Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 158528 przypisów.
kryśli (daw.) — wyznacza, zamierza, kreśli plany. [przypis redakcyjny]
kryśli — dziś popr.: kreśli. [przypis edytorski]
krysa (daw.) — kreska; tu: cięcie, szrama. [przypis edytorski]
krysa, kresa (daw.) — szrama, blizna. [przypis edytorski]
krysa — kreska, tu: zmarszczka. [przypis edytorski]
kryska (przestarz.) — kreska; tu: kreska oznaczająca wybór podczas głosowania. [przypis edytorski]
Kryspus (zm. 326) — syn Konstantyna Wielkiego, władca rzymski od 317, niespodziewanie z rozkazu ojca postawiony przed sądem, skazany na śmierć i stracony. [przypis edytorski]
krys (starop.) — kres, kraniec; koniec (tu: życia). [przypis edytorski]
Krystalizacja — jedynie dla skrócenia i przepraszając za to nowe słowo. [przypis autorski]
krystalizacja — Przypisek: Rodzaj obłędu dopatrujący się wszystkich możliwych doskonałości i ukazujący w idealnym świetle wszystko u osoby, która działa na macicę. „Jest biedny — ach, o ile bardziej za to go kocham! jest bogaty — ach, o ile bardziej za to go kocham!”. [przypis autorski]
krystalizacja — radzono mi usunąć zupełnie ten wyraz lub też, jeśli tego nie zdołam osiągnąć dla braku talentu literackiego, przypominać często, że pod krystalizacją rozumiem pewną gorączkę wyobraźni, która zmienia do niepoznania przedmiot najczęściej dość pospolity i czyni zeń coś jedynego w świecie. Dla dusz, które nie znają innej drogi do szczęścia niż próżność, konieczne jest, aby człowiek, który stara się wzbudzić tę gorączkę, wiązał starannie krawat i baczył nieustannie na tysiąc szczegółów wykluczających wszelką swobodę. Kobiety światowe uznają skutek, przecząc równocześnie przyczynie lub nie widząc jej. [przypis autorski]
kry (starop.) — krew. [przypis edytorski]
krystera (starop.) — lewatywa. [przypis edytorski]
Krystian, własc. Chrystian II Oldenburg (1481–1559) — król Danii i Norwegii w latach 1513–1523; próbował zjednoczyć Skandynawię. W latach 1520–1521 zdobył koronę Szwecji i starał się ją utrzymać terrorem. W czasie tzw. „krwawej łaźni sztokholmskiej” kilkadziesiąt osób ze szwedzkiej szlachty zostało zaproszonych do pałacu na ucztę, podstępnie uwięzionych, oskarżonych o herezję i spalonych na rynku w Sztokholmie. Ten akt przemocy pozbawił Christiana poparcia i przyczynił się do jego obalenia i śmierci. [przypis edytorski]
Krystyna Krahelska ps. „Danuta” (1914–1944) — harcerka, poetka, żołnierz ZWZ/AK od grudnia 1939 r., w powstaniu w stopniu kaprala sanitariuszka I dywizjonu „Jeleń” 7 Pułku Ułanów Lubelskich AK. Zmarła 2 sierpnia z ran odniesionych w walce. Autorka znanej piosenki powstańczej Hej, chłopcy, bagnet na broń. [przypis edytorski]
Krystyna Narbutt malowała tak sadzami tutejszy świat kobiecy — w listach z Ameryki, które publikowała „Gazeta Polska” w 1874 oraz „Biblioteka Warszawska” w 1875 (Pamiętnik z pobytu w Ameryce). Krystyna Narbutt wyjechała do Stanów Zjednoczonych w celu uregulowania rodzinnych spraw spadkowych po Tadeuszu Kościuszce i przebywała tam od 1873 do 1874. [przypis edytorski]
