Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 158528 przypisów.

łoza — rodzaj krzewu z rodziny wierzbowatych; wierzba szara. [przypis redakcyjny]

łoza — witka; cienka, długa i sprężysta gałązka (tu: jako narzędzie wykonywania kary chłosty). [przypis edytorski]

łozina (daw.) — zarośla wierzbowe. [przypis edytorski]

łozina — gałązki wierzbowe; często bywają używane do wyplatania różnych sprzętów (koszyków, mebli itp.). [przypis redakcyjny]

łozina (pot.) — witki wierzbowe. [przypis edytorski]

łozinowy — wykonany z łoziny, czyli z gałązek wierzbowych. [przypis edytorski]

łozowy — wierzbowy, wykonany z witek lub gałęzi wierzby szarej, krzewu z rodziny wierzbowatych. [przypis edytorski]

łozy zarostek — zarośla wierzbowe. [przypis edytorski]

łszczyć się (starop.) — błyszczeć się, lśnić się. [przypis edytorski]

łub drewniany — twarda skóra drzewa; tutaj: obkładka drewniana. [przypis redakcyjny]

Łubianka (pot.) — siedziba radzieckiej, a potem rosyjskiej służby bezpieczeństwa. [przypis edytorski]

łubiany a. łubowy — wykonany z kory drzewa (w dawnej polszczyźnie zwanej: łub); por. łubianka: prostokątny koszyk wykonany z cienkich pasów kory. [przypis edytorski]

łubianych — zrobionych z łubu, czyli twardej kory; tu: sanki z budką lubianą. [przypis redakcyjny]

łubiany — wykonany z łuby, czyli tzw. dartki drzewnej: długich, cienkich pasów struganych z miękkiego drewna. [przypis edytorski]

łubiany — wykonany z łuby, czyli tzw. dartki drzewnej: długich, cienkich pasów struganych z miękkiego drewna. [przypis edytorski]

łubiany — wykonany z łuby, czyli tzw. dartki drzewnej: długich, cienkich pasów struganych z miękkiego drewna, służących do wyplatania koszy itp. [przypis edytorski]

łubie — kołczan, pojemnik na strzały. [przypis edytorski]

Łubieński, Tomasz (ur. 1938) — pisarz, dramaturg i eseista. [przypis edytorski]

łubie — pokrywa łuku. [przypis redakcyjny]

łubniańskie — z czasów pobytu pana Wołodyjowskiego w Łubniach; Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, przed 1549 r. rezydencja książąt Wiśniowieckich, w 1655 r. znajdowało się na terytorium zajętym przez Kozaków. [przypis edytorski]

Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, przed 1549 rezydencja książąt Wiśniowieckich, w 1655 znajdowało się na terytorium zajętym przez Kozaków. [przypis edytorski]

łubowy (daw.) — wykonany z kory. [przypis edytorski]

łuby — kosze; tu: bagaż podróżny. [przypis edytorski]

łuby — ty: opakowanie. [przypis edytorski]

Łucja — [imię] Lucia [od:] lux a luce [łac.]: łaska oświecająca. [przypis redakcyjny]

Łucja — Św. Łucja, męczenniczka rodem z Syrakuzy, w średnich wiekach odbierała cześć powszechną we Włoszech jako patronka ślepych i chorujących na oczy. Tu wyobraża ją poeta jako szafarkę światła i wiary oświecającej wątpliwości rozumowe i ciemności sumienia. [przypis redakcyjny]

Łucja — symbol oświecenia łaską bożą. [przypis redakcyjny]

„Łucja z Lamermooru” (1835) — opera Donizettiego (1797–1848). [przypis redakcyjny]

Łucja z Syrakuz (ok. 281–304) — popularna męczennica i święta chrześcijańska z Sycylii, patronka ociemniałych; jej najstarszy spisany żywot pochodzi z V w., a wszystkie szczegóły jej życia są konwencjonalne dla żywotów męczennic z początku IV w. [przypis edytorski]

Łucyja — dziś: Łucja; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]

Łucyja — Łucja; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]

łuczniki — dziś popr. forma M. lm: łucznicy. [przypis edytorski]

Łucznik — Szekspir czerpał w tym miejscu z Caxtona, według którego z pomocą Troi pospieszył m.in. król Epistrophus, wiodąc prócz wojowników przedziwną bestię zwaną Łucznikiem, o końskim tułowiu i torsie człowieka, doskonale strzelającą z łuku. Strzelec ten miał zadać wielkie straty Grekom. [przypis edytorski]

