ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dopełniacz | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8742 przypisów.
Milberg, Henryk (1789–1863) — polski oficer; od 1807 w armii Księstwa Warszawskiego walczył w Hiszpanii; adiutant gen. Chłopickiego; brał udział w kampanii 1812–1813 pod Smoleńskiem i pod Lipskiem; generał brygady Wojska Polskiego; uczestnik powstania listopadowego. [przypis edytorski]
Milcjades a. Miltiades — polityk i wódz ateński, dzięki któremu Grecy odnieśli zwycięstwo pod Maratonem w r. 490 p.n.e. w wojnie z Persją. [przypis edytorski]
Milcjades — zwycięzca Persów pod Maratonem w 490 p.n.e. [przypis redakcyjny]
milcząca dziewica — westalka, tj. kapłanka bogini Westy, patronki ogniska domowego, strzegąca świętego ognia w jej świątyni. Westalki pełniły służbę przez 30 lat. Obowiązane w tym czasie do zachowania dziewictwa, cieszyły się wielkim szacunkiem społecznym. [przypis edytorski]
milczącemi usty — dziś popr. forma N. lm: milczącymi ustami. [przypis edytorski]
Milcząc, żwawo jedli — nieco zmodyfikowany fragment utworu Pan Tadeusz, autorstwa Adama Mickiewicza (1798–1855). [przypis edytorski]
milczę i nie powiem ani słowa (…) Niczego takiego nie zrobię… — retoryczne pomijanie. [przypis tłumacza]
Milczek — Rejent Milczek, jeden z bohaterów sztuki. [przypis edytorski]
Milczek z Raptusiewiczem — bohaterowie komedii Fredry Zemsta (1838): skłóceni właściciele i mieszkańcy dwóch rozgraniczonych murem połówek zamku. [przypis edytorski]
milczenie kamedulskie — mnichów z zakonu kamedułów obowiązuje życie pustelnicze i trwanie w milczeniu; zbierają się tylko na modlitwy. [przypis edytorski]
Milczmy raczej — Bóg się z modlitw, Szatan z przeklęstw śmieje — zdanie to, mające formę pełnego goryczy aforyzmu, stanowi świadectwo zagubienia duchowego hrabiego Henryka, pozostającego między tym, co boskie, a tym, co szatańskie. Ma on nie do końca jasne przeczucia obu tych sfer. [przypis edytorski]
Milcz, wilku przeklęty — W pierwszej pieśni Piekła lwica symbolem jest chciwości. Plutus, że jest demonem skąpców, dlatego poeta mówi doń: „Przeklęty wilku”. [przypis redakcyjny]
Milda — bogini litewska. [przypis edytorski]
Milda (mit. litew.) — bogini miłości. [przypis autorski]
Mildoroh (trad. litew.) — ołtarz Mildy. [przypis autorski]
miledi (z ang. milady) — żona lorda. [przypis redakcyjny]
Milejska Wenera — in. Wenus z Milo. Najsłynniejszy posąg gr. bogini miłości Afrodyty (w mit. rzym. utożsamianej z boginią Wenus, nazywaną też Wenerą). Rzeźba odnaleziona została w XIX w. na gr. wyspie Milos. Twórca rzeźby nie jest znany (błędnie przypisywano ją Skopasowi). [przypis edytorski]
miles cinctus (łac.) — rycerz pasowany. [przypis edytorski]
miles (daw.) — żołnierz. [przypis edytorski]
mileską — dziś popr.: milezyjską, pochodzącą z Miletu, greckiego miasta na wybrzeżu Azji Mniejszej. [przypis edytorski]
miles praeciosus (łac.) — bezcenny żołnierz. [przypis edytorski]
Milet — Millet, marszałek polny i gubernator Châteaurenaud i Linchamps, poseł nadzwyczajny króla francuskiego w Polsce od r. 1665, obok Bonsy'ego, biskupa bezerańskiego. [przypis autorski]
Milet (staroż.) — bogate gr. miasto handlowe na wybrzeżu Azji Mniejszej. [przypis redakcyjny]
Milewscy — istnieje wiele rodów szlacheckich tego nazwiska; może tu chodzić o Milewskich herbu Ślepowron, od XVIII w. związaną z Wielkopolską. [przypis edytorski]
Milewski — prawdopodobnie Ignacy Korwin-Milewski (1846–1926), bogaty właściciel ziemski, przedstawiciel dziewiętnastowiecznego konserwatyzmu, publicysta i mecenas sztuki. [przypis edytorski]
