Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 450 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 116720 przypisów.
niżem (…) posiadał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: niż posiadałem. [przypis edytorski]
niżli a. niźli (starop.) — tu: zanim. [przypis edytorski]
niżli (daw.) — zanim. [przypis edytorski]
niżli — dziś popr.: niż a. niźli. [przypis edytorski]
niżli (starop.) — tu: zanim. [przypis edytorski]
niżli (starop.) — zanim. [przypis edytorski]
niżli (starop.) — zanim, zanimże (konstrukcja z partykułą -li). [przypis edytorski]
niżnik dzwonkowy (daw.) — przen.: lekceważąco o mężczyźnie; niżnik: najniższa figura w kartach do gry, walet; dzwonkowy (daw., pot.): karowy. [przypis edytorski]
niżnik — najniższa figura w talii kart; walet. [przypis edytorski]
Niżnogród — popr. Niżny Nowogród: miasto w Rosji, nad Wołgą, u ujścia Oki; ok. 450 km na wsch. od Moskwy; w XIX w. stolica guberni. [przypis edytorski]
niżowa rzeczpospolita — zbiorowość Kozaków z Zaporoża. [przypis edytorski]
Niżowcy — Kozacy z Zaporoża. [przypis edytorski]
niż się z morza nad wodę wydźwignie, najpierwej z siebie powódź precz wyrzygnie — tzn. wypuszcza z siebie wodę, by stać się lżejszym i wypłynąć do góry. [przypis edytorski]
niż (starop.) — tu: nim, zanim. [przypis edytorski]
niż (starop.) — tu: zanim, nim. [przypis edytorski]
niż (starop.) — tu: zanim. [przypis edytorski]
niż (starop.) — zanim. [przypis edytorski]
niższejszy (gw.) — niższy. [przypis edytorski]
niż trzeba, więcej bojaźliwy (starop.) — bardziej bojaźliwy niż trzeba. [przypis edytorski]
niż — tu: nizina. [przypis edytorski]
niż — tu: zanim. [przypis edytorski]
niżyć — dziś tylko forma dokonana: zniżyć. [przypis edytorski]
Niżyński, Diagilew, Lifar — Wacław Niżyński (1889–1950): wybitny rosyjski tancerz baletowy i choreograf polskiego pochodzenia; Siergiej Pawłowicz Diagilew (1872–1929): rosyjski impresario baletowy, założyciel słynnego zespołu Les Ballets Russes (fr.: Balety rosyjskie), do którego należał był m.in. Niżyński; Serge Lifar, właśc. Siergiej Michajłowicz Lifar (1905–1986): francuski tancerz i choreograf pochodzenia rosyjskiego, członek zespołu Diagilewa. [przypis edytorski]
Niż — Zaporoże, kraina historyczna w środkowej Ukrainie nad dolnym Dnieprem, poniżej tzw. porohów (progów skalnych na rzece). [przypis edytorski]
Niż — Zaporoże; kraina nad dolnym Dnieprem, poniżej porohów, zamieszkana przez społeczność Kozaków zaporoskich. [przypis edytorski]
nizać (daw.) — nawlekać. [przypis edytorski]
nizać — nawlekać coś na sznurek, nić a. rzemień. [przypis edytorski]
nizać — nawlekać na nić w pewnej kolejności; tu forma 3 os. lp cz.ter.: niże. [przypis edytorski]
nizacz (daw.) — za nic. [przypis edytorski]
ni za jaką karą — ani za karę. [przypis edytorski]
ni z czegoj (starop.) — z niczego. [przypis edytorski]
nizkąd — dziś: znikąd. [przypis edytorski]
nizkiej — dziś: niskiej. [przypis edytorski]
nizko (daw.) — dziś: nisko. [przypis edytorski]
nizko — dziś popr. pisownia: nisko. [przypis edytorski]
niznaszki — niesnaski. [przypis edytorski]
nizszy (starop. forma) — niższy. [przypis edytorski]
Nizza (daw.) — Nicea. [przypis edytorski]
Nizza — Nicea. [przypis edytorski]
Nizza (wł.) — Nicea, miasto nad brzegiem M. Śródziemnego (Riwiera francuska). [przypis edytorski]
Nizza (wł.) — Nicea, miasto nad brzegiem M. Śródziemnego (Riwiera francuska); słynny ośrodek turystyczny i uzdrowisko; znana także ze znajdujących się w okolicy plantacji kwiatów, m.in. róż i goździków. [przypis edytorski]
Nizza (wł.) — Nicea, miasto nad Morzem Śródziemnym, na fr. Lazurowym Wybrzeżu; słynny ośrodek turystyczny i uzdrowisko; znana także ze znajdujących się w okolicy plantacji kwiatów, m.in. róż i goździków. [przypis edytorski]
Nizza (wł.) — Nicea. [przypis edytorski]
