Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7669 przypisów.
dank (z niem.) — podziękowanie, wdzięczność; tu: zasługa. [przypis edytorski]
Dann aber kehrten wir zurück; in dem Ghetto war nichts zu suchen (niem.) — Potem jednak wróciliśmy; w getcie nie było czego szukać. [przypis edytorski]
D'Annunzio, Gabriel (1863–1938) — włoski powieściopisarz, poeta i dramaturg, dowódca wojskowy i pilot myśliwców podczas I wojny światowej, po wojnie nacjonalistyczny agitator, wywarł znaczny wpływ na Mussoliniego, w 1924 r. nobilitowany przez Wiktora Emmanuela III i obdarzony dziedzicznym tytułem księcia Montenevoso; w literaturze zasłynął z pierwszych prób futurystycznych, później skłaniał się do ekspresjonizmu, autor wielu sztuk pisanych dla Eleonory Duse, w których miała ona kreować role główne; w powieści Il fuoco („Ogień”, 1900) opowiada dzieje swej miłości do tej aktorki. [przypis edytorski]
d'Annunzio, Gabriele (1863–1938) — poeta, dramaturg i prozaik włoski. [przypis edytorski]
D'Annunzio, Gabriele (1863–1938) — wł. dramaturg. [przypis edytorski]
D'Annunzio, Gabriele (1863–1938) — włoski lotnik wojskowy, poeta, dramaturg, prozaik oraz polityk, uważany za jednego z prekursorów włoskiego faszyzmu. [przypis edytorski]
D'Annunzio, Gabriele (1863–1938) — włoski, poeta, dramaturg, prozaik, polityk oraz lotnik wojskowy. [przypis edytorski]
D'Annunzio, Gabriele (1863–1938) — włoski powieściopisarz, poeta i dramaturg, lotnik wojskowy podczas I wojny światowej, po wojnie nacjonalistyczny agitator, wywarł znaczny wpływ na Mussoliniego; w literaturze zasłynął z pierwszych prób futurystycznych, później skłaniał się do ekspresjonizmu; znany zwłaszcza z bestsellerowej powieści Triumf śmierci (1894). [przypis edytorski]
danoć (daw.) — dano ci; dostałeś. [przypis edytorski]
dano ci na imię Dawid, ja nie posiadam skarbów Salomona — Dawid oraz jego syn i następca Salomon byli najsławniejszymi biblijnymi królami Izraela; Salomon miał być niezmiernie bogaty, na jego panowanie przypada największa świetność monarchii izraelskiej. [przypis edytorski]
dano (…) jest — dziś: dane jest. [przypis edytorski]
Dano kaszę na koniec — kaszą zamykano niegdyś obiad. [przypis redakcyjny]
Dano mi usta […] robię to, co mi nakazano w Memfis — autentyczne. [przypis autorski]
dano nam (…) zasług (…) za dwie (…) ćwierci (…) — wypłacono za dwa kwartały; jeździe wypłacano żołd co kwartał (ćwierć roku), piechocie co miesiąc. [przypis redakcyjny]
dano nas na widowisko aniołom i ludziom — 1 Kor 4, 9. [przypis edytorski]
Dans ce sac ridicule (…) l'auteur du Mizanthrope (fr.) — W tym pociesznym worku, w który zawija się Skapen, nie poznaję już autora Mizantropa. [przypis tłumacza]
Dans ces temps, Sire, de miséricorde du Seigneur (…) de votre Majesté (fr.) — w tych czasach miłosierdzia bożego, Najjaśniejszy Panie, złagodniała twarda granica między żywymi i umarłymi i duchy zmarłych, pomiędzy innymi duch cesarza Aleksandra, otaczają tron Waszej Cesarskiej Mości. [przypis redakcyjny]
danse du ventre (fr.) — taniec brzucha. [przypis edytorski]
danse du ventre (fr.) — taniec wiatru. [przypis edytorski]
danser (daw.) — partner w tańcu, tancerz. [przypis edytorski]
danser — dziś: tancerz. [przypis edytorski]
Danserka — tancerka, partnerka do tańca. [przypis edytorski]
danser (z fr.) — tancerz. [przypis edytorski]
danse tatare — les Tatars observaient à la guerre certaines règles dictées par Tamerlan, et ces règles étaient appelées par nos aïeux danse tatare (Malczewski). [przypis autorski]
dans la pensée d'aquérir du bien ici — przy zamiarze nabycia tu dóbr ziemskich. [przypis edytorski]