łuczyć (starop.) — trafiać, ugadzać, dosięgać; [strzelać z łuku]. [przypis redakcyjny]

łuczyna — pochodnia, płonący kawałek drzewa służący do oświetlania. [przypis edytorski]

łuczywo — drewno na podpałkę, szczapy. [przypis edytorski]

łuczywo — szczapa drewniana, po zapaleniu służąca jako światło. [przypis edytorski]

łudarka (starop.) — zwodnica; [oszustka]. [przypis redakcyjny]

łudarstwo (starop.) — oszustwo (wywołujące złudzenie); tu daw. forma N.lm: łudarstwy, tj. oszustwami. [przypis edytorski]

łudzić — mylić, oszukiwać. [przypis edytorski]

Ługa — rzeka w Rosji o długości 353 km, płynąca przez obwód leningradzki i nowogrodzki. [przypis redakcyjny]

ług — wodorotlenek metalu, wytwarzający żrące roztwory zasadowe, w szczególności wodorotlenek sodu, składnik mydła i innych środków czyszczących. [przypis edytorski]

Łukasiewicz a. Łukaszewicz, Józef — warszawski kupiec, radny, wiceprezydent Warszawy; w listopadzie 1794 mianowany przez komendanta Warszawy jednym z dwóch prezydentów Warszawy (wraz z Andrzejem Rafałowiczem), pełnił tę funkcję do lipca 1796. [przypis edytorski]

Łukasiewicz, Jacek (ur. 1934) — poeta, krytyk literacki. [przypis edytorski]

Łukasiewicz, Laur i ciało, Warszawa 1971, s. 153. [przypis autorski]

Łukasiński, Walerian (1786–1868) — polski działacz niepodległościowy, major 4 pułku piechoty liniowej (czwartaków), twórca Wolnomularstwa Narodowego i Towarzystwa Patriotycznego. Aresztowany przez tajną policję 25 października 1822 i więziony w warszawskim więzieniu, 14 czerwca 1824 skazany przez Sąd Wojenny Najwyższy na zdegradowanie i 9 lat twierdzy. Więziony w twierdzy zamojskiej, był jednym z przywódców tamtejszego buntu więźniów, za co został skazany na śmierć, lecz ułaskawiony przez wlk. księcia Konstantego i skazany na 14 lat twierdzy, publiczną chłostę oraz zakucie rąk i nóg w kajdany. 30 listopada 1825 wywieziony z Zamościa do więzienia w Górze Kalwarii, a stamtąd do więzienia warszawskiego. 30 listopada 1827 został przesłuchany przez delegację sądu sejmowego, podczas sejmu 1830 r. bezskutecznie apelowano do cara o jego ułaskawienie. W czasie powstania listopadowego wywieziony został jako więzień stanu przez wycofujące się wojska rosyjskie do twierdzy Szlisselburskiej, gdzie spędził resztę życia, więziony mimo upływu wyroku w celi o zaostrzonym rygorze (wilgotnej, ciemnej, bez podłogi), został pozbawiony prawa do amnestii w 1856 r. jako rzekomy prowodyr powstania listopadowego; zmarł 27 lutego 1868 w Szlisselburgu. [przypis edytorski]

Łukasz Górnicki (1527–1603) — renesansowy poeta, pisarz polit., tłumacz, humanista; sekretarz i bibliotekarz króla Zygmunta Augusta; autor m.in. Dworzanina polskiego (1565), dostosowanej do realiów polskich adaptacji sławnego wówczas dzieła Il Cortegiano Baldassare Castiglione. [przypis edytorski]

Łukaszowę (daw.) — dziś popr. forma B.: Łukaszową. [przypis edytorski]

Łukasz XIV 26 (rel.) — Ewangelia wg św. Łukasza, Łk 14, 26. [przypis edytorski]

łuk dawny Tella — z którego bohater szwajcarski zestrzelił jabłko z głowy syna. [przypis redakcyjny]

łuki gazowe — pod koniec XIX w. w dużych miastach używano zasilanych z gazowni lamp gazowych, emitujących silne światło dzięki rozgrzewaniu do białości siatki żarowej płomieniem spalanego gazu; oświetlano nimi ulice i budynki publiczne. [przypis edytorski]