Krystyna Szwedzka (1626–1689) — córka Gustawa Adolfa, ostatnia z rodu Wazów, królowa Szwecji w latach 1632–1654, po przejściu na katolicyzm abdykowała na rzecz Karola Gustawa, potem starała się o elekcję kolejno na tron Neapolu i Polski; była mecenasem nauk i sztuk, uczyła się filozofii od Kartezjusza, pisała listy miłosne do jednej ze swoich dam dworu. [przypis edytorski]
Krystyna z dynastii Wazów (1626–1689) — królowa Szwecji w latach 1632–1654; była mecenasem nauk i sztuk, uczyła się filozofii od Kartezjusza. [przypis edytorski]
Krystyn z Ostrowa (1352–1430) — marszałek dworu królowej Jadwigi, w bitwie pod Grunwaldem wystawił własną chorągiew. [przypis edytorski]
kryszka (gw.) — okruch, okruszek. [przypis edytorski]
Kryszna a. Kriszna — najwyższy bóg w hinduizmie. [przypis edytorski]
Kryszna — bóg w hinduizmie; wg Bhagawadgity Najwyższa Istota i Najwyższy Bóg; zrealizował swoje boskie wcielenie (inkarnację) w rodzinie pasterskiej, w okresie dojrzałości został bohaterskim wojownikiem i nauczycielem. [przypis edytorski]
kryształ — tu: cukier. [przypis edytorski]
kryształ — zegar słoneczny i klepsydra (z miałkim piaskiem). [przypis redakcyjny]
krysztalić — tu o wodzie: lśnić jak kryształ. [przypis edytorski]
krysztali — zamienia się w kryształ. [przypis edytorski]
kryterium dobrego smaku (por. s. s. 117 i 118) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; w tym przypadku na odnośnych stronach znajdują się w rozdz. VI akapity: „Naturalnie, że tak radykalne (…) tak dalej” oraz: „Dysputa ta była (…) i to nigdy zupełnie”. [przypis edytorski]
Krytolaus — uczeń Arystotelesa. [przypis tłumacza]
Kryton — imię wiernego przyjaciela greckiego filozofa Sokratesa. [przypis edytorski]
Krytycy (…) byli dla niej z wielkim uznaniem — Marian Kowanz, Maria Dulębianka. Wspomnienie, nr 45 „Kobiety Współczesnej” z 1928. [przypis autorski]
Krytycznie na temat metafory mieszania jako podstawy uzasadniającej własności por. m.in. J. Waldron, Two worries about mixing one's labour, „The Philosophical Quarterly”, Vol. 33, No. 101 (1983 r.), B. Russel, Dzieje zachodniej filozofiiWarszawa 2012, s. 723 oraz R. Noznick, Anarchy, State, Utopia, New York, 1974. W tym kontekście Noznik pyta: Dlaczego czyjeś uprawnienie powinno rozciągać się na cały obiekt, zamiast na samą tylko wartość dodaną, którą wytworzyła praca? Można powiedzieć, iż za pracę dodającą wartości istniejącym ówcześnie obiektom należy się wynagrodzenie, którego formą może być własność rzeczy, w jaką praca została włożona. Czy jednak takie uzasadnienie nie wymagałoby reguły przeciwnej? Jeżeli twoja praca zmniejszałaby wartość twoich rzeczy, czy nie należałoby ciebie pozbawić tej własności? Czy praca powinna uzasadniać własność całego przedmiotu? Czy jedynie jego części? Jak pisze Noznik, „Jeżeli jestem właścicielem puszki soku pomidorowego i wleję ją do morza tak, żeby molekuły soku (skażone radioaktywnie, żebym mógł to sprawdzić) wymieszają się równomiernie z całą wodą, to czy stałem się właścicielem morza, czy też głupio zmarnowałem sok pomidorowy?”. [przypis autorski]