dans l'état de simple nature (fr.) — w stanie prostej natury. [przypis edytorski]
Dans le véritable amour c'est l'âme, qui enveloppe le corps (fr.) — w prawdziwej miłości to dusza jest powłoką dla ciała. [przypis edytorski]
Dans le véritable amour c'est l'âme qui enveloppe le corps (fr.) — w prawdziwej miłości to dusza jest powłoką dla ciała. [przypis edytorski]
dans quelques annees (fr.) — za parę lat. [przypis edytorski]
Dans un vieux parc solitaire et glacé… (fr.) — z wiersza Rozmowa sentymentalna, z aluzją do dalszej części zdania: „Deux spectres ont évoqué le passé (W starym parku, opustoszałym i zimnym, dwa widma wywoływały pogrzebaną przeszłość). [przypis edytorski]
Danta (daw.) — dawna forma dopełniacza, dziś: Dantego. [przypis edytorski]
Danta (daw.) — dziś popr. forma B.: Dantego; Dante Alighieri (1265–1321): filozof i polityk, jeden z najwybitniejszych poetów włoskich, autor poematu Boska Komedia, uważanego za szczytowe osiągnięcie średniowiecznej literatury wł., przedstawiającego wizję wędrówki poety przez trzy sfery świata pozagrobowego: Piekło, Czyściec i Raj. [przypis edytorski]
Danta (daw.) — dziś popr. forma B.: Dantego; Dante Alighieri (1265–1321): filozof i polityk, jeden z najwybitniejszych poetów włoskich, autor poematu Boska Komedia, uważanego za szczytowe osiągnięcie średniowiecznej literatury włoskiej, przedstawiającego wizję wędrówki poety przez trzy światy pozagrobowe, Piekło, Czyściec i Raj. [przypis edytorski]
Danta (daw.) — dziś popr. forma B.: Dantego; Dante Alighieri (1265–1321): filozof i polityk, jeden z najwybitniejszych poetów włoskich, autor poematu Boska Komedia, uważanego za szczytowe osiągnięcie średniowiecznej literatury wł., przedstawiającego wizję wędrówki poety przez trzy światy pozagrobowe, Piekło, Czyściec i Raj. [przypis edytorski]
Danta (daw.) — dziś popr. forma B.: Dantego; Dante Alighieri (1265–1321): filozof i polityk, jeden z najwybitniejszych poetów włoskich, autor poematu Boska Komedia, uważanego za szczytowe osiągnięcie średniowiecznej literatury włoskiej, przedstawiającego wizję wędrówki poety przez trzy światy pozagrobowe, Piekło, Czyściec i Raj. Przewodniczką po Raju jest ukochana poety, Beatrycze. [przypis edytorski]
Danta (daw.) — dziś popr. forma B.: Dantego; Dante Alighieri (1265–1321): filozof i polityk, jeden z najwybitniejszych poetów włoskich, autor poematu Boska Komedia, uważanego za szczytowe osiągnięcie średniowiecznej literatury włoskiej, przedstawiającego wizję wędrówki poety przez trzy światy pozagrobowe, Piekło, Czyściec i Raj. [przypis edytorski]
Danta (daw.) — dziś popr. forma B.: Dantego. [przypis edytorski]
Danta — dziś popr.: Dantego. [przypis edytorski]
Danta — dziś popr. forma B.: Dantego. [przypis edytorski]
Dante (1265–1321) — jeden z najwybitniejszych poetów włoskich, autor Boskiej komedii. [przypis edytorski]
Dante Alighieri (1265–1321) — jeden z najwybitniejszych poetów włoskich, autor Boskiej komedii. [przypis edytorski]
Dante Alighieri (1265–1321) — jeden z najwybitniejszych poetów włoskich, autor poematu Boska Komedia, przedstawiającego wizję wędrówki poety przez trzy światy pozagrobowe: Piekło, Czyściec i Raj; przewodniczką poety po Raju była Beatrycze (wł. Beatrice), ukochana Dantego. [przypis edytorski]
Dante Alighieri (1265–1321) — jeden z najwybitniejszych poetów włoskich, autor poematu Boska Komedia, przedstawiającego wizję wędrówki poety przez trzy światy pozagrobowe: Piekło, Czyściec i Raj. Danta — dziś popr.: Dantego. [przypis edytorski]
