ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dopełniacz | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8742 przypisów.
Menasze — od hebr. נשה (nasza): ‘zapomnieć, pozbawić, spowodować zapomnienie’. [przypis edytorski]
menaża (daw.) — stołówka wojskowa. [przypis edytorski]
menażeria — dawniej miejsce, w którym gromadzono zwierzęta (najczęściej egzotyczne) w celu pokazywania ich publiczności. [przypis edytorski]
menażeria — dzikie zwierzęta w klatkach pokazywane publiczności. [przypis edytorski]
menażeria — dzikie zwierzęta zgromadzone najczęściej w celu pokazywania ich publiczności. [przypis edytorski]
menażeria — miejsce, w którym są trzymane zwierzęta na pokaz. [przypis edytorski]
menażeria — tu: grupa rozmaitych dziwadeł. [przypis edytorski]
menażka — blaszane naczynie, używane do posiłków w wojsku i na obozach turystycznych. [przypis edytorski]
menażować (neol., z fr. ménager) — oszczędzać, szanować. [przypis edytorski]
menaż (przestarz., z fr.) — stołówka; kasyno wojskowe. [przypis edytorski]
menaż (z fr.) — gospodarstwo domowe, wspólny stół. [przypis redakcyjny]
Men chapt (jid.) — Łapią [ludzi]? [przypis edytorski]
Mendès, Catulle (1841–1909) — fr. pisarz, poeta (znany z wyrafinowanej wersyfikacji) oraz krytyk. [przypis edytorski]
mendel — 15 sztuk. [przypis edytorski]
Mendel a. Mendola — góra we włoskich Alpach, w regionie Trydent-Górna Adyga, w prowincji Trydent. [przypis edytorski]
mendel (daw.) — 15 sztuk; ćwierć kopy. [przypis edytorski]
mendel (daw.) — 15 sztuk. [przypis edytorski]
mendel (daw.) — piętnaście sztuk. [przypis edytorski]
mendel (daw.) — tu: piętnaście snopków zboża. [przypis edytorski]
Mendel, Gregor (1822–1884) — austriacki zakonnik, prekursor genetyki, w 1866 r. opisał prawa dziedziczenia, ujawniające się podczas hodowli grochu, przy krzyżowaniu osobników o różnych kolorach kwiatów lub nasion. [przypis edytorski]
mendel (gw.) — dziesięć. [przypis edytorski]
mendelkowy pas — pas perski z cienkiej przędzy jedwabnej. [przypis edytorski]
Mendelson, Stanisław (1857–1913) — polski polityk i publicysta, działacz ruchu robotniczego. [przypis edytorski]
Mendelson, Stanisław (1858–1913) — początkowo działacz socjalistyczny; w 1880 r. jeden z oskarżonych w procesie socjalistów w Krakowie (obok Ludwika Waryńskiego i 34 in. działaczy), więziony przez władze pruskie w l. 1882–1884, współzałożyciel II Proletariatu (1888) oraz PPS (1892), w 1893 wystąpił z PPS na tle konfliktu z SDKPiL, zw. z ruchem ludowym w Galicji. Pierwszą jego żoną była działaczka socjalistyczna Maria Jankowska-Mendelson (1850–1909), drugą, od 1912 r. Maria Sokołow, córka Nahuma Sokołowa, jednego z liderów ruchu syjonistycznego; pod koniec życia współpracował z żydowskim czasopismem „Przegląd codzienny”, podejmując publicystyczną walkę z endecją. [przypis edytorski]
Mendelssohn-Bartholdy, Felix (1809–1847) — niemiecki kompozytor, pianista i dyrygent okresu romantyzmu. [przypis edytorski]
Mendelssohn, Mojżesz (1729–1786) — filozof i pisarz, prekursor oświecenia żydowskiego w Europie. [przypis edytorski]
Mendelssohn, Mojżesz (1729–1786) — surowo przestrzegający zasad moralno-religijnych, lecz entuzjasta swobody myślenia, prócz wielu innych pism, obrobił po swojemu, w duchu nowożytnym dialog Platona: Fedon i ogłosił go r. 1764 w Berlinie pt. Phädon oder über die Unsterblichkeit der Seele. Książka ta stała się bardzo popularną; na język polski przełożył ją J. Tugendhold: Fedon o nieśmiertelności duszy (Warsz. 1829, II wyd. 1842). [przypis redakcyjny]
