Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 156973 przypisów.
gnębił — w innej wersji: zniemczył („Nie damy, by nas zniemczył wróg”). [przypis edytorski]
gnejs — skała metamorficzna o krystalicznej strukturze, zwykle pstra. [przypis edytorski]
Gnejusz Marcjusz Koriolan (V–IV w. p.n.e.) — wódz rzymski, sprzymierzył się z wrogami i najechał Rzym. [przypis edytorski]
Gnejusz Pompejusz Magnus (106–48 p.n.e.) — rzymski polityk i wódz, jeden z twórców I triumwiratu, zamordowany na rozkaz władcy Egiptu, który jego głowę przesłał Juliuszowi Cezarowi. [przypis redakcyjny]
Gnejusz Pompejusz zw. Magnus (Wielki) (106–48 p.n.e.) — rzymski polityk i wódz, jeden z twórców I triumwiratu (razem z Juliuszem Cezarem i Markiem Krassusem). [przypis edytorski]
Gnejusz Pompejusz zw. Magnus (Wielki) (106–48 p.n.e.) — rzymski polityk i wódz, jeden z twórców I triumwiratu (razem z Juliuszem Cezarem i Markiem Krassusem); po rozpadzie triumwiratu konflikt między nim i Cezarem przerodził się w otwartą wojnę domową, zakończoną bitwą pod Farsalos, w której Pompejusz odniósł druzgoczącą klęskę. [przypis edytorski]
gniadoszka — klacz o jasnobrązowej sierści. [przypis edytorski]
gniadosz — koń maści gniadej, tj. mający sierść brązową, a grzywę, ogon i dolne odcinki kończyn czarne. [przypis edytorski]
gniadosz — koń o brązowej sierści, z czarną grzywą i czarnym ogonem. [przypis edytorski]
gniadosz — koń o maści jasnobrązowej z odcieniem czerwonobrunatnym, z czarną grzywą i czarnym ogonem. [przypis edytorski]
gniady — (o koniu) jasnobrązowy z czarną grzywą i ogonem. [przypis edytorski]
gniady — określenie maści konia; maść gniada to taka, w której włosy tułowia są barwy brązowej, czekoladowej lub złocistobrązowej, zaś sierść nóg i pyska ciemniejsza lub całkowicie czarna, a włosy grzywy i ogona czarne lub ciemnobrązowe. [przypis edytorski]
gniaździe (starop. forma) — dziś: gnieździe. [przypis edytorski]
gniaździe (starop. forma) — (w) gnieździe. [przypis edytorski]
Gniazda Sokole — oddziały Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. [przypis edytorski]
Gniazdo cnoty i Herby rycerstwa — tytuły publikacji heraldycznych Bartosza Paprockiego: Gniazdo Cnoty, zkąd herby Rycerstwa Polskiego swój początek mają, Kraków 1578; Herby rycerstwa polskiego na pięcioro ksiąg rozdzielone, Kraków 1584. [przypis edytorski]
gniazdo Ledy — Tak poeta nazywa konstelację Bliźniąt, która tą nazwę wzięła od Kastora i Polusa. Obaj wylęgli się z jednego jaja, jakim Jowisz w postaci łabędzia zapłodnił Ledę. [przypis redakcyjny]
gniazdo (przen.) — siedziba rodu. [przypis edytorski]
gniazdy — dziś popr. forma N. lm: gniazdami. [przypis edytorski]
gniazdy — dziś popr. N. lm: gniazdami. [przypis edytorski]
gnida — tu przen.: coś małego, nikczemnego. [przypis edytorski]
gniecie niewidzialna, aż wreszcie zjadaczy chleba w aniołów przerobi — niedokładny cytat z wiesza Juliusza Słowackiego Testament mój. [przypis edytorski]
gnietąc (gw.) — gniotąc. [przypis edytorski]
gniewem ducha przeciw niedoskonałości ciał — List apostolski. [przypis autorski]