milezyjska opowieść (łac. fabula milesiaca) — gatunek fikcyjnej opowieści w starożytnej literaturze greckiej i rzymskiej: nowela przygodowa o charakterze erotycznym; popularny w starożytności zbiór opowieści milezyjskich pt. Milesiaka wiąże się zwykle z Arystydesem z Miletu (I w. p.n.e.) i uważa się, że niektóre z nich zapożyczyli do swoich utworów Petroniusz i Apulejusz. [przypis edytorski]
Milfidippo… — Milfidippa jest w tej scenie „postacią milczącą” (κωφόν πρόσωπον), która nie zabiera wcale głosu. [przypis tłumacza]
Milicja Chrystusowa — łac. Militia Jesu Christi, zakon założony w roku 1209 w Langwedocji do walki z herezją albigensów. Po ich pokonaniu pod koniec XIII w. Milicja Chrystusowa połączyła się z Zakonem od Pokuty św. Dominika. [przypis edytorski]
milicjant — formacja, która pilnowała porządku w przedwojennej Polsce, nosiła nazwę policji, ale jej funkcjonariuszy autor nazywa często milicjantami. Milicja i policja to wyrazy bliskoznaczne, oba oznaczają zorganizowaną grupę ludzi przygotowanych do walki, których obowiązkiem jest pilnować porządku i zapewniać spokój w społeczności, np. w mieście czy w państwie. Nazwa policja pochodzi od łac. politia i gr. politeia, a te słowa oznaczały pierwotnie sztukę zarządzania miastem, utrzymywania porządku w mieście, zaś milicja wywodzi się od łac. militia, co znaczyło: służba wojskowa. W Polsce przed II wojną światową używano obu tych słów, w latach 1944–1990 stróżów prawa nazywano oficjalnie Milicją Obywatelską, a potem przywrócono nazwę Policja. [przypis edytorski]
milicjant — formacja, która pilnuje porządku w kraju Maciusia, nosi nazwę policji, ale jej funkcjonariuszy autor nazywa często milicjantami. Milicja i policja to wyrazy bliskoznaczne, oba oznaczają zorganizowaną grupę ludzi przygotowanych do walki, których obowiązkiem jest pilnować porządku i zapewniać spokój w społeczności, np. w mieście czy w państwie. Nazwa policja pochodzi od łac. politia i gr. politeia, a te słowa oznaczały pierwotnie sztukę zarządzania miastem, utrzymywania porządku w mieście, zaś milicja wywodzi się od łac. militia, co znaczyło: służba wojskowa. W Polsce przed II wojną światową używano obu tych słów, w latach 1944–1990 stróżów prawa nazywano oficjalnie Milicją Obywatelską, a potem przywrócono nazwę Policja. [przypis edytorski]
Milicja poluje tam na bandytów konno: to dostateczna krytyka bandytów i kraju! — spostrzeżenie to o Sardynii zawdzięczam jednemu z mych przyjaciół bandytów i on ponosi za nie całą odpowiedzialność. Chce przez to wyrazić, iż bandyci, którzy dają się ująć konnym, są niezdary, milicja zaś, która ściga bandytów na koniach, nie ma widoków napotkania ich. [przypis autorski]
milicja — tu: obrona kraju oparta na pospolitym ruszeniu obywateli, którzy obowiązkowo przechodzą przeszkolenie wojskowe. [przypis edytorski]
milicja — tu: obrona kraju zasadzona na pospolitym ruszeniu obywateli, którzy obowiązkowo otrzymują wykształcenie wojskowe; milicją — dziś popr. forma B. lp: milicję. [przypis redakcyjny]
milicja — tu: straż obywatelska, pospolite ruszenie. [przypis edytorski]
milicja (z łac. militia: służba wojskowa, od miles: żołnierz) — tu: uzbrojone oddziały straży ochotniczej. [przypis edytorski]
milieu (fr.) — środowisko, otoczenie. [przypis edytorski]
milieu (fr.) — środowisko. [przypis edytorski]
milieu (fr.) — tu: towarzystwo. [przypis edytorski]
milijonów — dziś: milionów; tu: forma wydłużona dla zachowania rytmu wiersza. [przypis edytorski]
milijonowy — dziś popr.: milionowy. [przypis edytorski]
milijony — dziś: miliony. [przypis edytorski]
milimeter — dziś popr.: milimetr. [przypis edytorski]
miliona — dla zachowania rytmu wiersza, nalemową: milijona. [przypis edytorski]
milionami — ze względu na rytm czytamy na pięć sylab: milijonami. [przypis edytorski]