Mendelssohn, Moses (1729–1786) — filozof żydowski i niemiecki, pisarz, tłumacz oraz krytyk literacki. [przypis edytorski]
Mendelssohnowie — rodzina pochodzenia żydowskiego, do której należało wielu bankierów, a także artystów i muzyków, wywodząca się od Mosesa (Mojżesza) Mendelssohna (1729–1786), filozofa i pisarza, prekursora oświecenia żydowskiego w Europie. [przypis edytorski]
mendel — tu: 15 snopów zboża ustawionych razem na polu (niekiedy 12 lub 10 snopów). [przypis edytorski]
mendel (z niem. mandel) — zwyczajowa miara liczbowa: 15 sztuk, czyli ¼ kopy. [przypis edytorski]
Mendicanti, właśc. San Lazzaro dei Mendicanti — barokowy kościół w Wenecji. [przypis edytorski]
Mendog a. Mindowe (lit. Mindaugas, ok. 1203–1263) — zjednoczyciel, książę, a następnie król Litwy. [przypis edytorski]
Mendog (ok. 1203–1263) — wielki książę litewski, według niektórych historyków koronował się na króla Litwy. [przypis edytorski]
Mendoza, Pedro Hurtado de (1578–1641) — hiszpański jezuita, teolog i filozof, wykładał m.in. na renomowanym uniwersytecie w Salamance. [przypis edytorski]
mendyk (daw.) — żebrak. [przypis edytorski]
Mendżyl — dziś popr.: Mandżil, miasto w płn. Iranie, u podnóża gór Elburs, nad rzeką Safid Rud, tuż przy zaporze wodnej, zbudowanej w 1962. [przypis edytorski]
mene (…) Ignorare — Vergilius, Aeneida, V, 849. [przypis tłumacza]
Menekles pod przysięgą podniósł zarzut przeciwko wynikowi głosowania — widocznie twierdził, że w obliczeniu głosów zaszło jakieś oszustwo lub jakaś pomyłka, czy że oszukiwano przy głosowaniu. Wystąpienie jego rozwiało przychylny nastrój dla wodzów, wywołany mową Euryptolemosa. [przypis tłumacza]
Menelaj dostał go pod pasem — zranił go pod linią pasa. [przypis edytorski]
Menelaos — brat Agamemnona, syn Atreusa. Jego żonę Helenę porwał Parys, co stało się bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny trojańskiej. [przypis edytorski]
Menelaos — chyba nie brat przyrodni Filipa, ale jakiś cudzoziemiec. [przypis tłumacza]
Menelaos — król Sparty; porwanie przez Parysa jego żony, Heleny, stanowiło przyczynę wojny trojańskiej. [przypis edytorski]
Menelaos (mit. gr.) — król Sparty, brat Agamemnona; jego żona Helena została porwana przez Parysa, co doprowadziło do wojny trojańskiej. [przypis edytorski]
Menelaos (mit. gr.) — syn Atreusa, król Sparty; jego żona Helena została porwana przez Parysa, co doprowadziło do wojny trojańskiej. [przypis edytorski]
Menelaos — syn Atreusa, król Sparty; jego żona Helena została porwana przez Parysa, co doprowadziło do wojny trojańskiej. [przypis edytorski]
Menelaos — syn Atreusa, król Sparty; jego żona Helena została porwana przez Parysa, co doprowadziło do wojny trojańskiej. [przypis edytorski]
Menelaus (łac.) a. Menelaos (gr.) — król Sparty; jego żona Helena została uprowadzona przez Parysa, co doprowadziło do wojny trojańskiej. [przypis edytorski]
menelaus, właśc. Morpho menelaus — gatunek motyla z rodziny rusałkowatych. [przypis edytorski]
Menelik (1844–1913) — cesarz Abisynii od r. 1889; gdy Włosi usiłowali Abisynii narzucić w r. 1896 swój protektorat, Menelik przeciwstawił się temu zbrojnie i pokonał armię włoską w bitwie pod Aduą (1 III 1896). [przypis redakcyjny]