NKWD — skrót ros. od Народный комиссариат внутренних дел (Narodnyj komissariat wnutriennich dieł), Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych, centralny organ władz bezpieczeństwa w Rosji radzieckiej i ZSRR, kontrolujący służby policyjne i porządkowe, wywiad polityczny oraz system obozów pracy przymusowej. [przypis edytorski]
NK ZSL — Naczelny Komitet Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. [przypis edytorski]
nócić — dziś popr. pisownia: nucić. [przypis edytorski]
nów — faza księżyca, gdy jest on niewidoczny z Ziemi. [przypis edytorski]
nóż ostrzyła tajemnie — aluzja do Konrada Wallenroda Mickiewicza. [przypis edytorski]
no admittance this way (please) (ang.) — tędy wstęp wzbroniony (uprasza się). [przypis edytorski]
Noaille, Antoine de (1841–1909) — francuski arystokrata, książę Mouchy, polityk. [przypis edytorski]
Noailles, Anna-Élisabeth de (1876–1933) — fr. poetka i pisarka pochodzenia rumuńskiego. [przypis edytorski]
Noakowski, Stanisław (1867–1928) — architekt i rysownik. [przypis edytorski]
Noakowski, Stanisław (1867–1928) — polski architekt, malarz, rysownik i historyk sztuki. [przypis edytorski]
nobile verbum (łac.) — słowo szlachcica. [przypis edytorski]
nobilis Joannes Zagrobski ex pallatinatu płocensi recognovit (łac.) — szlachcic Jan Zagrobski z województwa płockiego zeznał. [przypis edytorski]
nobilis (łac.) — szlachcic. [przypis edytorski]
Nobilis Polonus omnibus par (łac.) — szlachcic polski wszystkim równy. [przypis edytorski]
nobilitacja — nadanie szlachectwa. [przypis edytorski]
nobilitować — nadawać szlachectwo. [przypis edytorski]
Nobil. Joannes Popiel ex districtu praemysliensi recognovit (łac.) — szlachcic Jan Popiel z okręgu przemyskiego zeznał. [przypis edytorski]
noblesa (daw., z fr.) — szlachta. [przypis edytorski]
noblesse oblige (fr.) — szlachectwo zobowiązuje. [przypis edytorski]
noc 15 sierpnia 1831 — gwałtowne, masowe wystąpienia ludu warszawskiego i części wojska, połączone z samosądami, trwające w nocy z 15 na 16 sierpnia i w dzień 16 sierpnia 1831, spowodowane powszechnym niezadowoleniem mieszkańców z niekorzystnej sytuacji militarnej podczas wojny oraz ignorowaniem przez władze żądań szybkiego osądzenia i ukarania osób oskarżanych o szpiegostwo lub zdradę; w wyniku rebelii śmierć poniosły 34 osoby. [przypis edytorski]
noc 15 sierpnia — fala gwałtownych wystąpień, połączonych z samosądami miała miejsce w nocy z 15 na 16 sierpnia 1831 roku w oblężonej przez wojska rosyjskie Warszawie. Jej główną przyczyną było niezadowolenie z powodu nieukarania osób oskarżanych o szpiegostwo lub zdradę. [przypis edytorski]
nocą, co Łódź pokrywała — popr.: nocą, która (…). [przypis edytorski]
Noce Arabskie a. Księga tysiąca i jednej nocy, a. Baśnie z tysiąca i jednej nocy — zbiór około 300 baśni, podań i opowieści arabskich z IX–X w. [przypis edytorski]
noch a szampiter (z niem. noch: jeszcze) — jeszcze szampana. [przypis edytorski]
noch eine Kugel (niem.) — jeszcze jedna kula. [przypis edytorski]
noch ein mal (niem.) — jeszcze raz. [przypis edytorski]
noch ein wenig (niem.) — jeszcze trochę. [przypis edytorski]
noclega — dziś popr. forma D.lp: noclegu. [przypis edytorski]
noclegować (daw.) — nocować. [przypis edytorski]
noc miesięczna — noc pełni księżyca (daw., poet. miesiąc: księżyc). [przypis edytorski]
nocne cienia — dziś: nocne cienie. [przypis edytorski]
nocnymi łowy — daw. forma N.lm; dziś nocnymi łowami. [przypis edytorski]
noc padła — noc zapadła. [przypis edytorski]
noc przepędziło — tu: spędziło noc. [przypis edytorski]
noc św. Bartłomieja — dokonana w Paryżu z 23 na 24 sierpnia 1572 r. rzeź, której ofiarą padło 3 tys. hugenotów (fr. kalwinów) na czele z ich przywódcą, admirałem Coligny i która dała sygnał do dalszych rzezi w całej Francji; krwawą rozprawę z heretykami pochwalił papież Grzegorz XIII, złożył też specjalne podziękowania Katarzynie Medycejskiej jako inicjatorce zajść. [przypis edytorski]
