. [przypis edytorski]
Martii (łac.) — marca. [przypis redakcyjny]
Martineau, Harriet (1802–1876) — brytyjska socjolożka i feministka. [przypis edytorski]
Martineau, Harriet (1802–1876) — pisarka, dziennikarka i filozofka brytyjska. [przypis edytorski]
Martineau, Henri (1882–1958) — fr. krytyk literacki, dziennikarz. [przypis edytorski]
Martineau, James (1805–1900) — filozof brytyjski. [przypis edytorski]
Martinez — w tej epoce takie nazwisko nosiło kilku autorów, tu być może: Gregorio Martinez (1575–1637), hiszpański franciszkanin z Kordoby, lub też Juan Martinez de Ripalda (1586–1648), hiszpański jezuita wykładający teologię w Salamance i teologię moralną w Madrycie. [przypis edytorski]
Martini-Henry — brytyjski karabin jednostrzałowy wprowadzony do uzbrojenia w drugiej połowie XIX w., łączący zamek skonstruowany przez Friedricha von Martiniego z lufą konstrukcji Alexandra Henry'ego. [przypis edytorski]
Martini — tu: marka broni palnej. [przypis edytorski]
Martin, Leonard Cyril (1886–1976) — profesor literatury angielskiej na Uniwersytecie Liverpoolskim. [przypis edytorski]
Martis arenam (łac.) — Marsowe pole. [przypis redakcyjny]
Martschenko, Mitrofan Konstantinovich (1866–1932) — carski rosyjski oficer, radca wojskowy w Wiedniu. Uważa się go za osobę, która zwerbowała do rosyjskiej służby wywiadowczej Alfreda Redla. [przypis edytorski]
Martusia, właśc. Towa Fuchs — członkini żydowskiego ruchu oporu; zginęła w czasie wojny. [przypis edytorski]
martwa ręka (daw. termin prawny) — w średniowieczu: osoba, która nie może dysponować swoim majątkiem, ponieważ formalnie należy on do jej suwerena; w epoce nowożytnej: dobra kościelne, niezbywalne i nieopodatkowane (lub bardzo nisko opodatkowane). [przypis edytorski]
martwa upadła — faktycznie Maria Olgierdówna po śmierci Wojdyłły wyszła za mąż za księcia Dawida horodeckiego. [przypis edytorski]
martwa woda — część morza, oddzielona namuliskiem, tak, że woda morska nie dochodzi; tu okolica miasta Aignes-Martes w południowej Francji. [przypis redakcyjny]
martwe Litwiny — dzoś popr. forma M.lm: martwi Litwini. [przypis edytorski]
martwe zwłoki przyjaciela — mowa o Patroklesie, który ubrany w zbroję Achillesa zginął podczas bitwy pod Troją. Stało się tak, ponieważ Achilles, największy spośród greckich wojowników, odmówił dalszej walki po tym, jak Agamemnon zabrał mu jego niewolnicę Bryzeidę. [przypis edytorski]
martwica — tu: śmierć, upiór. [przypis edytorski]
martwica — widmo kobiece. [przypis edytorski]
martwich — trup. [przypis edytorski]
martwic — trup. [przypis edytorski]
martwiec (daw.) — trup, umarły. [przypis edytorski]
martwy jak ćwiek w drzwiach — przysłowie angielskie: „Dead as a door-nail”. [przypis redakcyjny]
martwy język — mowa, która nie jest już używana na co dzień jako środek komunikacji. [przypis edytorski]
martyrolog — tu martyrologium, spis męczenników. [przypis edytorski]
Martyr — wzgórze Montmatre pod Paryżem. [przypis redakcyjny]
maruder (z fr. marauder: włóczęga, rabuś) — cywilna osoba idąca za oddziałem wojska (dla handlu lub zdobyczy np. na polach bitwy) lub żołnierz pozostający na tyłach kolumny wojsk, nienadążający za oddziałem; także: osoba ociągająca się, niechętnie włączająca w działania. [przypis edytorski]
Marull — Michele Marullo Tarcagnota, z pochodzenia Grek, układał epigramy łacińskie na wzór Marcjalisowych, zm. 1500. [przypis redakcyjny]