milion czterykroć sto tysięcy — [milion czterysta;] liczba prawdopodobnie bliska rzeczywistości; na mężczyzn ponad lat 15 wypada, według obecnego stosunku, 1.655 tys. (gdy się przyjmie wyliczoną przez Korzona liczbę ogólną ludności włościańskiej); liczbę tę należy niewątpliwie zmniejszyć, ze względu na gorsze, niż obecnie, warunki higieniczne, powodujące większą śmiertelność przed rokiem piętnastym. [przypis redakcyjny]
Milion — francuska komedia muzyczna z 1931 w reżyserii René Claira. [przypis edytorski]
milionowiec — w gwarze obozowej więzień niedawno przybyły do obozu, z bardzo wysokim numerem. [przypis edytorski]
Miliony zagłodzonych, miliony wymordowanych, miliony torturowanych tam istot ludzkich… — M. Zdziechowski, Walka o duszę młodzieży, s. 30. [przypis autorski]
miliony — ze względu na rytm należy to słowo czytać: mi-li-jo-ny. [przypis edytorski]
militabat pro nobis (łac.) — walczyła za nas. [przypis redakcyjny]
militans (łac.) — walcząca. [przypis redakcyjny]
Milites vero duxerunt Jesum (łac.) — ale żołnierze zabrali Jezusa. [przypis edytorski]
milja — kukurydza. [przypis autorski]
miljon — dziś popr. pisownia: milion. [przypis edytorski]
miljony — dziś popr. pisownia: miliony. [przypis edytorski]
Millbank — dawne więzienie w Londynie; otwarte w 1816, zamknięte w 1890; obecnie jego budynek nie istnieje. [przypis edytorski]
Millcote a. Milcote — niewielka angielska miejscowość, położona w Warwickshire, w dystrykcie Stratford-on-Avon. [przypis edytorski]
mille asaisonnement — tysiąc odmian. [przypis edytorski]
Mille (…) dedit — Ovidius, Fasti, I, 380. [przypis tłumacza]
Milledious!… Capdedious!… Mordious!… Pocapdedious!… — wykrzyknienia gaskońskie, z charakterystycznym członem Dious, któremu odpowiada fr. Dieu, tj. Bóg. [przypis edytorski]
mille e tre (wł.) — tysiąc i trzy; liczba kobiet, jakie uwiódł w Hiszpanii Don Juan wg jego sługi Leporella w operze Mozarta Don Giovanni (akt I, scena 5). [przypis edytorski]
millefleur (fr.) — tysiąc kwiatów. [przypis edytorski]
mille grazzia właśc. mille grazie (wł.) — stokrotne dzięki. [przypis edytorski]
mille lire (wł.) — tysiąc lirów. [przypis redakcyjny]
millenaryzm — przekonanie o rychłym powtórnym przyjściu Chrystusa i/lub czasów ostatecznych. [przypis edytorski]
Millerand, Alexandre (1859–1943) — francuski polityk, początkowo związany z lewicą; w latach 20. XX wieku premier i prezydent Francji. [przypis edytorski]
Miller — Burchard Müller von der Lühnen (1604–1670), szwedzki wojskowy, generał, uczestnik mi.in. wojny trzydziestoletniej, II wojny północnej i wojny polsko-szwedzkiej. [przypis edytorski]
Miller — Burchard Müller von der Lühnen (1604–1670), szwedzki wojskowy, generał, uczestnik m.in. wojny trzydziestoletniej, II wojny północnej i wojny polsko-szwedzkiej. [przypis edytorski]
Miller, Jan Nepomucen (1890–1977) — poeta, krytyk literacki i teatralny. [przypis edytorski]
Miller, Orest Fiodorowicz (1833–1889) — rosyjski uczony, profesor literatury rosyjskiej. [przypis edytorski]
Miller zdumiał — dziś popr.: zdumiał się. [przypis edytorski]
Mille tendresses, mille amitiés (fr.) — tysiąc czułości, tysiąc pozdrowień. [przypis redakcyjny]
Millikan, Robert (1868–1953) — fizyk amerykański, laureat Nagrody Nobla (1923) za wyznaczenie ładunku elementarnego i prace nad zjawiskiem fotoelektrycznym; w 1925 podjął badania nad odkrytym w 1912 przez austriackiego fizyka Victora Hessa promieniowaniem pozaziemskim, potwierdził, że pochodzi ono z przestrzeni kosmicznej, i nadał mu obecnie przyjętą nazwę „promieniowania kosmicznego”. [przypis edytorski]
Mill, John (1806–1873) — angielski filozof, logik, ekonomista, politolog; zwolennik utylitaryzmu i empiryzmu, autor tzw. kanonów Milla, czyli zasad rozumowania indukcyjnego. Dzieła: Utylitaryzm, System logiki dedukcyjnej i indukcyjnej, Zasady ekonomii politycznej, Liberalizm. [przypis edytorski]