gniew (ira) (…) mściwość (vindicta) — Zob. także Przyp. do Tw. 40. [przypis redakcyjny]
gniew jego świadczy (…) jego boleść — tzn. jego gniew poświadcza jego boleść; jego gniew świadczy o boleści. [przypis edytorski]
…gniew, który nawet mądrego bywa, że nieraz opada / I bywa słodszy od miodu, który się sączy kroplami — Homer, Iliada XVIII 108–109. [przypis edytorski]
gniewliwy (daw.) — skłonny do gniewu, gniewny. [przypis edytorski]
gniew małżonka — tu: małżonka Heleny, Menelausa. [przypis edytorski]
gnieźnieńskich — okazja gnieźnieńska, tj. bitwa pod Gnieznem 5 maja 1656. [przypis redakcyjny]
gniezdny — górny żagiel. [przypis edytorski]
gniezdzie — dziś popr. pisownia: gnieździe. [przypis edytorski]
gniłka (gw.) — zgniły owoc a. ulęgałka; tu przen.: stara panna; kobieta zgorzkniała i bezdzietna lub zepsuta, „upadła”. [przypis edytorski]
gniłka — mała, dzika gruszka, ulęgałka. [przypis edytorski]
gniłka — mała, dzika gruszka, ulęgałka. [przypis redakcyjny]
gniły — dziś: gnijący. [przypis edytorski]
gniły — dziś: zgniły a. gnijący. [przypis edytorski]
Gniły Tykicz (ukr. Гнилий Тікич) — rzeka w środkowej części Ukrainy. [przypis edytorski]
gnil (daw.) — zgnilizna, coś zgniłego. [przypis edytorski]
Gniński, Jan — podkomorzy pomorski, wojewoda chełmiński; 1681 podkanclerzy koronny; 1683 był na wyprawie wiedeńskiej, zm. 1685. [przypis redakcyjny]
gniotło się — w oryg. niem. drängte sich: przepychało się, tłoczyło się. [przypis edytorski]
gniot — tu: ciężar. [przypis edytorski]
gniot — tu: tłok, ścisk. [przypis edytorski]
gnip a. gnyp (daw.) — krzywy, krótki nóż; nóż szewski. [przypis edytorski]
gnip a. gnyp (daw.) — krzywy, krótki, ostro zakończony nóż; nóż szewski. [przypis edytorski]
gnipić — gnębić. [przypis autorski]
gnip — silny nóż ogrodniczy. [przypis tłumacza]
Gnohti seauton (gr.) — Znaj siebie samego. [przypis redakcyjny]
gnoj a. gnój (daw.) — tu: plugastwo, nieczystość. [przypis edytorski]
gnojanką (daw.) — gnojówka. [przypis edytorski]
gnojawki a. gnojnice — deski zakładane po bokach wozu, używane podczas wożenia gnoju. [przypis edytorski]
gnojek — chłop, tu pogardliwie o Turkach zabitych przez Kozaków. [przypis redakcyjny]
gnoma (gr. gnome) — sentencja, zwięzłe zdanie wyrażające jakąś myśl ogólną, zwykle o charakterze moralno-dydaktycznym; jedna z najstarszych form greckiej poezji. [przypis edytorski]
gnom — baśniowy, karłowaty opiekun kopalni i skarbów. [przypis edytorski]
gnomon — zegar słoneczny. [przypis edytorski]
gnomy i gnomidy — męskie i żeńskie duchy żywiołu ziemi. [przypis edytorski]
gnoseologia — inaczej epistemologia; dział filozofii, nauka o poznaniu, badająca relacje między poznawaniem i wiedzą a rzeczywistością. [przypis edytorski]
