Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 448 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 113678 przypisów.
na burg — właśc. na borg, tj. na kredyt. [przypis edytorski]
nabyć — kupić. [przypis edytorski]
nabyć — tu: nauczyć się; nabyć wiedzę. [przypis edytorski]
nabywał cztery amfory i za cenę całości sprzedawał pół amfory — co przynosiło mu zysk w stosunku 8:1, a wg Autobiografii 13 zarabiał nawet w stosunku 10:1. [przypis edytorski]
na całości unosiła się (…) dostojność — całość cechowała dostojność. [przypis edytorski]
nacechować — naznaczyć, wypalając znak na skórze (zwykle o bydle). [przypis edytorski]
nach Brasilien (niem.) — do Brazylii. [przypis edytorski]
nach Bremen (niem.) — do Bremy. [przypis edytorski]
Nach Canossa gehen wir nicht (niem.) — Nie pójdziemy do Canossy; udać się do Canossy: pokajać się, po długim uporze uznać swoją winę i ukorzyć się w celu uzyskania korzyści; zwrot upamiętniający spór między papieżem Grzegorzem VII a niemieckim cesarzem Henrykiem IV o prawo do inwestytury (tj. nadawanie godności kościelnych), zakończony ukorzeniem się cesarza w 1077 r. pod murami zamku w Canossie we Włoszech, gdzie schronił się papież; cesarz uzyskał od papieża zdjęcie ekskomuniki, a następnie osadził na tronie papieskim przychylnego sobie antypapieża Klemensa III. [przypis edytorski]
nach Kanosa rycht wir giejen (zniekszt. niepopr. niem. nach Canossa richt wir gehen) — jedziemy prosto do Canossy; udać się do Canossy: pokajać się, po długim uporze uznać swoją winę i ukorzyć się w celu uzyskania korzyści; zwrot upamiętniający spór między papieżem Grzegorzem VII a niemieckim cesarzem Henrykiem IV o prawo do inwestytury (tj. nadawanie godności kościelnych), zakończony ukorzeniem się cesarza w 1077 r. pod murami zamku w Canossie we Włoszech, gdzie schronił się papież; cesarz uzyskał od papieża zdjęcie ekskomuniki, a następnie osadził na tronie papieskim przychylnego sobie antypapieża Klemensa III. [przypis edytorski]
nachkastlik (reg., z niem.) — dziś popr.: nakastlik: mała, podręczna szafka stojąca przy łóżku. [przypis edytorski]
Nachkuhr (niem.) — wypoczynek po odbytej kuracji. [przypis edytorski]
na chłopce — dziś popr. forma: na chłopców. [przypis edytorski]
na chlebie i wodzie — dziś popr. o chlebie i wodzie. [przypis edytorski]
nachname (z niem. Nachnahme) — pobranie (pocztowe). [przypis edytorski]
nachodzić (daw.) — znajdować, odnajdywać. [przypis edytorski]
nachodzić się (daw.) — znajdować się. [przypis edytorski]
Nachor — syn Teracha, brat Abrahama (Rdz 11–27). Jego żoną była Milka, z którą miał ośmiu synów, m.in. Betela, ojca Rebeki (Rdz 22,22). [przypis edytorski]
Nachtigal, Gustav (1834–1885) — niemiecki lekarz wojskowy i badacz środkowej i zachodniej Afryki; w 1884 wysłany przez rząd Bismarcka do Afryki Zachodniej jako specjalny komisarz, swoimi działaniami spowodował, że Togoland i Kamerun stały się pierwszymi koloniami niemieckiego imperium kolonialnego. [przypis edytorski]
Nachtwacha (niem.) — nocny strażnik. [przypis edytorski]
nachylać się ku reszcie — kończyć się. [przypis edytorski]
nachylić (daw.) — przekonać. [przypis edytorski]
nachylony (starop.) — podupadły; nadwątlony. [przypis edytorski]
nachylony (starop.) — podupadły; tu: osłabiony. [przypis edytorski]
nachylony (starop.) — tu: podupadły; nadwątlony. [przypis edytorski]
naciągniony — dziś: naciągnięty. [przypis edytorski]
nacichać — dziś popr.: przycichać. [przypis edytorski]
na ci (daw. a .gw.) — a masz. [przypis edytorski]
na cię (daw.) — dziś popr.: na ciebie. [przypis edytorski]
na cię (daw.) — dziś por.: na ciebie. [przypis edytorski]
na cię — dziś popr.: na ciebie. [przypis edytorski]