noc św. Bartłomieja — rzeź dokonana przez katolików w Paryżu w nocy z 23 na 24 sierpnia 1572, której ofiarą padło 3 tys. hugenotów (francuskich protestantów), na czele z ich przywódcą, admirałem Coligny, i która dała sygnał do dalszych rzezi w całej Francji. [przypis edytorski]
noc św. Bartłomieja — rzeź dokonana przez katolików w Paryżu w nocy z 23 na 24 sierpnia 1572 r., której ofiarą padło 3 tys. hugenotów (francuskich protestantów), na czele z ich przywódcą, admirałem Coligny, i która dała sygnał do dalszych rzezi w całej Francji. [przypis edytorski]
noc św. Bartłomieja — rzeź dokonana przez katolików w Paryżu w nocy z 23 na 24 sierpnia 1572 r., której ofiarą padło 3 tys. hugenotów (francuskich protestantów), na czele z ich przywódcą, admirałem Coligny, i która dała sygnał do dalszych rzezi w całej Francji; krwawą rozprawę z heretykami pochwalił papież Grzegorz XIII, złożył też specjalne podziękowania Katarzynie Medycejskiej jako inicjatorce zajść. [przypis edytorski]
noc świętojańska — dawn. noc Kupały, wiosenne pradawne święto obchodzone nocą między 21 a 22 czerwca, potem powiązane z chrześcijańskim patronem świętym Janem (stąd nazwa: święto–jańska) i przesunięte na 23 czerwca. [przypis edytorski]
noc św. Jana, noc świętojańska — święto obchodzone w nocy z 23 na 24 czerwca w wigilię liturgicznego dnia św. Jana Chrzciciela, będące próbą zasymilowania przez chrześcijaństwo pogańskich obrzędów związanych z letnim przesileniem słońca. [przypis edytorski]
noc styczniowa — Chodzi oczywiście o noc wybuchu powstania styczniowego z 22 na 23 stycznia 1863 roku. [przypis edytorski]
noc ubiegła nam równie szybko, jak poprzedzająca — po tym zdaniu w końcowym akapicie rozdziału w innym oprac. tegoż tłumaczenia dodano jeszcze następujące: „Chcę przez to powiedzieć, że pasy moich kuzynek nie zostały naruszone”. [przypis edytorski]
noc Walpurgi — nazwa nocy z 30 kwietnia na 1 maja, dawnego pogańskiego święta, które zaczynało się w przeddzień ogłoszonego później dnia św. Walburgi (Walpurgis), stąd nazwa; w folklorze niemieckim podczas nocy Walpurgi miał odbywać się zlot czarownic na górze Brocken, podczas którego spotykały się z demonami i Szatanem i oddawały się wyuzdanym tańcom i orgiom. [przypis edytorski]
noc Walpurgi — obchodzone nocą z 30 kwietnia na 1 maja święto zmarłych (a także noc złych duchów) u dawnych Germanów, patronowała mu surowa bogini nocy i śmierci Hel; później: noc sabatu czarownic na górze Brocken (szczególnie w literaturze romantycznej); nazwa pochodzi od imienia św. Walburgi, która wraz ze św. Bonifacemu brała udział w nawracaniu Germanów na chrześcijaństwo w VIII w. [przypis edytorski]
noc, w którąm utraciła (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: noc, w którą utraciłam. [przypis edytorski]
nocy (daw. forma) — dziś: noce. [przypis edytorski]
nocy — dziś popr. forma B. lm: noce. [przypis edytorski]
nocy — dziś popr. forma B.lm: noce. [przypis edytorski]
nocy — dziś popr.: noce. [przypis edytorski]
nocyma — dziś popr. forma: nocami. [przypis edytorski]
nocy (starop. forma) — dziś popr. M.lm: noce. [przypis edytorski]
Noc z 4 na 5 sierpnia 1789 r. — kiedy w ciągu kilku godzin francuskie Zgromadzenie Narodowe Konstytucyjne ogłosiło całkowite zniesienie ustroju feudalnego; zniesiono obowiązki feudalne chłopstwa, wszelkie przywileje szlachty i duchowieństwa, zaprowadzono równość opodatkowania, równość kar prawnych, dopuszczono wszystkich do urzędów publicznych. [przypis edytorski]
[Noc zielona była…] — niniejszy tekst stanowi wariant utworu Wybór. [przypis edytorski]
nodali (gw.) — najdalej. [przypis edytorski]
nodieja (lenk.) — vltis. [przypis edytorski]
Nodier, Charles (1780–1844) — francuski pisarz, krytyk, prekursor romantyzmu. [przypis edytorski]
nodze (starop.) — nogi. Forma „nodze” wskazuje na zastosowanie liczby podwójnej, której ślad we współczesnej polszczyźnie widać w formie: „ręce”. [przypis edytorski]