Dante Alighieri (1265–1321) — jeden z najwybitniejszych poetów włoskich, autor poematu Boska Komedia, przedstawiającego wizję wędrówki poety przez trzy światy pozagrobowe: Piekło, Czyściec i Raj; przewodniczką poety po Raju była Beatrycze, ukochana Dantego. [przypis edytorski]
Dante Alighieri (1265–1321) — jeden z najwybitniejszych poetów włoskich, autor poematu Boska Komedia, przedstawiającego wizję wędrówki poety przez trzy światy pozagrobowe: Piekło, Czyściec i Raj. Danta — dziś popr.: Dantego. [przypis redakcyjny]
Dante Alighieri (1265–1321) — jeden z najwybitniejszych poetów włoskich, autor poematu Boska Komedia, przedstawiającego wizję wędrówki poety przez trzy światy pozagrobowe: Piekło, Czyściec i Raj. [przypis edytorski]
Dante Alighieri (1265–1321) — jeden z najwybitniejszych poetów włoskich, autor poematu Boska Komedia, stanowiącego arcydzieło literatury światowej i szczytowe osiągnięcie literatury średniowiecznej, przedstawiającego wizję wędrówki poety przez trzy światy pozagrobowe: Piekło, Czyściec i Raj; napisał również m.in. znacznie mniej znany tom wierszy pt. Nowe życie (wł. Vita nuova). [przypis edytorski]
Dante Alighieri (1265–1321) — poeta, filozof i polityk włoski, autor poematu Boska Komedia, napisanego po włosku, w dialekcie toskańskim, uważanego za szczytowe osiągnięcie literatury średniowiecznej; skazany na banicję z powodu uwikłania w walki polityczne we Florencji, w której stronnictwo gwelfów (zwolenników władzy papieskiej bądź współpracy z Państwem Kościelnym) podzieliło się na czarnych, radykalnie antycesarskich i białych gwelfów, do których zaliczał się Dante; zmarł w Rawennie. [przypis edytorski]
Dante Alighieri (1265–1321) — poeta, filozof i polityk włoski, autor poematu Boska Komedia, napisanego po włosku, w dialekcie toskańskim, uważanego za szczytowe osiągnięcie literatury średniowiecznej; skazany na banicję z powodu uwikłania w walki polityczne we Florencji, w której stronnictwo gwelfów (zwolenników władzy papieskiej bądź współpracy z Państwem Kościelnym) podzieliło się na czarnych, radykalnie antycesarskich i białych gwelfów, do których zaliczał się Dante; zmarł w Rawennie. [przypis edytorski]
Dante Alighieri (1265–1321) — poeta włoski, autor Boskiej komedii, poematu opisującego podróż w zaświaty: poprzez kolejne kręgi piekła, czyściec do nieba; główny bohater w piekle spotyka m.in. kardynałów i papieży. [przypis edytorski]
Dante Alighieri (1265–1321) — poeta włoski, autor Boskiej Komedii. [przypis edytorski]
Dante Alighieri (1265–1321) — poeta wł., polityk, uznawany za ojca języka wł. Najsłynniejszym jego dziełem jest Boska Komedia, zawierająca obrazy Raju, Czyśćca i Piekła, przy czym w kręgach piekielnych poeta umieścił swoich przeciwników politycznych. Kiedy frakcja białych w partii gwelfów, z którą Dante był związany, przegrała walkę polityczną z partią czarnych, musiał on opuścić rodzinną Florencję i resztę życia spędził na wygnaniu; zmarł w Rawennie. [przypis edytorski]
Dante Alighieri (1265–1321) — poeta wł., polityk, uznawany za ojca języka wł. Najsłynniejszym jego dziełem jest Boska Komedia, zawierająca obrazy Raju, Czyśćca i Piekła, przy czym w kręgach piekielnych poeta umieścił swoich przeciwników politycznych. Kiedy frakcja białych w partii gwelfów, z którą Dante był związany, przegrała walkę polityczną z partią czarnych, musiał on opuścić rodzinną Florencję i resztę życia spędził na wygnaniu; zmarł w Rawennie. [przypis edytorski]
Dante, Alighieri (1265–1321) — włoski poeta; twórca światowego arcydzieła — Boskiej Komedii — poematu alegorycznego, stanowiącego literacką summę myśli średniowiecza. [przypis edytorski]
Dante Baranowski (1882–1925) — aktor. [przypis edytorski]