gnostycy — przedstawiciele kierunku religijno-filozoficznego rozwijającego się w pierwszych wiekach chrześcijaństwa; gnostycyzm łączy chrześcijaństwo z neoplatonizmem i pitagoreizmem; gnostycka wizja powstania świata jest opowieścią o wylaniu szeregu emanacji z pierwotnego bóstwa; gnostycyzm głosi skrajny antagonizm materii i ducha, świat materii wiążąc ze złem, grzechem i uznając za domenę złego i głupiego demiurga, pozostającego w stałej walce z najwyższym bogiem, uosobieniem najsubtelniejszej duchowości, dobra i mądrości; w koncepcji tej człowiek jako twór boski, lecz posiadający ciało, stanowi pole gry sił dobra i zła. [przypis edytorski]
gnostycy — wyznawcy gnostycyzmu (z gr. gnosis: poznanie), prądu rel.-filoz. kwitnącego w II-III w., gł. w Egipcie i Syrii, który łączył idee hellenistycznego platonizmu z elementami ze źródeł chrześcijańskich i żydowskich. Gnostyków cechował mistycyzm i silny dualizm: przekonanie o tym, że człowiek jako istota duchowa został uwięziony w złym świecie materii, stworzonym przez Demiurga, będącego bytem niższym od Boga, a sposobem wyzwolenia duszy z materii jest poznanie duchowe. [przypis edytorski]
gnostycy — wyznawcy gnostycyzmu (z gr. gnosis: poznanie), prądu religijno-filozoficznego kwitnącego w II–III w., gł. w Egipcie i Syrii, który łączył idee hellenistycznego platonizmu z elementami ze źródeł chrześcijańskich i żydowskich; gnostyków cechował mistycyzm i silny dualizm: przekonanie o tym, że człowiek jako istota duchowa został uwięziony w złym świecie materii, stworzonym przez Demiurga, będącego bytem niższym od Boga, a sposobem wyzwolenia duszy z materii jest poznanie duchowe. [przypis edytorski]
gnostycyzm (z gr. gnosis: poznanie) — prąd religijno-filozoficzny kwitnący w II-III w., gł. w Egipcie i Syrii, który łączył idee hellenistycznego platonizmu z elementami ze źródeł chrześcijańskich i żydowskich. Gnostyków cechował mistycyzm i silny dualizm: przekonanie o tym, że człowiek jako istota duchowa został uwięziony w złym świecie materii, stworzonym przez Demiurga, będącego bytem niższym od Boga, a sposobem wyzwolenia duszy z materii jest poznanie duchowe. [przypis edytorski]
gnothi sauthon a. gnōthi seauton (gr. γνῶθι σεαυτόν a. γνῶθι σαυτόν) — poznaj samego siebie; aforyzm, który wg gr. pisarza Pauzaniasza stanowił jedną z maksym wyrytych w przedsionku świątyni Apolla w Delfach, przypisywana Talesowi, Pitagorasowi czy Sokratesowi. [przypis edytorski]
gnoza (z gr. gnosis: poznanie) — prąd rel.-filoz. kwitnący w II–III w., gł. w Egipcie i Syrii, który łączył idee hellenistycznego platonizmu z elementami ze źródeł chrześcijańskich i żydowskich. Gnostyków cechował mistycyzm i silny dualizm: przekonanie o tym, że człowiek jako istota duchowa został uwięziony w złym świecie materii, stworzonym przez Demiurga, będącego bytem niższym od Boga, a sposobem wyzwolenia duszy z materii jest poznanie duchowe. [przypis edytorski]
gnozyjskie — kreteńskie; od nazwy gł. miasta Krety, Knossos. [przypis edytorski]
gnozyjski — kreteński, od nazwy miasta Knossos. [przypis edytorski]
gnozyjski — tu: kreteński; od gł. miasta Krety, Knossos. [przypis edytorski]
gnuśnieć — być bezczynnym, uchylać się od działania. [przypis edytorski]
gnuśnieć (daw.) — lenić się, pozostawać w bezczynności. [przypis edytorski]