Krytyka czystego doświadczenia — niem. Kritik der reinen Erfahrung (1889–1890), najważniejsze dzieło Richarda Avenariusa, w którym zawarł swój wykład empiriokrytycyzmu i postulat filozofii naukowej, odchodzącej od używania pojęć metafizycznych, a opierającej się na „czystym doświadczeniu”. [przypis edytorski]
Krytyka Czystego Doświadczenia — Richard Avenarius, Kritik der reinen Erfahrung, Lepizig 1888. [przypis edytorski]
Krytyka czystego rozumu (niem. Kritik der reinen Vernunft) — I wyd. 1781, II wyd. zmienione 1787; najważniejsze i najpowszechniej znane dzieło Immanuela Kanta, w którym analizuje on w sposób krytyczny pojęcia i zasady, dzięki którym rozum pracuje, nie posługując się doświadczeniem zmysłowym (empirią). [przypis edytorski]
Krytyka czystego rozumu (niem. Kritik der reinen Vernunft) — I wyd. 1781, II wyd. zmienione 1787; najważniejsze i najpowszechniej znane dzieło Immanuela Kanta, w którym analizuje on w sposób krytyczny pojęcia i zasady, dzięki którym rozum pracuje, nie posługując się doświadczeniem zmysłowym (empirią). [przypis edytorski]
Krytyka czystego rozumu (niem. Kritik der reinen Vernunft) — I wyd. 1781, II wyd. zmienione 1787; najważniejsze i najpowszechniej znane dzieło Immanuela Kanta, w którym analizuje on w sposób krytyczny pojęcia i zasady, dzięki którym rozum pracuje, nie posługując się doświadczeniem zmysłowym (empirią). [przypis edytorski]
„Krytyka” — miesięcznik społeczno-literacki i naukowy, wydawany w latach 1896–1914 w Krakowie. [przypis edytorski]
Krytyka — Molier ma na myśli Krytykę szkoły żon, wystawioną w kilka miesięcy później. [przypis tłumacza]
Krytyka praktycznego rozumu — jedna z trzech głównych prac krytycznej filozofii Kanta, poświęcona filozofii moralnej, wyd. w 1788; wywarła wielki wpływ na rozwój etyki. [przypis edytorski]
krytykę ustępu pamiętnika — Patrz: Przypisy (Co opuścił „Bluszcz”?) [w dalszej części tej publikacji; red. WL]. [przypis autorski]
krytyki [autorstwa] tych, którzy sami nic nie pisali — Ci, który tym końcem czytaią pisma, aby w nich dostrzegali błędów, podobni są (mówi autor O rozumie) do stworzeń nieczystych, które dlatego chodzą po ulicy, aby szukały kloaki, w którey by się nurzały. Nie potrzeba wielkiego na to rozumu, aby zganić słabe mieysca iakiego pisma. Wiemy, iż Molier czytywał komedye swoie kobiecie służącey. [przypis autorski]
krytyk, który zacytował wszystkie najważniejsze ustępy o pokoleniach (…) ale w ogóle nie dostrzegł, o co chodzi — T. Grabowski, „Polska literatura współczesna” Potockiego, „Tygodnik Ilustrowany” 1912, nr 27. [przypis autorski]
krytyk Nowej Reformy, Władysław Prokesch — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Mały Prokesch (rys. L. Wyczółkowski, z „Liberum Veto”). [przypis edytorski]
Krywań (2494 m n.p.m.) — szczyt w słowackich Tatrach Wysokich. [przypis edytorski]
Krywań — nazwa szczytu w Tatrach po stronie słowackiej. [przypis edytorski]
Krywań — szczyt tatrzański, obecnie na Słowacji. [przypis edytorski]
Krywań — szczyt w słowackich Tatrach Wysokich (2494 m n.p.m.). [przypis edytorski]