Dante — Dante Alighieri (1265–1321), poeta włoski, prekursor renesansu. [przypis edytorski]
Dante grzebany w Rawennie i we Florencji. [przypis autorski]
Dante (…) innej rany — Słowa Beatrycze. [przypis redakcyjny]
Dante (…) jednym spojrzeniem wstrzymał trzy dzikie bestie — pantera, lew i wilczyca (I pieśń Boskiej Komedii). [przypis tłumacza]
dantejski — przymiotnik od imienia Dantego Alighieri (1265–1321), jednego z najwybitniejszych poetów włoskich, autora poematu Boska Komedia; poemat przedstawia wizję wędrówki poety przez trzy światy pozagrobowe: Piekło, Czyściec oraz Raj i jest uważane za szczytowe osiągnięcie europejskiej literatury średniowiecznej. [przypis edytorski]
dantejski — straszliwy, budzący grozę; nawiązanie do utworu Boska komedia autorstwa Dantego Alighieriego (1265–1321). [przypis edytorski]
Dantes florencki — Dante Alighieri (1265–1321), poeta włoski, prekursor renesansu, autor Boskiej Komedii. [przypis edytorski]
Danton, George (1759–1794) — mówca i jeden z największych mężów stanu w czasie Rewolucji Francuskiej; oskarżony o działalność kontrrewolucyjną, został stracony. [przypis edytorski]
Danton, George (1759–1794) — mówca i jeden z największych mężów stanu w czasie rewolucji francuskiej. [przypis edytorski]
Danton, George (1759–1794) — mówca i jeden z największych mężów stanu w czasie Rewolucji Francuskiej; w czasach terroru jakobińskiego poróżniony z Robespierre'em, został oskarżony o spisek przeciw rządowi i zdradę kraju, skazany na śmierć i zgilotynowany. [przypis edytorski]
Danton, Georges (1759–1794) — jeden z przywódców rewolucji francuskiej z 1794, skazany na śmierć przez Roberspierre'a. [przypis edytorski]
Danton, Georges (1759–1794) — prawnik, mówca, jeden z przywódców rewolucji francuskiej, członek Konwentu, Komuny Paryskiej, jeden z liderów klubu kordelierów; od stycznia 1791 administrator departamentu paryskiego, od grudnia 1791 zastępca prokuratora Komuny Paryża. W 1792 został mianowany ministrem sprawiedliwości i de facto szefem rewolucyjnego rządu, następnie kierował Komitetem Ocalenia Publicznego. Zgilotynowany 5 kwietnia 1794 r. [przypis edytorski]
Danton, Louise Sébastienne (1776–1856) — druga żona Dantona, wcześniej pracowała jako opiekunka jego dzieci z pierwszego małżeństwa; związek małżeński zawarli 4 miesiące po śmierci pierwszej żony Dantona. Louise miała wówczas 17 lat. Jej ojciec, Marc-Antoine Gély, był członkiem Klubu Kordelierów. Louise Danton owdowiała po 10 miesiącach małżeństwa. Wyszła ponownie za mąż za Claude-François-Étienne Dupina, z którym miała dwoje dzieci. [przypis edytorski]
DANTON — w tym miejscu w wydaniu źródłowym rozpoczyna się kolejna czerwona klamra, w efekcie wypowiedź Dantona znajduje się w dwóch klamrach jednocześnie. [przypis edytorski]
Dant, właśc. Dante Alighieri (1265–1321) — poeta włoski, autor Boskiej Komedii, poematu opisującego podróż w zaświaty: poprzez kolejne kręgi piekła, czyściec do nieba. [przypis edytorski]
Dant — własc. Dante Alighieri (1265–1321), poeta włoski, autor Boskiej Komedii. [przypis edytorski]
Dantyszek, Jan, właśc. Hoefen, Johannes von (1485–1548) — łac. Dantiscus, Dantiscus de Curiis; ur. w Gdańsku podróżnik, polski dyplomata, pierwszy ambasador w historii dyplomacji polskiej, sekretarz króla Zygmunta I Starego od 1516 r., biskup chełmiński rezydujący w Lubawie (od 1530), biskup warmiński (od 1537); poeta polsko-łaciński okresu renesansu, autor elegii miłosnych, najbardziej znanym utworem Dantyszka jest poemat metafizyczny Nagrobek sobie samemu. [przypis edytorski]
Dantzig — daw. niemiecka nazwa Gdańska. [przypis edytorski]