Menelik II właśc. Sahle Marjam (1844–1913) — cesarz Abisynii (od 1889); gdy Włosi usiłowali Abisynii narzucić swój protektorat, Menelik przeciwstawił się temu zbrojnie w pierwszej wojnie włosko-abisyńskiej (1894–1896), zakończonej bitwą pod Aduą, w której włoski korpus inwazyjny został rozgromiony przez wojska etiopskie, przez co Włochy utraciły niemal całą siłę zbrojną w tej części Afryki. [przypis edytorski]
Menel — Menelaos (imie skrócone dla rytmu). [przypis edytorski]
mener (z fr. meneur) — przywódca. [przypis edytorski]
mener (z fr.) — przywódca ugrupowania lub stronnictwa, lider; dosł.: wiodący. [przypis edytorski]
Menes — legendarny władca, który zjednoczył Dolny i Górny Egipt. [przypis edytorski]
Menesteus — dowódca Ateńczyków, syn Peteosa. [przypis edytorski]
menestrel (z fr. ménestrel) — minstrel; wędrowny a. nadworny śpiewak, wykonawca i twórca poezji nawiązującej do motywów tradycyjnych legend i ballad ludowych; zajęcie popularne w XIII i XIV w. w Europie. [przypis edytorski]
Menes — utożsamiany z Narmerem, ok. 3100 p.n.e., pierwszy władca I dynastii, uważany za twórcę państwa, zjednoczyciela dwu krajów: Górnego i Dolnego Egiptu. Według tradycji założył miasto Memfis, leżące pomiędzy obiema krainami. [przypis edytorski]
Menes — władca, który wg Manetona, zhellenizowanego kapłana egipskiego z III w. p.n.e., zjednoczył Dolny i Górny Egipt i w ten sposób stał się pierwszym faraonem; współcześnie zwykle utożsamiany z Narmerem (ok. 3100 p.n.e.), historycznym zjednoczycielem Egiptu i założycielem pierwszej dynastii. [przypis edytorski]
Menes — założyciel I dynastii egipskiej i stolicy Memfis. W związku z jego panowaniem przechowało się wiele legend, między innymi o pożarciu go przez hipopotama. [przypis redakcyjny]
Menes (z litew. Mėnulis) — księżyc. [przypis autorski]
Menes (z litew. Mėnulis) — księżyc. [przypis edytorski]
Menes (z litew. Mėnulis) — xiężyc. [przypis autorski]
Menger, Carl (1840–1921) — austriacki ekonomista, twórca austriackiej szkoły ekonomii; stworzył (równocześnie z L. Walrasem i W. S. Jevonsem) teorię wartości granicznej, w której wartość dobra nie jest obiektywna, zależna od jego wewnętrznych właściwości i stała dla każdej jednostki tego dobra, ale zależy od poziomu satysfakcji, jaką dany człowiek odnosi ze zużytkowania ostatniej jednostki. [przypis edytorski]
Mengs, Anton Raphael (1728–1779) — niemiecki malarz i teoretyk sztuki, nadworny malarz Augusta III, przedstawiciel późnego baroku, następnie klasycyzmu; wielokrotnie wspominany w pamiętnikach Casanovy. [przypis edytorski]
menhir — prehistoryczny pionowo ustawiony blok kamienny, prawdop. o znaczeniu kultowym. [przypis edytorski]
menhir (z bretońskiego: wysoki kamień) — obelisk pełniący prawdopodobnie funkcje kultowe; ustawiony pionowo, najczęściej zaostrzony ku górze, nieociosany lub ociosany tylko częściowo głaz, rozpoznawalny znak kultury celtyckiej, spotykany w Europie na terenach dzisiejszej Anglii, Irlandii, Bretanii, Skandynawii, Francji, na Płw. Iberyjskim i na Korsyce, znany także w Afryce, Azji i Ameryce; menhiry o wysokości od 4 do 20 m, osiągające do 50 ton wagi, występują pojedynczo, ustawione w szereg (tzw. alignment) lub w formie kręgów kamiennych (kromlechów); pochodzą głównie z neolitu (od IV tysiąclecia p.n.e.) i wczesnej epoki brązu. [przypis edytorski]
Meniceusz — właśc. Menoikeus, uczeń Epikura. [przypis edytorski]
Menier — marka czekolady, popularnej we Francji w XIX w. [przypis edytorski]
Meni korol pysaw (ukr.) — król mi pisał. [przypis redakcyjny]