na cię trudny — dla ciebie [jest] trudny; za trudny dla ciebie. [przypis edytorski]
na ciężar się sili (starop. konstrukcja zdaniowa) — im większy ciężar, tym bardziej się sili (jest silniejsza). [przypis edytorski]
na ciebie rachuję — dziś: na ciebie liczę. [przypis edytorski]
nacierać — atakować. [przypis edytorski]
nacierali się oliwą w zewnętrznym korytarzu — starożytni Grecy dbali o sprawność fizyczną, uprawiając atletykę nago, namaszczeni oliwą; gimnazjony, ośrodki ćwiczeń fizycznych i treningu sportowego, złożone z otwartego placu z bieżnią i boiskiem oraz półkrytych i krytych budynków, były popularnymi miejscami spotkań, dlatego stały się również miejscami wykładów, dysput i nauczania. [przypis edytorski]
naciśnienie — dziś: naciśnięcie. [przypis edytorski]
naciułać ładnego grosza — nazbierać sporą sumę pieniędzy. [przypis edytorski]
nacja — naród. [przypis edytorski]
na cóżem poszła — konstrukcja z ruchomą końcówka czasownika; inaczej: na cóż poszłam, po co poszłam. [przypis edytorski]
na co (daw.) — po co, w jakim celu. [przypis edytorski]
Na co dziś ludziom przez grzech czasów przyszło, że pragną swoich własnych kochać wrogów — w późn. wyd. zweryfikowano tłumaczenie tych dwóch wersów, zmieniając je na następujące: „Jak się wspaniale z naszym czasem zgadza/ Nakaz, by kochać własnych nieprzyjaciół”. [przypis edytorski]
na com (…) dał (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: na co dałem. [przypis edytorski]
na co trwa więcej (starop.) — po co dalej [tu] trwa. [przypis edytorski]
na co wiedzie(starop.) — do czego wiedzie, ku czemu wiedzie. [przypis edytorski]
na co zda się człowiekowi zdobyć cały świat (…) jeśli zatraci swą duszę? — Mt 8, 36; Mt 16, 26; Łk 9, 25. [przypis edytorski]
na cudzymże chcą orać zagonie (…)? — konstrukcja z partykułą wzmacniającą i pytającą zarazem -że; znaczenie: czy na cudzym zagonie chcą orać? [przypis edytorski]
Naczalnoje Owczarskoje Ucziliszcze (ros.) — szkoła początkowa w Owczarach. [przypis edytorski]
naczalstwo — władza. [przypis edytorski]
na czas — czasowo, chwilowo. [przypis edytorski]
na czas — czasowo, tymczasem; nie na stałe. [przypis edytorski]
na czas (daw.) — czasami, niekiedy. [przypis edytorski]
na czas (daw.) — czasami. [przypis edytorski]
na czas (daw.) — czasem, niekiedy. [przypis edytorski]
na czas (daw.) — na pewien czas, tymczasowo. [przypis edytorski]
na czas (daw.) — niekiedy. [przypis edytorski]
na czas (daw.) — tymczasowo, chwilowo, przelotnie, czasowo. [przypis edytorski]
na czas — niekiedy; tu: przez pewien czas. [przypis edytorski]
na czas (starop.) — tymczasowo. [przypis edytorski]
na czas — tu: tymczasowo; na wyznaczony okres. [przypis edytorski]
na czas — tu: tymczasowo. [przypis edytorski]
na czas tylko — jedynie tymczasowo. [przypis edytorski]
na czas tylko — tu w znaczeniu: tymczasowo, do czasu. [przypis edytorski]
nacz (daw.) — na co. [przypis edytorski]
na czele (daw. forma) — na czole. [przypis edytorski]
na czele — dziś: na czole. [przypis edytorski]
na czele — na czole. [przypis edytorski]
na czele podchorążych był wpadł do Belwederu — Piotra Wysockiego nie było wśród uczestników ataku na Belweder; szturm prowadzili Ludwik Nabielak i Seweryn Goszczyński, przewodząc grupie cywili i niewielkiej grupie podchorążych należących do spisku (gdyż oficerowie uważali, że wojskowi nie powinni brać udziału w zabiciu naczelnego wodza, którym był książę Konstanty). [przypis edytorski]
na czele (starop. forma) — dziś (w tym znaczeniu, tj. dosłownym): na czole. [przypis edytorski]