gnuśnieć (daw.) — nic nie robić. [przypis edytorski]
gnuśnieć — unikać działania. [przypis edytorski]
gnuśnik — człowiek apatyczny, niechętny do działania. [przypis edytorski]
gnuśnik — człowiek leniwy, niechętny działaniu. [przypis edytorski]
gnuśność (daw.) — lenistwo, niechęć do działania. [przypis edytorski]
gnuśność (daw.) — lenistwo, niechęć do działania. [przypis edytorski]
gnuśność (daw.) — lenistwo. [przypis edytorski]
gnuśność — lenistwo, niechęć do działania. [przypis edytorski]
gnuśność — niechęć do działania. [przypis edytorski]
gnuśny (daw.) — leniwy, pozbawiony energii. [przypis edytorski]
gnuśny (daw.) — leniwy. [przypis edytorski]
gnuśny — leniwy, niechętny działaniu. [przypis edytorski]
gnuśny — leniwy, unikający działania. [przypis edytorski]
gnus — syberyjska nazwa dla gryzących owadów. [przypis redakcyjny]
góra Aresa — Areopag, skalne wzgórze w Atenach, w pobliżu Akropolu; w starożytności miejsce obrad najwyższej rady państwowej. [przypis edytorski]
Góra aż do dna zadrżała opoki — Przyczyna tego wypadku objaśniona będzie w pieśni następnej. [przypis redakcyjny]
Góra, co ją Gaur dzieli i Metaur — Monte Furlo. [przypis redakcyjny]
Góra (fr. La Montagne) — pot. francuskie określenie najbardziej radykalnej grupy politycznej okresu rewolucji, złożonej z jakobinów i kordelierów, pochodzące stąd, że na sali obrad Zgromadzenia Narodowego zajmowali górne ławki. [przypis edytorski]
góra Horeb — miejsce powołania Mojżesza przez Boga (Wj 3,1). [przypis edytorski]
Góra jasna — [tu:] Clermont. [przypis redakcyjny]
Góra (…) jest pokryta śniegiem. Wokół góry płachty lodu. Psy już tam nie szczekają i młyny tam już nie mielą — znaczy to: Głowa pokryta już jest siwizną, wokół niej szara broda i wąsy. Głos osłabiony. Zęby już nie gryzą. [przypis tłumacza]
góra Jowisza — póra i przełęcz św. Bernarda, gdzie w starożytności oddawano cześć Jowiszowi. [przypis edytorski]
Góra Kalwaria — miasto w województwie mazowieckim, nad Wisłą, ok. 35 km od centrum Warszawy. [przypis edytorski]
Górale Biali i Czarni — dwie podgrupy, należące do grupy tzw. Górali Sądeckich. [przypis edytorski]
góralów — dziś popr. forma B. lm: górali. [przypis edytorski]
góralów — dziś popr. forma D. lm: górali. [przypis edytorski]
góral — obcy. [przypis autorski]
Góra, na której dziś kasyno siedzi (…) — Na wierzchołku góry, na której leży Kassino, niegdyś była świątynia Apollina, gdzie pielgrzymi za czasów pogaństwa tłumami przychodzili słuchać jego wyroczni. Święty Benedykt, którego duch tu mówi, pierwszy tu opowiadał słowo boże i pierwszy pogan w tej okolicy nawrócił. [przypis redakcyjny]
Góra Oliwna — τὸ ἐλαιῶν ὄρως, הַזֵּיתִ֤ים (Za 14, 4). LXX τὸ ὄρως τῶν ἐλαιῶν, Dz 1, 12, τὸ ὄρος του ἐλαιῶνος, dziś Dżebel-et-Tûr. Patrz wyżej I, VIII, 7, uwaga do słowa Tabor. [przypis tłumacza]
Góra Oliwna — wzgórze położone we wschodniej Jerozolimie. [przypis edytorski]
Góra Oliwna — wzniesienie położone we wschodniej Jerozolimie, w czasach starotestamentowych oddawano tam cześć Bogu. [przypis edytorski]