Mill, John Stuart (1806–1873) — angielski filozof, politolog i ekonomista; jeden z najbardziej wpływowych myślicieli w historii klasycznego liberalizmu, zwolennik utylitaryzmu i empiryzmu, autor tzw. kanonów Milla, czyli zasad rozumowania indukcyjnego. [przypis edytorski]
Mill, John Stuart (1806–1873) — angielski filozof, politolog i ekonomista; jeden z najbardziej wpływowych myślicieli w historii klasycznego liberalizmu, zwolennik utylitaryzmu i empiryzmu. [przypis edytorski]
Milne-Edwards, Henri (1800–1885) — francuski przyrodnik pochodzenia angielskiego, członek francuskiej Akademii Nauk (1835), profesor i dyrektor (od 1864) Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu, wykładowca na Sorbonie (od 1843). [przypis edytorski]
Milne-Edwards, Henri (1800–1885) — francuski zoolog, jako pierwszy sformułował prawo fizjologicznego podziału pracy. [przypis edytorski]
Milocardin — środek uspokajający. [przypis edytorski]
Milon z Krotony (VI w. p.n.e.) — zapaśnik grecki słynny ze swojej siły, zwycięzca wielu zawodów; kiedy zobaczył w lesie pień drzewa z wbitymi klinami, próbował go rozerwać, jednak kliny obsunęły się, ręce uwięzły mu w szczelinie i bezbronny Milon zginął rozszarpany przez wilki. [przypis edytorski]
Milon z Krotony (VI w. p.n.e.) — zapaśnik grecki słynny ze swojej siły, zwycięzca wielu zawodów. [przypis edytorski]
milord Chatham — Wilhelm Pitt, hr. Chatham (1708–1778). [przypis tłumacza]
milord marszałek — patrz księga XII. [George Keith (1686–1778), ostatni lord marszałek Szkocji; red. WL]. [przypis tłumacza]
milordo — zitalianizowana wersja angielskiego tytułu grzecznościowego milord. [przypis edytorski]
milord — tytuł grzecznościowy używany przy zwracaniu się do lordów angielskich, z ang. my lord: mój lordzie. [przypis edytorski]
Milowicz, Włodzimierz (1838–1884) — prawnik i publicysta, emisariusz polskiej emigracji przygotowującej powstanie styczniowe (członek Komisji Broni). [przypis edytorski]
milreis — 1 milreis równał się 1 tys. reisów. [przypis edytorski]
milrejs — dawna portugalska lub brazylijska jednostka monetarna. [przypis edytorski]
milrejs (port. milréis) — dawna brazylijska jednostka monetarna, równa 1000 rejsów (réis); na pocz. XX w. 1 milrejs miał wartość ok. 60 kopiejek. [przypis edytorski]
milrejs (port. milréis) — dawna brazylijska jednostka monetarna, równa 1000 rejsów (réis). [przypis edytorski]
milrejsy i rejsy — dawne monety portugalskie używane w Brazylii; 1 milrejs miał wartość 1000 rejsów. [przypis edytorski]
mils (ang. lm) — popr.: mil (z łac. millesimum: tysięczna część), moneta zdawkowa używana na terytorium Brytyjskiego Mandatu Palestyny (1920–1948), mająca wartość 1/1000 funta. [przypis edytorski]
milszać — przymiotnik milsza z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
milsze (…) jak — dziś: milsze niż. [przypis edytorski]
Miltiades (554 p.n.e.–488 p.n.e.) — polityk ateński, dowódca w zwycięskiej bitwie pod Maratonem. [przypis edytorski]
Miltiades (ok. 550–488 p.n.e.) — polityk ateński, dowódca w zwycięskiej bitwie z Persami pod Maratonem. [przypis edytorski]
Miltiades (ok. 554–488 p.n.e.) — polityk i wódz ateński, dzięki któremu wojska ateńskie pokonały pod Maratonem ekspedycyjną armię perską. [przypis edytorski]
Miltiades — syn Kimona, potomek wielkiego rodu ateńskiego, który dzierżył jakiś czas księstwo w Tracji, zwycięzca spod Maratonu, po niepowodzeniu na wyspie Paros umiera z rany w więzieniu. [przypis tłumacza]
Milton, John (1608–1674) — angielski pisarz; twórca najsłynniejszego poematu epickiego nowożytnej Anglii: Raj utracony. [przypis edytorski]
Milton, John (1608–1674) — angielski poeta i pisarz. [przypis edytorski]
