Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | polski


Znaleziono 673 przypisów.

duchem być sądząc wodę lub płomyki (daw.) — we współczesnej składni: sądząc, że duchem jest woda lub płomyki; nawiązanie do różnych szkół staroż. greckiej filozofii przyrody: Tales z Miletu (ok. 620 p.n.e. – ok. 540 p.n.e.) uznawał za pierwotną zasadę świata wodę, zaś Heraklit z Efezu (ok. 540 p.n.e. – ok. 480 p.n.e.) ogień. [przypis edytorski]

duchem (daw.) — szybko, bez zwłoki. [przypis edytorski]

duchem (daw.) — szybko, co tchu. [przypis edytorski]

duenna (daw., z hiszp. dueña) — ochmistrzyni, dama do towarzystwa młodej kobiety, towarzysząca jej w wyjściach poza dom; przyzwoitka. [przypis edytorski]

duenna (daw., z hiszp. dueña) — ochmistrzyni, dama do towarzystwa młodej kobiety, towarzysząca jej w wyjściach poza dom; przyzwoitka. [przypis edytorski]

dufać (daw.) — dziś: ufać. [przypis edytorski]

dufać (daw.) — nazbyt wierzyć we własne siły. [przypis edytorski]

dufać (daw.) — ufać, mieć nadzieję. [przypis edytorski]

dufać (daw.) — ufać. [przypis edytorski]

dufać (daw.) — ufać, wierzyć, pokładać nadzieję. [przypis edytorski]

dufać (daw.) — ufać, wierzyć, pokładać nadzieję. [przypis redakcyjny]

dufać (daw.) — ufać, zwłaszcza nadmiernie; wierzyć. [przypis edytorski]

dufałość (daw.) — zaufanie. [przypis edytorski]

dumca (daw.) — pyszałek; postępowaniem takim zasłynął później Tyzenhaus, podskarbi wielki litewski za Stanisława Augusta (upadł w r. 1780). [przypis redakcyjny]

dumka (daw.) — wymysł, mniemanie. [przypis edytorski]

dunka (daw.) — duńska rękawiczka, z delikatnej skóry, obróconej gładką stroną do wewnątrz. [przypis edytorski]

dur (daw.) — gorączka, choroba (por. „dur brzuszny”). [przypis edytorski]

dur (daw.) — odurzenie; obłęd; środek odurzający. [przypis edytorski]

dur (daw.) — stan odurzenia, obłęd, choroba. [przypis edytorski]

dur (daw.) — zamroczenie umysłu, odurzenie. [przypis edytorski]

durować (daw.) — szaleć. [przypis redakcyjny]

durzą (gw., daw.) — mącą, okłamują. [przypis autorski]

durzyć (daw.) — zwodzić, bałamucić. [przypis edytorski]

durzyć (daw.) — zwodzić, oszukiwać. [przypis edytorski]

durzyć głowę (komuś) (daw.) — zawracać głowę. [przypis edytorski]

durzyć kogoś (daw.) — zwodzić, oszukiwać, bałamucić, zawracać głowę. [przypis edytorski]

duser (daw.) — pochwała, komplement. [przypis edytorski]

dusery (daw.) — pochlebstwa, słodkie słówka, komplementy. [przypis edytorski]

duszą kichnąć (daw., pot.) — umrzeć. [przypis redakcyjny]

dusza* (daw.) — w znaczeniu: „żywe stworzenie”; dawniej duszami nazywano ludzi, np. szlachcic posiadał wieś z określoną ilością dusz, czyli chłopów; jedną (…) duszą (…) ubyło: z jedną duszą ubyło. Jerzy Axer przekonująco dowodził, że jest to niejako odpowiedź na cytat z listu, który otrzymał Cicero od swojego przyjaciela Serwiusza Sulpicjusza. Przyjaciel pytał Cycerona cierpiącego po śmierci córki Tulii: „in unius (Jedną) mulierculae animula (maluczką duszą) [si] iactura facta est (ubyło), tanto opere [commoveris] (tak wiele)?”. Postać i dzieło Cycerona są ważne również w Trenie XVI i XIX. [przypis redakcyjny]

duszko (daw.) — zwrot wskazujący na serdeczne uczucia wobec drugiej osoby (dziś powiedzielibyśmy: „skarbie”, „kochanie”). [przypis edytorski]

duszne (gw., daw.) — sprawy duszy, ducha, duchowne. [przypis autorski]

dusznie (daw.) — duchowo, na duszy. [przypis edytorski]

dusznie (daw.) — dziś popr. forma: duchowo; w sferze duchowej. [przypis edytorski]

duszny (daw.) — duchowy, dotyczący duszy. [przypis edytorski]

duszny (daw.) — duchowy; związany z duszą. [przypis edytorski]

duszny (daw.) — odbywający się w duszy; duchowy. [przypis edytorski]

duszny (daw.) — odnoszący się do duszy; duchowy. [przypis edytorski]

duszny (daw.) — tu: duchowy, żywiony w głębi duszy. [przypis edytorski]

duszny (daw.) — właściwy duszy; dziś: duchowy. [przypis edytorski]

dutepas (daw.) — ucieczka. [przypis redakcyjny]

duża (daw.) — tu: dużo. [przypis edytorski]

dużanie (daw.) — zmaganie; od: dużać się: siłować się, mocować się, zmagać. [przypis edytorski]

duższy (daw.) — silny; najduższy: najsilniejszy. [przypis redakcyjny]

duży (daw.) — silny; [duższy: silniejszy]. [przypis redakcyjny]

duży (daw.) — silny; najduższy: najsilniejszy [przypis redakcyjny]

duży (daw.) —- silny; [najduższy: najsilniejszy]. [przypis redakcyjny]

duży (daw.) — silny. [przypis redakcyjny]

dwa a dwa (daw.) — dwa razy dwa. [przypis edytorski]

dwaj orłowie (daw.) — dawna forma lm rzeczownika orzeł, dziś: dwa orły. [przypis edytorski]

dwie chorób, dwie dżum (daw.) — dziś popr. składnia z M. (zam. D.): dwie choroby, dwie dżumy. [przypis edytorski]

dwie lecie (daw.) — dwa lata. [przypis edytorski]

dwie mocy (daw.) — dziś popr. forma: dwie moce. [przypis edytorski]

dwie sióstr za mężami (daw.) — dwie siostry zamężne. [przypis edytorski]

dwie szklanek (daw.) — dziś popr. forma B. lm: dwie szklanki. [przypis edytorski]

dwornia (daw.) — służba dworska. [przypis edytorski]

dworność (daw.) — wykwintność, wytworność zachowania. [przypis edytorski]

dworny (daw.) — tu: dworski, związany z dworem, należący do dworu. [przypis edytorski]

dworny (daw.) — uprzejmy, elegancki. [przypis edytorski]

dworować (daw.) — kpić, żartować. [przypis edytorski]

dworować (daw.) — żartować, dowcipkować, kpić. [przypis edytorski]

dworować (daw.) — żartować, naśmiewać się, kpić. [przypis edytorski]

dworować (daw.) — żartować, naśmiewać się. [przypis edytorski]

dworstwo (daw.) — naśladownictwo obyczajów dworskich. [przypis edytorski]

dworzec (daw.) — dwór (budynek). [przypis edytorski]