łukowa lampa — dawny typ lampy, w którym źródłem światła jest łuk elektryczny wytwarzany pomiędzy dwiema elektrodami rozdzielonymi gazem; lampy łukowe, dające jaskrawe światło, wykorzystywano gł. do oświetlania ulic i w teatrach. [przypis edytorski]

Łuk Triumfalny w Paryżu — pomnik na zach. krańcu Pól Elizejskich, zbudowany dla uczczenia żołnierzy, którzy walczyli i polegli za Francję w czasie wojen okresu rewolucji i wojen napoleońskich, mający formę jednoarkadowego rzymskiego łuku triumfalnego. [przypis edytorski]

Łuk Triumfalny (w Paryżu) — pomnik na zach. krańcu Pól Elizejskich, zbudowany dla uczczenia żołnierzy, którzy walczyli i polegli za Francję w czasie wojen okresu rewolucji i wojen napoleońskich, mający formę jednoarkadowego rzymskiego łuku triumfalnego. [przypis edytorski]

łuk turecki — litera M, która w celtyberyckim alfabecie ma formę łuku. [przypis tłumacza]

łuku naciągnę — dziś popr.: łuk naciągnę. [przypis edytorski]

Łuku Triumfalny w Paryżu — pomnik na zachodnim skraju Pól Elizejskich, mający formę jednoarkadowego rzymskiego łuku triumfalnego, zbudowany dla uczczenia wszystkich, którzy walczyli i polegli za Francję w czasie wojen rewolucji francuskiej i wojen napoleońskich; jego budowę rozpoczęto w 1806, na polecenie Napoleona, ukończono w 1836. [przypis edytorski]

Łunaczarski, Anatolij (1875–1933) — rosyjski filozof, publicysta, teoretyk kultury, działacz polityczny; ludowy komisarz oświaty w rządzie bolszewickim (1917–1929), zwolennik organizacji państwowej opieki nad dziećmi. [przypis edytorski]

Łunaczarski, Anatolij (1875–1933) — rosyjski filozof, publicysta, teoretyk kultury, działacz polityczny; później członek Akademii Nauk ZSRR, zwolennik organizacji państwowej opieki nad dziećmi. [przypis edytorski]

Łunaczarski, Anatolij Wasiljewicz (1875–1933) — pisarz i teoretyk rosyjskiego socjalizmu, który wraz z Gorkim odwiedził był Brzozowskiego we Florencji. [red. WL]. [przypis edytorski]

Łunna — wieś w pobliżu Grodna, znana Orzeszkowej z pobytu wakacyjnego. [przypis redakcyjny]

łuno — łuna, poświata. [przypis edytorski]

łuno — w dobrej polszczyźnie i w Lindem: łuna lub łona. Autor tak zawsze używa tego wyrazu. [przypis autorski]

łuny — dziś popr. forma N.lm: łunami. [przypis edytorski]

łupał mu głowę (…) wzdłuż szwu ciemieniowego — Rabelais, opisując podobne krwawe sceny, lubi roztaczać swoją wiedzę anatomiczną. [przypis tłumacza]

łupek — ogólne określenie skał o budowie warstwowej, powodującej łatwość rozwarstwiania się ich na cienkie płytki; dawniej tabliczki łupkowe służyły do pisania i rysowania. [przypis edytorski]

łupek — rodzaj kamienia charakteryzującego się dużą łupliwością. [przypis edytorski]

łupiestwo — rabunek, kradzież. [przypis edytorski]

łupieżce — dziś popr. forma B.lm: łupieżców. [przypis edytorski]

łupieżny — dziś: łupieżczy. [przypis edytorski]

łupież (starop.) — skóra zdjęta ze zwierzęcia. [przypis edytorski]

łupież — tu: łupieżcza wyprawa; wyprawa po łupy. [przypis edytorski]

łupież — tu: łup; owoc łupiestwa. [przypis edytorski]

łupieztwo — dziś popr. pisownia: łupiestwo. [przypis edytorski]

łupiskóra (daw.) — zdzierca, wyzyskiwacz. [przypis edytorski]

łupki — kawałki drewna stosowane do usztywnienia kończyny. [przypis edytorski]

łupki — odłupane kawałki drewna, często wykorzystywane jako prowizoryczne usztywnienie złamanej kończyny. [przypis edytorski]

łupkobarwny (neol.) — w kolorze łupku, to jest odmiany łupliwego kamienia. [przypis edytorski]