Krywicze — plemię wschodniosłowiańskie, zamieszkujące w średniowieczu tereny dzisiejszej Białorusi lub zach. Rosji. [przypis edytorski]
krywo idet pane mistru — krzywo idzie, panie kacie! [przypis redakcyjny]
krywula właśc. krywuła — laska obrzędowa używana w obchodach kultowych i weselnych w dawnej Litwie. [przypis edytorski]
Krywult, Aleksander (1845–1903) — polski mecenas sztuki, organizował wystawy i był właścicielem galerii, w tym Salonu Sztuk Pięknych. [przypis edytorski]
kryza — kolisty marszczony kołnierz, noszony w XVI–XVII w. [przypis edytorski]
kryza — kolisty marszczony kołnierz. [przypis edytorski]
kryza — plisowany lub fałdowany szeroki kołnierz. [przypis redakcyjny]
kryzejski — związany z Kryzą, miastem w pobliżu Delf. [przypis edytorski]
kryzys agadirski a. drugi kryzys marokański (1911) — incydent militarny i dyplomatyczny między Francją a Niemcami, spowodowany rozmieszczeniem znacznych sił francuskich w głębi Maroka i wysłaniem przez Niemcy kanonierki SMS Panther do marokańskiego portu Agadir; wobec stanowczej reakcji Wielkiej Brytanii zakończony po kilku miesiącach uznaniem przez Niemcy francuskiej dominacji w Maroku oraz przekazaniem części terenów Francuskiej Afryki Równikowej na rzecz Niemiec. [przypis edytorski]
krząkać — dziś: chrząkać. [przypis edytorski]
krzak gorejący — biblijny płonący ogniem krzew, postać, pod którą wg Księgi Wyjścia objawił się Mojżeszowi Bóg Jahwe i przemawiał do niego (Wj 3). [przypis edytorski]
krzaki dzikiego jaśminu — jasminum trifollatum. [przypis autorski]
krzak kusso — bariera authelmitica, wspaniała roślina, której ziarna są znakomitym lekarstwem na solitera. Rośnie przeważnie w południowej Abisynii. [przypis autorski]
krzak na górze Horeb — także: krzew gorejący; postać, pod którą wg Księgi Wyjścia (Wj 3–4) Bóg Jahwe objawił się Mojżeszowi na górze Synaj (inna nazwa: Horeb) i przemówił do niego, wyjaśniając znaczenie swego imienia („jestem, który jestem”) oraz oznajmiając swój zamiar wyzwolenia swego wybranego ludu z niewoli egipskiej, by wprowadzić go do Ziemi Obiecanej. [przypis edytorski]
krzcić — chrzcić, tu: nazywać dowolnie. [przypis edytorski]
krzcić (starop. forma) — chrzcić. [przypis edytorski]
Krzciciel — Chrzciciel; chodzi o św. Jana Chrzciciela. [przypis edytorski]
krzcił — dziś popr.: chrzcił. [przypis edytorski]
k'rzeczny (daw.) — odpowiedni („do rzeczy”). [przypis edytorski]
krzeczot — białozór, ptak drapieżny z rodziny sokołowatych. [przypis edytorski]
krzeczot (daw.) — sokół norweski, białozór. [przypis edytorski]
krzeczot — ptak drapieżny podobny do sokoła. [przypis edytorski]
Krzeczowski a. Krzyczewski, Stanisław (zm. 1649) — polski szlachcic i rotmistrz husarski rusińskiego pochodzenia, który w 1647 ułatwił Bohdanowi Chmielnickiemu ucieczkę na Zaporoże, a kiedy podczas powstania kozackiego w 1648 dostał się do niewoli tatarskiej, został wykupiony przez Chmielnickiego i przyłączył się do powstańców; przyjął prawosławie i został pułkownikiem kijowskim, zginął w niewoli, śmiertelnie ranny po przegranej bitwie pod Łojowem. [przypis edytorski]