Naczelnik Wiernych, Przywódca Wiernych (arab. Amir al-Mu'minin) — tytuł używany przez kalifów (czasem także przez innych przywódców muzułmańskich wspólnot państwowo-religijnych); tu: Harun ar-Raszid (763–809), jeden z najwybitniejszych władców muzułmańskich, który w Europie zyskał popularność jako bohater Księgi tysiąca i jednej nocy. [przypis edytorski]
Naczelny Komitet Narodowy — powstały 16 sierpnia 1914 w Krakowie, w wyniku porozumienia polskich środowisk konserwatywnych i demokratycznych; w założeniu miał być najwyższą władzą wojskową, polityczną i skarbową dla Polaków zamieszkujących Galicję. [przypis edytorski]
Naczelny Wódz — najwyższa funkcja wojskowa w Wojsku Polskim. W czasie powstawania tego pamiętnika, tj. w 1914 r. funkcję tę pełnił Hans Hartwig von Beseler. W dalszej części tekstu wspominany jest jako „naczelny wódz”. [przypis edytorski]
na cześć haniebnej namiętności wystawił świątynię pogańską — renesansowy budynek Tempio Malatestiano, nieukończony kościół katedralny w Rimini, zbudowany zasadniczo jako mauzoleum dla Isotty degli Atti, kochanki i trzeciej żony Sigismonda. [przypis edytorski]
Naczezi — plemię Indian Ameryki Północnej, jedno z większych plemion mieszkających na południu rzeki Missisipi. Wyróżniali się złożonym systemem wodzostwa oraz podziałem na szlachetnie urodzonych i zwykłych członków plemienia. [przypis edytorski]
Naczezi — plemię Indian Ameryki Północnej, jedno z większych plemion mieszkających na południu rzeki Missisipi. Wyróżniali się złożonym systemem wodzostwa oraz podziałem na szlachetnie urodzonych i zwykłych członków plemienia. Na ich terytorium, niedaleko głównego ośrodka polityczno-religijnego zwanego Wielką Wioską Naczezów, w 1716 powstał francuski fort Rosalie. Służył jako warownia i placówka handlowa, w pobliżu rozwinęły się zabudowania osady i plantacje tytoniu. [przypis edytorski]
nacz lepszego (starop.) — na coś lepszego. [przypis edytorski]
na (…) czole — dziś popr. forma wyrażenia: na czele. [przypis edytorski]
na cztery stopy wysoki — tj. mierzący ok. 120 cm wzrostu; stopa: jednostka miary długości, równa ok. 30 cm. [przypis edytorski]
Na czto mnie żenitcja, kogda nocz mała (z ros.) — Na co mi się żenić, gdy noc krótka. [przypis edytorski]
na czwartek — na 17 kwietnia. [przypis edytorski]
na czymem stanął (daw.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika, inaczej: na czym stanąłem. [przypis edytorski]
na czymżem stanął (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że i ruchomą końcowką czasownika; inaczej: na czymże stanąłem. [przypis edytorski]
naczynie (daw.) — narzędzie. [przypis edytorski]
naczynie (daw.) — narzędzie. [przypis edytorski]
naczynie (daw.) — narzędzie, tu: wyposażenie. [przypis edytorski]
naczynie (daw.) — tu: narzędzie. [przypis edytorski]
naczynie — tu daw.: narzędzia, zestaw naprawczy. [przypis edytorski]
naczynie — tu: narzędzie. [przypis edytorski]
naczże (daw.) — na cóż; na co że. [przypis edytorski]
naczże (starop.) — na cóż. [przypis edytorski]
naczże to rozkazano (daw.) — na co (dlaczego) to zostało nakazane. [przypis edytorski]
nadać (daw.) — tu: obdarować. [przypis edytorski]
nadać się — być odpowiednim, właściwym. [przypis edytorski]
nadać się — pasować. [przypis edytorski]
nad Achiwy — nad Grekami. [przypis edytorski]
Nada głośniej (z ros.) — Trzeba głośniej. [przypis edytorski]
nadając eolskim pieśniom dźwięki italskie — za swój tytuł do chwały Horacy uważa przeszczepienie tradycji liryki greckiej na grunt łaciński. [przypis edytorski]
nadaje się tylko jemu — dziś: nadaje się tylko dla niego. [przypis edytorski]
nadal (daw.) a. na dal — tu: przewidując przyszłość, w przyszłości, na przyszłość. [przypis edytorski]
nadalej (starop. forma) — dziś popr.: najdalej. [przypis edytorski]