meningitis (z gr.) — zapalenie opon mózgowych. [przypis edytorski]
Menippos (III w. p.n.e.) — cynik, uczeń Diogenesa, także satyryk. [przypis tłumacza]
Menjou, Adolphe Jean (1890–1963) — amer. aktor filmu niemego i dźwiękowego, współpracował z gwiazdami kina: Polą Negri, Marleną Dietrich, Charliem Chaplinem; w 1931 r. był nominowany do Oskara za rolę w filmie Strona tytułowa (The Front Page); nosił charakterystyczny zarost: wąsy wystrzyżone w kształt trójkąta od nosa ku kącikom ust. [przypis edytorski]
Mennais — Mennais był jedną z osób zrazu podejrzanych i aresztowanych; rychło go jednak uwolniono z powodu zupełnego braku dowodów. [przypis autorski]
Mennica znajduje się w gmachu z XVIII w. na lewym brzegu Sekwany, niedaleko Instytutu Francuskiego, posiada bogate zbiory numizmatyczne. [przypis redakcyjny]
Menoitios — ojciec Patroklesa. [przypis edytorski]
Menojtija syn — Patroklos. [przypis edytorski]
Menojtijos — ojciec Patroklesa. [przypis edytorski]
Menojtijosowicz — rusycyzm oznaczający: syn Menojtiosa; ob. używa się formy zapożyczonej z greki: Menojtijada. [przypis edytorski]
menora (hebr.) — siedmioramienny ozdobny kandelabr i symbol Izraela. Menora jest jednym z najstarszych symboli religii żydowskiej. Początkowo używana przez Żydów w Przybytku Mojżeszowym przed Arką Przymierza i w Świątyni Jerozolimskiej. Symbolizuje ona krzew gorejący, który Mojżesz zobaczył na górze Synaj. Pierwsza (i przez długi czas jedyna) menora została wykonana dokładnie według instrukcji Mojżesza zapisanych w Księdze Wyjścia (Wj 25,31–40). [przypis edytorski]
menora — święty, złoty, siedmioramienny świecznik, ustawiony w Przybytku Mojżeszowym, a później w świątyni jerozolimskiej; symbol judaizmu. [przypis edytorski]
menora — siedmioramienny świecznik używany w Świątyni Jerozolimskiej (także: świecznik chanukowy); symbol judaizmu; jeden z elementów występujących w herbie państwa Izrael. [przypis edytorski]
menorrhagia (med.) — bardzo obfite krwawienie miesiączkowe. [przypis edytorski]
Mensa Bonsu (ok. 1840–1896) — dziesiąty władca Królestwa Aszante, panujący od 1874, w 1883 obalony i wygnany przez swoją siostrę. [przypis edytorski]
mensa — główna część ołtarza w formie płyty lub skrzyni na nóżkach. [przypis edytorski]
mensa (łac.: stół) — blat ołtarza. [przypis edytorski]
mensa (łac.) — stół. [przypis edytorski]
mensa (łac.) — stół; tu: stół stanowiący główną część ołtarza. [przypis edytorski]
mensa — stół stanowiący główną część ołtarza. [przypis edytorski]
mensa (z łac.) — stół ofiarny, ołtarz. [przypis edytorski]
mensa (z łac.) — tu: stół. [przypis edytorski]
Menschen! helft mir, Menschen! (niem.) — Ludzie! Pomóżcie mi, ludzie! [przypis edytorski]
Menschliches, Allzumenschliches (niem.) — Ludzkie, arcyludzkie; szkice estetyczno-literackie Nietzschego, wydane w l. 1878–1880. [przypis edytorski]
Menschliches, Allzumenschliches (niem.) — Ludzkie, arcyludzkie; szkice estetyczno-literackie Nietzschego, wydane w l. 1878–80. [przypis edytorski]
mens divinior (łac.) — duch natchniony; tu: mowa o Towiańskim. [przypis redakcyjny]
menses (łac.) — menstruacja. [przypis edytorski]
mens (…) humari (łac.) — dusza i sława nie zstępują do grobu. [przypis redakcyjny]
Mens (…) inanes (łac.) — „Duch nieugięty, choć łzy płyną marne” (Vergilius, Aeneida, IV, 449; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
mens (łac.) — myśl. [przypis redakcyjny]
Mens (…) malis — Ovidius, Tristia, IV, 1, 4. [przypis tłumacza]