Da nun die Nächte kamen (…) dem verlorenen Paradies zurück (niem.) — dosł.: Teraz nadeszły noce, Najsłodsze noce, W których ostatnie trele słowicze I najwcześniejsze zapachy róż Upiększają godziny przed świtem — Tęskni moje serce za szczęściem i miłością Po utraconym raju. [przypis edytorski]
Danuta Ślązak ps. „Blondynka” (1924–2018) — harcerka, w powstaniu sanitariuszka w batalionie „Chrobry I”, po wojnie mieszkała w Warszawie, pracowała m.in. w Centralnej Radzie Związków Zawodowych, działaczka ZBoWiD. [przypis edytorski]
Danuta, właśc. Anna Danuta (ok. 1360 – ok. 1424 lub 1448) — księżna mazowiecka, żona księcia mazowieckiego Janusza, córka Kiejstuta. [przypis edytorski]
Dan w Ujazdowie 7 Junii 1572 — list napisany w Ujazdowie 7 czerwca 1572. [przypis edytorski]
Danxia Tianran — jap. Tanka Tennen (739–824). Chiński mistrz chan, uczeń Shitou Xiqian (jap. Sekitō Kisen). [przypis tłumacza]
Danysz stwierdził, że promienie radowe działają energicznie na rdzeń pacierzowy i na mózg (…)… — [por.] Danysz, „Comptes rendus”, 16 lutego 1903. [przypis autorski]
danze appassionate (wł.) — namiętne tańce. [przypis edytorski]
Danzig bleibt deutsch (niem.) — Gdańsk zostanie niemiecki. [przypis edytorski]
Daochos, Kineas i Trazydaos Tesalczyków; Kerkidas, Hieronim (…) Noc zaszłaby mnie na wyliczaniu imion zdrajców — historyk grecki Polibiusz, Arkadyjczyk z pochodzenia, zarzucał później Demostenesowi, że na liście zdrajców zamieścił także nazwiska ludzi nieposzlakowanych, którzy popierali Filipa w interesie własnej ojczyzny, np. Arkadyjczycy przeciw Sparcie. Krajan Polibiusza, Kerkidas, był politykiem, prawodawcą i poetą. Hieronim i Eukampidas figurują między założycielami Megalopolis, miasta rodzinnego Polibiusza. Neona i Trazylocha, tyranów Mesenii, wygnanych, przywrócił Aleksander do władzy. Dejnarch, nieidentyczny z mówcą. Demaret, entuzjastyczny wielbiciel Aleksandra Wielkiego. [przypis tłumacza]
da pacem, Domine (łac.) — daj nam pokój, Panie. [przypis redakcyjny]
da Pan Bóg (daw.) — oby dał Pan Bóg, jeśli Pan Bóg pozwoli. [przypis redakcyjny]
dapat (mal.) — tu: przyjął, wziął go. [przypis edytorski]
Daphne, pol. Dafne (mit. gr.) — nimfa, córka Gai i Penejosa; uciekając przed zalotami zakochanego w niej Apollina, uprosiła ojca, by zamienił ją w drzewo laurowe. [przypis edytorski]
da poborcą o ziemię — zaskarży i zwali poborcę. [przypis redakcyjny]
Dapprima importa… (wł.) — Najpierw należy wiedzieć, kto to jest. [przypis tłumacza]
darami cudzoziemców — ἐκ τῶν ἀλλοφύλων (Niese), ἐκ τῶν αναθημάτων ἀλλοφύλων (Dindorf). [przypis tłumacza]
Daran, Jacques (1701–1784) — francuski chirurg znany z leczenia chorób dróg moczowych, później lekarz nadworny Ludwika XV. [przypis edytorski]
darau pastogę — Rėdystės prid. „Stagayami” — yra tai gyvas lietuviškas žodis stiegti stogą šiaudais. Aš stiegiu… mes stiegiame toks žodis yra tebevartojamas apie Jurbarką, daugiaus Suvalkų valdyboje panemuniais ties Jurbarku. Prūsų lietuviai taipogi tą žodį vartoja: tą žmogų, kuris dengia stogą, vad. „stiegiku”. [przypis autorski]
darć — dziś: drzeć. [przypis edytorski]
darć się — dziś popr.: drzeć się. [przypis edytorski]
Darczanka — La Pucelle d'Orleans, żartobliwy poemat Woltera o Dziewicy Orleańskiej. Pod tytułem Darczanka przełożył część tego poematu Mickiewicz. [przypis tłumacza]
darda (daw.) — broń piechoty, włócznia, oszczep. [przypis redakcyjny]
darda (daw.) — włócznia. [przypis redakcyjny]
darda — halabarda. [przypis autorski]
Dardańska Brama — brama w murach Troi. [przypis edytorski]
dardańskie (mit. gr.) — trojańskie; od imienia Dardanosa, przodka Trojan. [przypis edytorski]
dardański — trojański. [przypis edytorski]