Krzeczowski a. Krzyczewski, Stanisław (zm. 1649) — polski szlachcic i rotmistrz husarski rusińskiego pochodzenia, który w 1647 ułatwił Bohdanowi Chmielnickiemu ucieczkę na Zaporoże, a kiedy podczas powstania kozackiego w 1648 dostał się do niewoli tatarskiej, został wykupiony przez Chmielnickiego i przyłączył się do powstańców; przyjął prawosławie i został pułkownikiem kijowskim, zginął w niewoli, śmiertelnie ranny po przegranej bitwie pod Łojowem. [przypis edytorski]
k rzeczy (daw.) — na temat. [przypis edytorski]
k rzeczy (starop.) — odpowiednio (do rzeczy), słusznie. [przypis redakcyjny]
k rzeczy (starop.) — słusznie, mądrze powiedziane. [przypis redakcyjny]
krze — krzaki a. (odłamki) kry. [przypis edytorski]
krzemięzny (daw.) — krzepki. [przypis redakcyjny]
Krzemieńczug (ukr. Kremenczuk) — miasto i twierdza w śr. Ukrainie. [przypis edytorski]
Krzemieniec — miasto Monselice niedaleko Padwy we Włoszech (wł. selce: krzemień). [przypis redakcyjny]
Krzemienny bełt druskiennicki przedstawiamy na rysunku — nie uwzględniono rycin z wydania źródłowego. [przypis edytorski]
krzemiezić — wzmacniać, pokrzepiać. [przypis redakcyjny]
Krzemiński, Stanisław (1839–1912) — historyk, krytyk literacki, publicysta; członek Rządu Narodowego w powstaniu styczniowym (kilkakrotnie aresztowany, za każdym razem zwolniony z braku dowodów); pracował jako publicysta w redakcji „Kuriera Warszawskiego”, od 1869 r. w „Bluszczu”, od 1872 r. w „Kłosach”; w latach 1871–1874 wydawał „Muzeum sztuki europejskiej”; autor m.in zbioru rozpraw z zakresu historii, filozofii, historii sztuki i literatury Zarysy literackie (1895) oraz Nowe szkice literackie (1911); ideowy przeciwnik pozytywizmu, przyjaźnił się od czasów studenckich z A. Asnykiem, ale od 1887 r. zbliżył się do A. Świętochowskiego; był sekretarzem Wielkiej encyklopedii powszechnej ilustrowanej (wyd. 1890–1914, t. 1–55). [przypis edytorski]
krzepcej (daw., gw.) — mocniej, silniej. [przypis edytorski]
krzepciej (daw., gw.) — mocniej, silniej. [przypis edytorski]
krzepciej (gw.) — mocniej. [przypis edytorski]
krzepciej (gw.) — silniej, mocniej (od przym.: krzepki). [przypis edytorski]
krzepciej — silniej; por. krzepki. [przypis edytorski]
krzepciej (st. najwyższy od przysłówka: krzepko) — silniej. [przypis edytorski]
krzepciejszy — bardziej krzepki; silniejszy. [przypis edytorski]
krzepciejszy — bardziej krzepki, silniejszy. [przypis edytorski]
krzepciejszy (gw.) — silniejszy, mocniejszy (od przym.: krzepki). [przypis edytorski]
krzepić (daw.) — wzmacniać. [przypis edytorski]
krzepić się — nabierać sił, wzmacniać się. [przypis edytorski]
krzepić się — wzmacniać się, posilać; tu: pocieszać się. [przypis edytorski]
krzepić — wzmacniać. [przypis edytorski]
Krzepice — miasteczko pod Częstochową. [przypis redakcyjny]
krzepkich — silnych. [przypis edytorski]
krzepki (daw.) — silny. [przypis edytorski]
Krzepkie Serce (Alkolom), Udręka (Fetnah), Ganem — postacie z zawartej w Księdze Tysiąca i jednej nocy opowieści o Ganemie, synu Abu Ajuba, znanym jako „niewolnik miłości”. [przypis edytorski]
krzepki — mocny. [przypis edytorski]
krzepki — pełen siły, mocny. [przypis edytorski]
